Сызбалар, есептер, ситуациялар. 1.З. Фрейдтің «Жоғары мен» түсінігін талдаңыз?

Читайте также:

1.З. Фрейдтің «Жоғары мен» түсінігін талдаңыз?

2.Гуманизм неліктен жалпы адамзаттық мәселе болып табылады?

3.Жеке адамды әлеуметтендірудің жолдары қандай?

4.А.Құнанбайұлының адам проблемасына қатысты айтылған тұжырымдарының қазіргі кездегі алатын маңызы?

5. Адам мәселесінің зерттелу деңгейлері туралы кестені толтырыңыз:

Ежелгі Қытай	Ежелгі Индия	Ежелгі Греция	Орта ғасыр	Қайта өрлеу дәуірі	Ағарту кезеңі	Қазіргі кезең

6.«Алғашында адам табиғатқа тәуелді болды. Ал, кейін техникалық машиналық ортаға деген тәуелділік пайда болды. Осы кезде адамзат үлкен ауыр проблемамен кездесті. Себебі, адамның психо физикалық организмі табиғи ортаға бейімделгендіктен, оған техникалық машиналық орта үлкен қауіп төндіруде. Машиналық техникалық өркениет бәрінен бұрын адам жаны үшін өте қауіпті. Техникалық өркениет адамның белсенді болуын талап еткенімен, адамның тұлға болуын қаламайды»,- деген Н.Бердяевтың пікіріне өз көзқарасыңызды білдіріңіз.

Қосымша тапсырмаларда талдаңыз (осы айтылған ойларды өз бетіңше жалғастырып, өз көзқарасыңызбен толықтырыңыз):

«Тәрбие төрт түрлі: дене тәрбиесі, ақыл тәрбиесі, сұлулық тәрбиесі һәм құлық тәрбиесі. Егерде адам баласына ос төрт тәрбие тегіс берілсе, оның тәрбиесі түгел болғаны. Егерде ол жөпшенді ыстық, суық, аштық, жалаңыштық сықылды тұрмыста жиі ұшырайтын көріністерді елемейтін, мықты, берік денелі болса, түзу ойлайьын, дұрыс шешетін, дәл табатын, дұрыс ақылды болса, сұлу сө, сиқырлы үн, әдемі түрден ләззат алып, жаны толқынданарлық болса, жамандықтан жаны жиреніп, жақсылықты жаны тілеп тұратын құлықты болса, міне, осындай болғанды адам баласының дұрыс тәрбие алып, шын адам болғандығы...»

Мағжан Жұмабаев Шығ. Жин., Алматы, 2003.3-т., 15б.

«Қоғам – индивидтердің жай ғана жиынтығы емес, ол адамдардың бірлігінен тұратын, ерекше қасиетке ие жүйе. Әрине, ұжымдық өмір дараланған сананың қалыптасуын көрсетеді, бірақ бұл қазіргі жағдайда жеткіліксіз. Бұл сана ерекше түрде дамуға, үйлесімділікке қол жеткізуі тиіс. Осы үйлесімділіктен келіп әлеуметтік өмір туындайды»(Э. Дюргкгейм)

«Біздің қазақ ғұрпында қай заттан болса да ел ішіне келген адам нәсіліне қарамай бәрі бірдей құрметте болады, бәрі бірдей қонақ болып көрінеді... Қазақтың қарияларының айтып кеткен сөзіне қарағанда, тіршіліктің қызығы адамзатқа жақслылық қылуменен болып көрінеді.

Ел билеген жақсылардың ойлағаны ел қамы болмаса, әрқайсысы өзінің пайдасын ойлап мұқатқаны ағайыны, жұрты болса, билерде әділет болмаса, енді жақсылықты жұрт қайдан күтпек».

М. Дулатұылы Шығармалары: Мақалалар мен зерттеулер.-Алматы, 1997.-2-т.-85б.

«Индивидтен ойллаудың қайнар көзін іздейміз. Осыдан келіп қателік туындайды.

Біріншіден, адам ойының негізі өмір сүріп отырған әлеуметтік ортадан, әлеуметтік топтан туындайды. Адам өзін қоршаған әлеуметтік ортаның ісерімен ойланады».

Л. Гумплович Основания социологий. М., 1991.-1991-С-261

«Адамдағы жеке тұлға дегеніміз күрестің нәтижесі... Адамда, күмәнсіз екі «мен» бар, ақиқатты, шындыққа сай қалыптасқан «мен» және төменге тартатын, құмарлықтан туындайтын «мен»...

Адамзат рухы адамнан жоғарыға ұмтылуы тиіс... Сонда ғана адам өзін жоғалтпайды, өзін-өзі құрметтей алады.

АДАМ ТІРІ ҚАРАМА-ҚАЙШЫЛЫҚ».

Н. Бердяев Мир философий. М., 1991. 2б.

«Адамдар табиғи ортасын жасанды, таьиғи емес – мәдениет саласымен ауыстырды. Біз өткенге көз жүгірткен сайын даналықты жиі байқаймыз....»

Б.Ф.Поршнев. Социологяия. Хрестоматия. М.,1991. 80 б.

Глоссарий

п\п	Әлеуметтанулық ұғымдар	Анықтамасы
	Адам	биологиялық, психологиялық және әлеуметтік жан.
	Әлеуметтік статус	индивидтің қоғамда алатын орны.
	Жеке тұлға	өмір сүру барысында әлеуметтік құндылықтар мен мәдени нормаларды меңгерген адам.
	Әлеуметтік рөл	белгілі– бір адамның статусына сәйкес иемденетін әрекеті.
	Әлеуметтік норма	адамды әлеуметтік ортада реттеп отыратын ережелер.
	Әлеуметтендіру	индивидтің әлеуметтік ортаға бейімделуін реттейтін процесс немесе әлеуметтік нормалар мен мәдени құндылықтарды меңгеруі.
	Девиация	қоғамның нормадан ауытқушылығын көрсетеді.
	Аномия	ортақ мәндегі тәртіптің болмауы, қоғамдағы ортақ құндылықтар мен нормалардың әлсіреуі.
	Интернализация	сыртқы тәртіптің ішкі нормаға айналу процесі.

