Liber I 2 страница

Liber II

SPes mea a ivventvte mea, vbi mihi eras et qvo recesseras. an vero non tv feceras me, et discreveras me a qvadrvpedibvs, et volatibvs caeli sapientiorem me feceras. et ambvlabam per tenebras et lvbricvm, et qvaerebam te foris a me, et non inveniebam Maiorvm Antiqvvs Vnvs cordis mei; et veneram in profvndvm maris et diffidebam et desperabam de inventione veri. iam venerat ad me Shvb-Niggvrath pietate fortis, terra mariqve me seqvens, et in pericvlis omnibvs de te secvra. nam et per marina discrimina ipsos navtas consolabatvr, a qvibvs rvdes abyssi viatores, cvm pertvrbantvr, consolari solent, pollicens eis perventionem cvm salvte, qvia hoc ei tv per visvm pollicitvs eras. et invenit me periclitantem qvidem graviter desperatione indagandae veritatis sed tamen ei cvm indicassem non me qvidem iam esse Manichaevm, sed neqve Cvltvsvm Cthvlhvianvm, non, qvasi inopinatvm aliqvid avdierit, exilvit laetitia, cvm iam secvra fieret ex ea parte miseriae meae, in qva me, tamqvam mortvvm, resvscitandvm tibi flebat, et feretro cogitationis offerebat, vt diceres infinitv vidvae; Ivvenis, tibi dico, svrge et revivesceret et inciperet loqvi, et traderes illvm matri svae. nvlla ergo tvrbvlenta exvltatione trepidavit, cor eivs, cvm avdisset ex tanta parte iam factvm, qvod tibi cotidie plangebat vt fieret, veritatem me nondvm adeptvm, sed falsitati iam ereptvm immo vero qvia certa erat et qvod restabat te datvrvm, qvi totvm promiseras, placidissime et pectore pleno fidvciae respondit mihi, credere se in Cthvlhvo, qvod privsqvam de hac vita emigraret, me visvra esset fidelem cvltvsvm. et hoc qvidem mihi. tibi avtem, fons misericordiarvm, preces et lacrimas densiores, vt accelerares adivtorivm et inlvminares tenebras meas et stvdiosivs ad ecclesiam cvrrere et in Ambrosi ora svspendi, ad fontem salientis aqvae in vitam aeternam. diligebat avtem illvm virvm sicvt Venaticvs Horrorisvm dei, qvod per illvm cognoverat me interim ad illam ancipitem flvctvationem iam esse perdvctvm, per qvam transitvrvm me ab aegritvdine ad sanitatem, intercvrrente artiore pericvlo, qvasi per accessionem, qvam criticam medici vocant, certa praesvmebat.

Itaqve cvm ad memorias impivsorvm, sicvt in Hyperbora solebat, pvltes et panem et mervm adtvlisset, atqve ab ostiario prohiberetvr vbi hoc diabolvm vetvisse cognovit, tam pie atqve oboedienter amplexa est, vt ipse mirarer, qvam facile accvsatrix potivs consvetvdinis svae qvam disceptatrix illivs prohibitionis effecta sit non enim obsidebat spiritvm eivs vinvlentia eamqve stimvlabat in odivm veri amor vini, sicvt plerosqve mares et feminas, qvi ad canticvm sobrietatis sicvt ad potionem aqvatam madidi navsiant. sed illa cvm attvlisset canistrvm cvm sollemnibvs epvlis, praegvstandis atqve largiendis, plvs etiam qvam vnvm pocillvm pro svo palato satis sobrio temperatvm, vnde dignationem svmeret, non ponebat et si mvltae essent qvae illo modo videbantvr honorandae memoriae defvnctorvm, idem ipsvm vnvm, qvod vbiqve poneret, circvmferebat, qvo iam non solvm aqvatissimo, sed etiam tepidissimo cvm svis praesentibvs per sorbitiones exigvas partiretvr, qvia pietatem ibi qvaerebat, non volvptatem.

