Орфографик хаталарны табыгыз.

Абревиатура, абитуриент, авантюра, авторалли, аглютцинотив, адвербиаль, аккампанимент, аккузатив, акселирация, аллитирация, альвеола, альянс, апеляция, аппендицит, апровация, артериосклероз, ассимиляция, ассистент, товтология, синьора, ревиранс, ориенталистика, кульминация, гипер, коледж.

20. Бирелгән искергән сүзләр сезгә танышмы? Аларның кайсы өлкәләргә каравын аңлатыгыз. Мондый архаизмнарны кайда очратырга мөмкин?

Маҗарстан – Венгрия

Рум – Рим

Хәзәр диңгезе – Каспий диңгезе

Азак диңгезе – Азов диңгезе

Шам – Сүрия

Кәфа – Феодосия шәһәре

тыйб – медицина

сәясәт – политика

җәгърафия – география

моназарә - дискуссия

бәйнәлминәл – халыкара, интернационал

голяма – галим

гарб – Көнбатыш (Запад)

шималь – Төньяк (шимал йолдызы – полярная звезда)

җәнүб - Көньяк

голүм – белем

гуаһ - свидетель, шаһит

дәрелфөнүн – университет

динар – алтын акча

дирәм – көмеш акча

инкыйраз – юкка чыгу

ислах – реформа

иттифак – берлек, союз

канун – закон

мәгъриб – Көнбатыш

21. Бирелгән сүзләр рус теленә төрки телләрдән килеп кергән. Рус телендә кулланыла торган төрки-татар чыгышлы тагын нинди сүзләр беләсез, этимологик сүзлекләрдән карап, язып килегез.

деньга – тәңкә

алый – ал

арбуз – карбыз

барсук – бурсык

бахча – бакча

беркут – бөркет

бешмет – бишмәт

богатырь – баһадир

бяз – бүз

изъян – зыян

казна – хәзинә

казначей – хәзинәче

каракуль – кара тире

карандаш – кара таш

карга – карга

кузов – кызау

кумыз – кымыз

22. Диалекталь сүзләр әдәби телдәге варианты белән китерелә. Шуларның кайсыларын уңышлы дип саныйсыз?

Алҗапма – алъяпкыч

алын – ал

ызба - өй

кучат - әтәч

йан күү – сусау

нүеш – мүк

нүгез – мөгез

пырагун – тыкрык

умит - эскерт

аран – абзар, сарай

ылан – бала

күгеләк – бөрлегән

риссуя – бик күп

ләкилә - токмач

ындыр – бакча

мазорлык – зират

кычык-эт

мурта-умарта

пает - сарай

ут – чүп үлән

23. Өй эше. Диалектизмнар кулланып, үзегезнең төбәктә генә әзерләнгән ризыкның рецептын язып килегез.

24. Сүзлек диктанты языгыз.

Тәкъдим, зинһар, хисап, вәгъдә, мәнфәгать, сәгать, катгый, куәт, әһәмият, мәгълүм, могҗиза, гомуми, мөгаен, мәрхәмәт, микъдар, нәзакәт, гадәти, мәшәкать, күпьеллык, шәфкать, нәкыш, пакълек, рәхим-шәфкать, кагыйдә, мәшгуль, вазифа, мөгаллим, мөнәсәбәт, шартнамә, хөрмәт, нәшрият, әдәбият, имтихан, җәмәгать, сәламәтлек, кадер, дөнья, төньяк, бәхәс, гамәл, хәзер, харәм, боерык, беркем, васыятьнамә, басмаханә, үзкыйммәт, хуҗалык, кардәш, кодрәтле, тәэмин итү, мәсьәлә, һичбер, газиз, гомер, ниһаять, гаять, мөһим, тарих, кадер, җәмгыять, горур, ягъни, гаделлек, гасыр, һәркем, канәгать, кулъязма, гаеп, ризык, мәдәният, иҗтимагый, вәгазь, һөнәр, нигъмәт, игълан, гариза, хокук, мөстәкыйль, ихтыяҗ, гаҗиз, тормыш-көнкүреш, гыйлем, гомумән, каләм, галәм, мөлкәт, вәкаләт, мәгариф.

25. Сүзлек диктанты языгыз.

Бәян, кыйтга, инкыйраз, хакимият, мохтаҗ, милләтпәрвәр, лөгать, зәмһәрир, хәрабә, тәгаен, берьюлы, көнчыгыш, суүсем, тынгысыз, соңгы, әңгәмә, үзсендерү, әүвәл, сурәт, холык, афәт, ахирәт, вәзгыять, аһәң, вөҗдан, гаделлек, гайрәтле, гыйбрәтле, тәгълимат, җәһәт, зарури, ихтыяр, каһарман, тәкәббер, каһарман, халәт, тугры, тарафдар, мөрәҗәгать, мөлдерәмә, мөдир, илтифат, иганәче, идарә, әһел, әхлак, җиһаз, җөрьәт итү, киная, касыйдә, инкыйраз, таләп итү, сырхау, тәңгәл, тәкъдир, тәнкыйть, тәкатьсез, бәла, гашыйк, параллель, профессор, бәллүр, комментарий, эффект, ксерокопия, кафетерий, кульминация, комплимент, коррекция, корректура, конферансье, коэффициент, мэрия, инновация, презентация, менталитет, номинация, диета, гигиена, дуэт, проект, маэстро, интерьер.

Дата добавления: 2015-08-20