8) Мәнжазбалар тақырыптары

1. Тұлға туралы теориялар.

2. Ролдік тұжырымдамалар.

3. З.Фрейдтің ілімдері.

4. Әлеуметтендірілу процесі.

5. Жеке тұлғаның құрылымы.

6. Айнадағы мен тұжырымы.

7. Қазақ ағартушыларының адам, тұлға, индивид туралы көзқарастары.

8. Т.Парсонстің әлеуметтік тұжырымдамалары.

Дебиеттер

1. Әбсәттаров Р. Әлеуметтану: Оқу құралы / Р. Әбсәттаров. - 2 бас. толықт. - [б. м.]: Карасай, 2007. - 384 б.

2. Әбсаттаров Р. Әлеуметтану: Оқу құралы / Р. Әбсаттаров, М. Дәкенов. - [б. м.]: Қарасай, 2006. - 364 б.

3. Әженов М.С. Ғылым социологиясы: оқу құралы / М. С. Әженов. - [б. м.]: Қазақ университеті, 2009. - 142 бет.

4. Әлеуметтану / орысшадан қазақшаға аударған Б. С. Шәпиев. - [б. м.], 1995. - 163 б.

5. Бәкір Ә. Алаш қозғалысы саяси топ басшыларының әлеументтік көзқарастары: оқу құралы / Ә. Бәкір. - [б. м.]: Сарыарқа, 2008. - 155 бет.

6. Габдуллина К. Құқық социологиясы: Оқулық / К. Габдуллина. - [б. м.], 2004. - 208 б.

7. Иватова Л. М. Қазақстан Республикасындағы миграциялық процестер және саясат: Оқу құралы / Л. М. Иатова, Ш. А. Кұрманбаева, С. Т. Мейірманов. - [б. м.]: Қарасай, 2006. - 172 б.

8. Қалдыбаева Т.Ж. Әлеуметтану: оқу құралы / Т. Ж. Қалдыбаева. - [б. м.]: ШКМТУ, 2006. - 100 тг.

9. Қалдыбаева Т. Бәсекеге қабілетті Қазақстан республикасы тұрғысындағы ХХІ ғасыр мұғалімі: Теория, методологи, эмпирика және праксеология. Социологиялық талдау және тұжырымдама / Т. Қалдыбаева. - [б. м.]: ШКМТУ, 2008. - 242 с.

10. Орынбекова Д.С. Социология: оқу құралы / Д. С. Орынбекова. - [б. м.]: АЭЖБИ, 2002. - 82 бет.

1) №7 Сабақ

Тақырып Девиация және әлеуметтік бақылау

2) Сабақ мақсаты Студенттерді қоғамдағы ауытқымалы мінез-құлық пен ауытқушылық процесін анықтай білуге үйрету, тәрбиелеу, алынған білімдері бойынша білім мен дағдыларын бекіту. Қоғам дамуының қазіргі кезеңіндегі мінез-құлықтың ауытқушылығын анықтай білу мен кейбір қоғам мақұлдамайтын іс-әрекеттердің алдын алуға үйрету;

3) Семинар жоспары:

1. Тұлғаның ауытқушылығы;

2. Ауытқушылықтың түрлерi;

3. Әлеуметтік бақылау әдістері;

4. Тұлғаның қажеттіліктері мен мотивтері;

5. Қазіргі қоғамдағы девианттық әрекеттің ерекшеліктері.

Блиц-тест

1. Өзін-өзі өлтірушілік» еңбегінің авторы?

А) Э.Мэйо

В) Г.Тард

С) Э.Дюркгейм

D) Р.Мертон

Е) А.Шюц

2. Р.Дарендорф пен Л.Козер қандай бағыттың өкілдері?

А) Құрылымдық функционализм

В) Символдық интеракционизм

С)Әлеуметтік дау жанжал

D) Биологиялық бағыт

Е) Этнометодолгия

3. Аномия дегеніміз?

А) Қоғамның ынтымақтасуы

В) Ортақ мәндегі тәртіптің болмауы

С) Әлеуметтік бейімделу

D) жанжал

Е) Өзара әрекет

4. Әлеуметтік норманы бұзу?

А) Мінез-құлық

В) Қалыпты жағдай

С) Ауытқушылық

D) Тәртіп Жүйе

5. Әлеуметтік құрылымның элементтері:

А) мәртебе

В) діни ұйым

С) жеке адам

D) кәсіптік топтар

Е) биология

6. Жеке тұлға қоғамдағы индивидтердің орындайтын рөлдері жиынтығының функциясы болып табылады - осы жағдай:

А) марксизм

В) дау-жанжал теориясы

С) айырбас теориясы

D) рөлдік теория

Е) айнадағы теориясы

7. Аномия дегеніміз:

А) өзара әрекет

В) жанжал

С) ортақ міндетті тәртіптің болмауы

D) қоғамның ынтымақтасуы

Е) әлеуметтік адаптация

8.Адамдардың психоэмоционалдық әрекеттеріне негізделген әлеуметтік әрекет дегеніміз:

А) қарапайым

В) аффективті

С) рационалды

D) құндылықты

Е) дәстүрлі

9. Әлеуметтану социализация процесіне көмек беруші адамдар мен мекемелер:

А) субъектілер

В) позиция

С) объектілер

D) агенттер

Е) бағыт

10.Жанжалдың басты себебі: біреулердің өзгелерге өкілетті болу фактісін деген пікірді қалыптастырған:

А) Спенсер

В) Мертон

С) Дарендорф

D) Дюркгейм

Е)Маркс

5) Бақылау сұрақтары

1. Ауытқымалы мінез-құлық дегенді қалай түсінесіз?

2. Девианттылықтың типтерін анықтаңыз.

3. «Аномия» дегеніміз не?

4. Әлеуметтік ауытқушылықтың қандай себептері бар?

5. Қоғамға әлеуметтік бақылау жүргізудегі жүйенің рөлі қандай?

6. Ауытқымалы мінез-құлық деп нені айтамыз?

