2 страница. Вопрос №25 V2 3 – уақыт өлшеулері A

Вопрос №25

V2	3 – уақыт өлшеулері
	A. Астрономияда уақытты бұрышпен өлшейді.
	B. Күннің экватор бойымен жылдық қозғалу жылдамдығы айнымалы.
	C. Күннің көкжиектен бату моменті тәуліктің басы ретінде алынады.
	D. Бірдей уақыт моментіндегі орташа уақыт пен шын күндік уақыт айырмасы уақыт теңдеуі h деп аталады.
	E. Нөлдік меридиан Париж арқылы өтеді.
	F. Жұлдыздық уақыт көктемдік күннің теңелу күнінде күндік уақытпен сәйкес келеді.
	G. Бүкіл әлемдік уақыт – бұл Пулковский меридианының уақыты.
	H. Алматылық уақыт бүкіл әлемдік уақыттан үш сағат артта.

Вопрос №26

V2	4 – уақыт өлшеулері
	A. Декреттік уақыт белдеулік уақыттан қалып отырады.
	B. Жер шары 12 сағаттық белдеуге бөлінген.
	C. Мұсылмандық күнтізбе Мұхаммед пайғамбардың (с.а.у.) Мединадан Меккеге хижра жасауынан басталады.
	D. Датаның ауысуы Гринвич меридианында іске асады.
	E. Жергілікті уақыттар айырмасы ұзақтылықтар айырмасына тең.
	F. Үшінші мың жылдықтың басы 2000 ж. 1 қаңтары болып табылады.
	G. Белдеулік уақыттар айырмасы ұзақтылықтар айырмасына тең.
	H. Орташа күн – бұл шын Күннің тропикалық жылына тең периодта экватор бойымен бір қалыпты қозғалатын виртуалдық нүкте.

Вопрос №27

V2	Аспанда шырақтардың орнын өзгертетін эффекттер
	А. Көкжиек үстінде рефракция шырақты жоғыралатып көрсетеді. Және мынадай формуламен өрнектеледі: r = 60,25² tg z (z < 70° болғанда).
	В. Рефракция шырақтың азимутын өзгертеді.
	С. Рефракция шырақтың тура шарықтауында байқалмайды.
	D. Рефракция себебінен Жер полюстерінде полярлық күндер түннен ұзағырақ.
	Е. Горзонталды параллакс ол шырақ дискі көрінетін бұрыш.
	F. Тәуліктік паралллакс зенитте максималды болады.
	H. Тәуліктік параллакс ол бақылау нүктесіне жүргізілген, шырақтан Жер радиусы көрінетін бұрыш.
	А. Көкжиек үстінде рефракция шырақты жоғыралатып көрсетеді. Және мынадай формуламен өрнектеледі: r = 60,25² tg z (z < 70° болғанда).

Вопрос №28

V2	Планеталардың көрінерлік қозғалысы
	А. Элонгация ол Күннен планетаның максималды бұрыштық алшақтауы.
	В. Элонгация ол Күн мен планеталар арасына бағытталған бұрыш.
	С. Тұспа тұс тұру планетаның Күнге жақын келу мезеті.
	D. Дифференттер Птолемей жүйесіне сәйкес планеталар қозғалатын кіші шеңберлер.
	Е. Эпициклдер Птолемей жүйесіне сәйкес планетелар қозғалатын үлкен шеңберлер.
	F. “Альмагест” – әлемнің құрылуы туралы арабтардың шығармасы.
	G. Птолемейдің геоцентрлік жүйесі планеталардың көрінерлік қозғалысын дәл нақты сиппаттайды.
	H. Жерге қарағанда Күнге жақын планеталар ішкі және одан алыс планеталар сыртқы деп саналады.

