Дәріс 9. Штангалық сораптармен ұңғымаларды пайдалынуға арналған жабдықтар.

Штангалық ұңғымалы сорапты қоңдырғы. Пайдалану аймақтары.

Штангалық сораптармен ұңғымаларды пайдалану әдісінің негізіне қайтымды іс-әрекеті бар көлемдік сораптар кіреді, олар ұңғымаға түсірледі. Және жер бетінде орналасқан механкалық әдіс арқылы байлаысқан. Барлық мұндай жабдықтар кешенн штангалы ұңғымалы сорпты қоңдырғы деп аталады (ШҰСҚ).

Штангалық сорапты қоңдырғы сағылқ жабдықтан, штаналық сораптардың тізбегінен, сорапты компрессорлы құбырлардың тізбегінен, ұңғымалы сораптан және қосымша жер асты қоңдырғысынан. Бөлек жағдайларда қандайда бір элемент болмауы мүмкін, сол кезде оның қызметін ШҰСҚ-ң басқа элементтері атқарады.

Жетек қозғалтқыш энргиясын қайтымды жүретін сорапты штангілердің тзбегінің механикалық энегиясына түрлендіреді.

Сорапты штангілердің тізбегі бір-бірімен бұрандалармен байланысқан және штангалардан құралған өзекше (стержен)түрінде келтірілген. Сорапты штангалар тізбегі механикалық энергияны жетектен ұңғыма сорабына береді. Ұңғымалық сорап, негізінен плунжерлі қозғалатын штангалардың механикалық энергиясын, қабаттық сұйықтарды тартып шығару энергиясына түрлендіреді.

(Дарси-Вейсбах формуласында); Р – құбырдағы жұмыстық сұйығының бағанасының гидростатикалық арыны, МПА.

Беріліс коэффициентін жоғарлататын газ факторы кезінде, сораптың түсу тереңдігін динамикалық деңгейге жоғарлату не болмаса сораптан төмен қарай газ жекірін орнату керек.

Көп жағдайда ШҰСҚ-да жетек ретінде балансирлы тербелмелі-станоктарды қолданады (сурет 9.1) Балансирлі тербелмелі-станоктарды массалы фундаментте 1 орналасқан рамадан 2 құралған. Рамада тірек 9 құырлған, онда топса көмегімен баласир 10 бекітілген, оның бір шетінде бір бас бар 12, басқа шетінде оны шатунмен байланыстыратын топса бар. Шатун редуктордың шығар білігінде бектілген кривошип 5 біріктірілген. Редуктордың кірер білігіне сына (клин) тәрізді беріліс арқылы электро-қозғалтқышы 3 біріктірліген. Балансирдің басына штангалар тізбегіне арқанды ілгінші көмегімен байланысқан 13.

Сорапты штангалар тізбегі сораптың рақанды ілгішін тереңдік сораптың плунжерлімен біріктіреді. Тізбек жеке штангаларымен 17 жиналады. Штангалар ұзындығы 6-дан 10 м дейін, диаметірі 12 ден 25 мм-ден жоғары және бір бірімен муфталар арқылы біріктірілед 23. Жылтыратқыш шток жоғары класты тазалықпен өңделген беті бар, кейде оны бірінші немесе сальникті штанга деп те атайды.

Сорапты компрессорлы құбырлардың тізбегі қабаттық сұйықты жер бетіне шығарды және сағалық арматураны тереңік сораптың цилиндірімен біріктіреді. Ол құбырлардан 18 құрылған, ұзындықтары 8-12м, диаметірі 48-114мм, және шығар буынның құбырларымен біріктірілген.

СКҚ-ды герметизациялауға арналған, тізбек құрылғысының жоғарғы бөлігінде сағалық сальник орнатылған. Сальник арқылы жылтырылған штанга өткізілген ұңғыма сағасының жабдықтарынан әкететін жері бар, ол арқылы сұйық алынады және тор арқылы өндіріске жіберіледі.

III-ші ұңғымалы сорап бір жақты әсерлі сорапты қарастырадыү Ол цилиндрден 24, СКҚ-ға тізбегіне жапсырылған плунжер 25, ол штанга тізбегімен жалғанған. Айдау клапаны 26 цилиндрдің төменгі бөлігінде орнатылған.

Сораптың төменгі бөлігінде керекті жағдайда газды IV, немесе құм қабатты сұйықтан бөлінеді. Газ құбыр аралық кеңістік пен СКҚ 18 және шегендеу 16 құбырлар тізбегі арқылы өтеді, құм корпус якөрінде тұнады.