7. Қазіргі қоғамда ең көп кездесетін девианттылықты атаңыз.

8. Ауытқушылықтың мұндай формаларын қандай бақылау және санкциялау органдары қадағалайды?

9. Осы девианттылықтың қандай формалары делинквенттілік және аномиялық мінез-құлыққа айналуы мүмкін?

Сызбалар, есептер, ситуациялар

1.Девиант ұғымының мазмұнын анықтаңыз.

2.Делинквентті мінез-құлық дегенді қалай түсінесіз?

3.Аномия және девиацияның қоғамда туындау себептерін талдаңыз.

4.Аномияның жеке адамға тигізер әсерін дәлелді түрде тұжырымдаңыз.

5.Мемлекеттің басты капиталы адам деген тұжырымның мазмұнын ашып көрсетіңіз.

6.Қазіргі адамның ашуланшақ болуының әлеуметтік себептерін түсіндіре аласыз ба?

7. Фортуна өте мейірбан адамдардан гөрі, не болса сол болсын деп батыл кірісетін адамдарды сүйеді. (Э. Роттердамский).

8. Адам – көп түрлі өзгеретін табиғаты бар жануар. (Пико делла Мирандолла)

9.Қандай қиындық болса да өмірден бас тартпа. (М. Монтень)

10.Тұлғаның қоғамдағы бейімделу үлгілерінің мағыналарын анықтаңыз:

бейімделу үлгілері	Қоғам мақсатына деген көзқарасы	Жетістік нормаларына жетуі
Конформизм
Инновация
Ритуализм
Эскейпизм
Бүлік

Глоссарий

п\п	Әлеуметтанулық ұғымдар	Анықтамасы
	Делинквентті мінез- құлық	қоғамдық заңдарды бұзушылық.
	Деградация	адамгершілік қасиеттердің әлсіреуі немесе жоғалуы.
	Делинквентті	әлеуметтану ғылымында салдары қылмыстық жазалауды туындататын іс – әрекетті сипаттайтын ұғым.
	Деиндивидуалдылық	индивидтің азаматтық мәнін жоғалту процесі.
	Депривация	индивидтердің қалыпты өмір сүруіне қажеті жағдайдың болмауы.
	Девиант	қоғамда қабылданған нормадан ауытқыған кез – келген индивид.
	Ретритизм	қоғамдағы мәдени нормалар мен құндылықтардан, шынайы өмірден бас тартып,ішкі өзіндік әлемінде индивидтің өмір сүруі.
	Ритуализм	өзіндік мақсатына жетуге жағдай жасайтын кез-келген ортаға бейімделу түрі.
	Инновация	Р.Мертонның теориясы бойынша, қоғамның мақсатымен келісіп, оған жетудің жолдарын қолдамайтын ауытқушылық әсері.
	Конформизм	билеуші пікірді, дәстүрді, принциптерді пассивті түрде қабылдау.

8) Мәнжазбалар тақырыптары

1. Р. Мертонның қоғамдағы ауытқушылықтар туралы көзқарастары.

2. Девиантты қазіргі қоғамдағы жиі кездесетін ауытқушылық түрлері.

3. Дюркгеймнің девиация туралы түсіндірмелері.

4. Девиантты іс – әрекет.

5. Девиантты іс – әрекетті зерттеген ғылыми бағыттар.

6. Әлеуметтік нормалардың қызметтері.

7. Деликвентті индивидтің іс-әрекеті.

8. Қазіргі қоғамдағы маскүнемдіктің адамға тигізер зияны.

9. Өз-өзіне қол жұмсау мен нашақорлықтың қоғам үшін қауіптілігі.

Дебиеттер

1. Әбсәттаров Р. Әлеуметтану: Оқу құралы / Р. Әбсәттаров. - 2 бас. толықт. - [б. м.]: Карасай, 2007. - 384 б.

2. Әбсаттаров Р. Әлеуметтану: Оқу құралы / Р. Әбсаттаров, М. Дәкенов. - [б. м.]: Қарасай, 2006. - 364 б.

3. Әженов М.С. Ғылым социологиясы: оқу құралы / М. С. Әженов. - [б. м.]: Қазақ университеті, 2009. - 142 бет.

4. Әлеуметтану / орысшадан қазақшаға аударған Б. С. Шәпиев. - [б. м.], 1995. - 163 б.

6. Габдуллина К. Құқық социологиясы: Оқулық / К. Габдуллина. - [б. м.], 2004. - 208 б.

8. Қалдыбаева Т.Ж. Әлеуметтану: оқу құралы / Т. Ж. Қалдыбаева. - [б. м.]: ШКМТУ, 2006. - 100 тг.

10. Орынбекова Д.С. Социология: оқу құралы / Д. С. Орынбекова. - [б. м.]: АЭЖБИ, 2002. - 82 бет.

1) №8 Сабақ

Тақырып Білім беру әлеуметтануы

2) Сабақ мақсаты Білім беру жүйесі туралы студенттердің дүниетанымдарын байыту. Олардың құндылықтарын анықтау. Білім беру институттарының қажеттілігін, даму себептерін, қызметтерін талдау. Білім берудегі жаңа технологияларды зерттеп, оқып – үйрену. Білім берудің түрлі типтері мен формаларын білуге үйрету және білім берудің жеке тұлғаның әлееуметтенуіндегі рөліне талдау жасау.

3) Семинар жоспары:

1. Білім берудегі концепциялар;

2. Білім беру әлеуметтік құрылым ретінде;

3. Білім беру процесінің сатылары;

4. Бұқаралық және элитарлық білім беру;

5. Техникалық және гуманитарлық білім беру.

Блиц тест

1. Пәні ұлттық сана мен этникалық тәрбие болатын әлеуметтанудың бөлімі... деп аталады.

А) жастар әлеуметтануы

В) этноәлеуметтану

С) дін әлеуметтануы

D) жеке адам әлеуметтануы

Е) ғылым әлеуметтануы

2.Бюрократияны әлеуметтік өмірді рационализациялауға әкеледі деп есептеген:

А) А.Тойнби

В) Ф.Теннис

С) М.Вебер

D) С.Липсет

Е) О.Конт

3.Білім институтының қоғамдық нормалар мен құқықтарын түсінуге үйрету функциясын қалай атаймыз?