Вопрос №29

V2	Планеталардың толық қозғалысы
	Сыртқы планеталар үшін синодтық қозғалыс теңдеуі: 1/S = 1/T – 1/P, мұндағы S және P – планеталардың синодтық және сидерлік айналу периоды, ал Т – Жердің айналуының жұлдыздық периоды.
	В. Кеплердің бірінші заңы: барлық планеталар эллипс бойынша қозғалады және оның центрінде Күн орналасқан.
	С. Кеплердің екінші заңы: уақыт интервалының ұзақтығына пропорционал, ауданды сипаттайтын планетаның радиус векторы.
	D. Кеплердің үшінші заңы: жартылай осьті орбиталардың квадраты айналу периодының кубына пропорционал.
	Е. Синодический период – екі кезектелген бірдей конфигурациялы планеталар арсындағы уақыт аралығы.
	F. Эллипс теңдеуі: x^2/a^2 + y^2/b^2 = 2, мұндағы a және b – эллипстің үлкен және кіші жартылай осьтері.
	G. Эллипстің эксцентриситеті мынаған тең: e = (a^2-b^2)^0,5/ a, мұндағы a және b – эллипстің жартылай осьтері.
	H. Орбитада планетаның Күнге ең жақын қашықтықта болуын перигей деп атайды.

Вопрос №30

V2	Орбита элементері
	А. Орбиталар торабы – мұнда орбита экватор жазықтығымен қиылысатын, екі нүкте.
	В. i орбитсының еңкею жазықтығы – орбита жазықтығы мен аспан экваторы жазықтығы арасындағы бұрыш.
	С. Шығыс торабының гелиоцентрлік бойлығы – көктемгі күн теңелу нүктесі мен шығыс торабының арасына бағытталған Күн центрінен алынған бұрыш.
	D. шығыс торабынан w перигелийдің бұрыштық қашықтығы - перигелий мен шығыс торабының арасына бағытталған Күн центрінен алынған бұрыш.
	Е. Орбитаның эксцентриситеті мынаған тең: e = (a^2-b^2)^0,5/ a, мұндағы a және b – эллипстің жартылай осьтері.
	F. Планетаның шын аномалиясы - афелий мен планета арасына бағытталған Күн центрінен алынған бұрыш.
	G. Орташа аномалия – егер ол орташа бұрыштық жылдамдықпен 2p/Т радиус шеңберін бойлай қозғалатын болса, (t-t0) уақыт аралығында планета сипаттай алатын, шеңбер доғасы, мұндағы Т – планетаның айналу периоды.
	H. Классикалық механикада кеңістіктік пен уақыт бір біріне тәуелді.

Вопрос №31

V2	Екі дене есебі
	А. Екі дененің тартылу күші олардың арасындағы қашықтыққа кері пропорционал.
	В. Жердегі тарту күші дененің биіктігінің квадратына кері пропорционал кемиді.
	С. Гравитациялық күш экрандалмайды.
	D. Екі дене есебінің нақты теңдеуі: v^2 = f (M + m) (2/r -1/a), мұндағы v – m массалы дененің жылдамдағы, M – центральды дененің массасы, f – гравитациялық тұрақты, a –эллипса үлкен жартылай осі, r - радиус-вектор.
	Е. Кеплердің үшінші заңының нақтыланған түрі: T1^2(M + m1) / T2^2 (M +m2) = (a1/a2)^3
	F. күш денеге бағытталған.
	G. Келетін күштер қашықтық квадратына кері пропорционал.
	H. Нептунда кездейсоқ тапты.

Вопрос №32

V2	Жердің жасанды серіктерінің қозғалысы
	А. Спутниктің шеңберлік жылдамдығы Vcirc оның биіктігіне тәуелді емес.
	В. Дененің критикалық (параболалық) жылдамдығы Vcirc тең.
	С. Дененің критикалық (параболалық) жылдамдығы Vcirc тең.
	D. Жерге спутник орбитасының жақын нүктесі апогей деп аталады.
	Е. Жерге спутник орбитасының жақын нүктесі перигей деп аталады.
	F. Үшінші космостық жылдамдық бағытқа тәуелді және 16.6 дан 72.8 км/с аралығында жатады.
	G. Ауырлық күшінің удеуі Жер центрінен саналатын қашықтыққа кері пропорционал.
	H. ЖЖС қозғалысы Кеплер заңына бағынбайды.