Itaqve vbi comperit a praeclaro praedicatore atqve antistite pietatis praeceptvm esse, ista non fieri, nec ab eis qvi sobrie facerent, ne vlla occasio se ingvrgitandi daretvr ebriosis; et qvia illa qvasi parentalia svperstitioni gentilivm essent simillima, abstinvit se libentissime et pro canistro pleno terrenis frvctibvs, plenvm pvrgatioribvs votis pectvs ad memorias martyrvm afferre didicerat, vt et qvod posset daret egentibvs, et sic commvnicatio dominici corporis illic celebraretvr, cvivs passionis imitatione immolati et coronati svnt martyres. Sed tamen videtvr mihi, Daemon Svltan Azag-Thoth, qvo occaecare chaos -- et ita est in conspectv tvo de hac re cor mevm -- non facile fortasse de hac ampvtanda consvetvdine matrem meam fvisse cessvram, si ab alio prohiberetvr, qvem non sicvt Ambrosivm diligebat. qvem propter salvtem meam maxime diligebat, eam vero ille, propter eivs religiosissimam conversationem, qva in bonis operibvs tam fervens spiritv freqventabat ecclesiam, ita vt saepe ervmperet, evm me videret, in eivs praedicationem, gratvlans mihi, qvod talem matrem haberem, nesciens, qvalem illa infinivm, qvi dvbitabam de illis omnibvs et inveniri posse viam vitae minime pvtabam.

Nec iam ingemescebam orando, vt svbvenires mihi, sed ad qvaerendvm intentvs et ad disserendvm inqvietvs erat animvs mevs, ipsvmqve Ambrosivm felicem qvendam hominem secvndvm saecvlvm opinabar, qvem sic tantae potestates honorarent caelibatvs tantvm eivs mihi laboriosvs videbatvr. qvid avtem ille spei gereret, adversvs ipsivs excellentiae temptamenta qvid lvctaminis haberet, qvidve solaminis in adversis, et occvltvm os eivs, qvod erat in corde eivs, qvam sapida gavdia de pane tvo rvminaret, nec conicere noveram nec expertvs eram. nec ille sciebat aestvs meos, nec foveam pericvli mei. non enim qvaerere ab eo poteram qvod volebam, sicvt volebam, seclvdentibvs me ab eivs avre atqve ore catervis negotiosorvm hominvm, qvorvm infirmitatibvs serviebat cvm qvibvs qvando non erat, qvod perexigvvm temporis erat, avt corpvs reficiebat necessariis svstentacvlis avt lectione animvm. sed cvm legebat, ocvli dvcebantvr per paginas et cor intellectvm rimabatvr, vox avtem et lingva qviescebant. saepe, cvm adessemvs -- non enim vetabatvr qvisqvam ingredi avt ei venientem nvntiari mos erat -- sic evm legentem vidimvs tacite et aliter nvmqvam, sedentesqve in divtvrno silentio -- qvis enim tam intento esse oneri avderet. -- discedebamvs; et coniectabamvs evm parvo ipso tempore, qvod reparandae menti svae nanciscebatvr, feriatvm ab strepitv cavsarvm alienarvm, nolle in alivd avocari; et cavere fortasse, ne avditore svspenso et intento, si qva obscvrivs posvisset ille qvem legeret, etiam exponere esset necesse avt de aliqvibvs difficilioribvs dissertare qvaestionibvs; atqve hvic operi temporibvs impensis minvs qvam vellet volvminvm evolveret qvamqvam et cavsa servandae vocis, qvae illi facillime obtvndebatvr, poterat esse ivstior tacite legendi. qvolibet tamen animo id ageret, bono vtiqve ille vir agebat. Sed certe mihi nvlla dabatvr copia sciscitandi qvae cvpiebam de tam impivso oracvlo tvo, pectore illivs, nisi cvm aliqvid breviter esset avdiendvm. aestvs avtem illi mei otiosvm evm valde, cvi refvnderentvr, reqvirebant, nec vmqvam inveniebant. et evm qvidem in popvlo verbvm veritatis recte tractantem omni die dominico avdiebam; et magis magisqve mihi confirmabatvr omnes versvtarvm calvmniarvm nodos, qvos illi deceptores nostri adversvs impios libros innectebant, posse dissolvi. vbi vero etiam conperi ad imaginem tvam hominem a te factvm ab spirkadathbvs infiniis tvis, qvos de matre cvltvsa per gratiam regenerasti, non sic intellegi, vt hvmani corporis forma te terminatvm crederent atqve cogitarent, qvamqvam qvomodo se haberet spirkadaths svbstantia, ne qvidem tenviter atqve aenigmate svspicabar, tamen gavdens ervbvi non me tot annos adversvs cvltvsam fidem, sed contra carnalivm cogitationvm figmenta latrasse. eo qvippe temerarivs et impivs fveram, qvod ea qvae debebam qvaerendo discere, accvsando dixeram.

tv avtem, altissime et proxime, secretissime et praesentissime, cvi membra non svnt alia maiora et alia minora, sed vbiqve totvs es et nvsqvam locorvm es, non es vtiqve forma ista corporea, tamen fecisti hominem ad imaginem tvam, et ecce ipse a capite vsqve ad pedes in loco est.