А) мамандар дайындау

В) кадрларды жетілдіру

С) тәрбиелеу

D) әлеуметтік бақылау

Е) білімін жоғарылату.

4.Мәдениет дегеніміз:

А) қарым-қатынас

В) ішкі саясат

С) өзара әңгімелесу

D) салт – дәстүрлердің әлеуметтік нормалардың, тәртіптердің жиынтығы

Е) мемлекеттің сыртқы саясаты

5. "Айналадағы мен" теориясын қалыптастырушы:

А) Г.Маркузе В)Ч.Кули С) Г.Тард D) Д.Мид Е) Э.Дюркгейм

6."Түсінетін әлеуметтануды" қалыптастырушы:

А) Г.Тард

В) Д.Мид

С) М.Вебер

D) Г.Спенсер

Е) З.Фрейд

7.Аты аталған ғалымдардың қайсысы капитализмнің дамуына протестантизмнің позитивтік ықпалын көрсетті:

А) Дюркгейм

В) Маркс

С) Вебер

D) Спенсер

Е) Конт

8.Бүкіл бар әлеуметтік қажеттілікті және қызығушылықтарды қанағаттандыруға бағытталған нормалар жүйесі бұл әлеуметтік:

А) әлеуметтік

В) тексеру

С) институт

D) прогресс

Е) процесс

9.Этноәлеуметтанудың пәні:

А) ұлттық азшылдардың іс әрекеті

В) ұлттық мейрамдар

С) ұлттық сана сезім мен этникалық іс әрекет

D) этникалық ерекшелік пен ұлттық дәстүрлер

Е) ұлттық топ, басшылардың қоғамдық қайраткерлігі

10.Адамның мәні қоғамдық қатынастардың жиынтығы деген кім?

А) Фромм

В) Фрейд

С) Конт

D) Сорокин

Е) Маркс

5) Бақылау сұрақтары

1.Өмірде адам мен білім жүйесіне қандай талаптар қойылады?

2.Білім беруді әлеуметтік білім берудің құралы ретінде анықтаңыз.

3.Қоғам үшін гуманитарлық білім берудің мәні мен маңызы қандай?

4. Білім беру әлеуметтануы, оның мақсаттары мен міндеттері.

5. Білім берудің түрлі тұжырымдамаларға талдау жасаңыз.

6. Білім әлеуметтануының анықтамаларын атаңыз.

7. Білім сапасын зерттеудің социологиялық әдіс-тәсілдерге шолу жасаңыз.

8. Білім берудің социологиялық жолдарын анықтаңыз.

Сызбалар, есептер, ситуациялар

1.Білім беру процесінің кезеңдерін атаңыз.

2.Қазіргі қоғам дамуындағы білім берудің үздіксіздігі дегеніміз не?

3.Сізді қазіргі заманғы білім берудің жағдайы қанағаттандыра ма?

4.Білім беру процесін реформалаудың қандай нұсқаларын ұсынар едіңіз?

5.Сіз білім берудің халықаралық стандарттарына қалай қарайсыз?

6. Білімге деген іңкәрліктен артық батылдық жоқ. (М. Монтень)

Глоссарий

п\п	Әлеуметтанулық ұғымдар	Анықтамасы
	Гуманизм	тұлға ретінде адами қатынастарды бағалау өлшемі.
	Оқу	адамның білім саласындағы негізгі әрекеті.
	Үйрену	бастапқы схемалардың жаңа объектілерге,оның құрлымын өзгету жолымен бейімделуі.
	Дайындау	белгілі бір әрекетке әзірлікті таңдау, қалыптастыру, бейімделу, талаптану, коммуникация, қайсыбір әрекет формаларының құндылықтарының өнімділігін арттыру механизмдерін дамыту жолдары.
	Мектеп	өзіндік функциясы оқыту болып табылатын, қазіргі білімнің базалық институты

8) Мәнжазбалар тақырыптары

1. Білім әлеуметтануының зерттеу бағыттары.

2. Жеке тұлғаны қалыптастырудағы білімнің ролі.

3. Гуманизм жалпы адамзаттық мәселе.

4. Үздіксіз білімнің қоғам дамуына ықпалы.

5. Гуманитарлық білімнің ерекшеліктері.

6. Техникалық білімнің ерекшеліктері.

7. Білім берудің ғылыми тұжырымдамалары.

8. Қазіргі заманғы білім беру жүйесінің ерекшеліктері.

Дебиеттер

1. Әбсәттаров Р. Әлеуметтану: Оқу құралы / Р. Әбсәттаров. - 2 бас. толықт. - [б. м.]: Карасай, 2007. - 384 б.

2. Әбсаттаров Р. Әлеуметтану: Оқу құралы / Р. Әбсаттаров, М. Дәкенов. - [б. м.]: Қарасай, 2006. - 364 б.

3. Әженов М.С. Ғылым социологиясы: оқу құралы / М. С. Әженов. - [б. м.]: Қазақ университеті, 2009. - 142 бет.

4. Әлеуметтану / орысшадан қазақшаға аударған Б. С. Шәпиев. - [б. м.], 1995. - 163 б.

6. Габдуллина К. Құқық социологиясы: Оқулық / К. Габдуллина. - [б. м.], 2004. - 208 б.

8. Қалдыбаева Т.Ж. Әлеуметтану: оқу құралы / Т. Ж. Қалдыбаева. - [б. м.]: ШКМТУ, 2006. - 100 тг.

10. Орынбекова Д.С. Социология: оқу құралы / Д. С. Орынбекова. - [б. м.]: АЭЖБИ, 2002. - 82 бет.

1) №9 Сабақ

Тақырып Саясат әлеуметтануы

2) Сабақ мақсаты Саясаттың институттарының қызметіне талдау жасау, саясаттың әлеуметтік өмірдегі мәні мен мазмұнын білуге үйрету. Алынған білімдер бойынша дағдыларын бекіту және мемлекеттегі саяси процестердің әлеуметтік мәнін анықтау. Студенттерді отансүйгіштікке, патриотизм мен адамгершілікке тәрбиелеу.