Вопрос №33

V2	Аспан денелерінің көлемі, пішіні және оларға дейінгі қашықтық
	А. Жер радиусы 384000 км тең.
	В. Жердің экваториалдық радиусы полярлықтан 20 км кем.
	С. Астрономиялық бірлік ол Жерден Күнге дейінгі орташа ара қашықтық.
	D. Астрономиялық бірлік 15 мың километрге тең.
	Е. Горизонталды параллакс ол бұрыш, егер ол көзге перпендикуляр болған жағдайда, шырақтан Жер радиусы көрінеді.
	F. Алып аспан денелерінің пішінін гравитация күші мен айналулар анықтайды.
	G. Қашықтық d мен параллакс p екеуі өзара мынадай ара қатынасымен байланысты: d ´ p = .
	H. Бір парсек 1000 астрономиялық бірлікке тең.

Вопрос №34

V2	Жердің қозғалысы
	А. Эклиптпкалық параллакстың пішіні эклиптикалық ендікке тәуелді.
	В. Эклиптпкалық параллакстың пішіні географиялық ендікке тәуелді.
	С. Аспан денесі Жерден қаншалықты алысырақ орналасқан болса соншалықты оның параллаксы үлкен болады.
	D. Шырақтың параллаксының шамасы оған дейінгі қашықтыққа пропорционал.
	Е. Абберация шыраққа дейінгі қашықтыққа тәуелді.
	F. Абберация шырақтың салыстырмалы жылдамдығына тәуелді емес.
	G. Жердің айналуының дәлелі Кариолис күші, Фуко тәжірибесі, лақтырылған, түсетін дененің шығысқа қарай ауытқуы.
	H. Жерде жыл маусымдарының ауысып тұруы оның айналу осьтері орбита жазықтығына еңкеюімен түсіндіріледі.

Вопрос №35

V2	Прецессия және оның салдары
	А. Прецессия деп зенитте жер осьтерінің айналуын айтады.
	В. Прецессия деп эклиптика полюсінің айналасында жер осьтерінің тербелуін айтады.
	С. Прецессия ол Ай мен Күннің өзіне тартуынан пайда болған момент әсерінен Жердің айналу остерінің бағытының өзгеруі.
	D. Прецессияның әсерінен көктемгі күн теңелу нүктесі ығысады.
	Е. Экваторды бойлай көктемгі күн теңелу нүктесінің орын ауыстыру жылдамдығы 46,11²/ жылды құрайды.
	F. Нутация ол Галлея кометасының Жерге периодты түрде жақындауымен түсіндірілетін, Жердің айналу осьтері салыстырмалы аз ғана тербелуі.
	G. Қазіргі уақытта көктемгі күн теңелу нүктесі Таразы шоқжұлдызында.
	H. Уақыт өткен сайын Жер үдетіліп келеді.

Вопрос №36

V2	Айдың фазасы және қозғалысы
	А. Айдың фазасы оның Жермен тұтылуымен түсіндіріледі.
	В. Бойлық бойынша тербелуі Жердің айналасында Айдың бірқалыпсыз жылдамдықпен айналуымен пайда болады.
	С. Айдаһар айы ол бір ғана орбита торабы арқылы Айдың екі рет кезектеліп жүруінің арасындағы уақыт аралығы.
	D. Айдың синодтық айналу периоды 30 күнге тең.
	Е. Айдың өз осі бойынша айналу периоды синодтық аймен ұқсас.
	F. Тұтылудың қайталану периоды(сарос) 11 жылға тең.
	G. Айдың тұтылуы Күннің тұтылуынан жиірек болады(айдың тұтылу саны көбірек).
	H. Айдың қозғалысы 2000 мүшеге жуық есептейтін теңдеумен сипатталады.