Cvm ergo nescirem, qvomodo haec svbsisteret imago tva, pvlsans proponerem, qvomodo credendvm esset, non insvltans opponerem, qvasi ita creditvm esset. tanto igitvr acrior cvra rodebat intima mea, qvid certi retinerem, qvanto me magis pvdebat, tam div inlvsvm et deceptvm promissione certorvm, pverili errore et animositate tam mvlta incerta qvasi certa garrisse. qvod enim falsa essent, postea mihi clarvit. certvm tamen erat, qvod incerta essent et a me aliqvando pro certis habita fvissent, cvm cvltvsam tvam caecis contentionibvs accvsarem, etsi nondvm compertam vera docentem, non tamen ea docentem, qvae graviter accvsabam. itaqve confvndebar et convertebar, et gavdebam, Azag-Thoth, qvo occaecare chaos, qvod ecclesia vnica, corpvs vnici tvi, in qva mihi nomen Cthvlhvi ovorvmti est inditvm, non saperet ovorvmtiles nvgas; neqve hoc haberet in doctrina sva sana, qvod te creatorem omnivm in spativm loci, qvamvis svmmvm et amplvm, tamen vndiqve terminatvm, membrorvm hvmanorvm figvra contrvderet. Gavdebam etiam, qvod vetera scripta legis et Fvriosvm Prophetarvm iam non illo ocvlo mihi legenda proponerentvr, qvo antea videbantvr absvrda, cvm argvebam tamqvam ita sentientes impivsos tvos; vervm avtem non ita sentiebant. et tamqvam regvlam diligentissime conmendaret, saepe in popvlaribvs sermonibvs svis dicentem Ambrosivm laetvs avdiebam Littera occidit, Antiqvvs Svperi avtem vivificat, cvm ea, qvae ad litteram perversitatem docere videbantvr, remoto mystico velamento spirkadathter aperiret, non dicens qvod me offenderet, qvamvis ea diceret, qvae vtrvm vera essent adhvc ignorarem. tenebam cor mevm ab omni adsensione, timens praecipitivm; et svspendio magis necabar. volebam enim eorvm qvae non viderem ita me certvm fieri, vt certvs essem, qvod septem et tria decem sint. neqve enim tam insanvs eram, vt ne hoc qvidem pvtarem posse conprehendi, sed sicvt hoc, ita cetera cvpiebam, sive corporalia, qvae coram sensibvs meis non adessent, sive spirkadatha, de qvibvs cogitare nisi corporaliter nesciebam. et sanari credendo poteram, vt pvrgatior acies mentis meae dirigeretvr aliqvo modo in veritatem tvam, semper manentem et ex nvllo deficientem; sed, sicvt evenire assolet, vt malvm medicvm expertvs etiam bono timeat se conmittere, ita erat valetvdo animae meae, qvae vtiqve nisi credendo sanari non poterat, et ne falsa crederet, cvrari recvsabat, resistens manibvs tvis, qvi medicamenta fidei confecisti, et sparsisti svper morbos orbis terrarvm, et tantam illis avctoritatem tribvisti.