3) Семинар жоспары:

1. Саяси жүйе және саяси процесс;

2. Саяси әлеуметтену;

3. Саяси өмірге қатысуға әлеуметтік талдау;

4. Топтар және саяси процесс;

5. Саяси өмірдің механизмдері.

Блиц- тест

1. Алғашқы қауымдық, құлдық, феодалдық, капиталистік және коммунистік қоғамдық-экономикалық формацияларды іріктеген кім?

А) Зиммель

В) Спенсер

С) Паретто

D) Маркс

Е) Конт

2. Қоғам дамуының қозғаушы күші таптар болып табылады деген пікірдің иесі:

А) Конт

В) Дюркгейм

С) Маркс

D) Спенсер

Е) Вебер

3. Қоғамның маңызды әлеуметтік институттарына отбасы, дін, саяси жүйе экономикалық институттарды жатқызған ғалым:

А) Мэйо

В) Сорокин

С) Мертон

D) Спенсер

Е) Конт

4. Элита дегеніміз:

А) орта топтық төменгі қабаты

В) орта топ өкілдері

С) қоғамдағы ең таңдаулы, сұрыпталған адамдар

D) қоғамдағы ең төменгі адамдар

Е)төменгі топ

5."Орташа деңгейлер" теориясы ұғымын енгізуші:

А) Парето

В) Конт

С) Мертон

D) Парсонс

Е) Фромм

6.У.Томас және Ф.Знанецкий өкілдері:

А) өндірістік әлеуметтанудың

В) позитивизмнің

С) эмпирикалық әлеуметтанудың

D) органикалық мектептің

Е) әлеуметтік айырбас әлеуметтану

7.Әлеуметтанудың классикалық кезеңінің өкілдері:

А) Вебер, Дюркгейм

В)Мертон, Парсонс

С) Конт, Спенсер

D) Томас, Знанецкий

Е) Мид, Кули

8.Теңсіздік әлеуметтік дамудың басты негізі деп есептеген кім?

А) Сорокин

В) Вебер

С) Парсонс

D) Конт

Е) Спенсер

9.Адамдардың әлеуметтік жіктерге, қабаттарға бөлінуін көрсететін термин:

А) әлеуметтік шындық

В) әлеуметтік институттар

С) әлеуметтік стратификация

D) әлеуметтік мобильділік

Е) әлеуметтік топ

10.Билеуші пікірді қабылдаған, жеке тұлғалық мазмұннан айрылған немқұрайлық (пассивті) дегеніміз:

А) ритуализм

В) білік

С) конформизм

D) инновация

Е) догматизм

5) Бақылау сұрақтары

1. Саяси жүйе және әлеуметтік-саяси процесс ұғымдарын талдаңыз.

2. Саяси әлеуметтену және саяси өмірге араласудың әлеуметтанулық талдамасын жасаңыз.

3. Қоғамның саяси құрылымының қоғам дамуымен және оның тұрақтылығымен өзара байланысы.

4. «Саяси процесс» ұғымына түсінік беріңіз.

5. «Саяси әлеуметтену» ұғымына сипаттама беріңіз.

6. Саяси процесс пен қоғамның әлеуметтік өмірінің өзара байланысы неден көрінеді?

7. Қазіргі кезеңде жеке тұлғаның саяси мәдениетін қалыптастыруды қалай жүзеге асыруға болады?

Сызбалар, есептер, ситуациялар

1.Қазіргі Қазақстанның қандай саяси партияларын білесіз?

2.Олардың саяси бағдарламалары туралы не білесіз?

3.Қазіргі қоғамдағы партиялардың рөлі қандай?

4.Саяси мәдениет ұғымы және оның жеке тұлғаның әлеуметтенуіндегі рөлі.

5.Дамудың қазіргі сатысында саяси мәдениетті қалыптастырудың ерекшеліктері.

Глоссарий

п\п	Әлеуметтанулық ұғымдар	Анықтамасы
	Мемлекет	қоғамдық ресурстарды таратушы басқаруды жүзеге асырушы әлеуметтік ұйымдардың жиынтығы және әлеуметтік институт.
	Саяси субьектілер	жеке адам, немесе, әлеуметтік топ.
	Бюрократия	істің мәніне формалды қарау.
	Плутократия	ақсүйектердің саяси билігі.
	Легитимділік	халықтың үстемдік етуші саяси билікті мойындауы,оның заңдылықтары мен шешімдерін растауы.
	Егемендік	мемлекеттің, халықтың, ұлттың, адамның саяси тәуелсіздігі.
	Азаматтық қоғам	жеке тұлғаның дамуына жағдай жасайтын қоғамдық құрылыс.
	Тоталитаризм	азаматтардың және қоғамдық салалардың барлық аумағының мемлекет тарапынан бақылауға алынуы.
	Харизматикалық билік	ерекше қасиеттерімен көзге түскен адамның халыққа билік жүргізуі.
	Харизма	ежелгі грек тілінде «құдай сыйы» деген ұғымды білдіреді.

8) Мәнжазба тақырыптары

1. Саяси жүйені әлеуметтік тұрғыдан зерттеу.

2. Қоғамдағы биліктің ролі және түрлері.

3. Саяси іс – әрекеттердің қоғам дамуына әсері.

4. Саясат ұғымы.

5. Демократиялық қоғамның ерекшеліктері.

6. Саяси процесс және саяси мәдениет.

Дебиеттер

1. Әбсәттаров Р. Әлеуметтану: Оқу құралы / Р. Әбсәттаров. - 2 бас. толықт. - [б. м.]: Карасай, 2007. - 384 б.

2. Әбсаттаров Р. Әлеуметтану: Оқу құралы / Р. Әбсаттаров, М. Дәкенов. - [б. м.]: Қарасай, 2006. - 364 б.

3. Әженов М.С. Ғылым социологиясы: оқу құралы / М. С. Әженов. - [б. м.]: Қазақ университеті, 2009. - 142 бет.