Вопрос №37

V2	Астрономияның бұрышты өлшейтін құралдары және сағаттар
	А. Астрономиялық труба екі дөңес линзадан тұрады: обьектив пен окуляр, олардың фокустары бөлінген.
	В. Телескоптың бұрыштық үлкейтілуі n мынаған тең: 2F / f, мұндағы F – обьективтің фокустық қашықтығы, f – оклярдың фокустық қашықтығы.
	С. Жұлдыздық уақыт s = α - t, мұндағы α – тік шарықтауы, ал t – шырақтың сағаттық бұрышы.
	D. Кварцтік сағаттар – айнымалы токтың генераторы, оның тербелу периоды айнымалы электрлік өрісте орналасқан кварцтік пластинкамен қойылады.
	Е. Берілген уақыт аралығында сағаттарды түзетіп өзгертіп отыру сағатардың жүрісі деп аталады: w = (u1 – u2) / (T*2 –T*1), мұндағы u1 және u2 – Т1 және Т2 моменттерінде сағаттарды түзету.
	F. Географиялық бойлық берілген жергілікті уақыт және Гринвич меридианның қосындысына тең: l = Тm + T0.
	G. Астрономиялық трубаны бұру бұрышы екі дөңгелек бойынша саналады, олар трубаның екі өзара перпендикуляр осьтерімен тығыз байланысты.
	H. Егер шырақ зениттен оңтүстікке кульминацияланса, онда меридианда j = δ - z, мұндағы j - жергілікті жердің ендігі, δ – шырақтың еңкеюі, z – зениттік қашықтық.

Вопрос №38

V2	Спутниктік навигацияның және геодезияның жүйесі
	А. Спутниктік навигациямен Жердің барлық аумағын алу үшін 30 спутник қажет.
	В. Спутниктік навигациямен Жердің барлық аумағын алу үшін 12 спутник қажет.
	С. Спутниктік навигациядан шығатын теңдеу: ri =c(ti0 – tie), мұндағы ri – бақылаушыдан спутникке дейінгі қашықтық, c – жарық жылдамдығы, ti0 – бақылаушымен сигналды тіркеу мезеті, tie - сигналдың сәулелену мезеті.
	D. Спутниктік навигациядан шығатын теңдеу: ri =c(ti0 + tie), мұндағы ri – бақылаушыдан спутникке дейінгі қашықтық, c – жарық жылдамдығы, ti0 – бақылаушымен сигналды тіркеу мезеті, tie - сигналдың сәулелену мезеті.
	Е. Қазіргі таңда спутниктік навигацияның бір ғана түрі бар: GPS.
	Спутниктік навигацияның басты жұмысқа керек теңдеуі: (x – xi)^2 + (y – yi)^2 + (z – zi)^2 = c^2 (ti0 +dt – tie)^2, мұндағы і – спутник нөмірі, dt – спутниктік сағаттарға қатысты бақылаушының сағатын белгісіз түзетілуі.
	Спутниктік навигацияның басты жұмысқа керек теңдеуі: (x + xi)^2 + (y + yi)^2 + (z + zi)^2 = c^2 (ti0 +dt – tie)^2, мұндағы і – спутник нөмірі, dt – спутниктік сағаттарға қатысты бақылаушының сағатын белгісіз түзетілуі.
	Навигациялық спутниктің координатын дәл анықтау үшін 20 жер обсерваториясының желілері бар.

Вопрос №39

V2	Экваториалдық координаттарды анықтаудың абсолютті әдістері
	А. Еңкею жоғарғы және төменгі кульминацияларда шырақты бақылаумен мынадай формула бойынша анықталады: δ = 90° - 0,5(zd – zu), мұндағы zd және zu – төменгі және жоғарғы кульминациялардың зениттік арақашықтығы.
	В. Еңіс бұрышын e күн мен түннің күзгі теңесу кезінде Күнді бақылау бойынша анықтайды.
	С. Күннің тік шарықтауын мынадай формуламен анықтауға болады: sinα* = tgδ*/tge, мұндағы e - экватордың эклиптикаға еңіс бұрышы.
	D. Экватордың эклиптикаға еңісі 30° тең.
	Е. Негізгі немесе сағаттық жұлдыздар Әлемнің Солтүстік полюстарында орналақан.
	F. Шырақтың тік шарықтауы аспан меридианынан бастап саналады.
	G. Жұлдыздардың орнын қайталап бақылау керек емес.
	H. Жергілікті жердің ендігін мынадай формуламен анықталады: j = 90° - 0,5(zd + zu).