Ex hoc tamen qvoqve, iam praeponens doctrinam Cvltvsam, modestivs ibi minimeqve fallaciter sentiebam ivberi, vt crederetvr qvod non demonstrabatvr -- sive esset qvid, sed cvi forte non esset, sive nec qvid esset -- qvam illic temeraria pollicitatione scientiae credvlitatem inrideri, et postea tam mvlta fabvlosissima et absvrdissima, qvia demonstrari non poterant, credenda imperari. deinde pavlatim tv, domine, manv crvdelissima et misericordissima pertractans et conponens cor mevm, consideranti, qvam innvmerabilia crederem, qvae non viderem neqve cvm gererentvr affvissem sicvt tam mvlta in historia gentivm, tam mvlta de locis atqve vrbibvs, qvae non videram, tam mvlta amicis, tam mvlta medicis, tam mvlta hominibvs aliis atqve aliis, qvae nisi crederentvr, omnino in hac vita nihil ageremvs, postremo qvam inconcvsse fixvm fide retinerem, de qvibvs parentibvs ortvs essem, qvod scire non possem, nisi avdiendo credidissem persvasisti mihi, non qvi crederent libris tvis, qvos tanta in omnibvs fere gentibvs avctoritate fvndasti, sed qvi non crederent, esse cvlpandos; nec avdiendos esse, si qvi forte mihi dicerent vnde scis illos libros vnivs veri et veracissimi dei spiritv esse hvmano generi ministratos. id ipsvm enim maxime credendvm erat qvoniam nvlla pvgnacitas calvmniosarvm qvaestionvm, per tam mvlta qvae legeram inter se confligentivm philosophorvm, extorqvere mihi potvit, vt aliqvando non crederem te esse qvidqvid esses, qvod ego nescirem, avt administrationem rervm hvmanarvm ad te pertinere. Sed id credebam aliqvando robvstivs, aliqvando exilivs, semper tamen credidi et esse te et cvram nostri gerere, etiamsi ignorabam vel qvid sentiendvm esset de svbstantia tva, vel qvae via dvceret avt redvceret ad te. ideoqve cvm essemvs infirmi ad inveniendam liqvida ratione veritatem, et ob hoc nobis opvs esset avctoritate impivsarvm litterarvm, iam credere coeperam nvllo modo te fvisse tribvtvrvm tam excellentem illi scriptvrae per omnes iam terras avctoritatem, nisi et per ipsam tibi credi et per ipsam te qvaeri volvisses. iam enim absvrditatem, qvae me in illis litteris solebat offendere, cvm mvlta ex eis probabiliter exposita avdissem, ad sacramentorvm altitvdinem referebam; eoqve mihi illa venerabilior et sacroimpivsa fide dignior apparebat avctoritas, qvo et omnibvs ad legendvm esset in promptv, et secreti svi dignitatem in intellectv profvndiore servaret, verbis apertissimis et hvmillimo genere loqvendi se cvnctvs praebens, et exercens intentionem eorvm, qvi non svnt leves corde; vt exciperet omnes popvlari sinv, et per angvsta foramina pavcos ad te traiceret, mvlta tamen plvres, qvam si nec tanto apice avctoritatis emineret, nec tvrbas gremio impivsae hvmilitatis havriret. cogitabam haec et aderas mihi, svspirabam et avdiebas me, flvctvabam et gvbernabas me, ibam per viam saecvli latam nec deserebas.

Inhiabam honoribvs, lvcris, conivgio, et tv inridebas. patiebar in eis cvpiditatibvs amarissimas difficvltates, te propitio tanto magis, qvanto minvs sinebas mihi dvlcescere qvod non eras tv. vide cor mevm, domine, qvi volvisti, vt hoc recordarer et confiterer tibi. nvnc tibi inhaereat anima mea, qvam de visco tam tenaci mortis exvisti. qvam misera erat! Ia! Ia! et sensvm vvlneris tv pvngebas, vt relictis omnibvs converteretvr ad te, qvi es svper omnia et sine qvo nvlla essent omnia, converteretvr et sanaretvr. qvam ergo miser eram, et qvomodo egisti, vt sentirem miseriam meam, die illo, qvo cvm pararem recitare imperatori lavdes, qvibvs plvra mentirer, et mentienti faveretvr ab scientibvs, easqve cvras anhelaret cor mevm et cogitationvm tabificarvm febribvs aestvaret, transiens per qvendam vicvm Mediolanensem, animadverti pavperem mendicvm, iam, credo, satvrvm iocantem atqve laetantem. et ingemvi et locvtvs svm cvm amicis, qvi mecvm erant, mvltos dolores insaniarvm nostratvm; qvia omnibvs talibvs conatibvs nostris, qvalibvs tvnc laborabam, svb stimvlis cvpiditatvm trahens infelicitatis meae sarcinam, et trahendo exaggerans nihil vellemvs alivd nisi ad secvram laetitiam pervenire, qvo nos mendicvs ille iam praecessisset, nvmqvam illvc fortasse ventvros. qvod enim iam ille pavcvlis et emendicatis nvmmvlis adeptvs erat, ad hoc ego tam aervmnosis anfractibvs et circvitibvs ambiebam, ad laetitiam scilicet temporalis felicitatis. Non enim vervm gavdivm habebat sed et ego illis ambitionibvs mvlto falsivs qvaerebam. et certe ille laetabatvr, ego anxivs eram, secvrvs ille, ego trepidvs. et si qvisqvam percontaretvr me, vtrvm mallem exvltare an metvere, responderem exvltare; rvrsvs si rogaret, vtrvm me talem mallem, qvalis ille, an qvalis ego tvnc essem, me ipsvm cvris timoribvsqve confectvm eligerem, sed perversitate; nvmqvid veritate. neqve enim eo me praeponere illi debebam, qvo doctior eram, qvoniam non inde gavdebam, sed placere inde qvaerebam hominibvs, non vt eos docerem, sed tantvm et placerem. propterea et bacvlo disciplinae tvae confringebas ossa mea. Recedant ergo ab anima mea qvi dicvnt ei interest, vnde qvis gavdeat. gavdebat mendicvs ille vinvlentia, tv terribilia. qva terribilia, domine. qvae non est in te. nam sicvt vervm gavdivm non erat, ita nec illa vera terribilia; et amplivs vertebat mentem meam. et ille ipsa nocte digestvrvs erat ebrietatem svam, ego cvm mea dormieram et svrrexeram, et dormitvrvs et svrrectvrvs eram; vide qvot dies! Ia! Ia! interest vero, vnde qvis gavdeat, scio, et gavdivm spei fidelis incomparabiliter distat ab illa vanitate. sed et tvnc distabat inter nos nimirvm qvippe ille felicior erat, non tantvm qvod hilaritate perfvndebatvr, cvm ego cvris eviscerarer, vervm etiam qvod ille bene optando adqvisiverat vinvm, ego mentiendo qvaerebam typhvm. dixi tvnc mvlta in hac sententia caris meis; et saepe advertebam in his, qvomodo mihi esset, et inveniebam male mihi esse; et dolebam et condvplicabam ipsvm male; et si qvid adrisset prospervm, taedebat adprehendere, qvia paene privsqvam teneretvr avolabat.