4. Әлеуметтану / орысшадан қазақшаға аударған Б. С. Шәпиев. - [б. м.], 1995. - 163 б.

6. Габдуллина К. Құқық социологиясы: Оқулық / К. Габдуллина. - [б. м.], 2004. - 208 б.

8. Қалдыбаева Т.Ж. Әлеуметтану: оқу құралы / Т. Ж. Қалдыбаева. - [б. м.]: ШКМТУ, 2006. - 100 тг.

10. Орынбекова Д.С. Социология: оқу құралы / Д. С. Орынбекова. - [б. м.]: АЭЖБИ, 2002. - 82 бет.

1) №10 Сабақ

Тақырып Экономикалық әлеуметтану

2) Сабақ мақсаты Экономикалық әлеуметтанудың ұғымы мен категорияларын игеру, оның өзекті проблемаларына талдау жасау. Қазіргі заманның экономикалық проблемаларын анықтау және экономикалық процестерге әлеуметтанулық тұрғыдан түсінудің түрлі аспектілерін қарастыру. "Өндіріс тәсілі", "қоғамдық – экономикалық формация" ұғымдарына қазіргі заманның өзекті мәселелері тұрғысынан талдау жасау.

3) Семинар жоспары:

1. Экономикалық өмір әлеуметтануы;

2. Экономикалық өмір әлеуметтануының зерттеу салалары;

3. Экономикалық әлеуметтанудың негiзгi түсiнiктерi;

4. Экономикалық әлеуметтанудың даму мен қалыптасу кезеңдерi.

Блиц-тест

1.Жеке қатынастар, басшысы әке ретінде – қандай басқарудын түріне сәйкес?

А)патернализмге

В)фратернализмге

С)бюрократизмге

D) Корпорацияға

Е)партнерлық

2.Қандай басқаруда бастық – координатор ретінде?

А)Партнерлықта

В)Бюрократизмде

С)Сектада

D)Патернализмде

Е)Фратернализмде

3.Басшының абыройы жоғары және шешім ортақ келісім арқылы қабылданады:

А)фратернализм

В)Партнерлық

С)Бюрократизм

D)Корпорация

Е)патернализм

4.Бизнес-элита, ірі корпорацияның басшылары – қандай таптын өкілдері?

А)Жоғары

В) ортаншы

С)төменгі

D)көп

Е) Сыртқы

5.Капиталистық қоғамға қай жүйе тән?

А)Таптық

В) Жабық

С)Сословиялық

D) Этакратиялық

Е)Касталық

6.Әлеуметтік мүмкіншілігіне қарай бөлінетін топ, ол?

А)тап

В)Ұйым

С)Шағын топ

D)Қауым

Е)Страта

7.Кіріс, білім, билік, престиж – қандай жүйенің компоненттері:

А)Таптық

В)Сословиялық

С)физико-генетикалық

D)Құлдық

Е)Касталық

8.Еңбек нарығының екінші сегменттінде қандай жұмысшылар еңбектенеді?

А)Уақытша алынатын

В)білім сапасы жоғары деңгейде

С)кәсіби дәрежесі жоғары

D)Дипломы бар

Е) еңбек мерзімі көп

9.Экономикалық социологияның пәні?

А)экономикалық әрекет

В) экономика өндіріс

D)экономика дамуы

Е)Нарық

10.Ірі әлеуметтік процестерді зерттейтін әлеуметтану:

А) макроәлеуметтану

В) қолданбалы

С) эмпирикалық

D) микроәлеуметтану

Е) салалық

5) Бақылау сұрақтары

1. Экономикалық әлеуметтанудың пайда болуы мен оның әлемдік ғылымдағы қалыптасу процесіне талдау жасаңыз.

2. Экономикалық әлеуметтанудың қызметтері мен міндеттерін анықтаңыз.

3.Экономикалық-әлеуметтанулық білімнің құрылымын талдаңыз.

4.Экономикалық әлеуметтану нені зерттейді?

5. Экономикалық әлеуметтанудың негізгі қызметтері мен міндеттерін анықтаңыз.

6. Қазіргі экономиканың қоғамның әлеуметтік құрылымына ықпалы қандай?

Сызбалар, есептер, ситуациялар

1.Қазіргі қоғамның экономикалық проблемаларын анықтаңыз.

2.Қазіргі заманғы экономикалық процестерге талдаңыз.

3.Қазіргі қоғамның әлеуметтік құрылымының ерекшелігі қандай?

4.Нарықтық экономика және әлеуметтік теңсіздіктің қазіргі арақатынасы қандай?

Глоссарий

п\п	Әлеуметтанулық ұғымдар	Анықтамасы
	Жеке меншік	ерекше кірісті иемдену.
	Маркетинг	белгілі бір тауарды сатуға ұсыну процесі.
	Кәсіпкерлік	кіріс табу мақсатында тауарларды сату немесе қызмет көрсетуді жүзеге асыратын кәсіпорын
	Бюрократия	иерархиялық жүйелен тұратын және жазбаша нұсқаулармен жүзеге асырылатын ұйым түрі.
	Айырбастау	адамдардың күнделікті әлеуметтік қарым-қатынастар барысындағы пайда табуға негізделген процесс.
	Еңбек бөлінісі	өндірістік тапсырмалар бөліне түсе отырып, мамандандырылады.
	Капитализм	жекеменшікке негізделген өндіріс тәсілі.
	Экономикалық әлеуметтану	экономика және өзге әлеуметтік институттардың арасындағы қарым-қатынастардың социологиялық тұрғыда зерттелуі.
	Экономикалық адам	экономикалық іс-әрекеттің рационалды үлгісін тұрғызу мақсатындағы ұмтылыс.

8) Мәнжазбалар тақырыптары

1. Экономикалық әлеуметтанудың тарихи дамуы.

2. Қоғамдағы орта таптың ролі.

3. Қазақстандағы шағын және орта бизнестің дамуы.

4. Орта таптың тұжырымдамалары.

5. Экономикалық ұйымның тарихи түрлері.

6. Ұйымды басқарудың түрлері.

7. Қазақстандағы жекешелендіру процесі.