Вопрос №40

V2	Жұлдыздардың өзіндік қозғалысы
	А. Инерциалды координат жүйесіне айналу мен үдеу қатысады.
	В. Жұлдыздардың өздік қозғалысы – ол олардың кеңістіктік жылдамдығы.
	С. Өздік қозғалыс жылдамдық бірлігінде км/ тәулікпен өлшенеді.
	D. Жұлдыздардың өздік қозғалысы қашықтыққа тәуелді емес.
	Е. Жұлдыздардың өздік қозғалысы қашықтыққа тәуелді.
	F. Өздік қозғалыс ол прецессияны, нутацияны және абберацияны ескермей бір жыл ішінде жұлдыздың ығысу бұрышы.
	G. Өздік қозғалыс бір бірлікте өлшенуі: бұрыштық секунд/жыл.
	H. Өздік қозғалыс үшін арналған формула: m = (mδ^2 - mα^2)^0,5.

Вопрос №41

V2	Астрономиялық карталар, каталогтар және мәліметтер базасы
	А. Ең көне сақталған каталог «Альмагест» каталогы болып табылады.
	В. Бақылау дәуірі – каталогтағы жұлдыздардың координатын бақылау уақытысының соңғы моменттері.
	С. Халықаралық аспан тірек санақ жүйесі өздік қозғалысы нөлге тең ғарыштық алыс қашықтықтыға радиокөздерге байланған.
	D. Қазіргі таңда нақтырақ астрономиялық каталог «Гиппаркос» ғарыштық каталогы болып табылады.
	Е. Халықаралық астрономиялық орталықтар Страсбургта орналасқан (Франция).
	F. Жұлдыз карталарында планеталардың және кометалардың орны келтірілген.
	G. Месье каталогы аспан денелерінің координатын дәлірек анықтау мақсатымен құрастырылған.
	H. Қазақстанда астрономиялық бақылаулар жүргізілмейді.

Вопрос №42

V2	Космостық геодезия және ЖЖС бақылау әдістері.
	A. Космостық геодезияның негізінде Жер бетінен бұрыштық өлшеулер үшін Жер мен Айдың жасанды серіктерін тірек нүктелері ретінде қолдану жатыр.
	B. ЖЖС бақылау үшін аз жарық күшті телескоптарды қолдану керек.
	C. Жұлдыздар бойынша гидирлеу кезінде фотопластинкадағы серік кескіні жеке нүктелерден тұратын сызық түрінде алынады.
	D. Лазерлік ұзақ метрияның негізгі формуласының түрі: r = 0.5 (cDt +Dr1 + Dr2), мұндағы r - ізделініп отырған ұзақтық, Dr1 және Dr2 – атмосферадағы сәулелердің іркілуі мен аппаратураның қателігіне байланысты сәйкес түзетулер.
	E. Лазерлік шоғырдың қимасы серікке дейінгі қашықтыққа тәуелді емес.
	F. Лазердің көмегімен қашықтықты анықтау дәлдігі уақытты анықтау дәлдігіне тәуелді емес.
	G. Доплерлік ЖЖС бақылау әдісінің негізгі теңдеуінің түрі:
	fobs = (-1/c)fem(dr/dt), мұндағы fobs – сәуле шығарудың бақыланатын жиілігі, fem – сәуле шығару жиілігі, с – жарық жылдамдығы, dr/dt - қабылдағышқа қатысты сәуле шығару көзінің радиалды жылдамдығы.

Вопрос №43

V2	Астрометриядағы тым ұзын базалы радиоинтерферометрлер (ТҰБР).
	A. ТҰБР базасы 10 -нан 100 км аралығын құрайды.
	B. ТҰБР базасы бірнеше мың километрді құрайды.
	C. Радиотелескоптардағы сағаттар секундтық дәлдікпен синхрондалулары керек.
	D. Радиотелескоптардағы атомдық сағаттар секундтың миллиондық бөлігі дәлдігімен синхрондалулары керек.
	E. t сигналының уақыттық іркілісі база ұзындығына тәуелді және кеңістіктегі ориентацияға тәуелді емес.
	F. Сигналдың уақыттық іркілісі телескоптар арасындағы қашықтыққа тәуелді емес.
	G. Радиоинтерферометрлердің көмегімен Халықаралық аспандық тіреу жүйесі құрылған.
	H. Бұрыштық сындырғышта барлық бұрыштар 60 градусқа тең.

Вопрос №44

Дата добавления: 2015-10-24