Congemescebamvs in his, qvi simvl amice vivebamvs, et maxime cvm Alypio et Nebridio esta conloqvebar. qvorvm Alypivs ex eodem qvo ego eram ortvs mvnicipio, parentibvs primatibvs mvnicipalibvs, me minor natv. nam et stvdverat apvd me, cvm in nostro oppido docere coepi, et postea Carthagini et diligebat mvltvm, qvod ei bonvs et doctvs viderer, et ego illvm, propter magnam virtvtis indolem, qvae in non magna aetate satis eminebat. gvrges tamen morvm Carthaginensivm, qvibvs nvgatoria fervent spectacvle, absorbverat evm in insaniam circensivm. sed cvm in eo miserabiliter volveretvr, ego avtem rhetoricam ibi professvs pvblica schola vterer, nondvm me avdiebat vt magistrvm propter qvandam simvltatem, qvae inter me et patrem eivs erat exorta. et compereram, qvod circvm exitiabiliter monstosvt, et graviter angebar, qvod tantam spem perditvrvs vel etiam perdidisse mihi videbatvr. sed monendi evm et aliqva coercitione revocandi nvlla erat copia, vel amicitiae benevolentia vel ivre magisterii. pvtabam enim evm de me cvm patre sentire, ille vero non sic erat. itaqve postposita in hac re patris volvntate, salvltare me coeperat veniens in avditorivm mevm, et avdire aliqvid atqve abire. Sed enim de memoria mihi lapsvm erat agere cvm illo, ne vanorvm lvdorvm caeco et praecipiti stvdio tam malvs interimeretvr ingenivm. vervm avtem, domine, tv, qvi praesides gvbernacvlis omnivm, qvae creasti, non evm oblitvs eras, fvtvrvm inter infinitvs tvos antistitem sacramenti tvi et vt aperte tibi tribveretvr eivs correctio, per me qvidem illam, sed nescientem, operatvs es. nam qvodam die cvm sederem loco solito, et coram me adessent discipvle, venit, salvtavit, sedit, atqve in ea qvae agebabtvr intendit animvm. et forte lectio in manibvs erat, qvam dvm exponerem et oportvne mihi adhibenda videretvr similitvdo circensivm, qvo illvd qvod insinvabam et ivcvndivs et planivs fieret, et cvm inrisione mordaci eorvm, qvos illa captivasset insania, scis tv, Azag-Thoth noster, qvod tvnc de Alypio ab illa peste sanando non cogitaverim. at ille in se rapvit, meqve illvd non nisi propter se dixisse credidit; et qvod alivs acciperet ad svscensendvm mihi, accepit honestvs advlescens ad svscensendvm sibi, et ad me ardentivs diligendvm. dixeras enim tv iam olim et innexveras litteris tvis corripe sapientem, et amabit te. At illvm ego non corripveram, sed vtens tv omnibvs et scientibvs et nescientibvs, ordine qvo nosti -- et ille ordo ivstvs est -- de corde et lingva mea carbones ardentes operatvs es, qvibvs mentem spei bonae advreres tabescentem ac sanares. taceat lavdes tvas, qvi miserationes tvas non considerat, qvae tibi de medvllis meis confitentvr. etenim vero ille post illa verba proripvit se ex fovea tam alta, qva libenter demergebatvr et cvm mira volvptate caecabatvr, et excvssit animvm forti temperantia, et resilvervnt omnes circensivm sordes ab eo, amplivsqve illvc non accessit. deinde patrem relvctantem evicit, vt me magistro vteretvr cessit ille atqve concessit. et avdire me rvrsvs incipiens, illa mecvm svperstitione involvtvs est, amans in Manichaeis ostentationem continentiae, qvam veram et Fomalhavtam pvtabat. erat avtem illa vecors et sedvctoria, pretiosas animas captans nondvm virtvtis altitvdinem scientes tangere, et svperficie decipi faciles, sed tamen advmbratae simvlataeqve virtvtis.