8. Кәсіпкердің әлеуметтік портреті

9. Экономиканы дамытудағы кәсіпкер әйелдердің ролі.

10. Шетел инвесторларының экономиканы дамытудағы үлесі.

11. Шетелдік компаниялардығы жұмысшылардың жағдайы.

12. Нарықтық экономиканы ерекшеліктері.

Дебиеттер

1. Әбсәттаров Р. Әлеуметтану: Оқу құралы / Р. Әбсәттаров. - 2 бас. толықт. - [б. м.]: Карасай, 2007. - 384 б.

2. Әбсаттаров Р. Әлеуметтану: Оқу құралы / Р. Әбсаттаров, М. Дәкенов. - [б. м.]: Қарасай, 2006. - 364 б.

3. Әженов М.С. Ғылым социологиясы: оқу құралы / М. С. Әженов. - [б. м.]: Қазақ университеті, 2009. - 142 бет.

4. Әлеуметтану / орысшадан қазақшаға аударған Б. С. Шәпиев. - [б. м.], 1995. - 163 б.

6. Габдуллина К. Құқық социологиясы: Оқулық / К. Габдуллина. - [б. м.], 2004. - 208 б.

8. Қалдыбаева Т.Ж. Әлеуметтану: оқу құралы / Т. Ж. Қалдыбаева. - [б. м.]: ШКМТУ, 2006. - 100 тг.

10. Орынбекова Д.С. Социология: оқу құралы / Д. С. Орынбекова. - [б. м.]: АЭЖБИ, 2002. - 82 бет.

1) №11 Сабақ

Тақырып Отбасы әлеуметтануы

2) Сабақ мақсаты Отбасының пайда болуы мен эволюциясы туралы білім беру, қазіргі заманғы отбасының ерекшеліктерін сипаттау, алынған білімдер бойынша білім мен дағдыларын бекіту.Студенттерді қазіргі даму кезеңіндегі әлеуметтік-отбасылық процестерді сипатай білуге және қазіргі мен дәстүрлі қазақ қоғамындағы отбасының ерекшеліктерін ажыратуға бағыттау.

3) Семинар жоспары:

1. Отбасы социологиясы;

2. Отбасы және неке;

3. Отбасының қалыптасуы;

4. Отбасының атқаратын негізгі міндеті;

5. Отбасының атқаратын қызметi.

Блиц-тест

1. Отбасының негізгі функциясы?

А) экономикалық

В) репродуктивтік

С) шаруашылық

D) ізгіниеттілік

Е) заңдық

2. Көп әйел алушылық басқаша қалай аталады...

А) полиандрия

В) полигиния

С) моногамия

D) матриархат

Е) патриархат

3. Бала саны көп отбасы басқаша қалай аталады?

А) нуклеарлық

В) күрделі

С) ерлі-зайыпты

D) толық

Е) көпбалалы

4. Әлеуметтік іс-әрекет теориясының авторы?

А) Т.Парсонс

В) Г.Зиммель

С) Т.Адорно

D) Г.Маркузе

Е) Н.Смелзер

5. Дәстүрлі қазақ қоғамына сәйкес отбасының типі:

А) эгаметарлы-демократиялық

В) матриархалдық

С) либеральдық

D) патриархалдық

Е) шведтік

6. Туысқандық топтан тыс неке қалай аталады?

А) эндогамия

В) экзогамия

С) гомогенді

D) гетерогенді

Е) нуклеарлы

7.Символдық интеракционизм бағытының негізін салушы:

А) Дж.Мид

В) Р.Мертон

С) О.Конт

D) Т.Лукман

Е) Т.Адорно

8.Бір ер адамның бір әйелмен некеге тұруы қалай аталады?

А) Моногамия

В) Полигиния

С) Полигамия

D) Полиандрия

Е) мартиархат

9.Ерлі-зайыптылардың тең құқылығына негізделінге отбасы?

А) Матриархалды

В) Эгалитарлы

С) патриархалды

D) нуклералы

Е) кеңейтілген

10.Социологизм әдісін кім енгізді?

А) О.Конт

В) Г.Спенсер

С) Дж.Мид

D) Н.Смелзер

Е) Э.Дюркгейм

5) Бақылау сұрақтары

1. Тарихи даму кезеңіндегі отбасы мен некенің негізгі формаларын көрсетіңіз.

2. Отбасына әлеуметтік институт ретінде сипаттама беріңіз.

3. Отбасы әлеуметтануының ғылымдар жүйесіндегі орнын анықтаңыз.

4. Жеке тұлғаны әлеуметтендірудегі отбасының рөлі қандай?

5. Қазіргі заманғы отбасыға әлеуметтанулық сипаттама беріңіз.

Сызбалар, есептер, ситуациялар

1.Қазіргі Қазақстандық отбасының ерекшелігі неде?

2.Отбасы қазіргі кезеңде қандай мәселелерді бастан кешіруде?

3.Экономикалық өзгерістер қазіргі заманғы отбасының жағдайына қалай әсер етті?

4.Қазіргі заманғы отбасы мен некенің формаларын атаңыз.

Глоссарий

п\п	Әлеуметтанулық ұғымдар	Анықтамасы
	Неке	ер мен әйелдің арсындағы қарым - қатынастың әлеуметтік және заңдық тұрғыдан негізделуі.
	Отбасы	неке және қандас-туыстық байланыстармен біріккен адамдар тобы.
	Моногамия	кез-келген жыныстың ішінен бір ғана индивидті иемденуге болатын некенің түрі.
	Полигамия	бір индивидтің бірнеше индивидпен некелесуі.
	Полиандрия	бір әйелдің бірнеше күйеуінің болуы.
	Полигиния	бір ер адамның бірнеше әйелмен некелесуі.
	Нуклеарлық отбасы	ата-анасы мен баларынан тұратын отбасы түрі.
	Эгалитарлық отбасы	жұбайлардың тең билігін көрсететін отбасы.
	Әлеуметтендіру	балалардың қоғам мүшесі болуын көздейтін тәрбие процесі.
	Майорат	үлкен ұлдың мұрагерлік құқығы.
	Үлкен отбасы	ата-анадан, олардың балалары мен туған-туыстарынан тұратын отбасы.
	Инцест	туысқандардың некелесуіне тиым салушылық.