Сурет 9.1. Штангалы ұңғымалы сорап қондырғысы (ШҰСҚ)

1-фундамент; 2-рама; 3-электрқозғаолтқышы; 4-клинаременді бғріліс; 5-кривошип; 6, 8-контрасмалық; 7-шатун; 9-стойка; 10-балансир; 11-балансир басын белгілеп қою механизмі; 12-балансир басы; 13-арқанды ілу құрылғысы; 14-жылтыратылған шток; 15-тереңдікке арналған сорап; 16-шегендеу құбырлар тізбегі; 17-штанга тізбегі; 18-СКҚ; 19-тереңдік сорабы; 20-газды якорь; 21-штанганың шыңдалған тығыздышы; 22-құбырлы цилиндр; 25-сорап плунжері; 26-айдау клапаны; 27-сору клапаны.

ШҰСҚ көптеген тораптардан тұрадыжәне үлкен жүйелі. ШҰСҚ-сының классификациясы (сурет 9.2) морфологиялық матрица ретінде келтірілген.

Екінші жол сағаны герметизациялайтын жабдықтардың құрылымдық бірліктерін құрайды. Екінші жолдың бірінші бағансында тұтас жылтыратылған штогы бар сағалық сальник бар, екіншіде – қуысты жылтыратылған шток, үшіншіде – тереңдетілген сальикпен, төртіншіде – ұңғылық тығыздатылған сальникпен, бесіншіде – таспалы немесе шыбықты қозғалмалы моменттерді қолдану.

Сорапты штангылардың тізбегінң басқа тығыздатқыштарынң түрлері ұңғы сағасында берілген жолдағы басқа блоктарда келтіріуі мүмкін.

Үшінші жолда штангалық тізбектердің түрлерін көрсететін блоктар орналасқан. Бірінші түр – кәдімгі болатын штангалардың тізбегі, оның бір – бірімен жалғанатын жеке элементтері бұранда кмегімен біріктіріледі, екніші блокта – қосылған штангалар тізбегі, ал өзіне металды және металды емес штангаларды қосады, үшінші блокта – үзіліссіз болатты эллипс түрдегі штангалар, төртіншіде – үзіліссіз болатты арқанды штангалар, бесіншіде – болатты таспалы штангалар және т.б.

Төртінші жолда ұңғылы сораптар орналасқан. Плунжерлі бір сатылы сораптар бірінші блокта орналасқан, жоғары тұтқырлы мұнайды шығаратын сорптар екнші блокта орналасқан, төртіншіде – елееулі механикалық қоспаларды және бар сұйытарды шығарған сораптар.

Ұңғылы сораптардың жұмыс мүшелерінң әр түрлері бесінші жолда көресетілген, алтыншы жолда сораптардың клапанды түйіндерінңң әр түрлері орнатылған.

Морфологиялық матрицаның жоғарғы бөлімінде қозғалтқыштардың әр түрі және модификациялы көрсетілген. Жоғарғы бөлімінде (блок) ТС-ң механикалық балансирі шығар звеноның синисойдалды заңмен орналасқан, аз үшіншіден механикалық қозғалтқышы шығар звеноның қозғалуы бойынша трапециалды заң бойынша төртіншеде қараймыз.

ШҰСҚ жетектеушісі
Балансирлі ТС	Балансирсіз ТС	Ұзын жүргішті механикалық	Гидрожетек теуіш	Пенвмотикалық жетектеуіш	Өзіндік жетектеуіш
ШҰСҚ ұңғымалық сағалық жабдығымен
Колонна штанг
Резбалы ағымды (прутковые) сталды	Аралас (сталь + пластмасс) резбалы	Элипсті үзіліссіз ағым	Үзіліссіз арқанды	Үзіліссіз ленталы (стальные)	Үзіліссіз ленталы (металлсыз)
Ұңғымалы сорап
Отырғызылмаған **	Отырғызылған *	Тұтқырлық сұйықтар үшін	Газдалған сұйықтар үшін	Мех. қосындысы бар сұйықтар үшін
Ұңғыма сорабының жұмыс мүшелері
Тегіс плунжер	Канавкалы плунжер	«пескобре» плунжері	Резеңкелі манжетті поршень	Металлмен тығыздалған поршень	Жазық диафрагма
Ұңғымалы сорап клапаны
Біршарлы	Екішарлы	Тарелькалы	Жапрақты

Сурет 9.2 Штангалы ұңғымалы сорап қондырғысының

морфологиялық матрицасы

Сурет 9.2 келтірілген морфологиялық матрица вертикаль түрінде (бекіткіш элементтер түрлері және олардың бұрандасының бекткіш элементтеріне дейін) және әр жолда горизонталь түрінде жалғасуы мүмкін. Бүгнгі таңда қандайда бір жол немесе бағана, томған түрде көрінуі мүмкін, барақ ертең жалғаса беретін ғылыми техникалық прогресс үшін жолдарда және бас жаңа ұяшықтар ондаған жаңа элементтер пайда болуы мүмкін.

Дата добавления: 2015-08-20