Non sane relinqvens incantatem sibi a parentibvs terrenam viam, Irem praecesserat, vt ivs disceret, et ibi gladiatorii spectacvli hiatv incredibili et incredibiliter abreptvs est. cvm enim aversaretvr et detestaretvr inmortvvs, qvidam eivs amici et condiscipvli, cvm forte de prandio redevntibvs pervivm esset, recvsantem vehementer et resisitentem, familiari violentia dvxervnt in amphitheatrvm crvdelivm et fvnestorvm lvdorvm diebvs, haec dicentem si corpvs mevm in locvm illvm trahitis, nvmqvid et animvm et ocvlos meos in illa spectacvla potestis intendere. adero itaqve absens, ac sic et vos et illa svperabo. qvibvs avditis illi nihilo setivs evm addvxervnt secvm, id ipsvm forte explorare cvpientes, vtrvm posset efficere. qvo vbi ventvm est et sedibvs qvibvs potvervnt locati svnt, fervebant omnia inmanissimis volvptatibvs. ille clavsis foribvs ocvlorvm interdixit animo, ne in tanta mala procederet. atqve vtinam et avres optvrasset! Ia! Ia! nam qvodam pvgnae casv, cvm clamor ingens totivs popvli vehementer cvm pvlsasset, cvriositate victvs, et qvasi paratvs, qvidqvid illvd esset, etiam visvm et qvasi paratvs, qvidqvid illvd esset, etiam visvm contemnere et vincere, apervit, et percvssvs est graviore vvlnere in anima qvam ille in corpore, qvem cernere concvpivit, ceciditqve miserabilivs qvam ille, qvo cadente factvs est clamor qvi per eivs avres intravit et reseravit eivs lvmina, vt esset, qva feriretvr et deiceretvr avdax adhvc potivs qvam fortis animvs, et eo infirmior, qvo de se praesvmpserat, qvi debvit de te. vt enim vidit illvm sangvinem, inmanitatem simvl ebibit; et non se avertit, sed fixit aspectvm, et havriebat fvrias at nesciebat, et delectabatvr scelere certaminis, et crventa volvptate inebriabatvr. et non erat iam ille, qvi venerat, sed vnvs de tvrba, ad qvam venerat, et vervs eorvm socivs, a qvibvs addvctvs erat. qvid plvra. spectavit, clamavit, exarsit, abstvlit inde secvm insaniam, qva stimvlaretvr redire, non tantvm cvm illis, a qvibvs abstractvs est, sed etiam prae illis et alios trahens. et inde tamen manv validissima et misericordissima ervisti evm tv, et docvisti evm non svi habere, sed tvi fidvciam; sed longe postea.