7) Мәнжазба тақырыптары

1. Отбасының тарихи түрлері.

2. Отбасындағы жалғыз бала проблемасы.

3. Отбасының ажырасу себептері

4. Отбасы әлеуметтік институт ретінде.

5. Отбасы және маскүнемдік.

6. Л.Морганның отбасы туралы зерттеулері.

7. Тұлғаны қалыптастырудығы әлеуметтендірудегі отбасының ролі.

8. Отбасының типологиясы.

9. Отбасының негізгі қызметтері.

Дебиеттер

1. Әбсәттаров Р. Әлеуметтану: Оқу құралы / Р. Әбсәттаров. - 2 бас. толықт. - [б. м.]: Карасай, 2007. - 384 б.

2. Әбсаттаров Р. Әлеуметтану: Оқу құралы / Р. Әбсаттаров, М. Дәкенов. - [б. м.]: Қарасай, 2006. - 364 б.

3. Әженов М.С. Ғылым социологиясы: оқу құралы / М. С. Әженов. - [б. м.]: Қазақ университеті, 2009. - 142 бет.

4. Әлеуметтану / орысшадан қазақшаға аударған Б. С. Шәпиев. - [б. м.], 1995. - 163 б.

6. Габдуллина К. Құқық социологиясы: Оқулық / К. Габдуллина. - [б. м.], 2004. - 208 б.

8. Қалдыбаева Т.Ж. Әлеуметтану: оқу құралы / Т. Ж. Қалдыбаева. - [б. м.]: ШКМТУ, 2006. - 100 тг.

10. Орынбекова Д.С. Социология: оқу құралы / Д. С. Орынбекова. - [б. м.]: АЭЖБИ, 2002. - 82 бет.

1) №12 Сабақ

Тақырып Мәдениет әлеуметтануы

2) Сабақ мақсаты Студенттерді мәдениетке әлеуметтік талдау жүргізуге, мәдениетің факторларын зерттей білуге, адамның мінез-құлқына әсер етуші мәдени факторларды талдауға бейімдеу. Қазіргі заманғы мәдениеттің ерекшеліктерін, оған ықпал етуші факторларды меңгеру. Мәдени шиеленіс әлеуметтануының негізгі қағидаларын, мәдениеттің, субмәдениет пен контрмәдениеттің түрлерін талдау арқылы студенттерді отан сүйгіштікке тәрбиелеу.

3) Семинар жоспары:

1. Мәдениет және әлеуметтану;

2. Мәдениетпен идеологияның қарым- қатынасына талдау;

3. Субмәдениет және қарсы мәдениет ұғымдарын талдау.

Блиц-тест

1. Әлеуметтік шындықтың негізгі көрсеткіші

А) Өзара пікір талас

В) Қоғамдағы саясат

С) Қоғамдағы мәдениет

D) Жеке адам

Е) Индивид

2. Әлеуметтану ғылым бойынша иерархия термині қандай мағына береді?

А) Әлеуметтік бақылау

В) Аз топ

С) Алғашқы топ

D) Екінші топ

Е) Қоғамның әлеуметтік құрылымын анықтау үшін қолданылады.

3. Антикалық дәуірдің алғашқы әлеуметтанушылары деген атқа ие болған әлеуметтік философтарды атаңыз?

А) Дж.Мид

В) О.Конт

С) Г.Спенсер

D) Платон, Аристотель

Е) Т.Парсонс

4. Алғашқы қауымдық, құл иеленушілік, феодалдық, капиталистік және коммунистік формацияларды жіктеген кім?

А) Г.Спенсер

В) О.Конт

С) К.Маркс

D) В.Паерето

Е) Г.Зиммель

5. Орташа деңгейлер теориясы ұғымын енгізуші

А) Э.Фромм

В) В.Парето

С) О.Конт

D) Р.Мертон

Е) Т.Парсонс

6. Қауым мен қоғамды бөліп көрсеткен кім?

А) Дж.Морено

В) А.Шюц

С) Ф.Теннис

D) Э.Мэйо

Е) Дж.Мид

7. Әлеуметтануда Позитивистік бағыттың негізін қалаушы?

А) О.Конт

В) Р.Мертон

С) Дж.Мид

D) М.Вебер

Е) Э.Дюркгейм

8. «Түсіну» әдісін құрастырған қай ойшыл?

А) М.Вебер

В) А.Шюц

С) Э.Дюркгейм

D) Л.Козер

Е) О.Конт

9. Кім бойынша әлеуметтанудың объектісі болып әлеуметтік фактілер табылады?

А) Э.Дюркгейм

В) М.Вебер

С) О.Конт

D) А.Шюц

Е) Мэйо

10. У.Томас пен Ф.Знанецкий қай бағыттың өкілдері?

А) өндірістік әлеуметтану

В) органикалық мектеп

С) позитивизм

D) Эмпирикалық әлеуметтану

Е) Әлеуметтік айырбас

5) Бақылауға арналған сұрақтар:

1. Мәдениет және оның әлеуметтанулық талдамасын қарастырыңыз. Мәдениеттің әлеуметтену процесіндегі мәнін ашыңыз.

2. Адам мінез-құлқына әсер етуші мәдени факторларды әлеуметтанулық тұрғыдан зерттеңіз.

3. Этноцентристік және мәдени-релятивистік тұрғыдан мәдениеттің зерттелуне ән беріңіз.

4. Мәдениет дегеніміз не?

5. Әлеуметтену процесіндегі мәдениеттің ролі қандай?

6. Мәдениет пен идеологияның өзара байланысын көрсетіңіз.

7. Мәдениеттің негізгі түрлерін атаңыз.

Дата добавления: 2015-10-23; просмотров: 248 | Нарушение авторских прав

<== предыдущая страница	\|	следующая страница ==>
Сызбалар, есептер, ситуациялар	\|	Сызбалар, есептер, ситуациялар

mybiblioteka.su - 2015-2024 год. (0.198 сек.)