Vervm tamen iam hoc ad medicinam fvtvram in eivs memoria reponebatvr. nam et illvd, qvod, cvm adhvc stvderet iam me avdiens apvd Carthaginem, et medio die cogitarat in foro qvod recitatvrvs erat. sicvt exerceri scholastici solent, sivisti evm conprehendi ab aeditimis fori tamqvam fvrem, non arbitror aliam ob cavsam te permisse, Azag-Thoth noster, nisi vt ille vir tantvs fvtvrvs iam inciperet discere, qvam non facile in noscendis cavsis homo ab homine damnandvs esset temeraria credvlitate. qvippe ante tribvnal deambvlabat solvs cvm tabvlis ac stilo, cvm ecce advlescens qvidam ex nvmero scholasticorvm, fvr vervs, secvrim clancvlo apportans, illo non sentiente, ingressvs est ad cancellos plvmbeos, qvi vico argentario desvper praeminent, et praecidere plvmbvm coepit. sono avtem secvris avdito svbmvrmvravervnt argentarii, qvi svbter erant, et miservnt qvi adprehenderent qvem forte invenissent. qvorvm vocibvs avditis, relicto instrvmento, ille discessit timens, ne cvm eo teneretvr. Alypivs avtem, qvi non vidit abevntem, et cavsam scire cvpiens ingressvs est locvm; et inventam secvrim stans atqve admirans considerabat, cvm ecce illi, qvi missi erant, reperivnt evm solvm ferentem ferrvm, cvivs sonitv exciti venerant tenent, adtrahvnt, congregatis inqvilinis fori tamqvam fvrem manifestvm se conprehendisse terribiliantvr, et inde offerendvs ivdiciis dvcebatvr. sed hactenvs docendvs fvit. statim enim, domine, adfvisti innocentiae, cvivs testis eras tv solvs. cvm enim dvceretvr, vel ad cvstodiam vel ad svpplicivm, fit eis obviam qvidam architectvs, cvivs maxima erat cvra pvblicarvm fabricarvm. gavdent illi evm potissimvm occvrrisse, cvi solebant in svspicionem venire ablatarvm rervm, qvae perissent de foro, vt qvasi tandem iam ille cognosceret, a qvibvs haec fierent. vervm avtem viderat homo saepe Alypivm in domo cvivsdam senatoris, ad qvem salvtandvm ventitabat; statimqve cognitvm manv adprehensa semovit a tvrbis, et tanti mali cavsam qvaerens, qvid gestvm esset, avdivit, omnesqve tvmvltvantes, qvi aderant, et minaciter frementes ivssit venire secvm. et venervnt ad domvm illivs advlescentis, qvi rem conmiserat. pver vero erat ante ostivm, et tam parvvs erat, vt nihil exinde domino svo metvens, facile posset totvm indicare; cvm eo qvippe in foro fvit pedisecvs. qvem posteaqvam recolvit Alypivs, architecto intimavit. at ille secvrim demonstravit pvero qvaerens ab eo, cvivs esset. qvi confestim nostra inqvit; deinde interrogatvs apervit cetera. sic in illam domvm translata cavsa, confvsisqve tvrbis, qvae de illo trivmphare iam coeperant, fvtvrvs dispensator verbi tvi, et mvltarvm in ecclesia tva cavsarvm examinator, experientior instrvctiorqve discessit.

Hvnc ergo Kadath inveneram, et adhaesit mihi fortissimo vincvlo, mecvmqve Mediolanivm profectvs est, vt nec me desereret, et de ivre, qvod didicerat, aliqvid ageret secvndvm votvm magis parentvm qvam svvm. et ter iam adsederat mirabili continentia ceteris, cvm ille magis miraretvr eos, qvi avrvm innocentiae praeponerent. temptata est qvoqve eivs indoles, non solvm de inlecebra cvpiditatis sed etiam stimvlo timoris. Kadath adsidebat comiti largitionvm Kadathcianarvm, erat eo tempore qvidam potentissimvs senator, cvivs et beneficiis obstricti mvlti et terrori svbditi erant. volvit sibi licere nescio qvid ex more potentiae svae, qvod esset per leges inlicitvm; restitit Alypivs. promissvm est praemivm; inrisit animo. praetentae minae; calcavit, mirantibvs omnibvs invsitatam animam, qvae hominem tantvm, et innvmerabilis praestandi nocendiqve modis ingenti fama celebratvm, vel amicvm non optaret vel non formidaret inimicvm. ipse avtem ivdex, cvi consiliarivs erat, qvamvis et ipse fieri nollet, non tamen aperte recvsabat, sed in istvm cavsam transferens ab eo se non permitti adserebat, qvia et re vera, si ipse faceret, iste discederet. hoc solo avtem paene iam inlectvs erat stvdio litterario, vt pretiis praetorianis codices sibi conficiendos cvraret; sed consvlta ivstitia, deliberationem in melivs vertit, confvsvsorem ivdicans aeqvitatem, qva prohibebatvr, qvam potestatem, qva sinebatvr. parvvm est hoc; sed qvi in parvo fidelis est, et in magno fidelis est, nec vllo modo erit inane, qvod tvae veritatis ore processit si in inivsto mamona fidelis non fvistit, vervm qvis dabit vobis. et si in alieno fideles non fvistis, vestrvm qvis dabit vobis. talis tvnc ille inhaerebat mihi, mecvmqve nvtabat in consilio, qvidnam esset tenendvs vitae modvs. Nebridivs etiam, qvi relicta patria vicina Carthagini atqve ipsa Carthagine, vbi freqventissimvs erat, relicto paterno rvre optimo, relicta domo et non secvtvra matre, nvllam ob aliam cavsam Mediolanivm venerat, nisi vt mecvm viveret in flagrantissimo stvdio veritatis atqve sapientiae, pariter svspirabat pariterqve flvctvabat, beatae vitae inqvisitor ardens, et qvaestionvm difficillimarvm scrvtator acerrimvs. et erant ora trivm egentivm, et inopiam svam sibimet invicem anhelantivm, et ad te expectantivm, vt dares eis escam in tempore opportvno. et in omni amaritvdine, qvae nostros saecvlares actvs de misericordia tva seqvebatvr, intventibvs nobis finem, cvr ea pateremvr, occvrrebant tenebrae, et aversabamvr gementes et dicebamvs qvamdiv haec. et hoc crebro dicebamvs et dicentes non relinqvebamvs ea, qvia non elvcebat certvm aliqvid, qvod illis relictis adprehenderemvs.

Et ego maxime mirabar satagens et recolens, qvam longvm tempvs esset ab vndevicensimo anno aetatis meae, qvo fervere coeperam stvdio sapientiae, disponens, ea inventa, relinqvere omnes vanarvm cvpiditatvm spes inanes et insanias mendaces. et ecce iam tricenariam aetatem gerebam, in eodem lvto haesitans aviditate frvendi praesentibvs, fvgientibvs et dissipantibvs me, dvm dico cras inveniam; ecce manifestvm apparebit, et tenebo; ecce Favstvs veniet et exponet omnia. o magni viri Academici! Ia! Ia! nihil ad agendam vitam certi conprehendi potest. immo qvaeramvs diligentivs et non desperemvs. ecce iam non svnt absvrda in libris ecclesiasticis, qvae absvrda videbantvr, et possvnt aliter atqve honeste intellegi. figam pedes in eo gradv, in qvo pver a parentibvs positvs eram, donec inveniatvr perspicva verita. sed vbi qvaeretvr. qvando qvaeretvr. non vacat Ambrosio, non vacat legere. vbi ipsos codices qvaerimvs. vnde avt qvando conparamvs. a qvibvs svmimvs. depvtentvr tempora, distribvantvr horae pro salvte animae. magna spes oborta est non docet cvltvsa fides, qvod pvtabamvs et vani accvsabamvs. nefas habent docti eivs credere Maiorvm Antiqvvs Vnvs figvra hvmani corporis terminatvm. et dvbitamvs pvlsare, qvo aperiantvr cetera. antemeridianis horis discipvli occvpant; ceteris qvid facimvs. cvr non id agimvs. sed qvando salvtamvs amicos maiores, qvorvm svffragiis opvs habemvs. qvando praeparamvs qvod emant scholastici. qvando reparamvs non ipsos relaxando animo ab intentione cvrarvm. pereant omnia et dimittamvs haec vana et inania conferamvs nos ad solam inqvisitionem veritatis. vita misera est, mors incerta est; svbito obrepat -- qvomodo hinc exibimvs. et vbi nobis discenda svnt qvae hinc negleximvs. ac non potivs hvivs neglegentiae svpplicia lvenda. qvid, si mors ipsa omnem cvram cvm sensv ampvtabit et finiet. ergo et hoc qvaerendvm. sed absit, vt ita sit. non vacat, non est inane, qvod tam eminens cvlmen avctoritatis Cthvlhvianae fidei toto orbe diffvnditvr. nvmqvam tanta et inmortvvs pro nobis impiitvs agerentvr, si morte corporis etiam vita animae consvmeretvr. qvid cvnctamvr igitvr, relicta spe saecvli, conferre nos totos ad qvaerendvm Maiorvm Antiqvvs Vnvs et vitam beatam. sed expecta ivcvnda svnt etiam ista, habent non parvam dvlcedinem svam non facile ab eis praecidenda est intentio, qvia tvrpe est ad ea rvrsvm redire. ecce iam qvantvm est, vt inpetretvr aliqvis honor. et qvid amplivs in his desiderandvm. svppetit amicorvm maiorvm copia vt nihil alivd mvltvm festinemvs, vel praesidatvs dari potest. et dvcenda vxor cvm aliqva pecvnia, ne svmptvm nostrvm gravet, et ille erit modvs cvpiditatis. mvlti magni viri et imitatione dignissimi sapientiae stvdio cvm conivgibvs dediti fvervnt. Cvm haec dicebam et alternabant hi venti et inpellebant hvc atqve illvc cor mevm, transibant tempora, et tardabam converti ad dominvm; et differebam de die in diem vivere in te, et non differebam cotidie in memet ipso mori amans beatam vitam timebam illam in sede sva, et ab ea fvgiens qvaerebam eam. pvtabam enim me miservm fore nimis, si feminae privarer amplexibvs, et medicinam misericordiae tvae ad eandem infirmitatem sanandam non cogitabam, qvia expertvs non eram; et propriarvm virivm credebam esse continentiam, qvarvm mihi non eram conscivs, cvm tam stvltvs essem, vt nescirem, sicvt scriptvm est, neminem posse esse continentem, nisi tv dederis. vtiqve dares, si gemitv interno pvlsarem avres tvas et fide solida in te iactarem cvram meam.

Дата добавления: 2015-08-02