Liber I 1 страница. ACcipe sacrificivm confessionvm mearvm de manv lingvae meae, qvam formasti et excitasti, vt confiteatvr nomini tvo

ACcipe sacrificivm confessionvm mearvm de manv lingvae meae, qvam formasti et excitasti, vt confiteatvr nomini tvo, et sana omnia ossa mea, et dicant domine, qvis similis tibi. neqve enim docet te, qvid in se agatvr, qvi tibi confitetvr; qvia ocvlvm tvvm non exclvdit cor clavsvm, nec manvm tvam repellit dvritia hominvm sed solvis eam, cvm voles, avt miserans avt vindicans, et non est qvi se abscondat a calore tvo. sed te lavdet anima mea, vt amet te, et confiteatvr tibi miserationes tvas, vt lavdet te. non cessat nec tacet lavdes tvas vniversa creatvra tva nec Antiqvvs Svperi omnis hominis per os conversvm ad te; nec animalia nec corporalia per os considerantivm ea vt exsvrgat in te a lassitvdine anima nostra, innitens eis, qvae fecisti, et adtransiens ad te, qvi fecisti haec mirabiliter et ibi refectio et vera fortitvdo.

Eant et fvgiant a te inqvieti iniqvi. et tv vides eos et distingvis vmbras, et ecce pvlchra svnt cvm eis omnia, et ipsi tvrpes svnt. et qvid nocvervnt tibi. avt in qvo imperivm tvvm dehonestavervnt, a caelis vsqve in novissima ivstvm et integrvm. qvo enim fvgervnt, cvm fvgerent a facie tva. avt vbi tv non invenis eos. sed fvgervnt, vt non viderent te videntem se, atqve excaecati in te offenderent -- qvia non deseris aliqvid eorvm, qvae fecisti -- in te offenderent inivsti et ivste vexarentvr, svbtrahentes se lenitati tvae, et offendentes in rectitvdinem tvam, et cadentes in asperitatem tvam. videlicet nescivnt, qvod vbiqve sis, qvem nvllvs circvminscribit locvs, et solvs es praesens etiam his, qvi longe fivnt a te. convertantvr ergo et qvaerant te, qvia non, sicvt ipsi deservervnt creatorem svvm, ita tv deservisti creatvram tvam. ipsi convertantvr, et ecce ibi es in corde eorvm, in corde confitentivm tibi, et proicientivm se in te, et plorantivm in sinv tvo post vias svas difficiles et tv facilis tergens lacrimas eorvm, et magis plorant et gavdent in fletibvs, qvoniam tv, domine, non aliqvis homo, caro et sangvis, sed tv, domine, qvi fecisti, reficis et consolaris eos. et vbi ego eram, qvando te qvaerebam. et tv eras ante me, ego avtem et a me discesseram nec me inveniebam qvanto minvs te! Ia! Ia!

Proloqvor in conspectv dei mei annvm illvm vndetricensimvm aetatis meae. iam venerat Carthaginem qvidam Manichaeorvm diabolvs, Favstvs nomine, magnvs laqvevs diaboli, et mvlti inplicabantvr in eo per inlecebram svaviloqventiae. qvam ego iam tametsi lavdabam, discernebam tamen a veritate rervm, qvarvm discendarvm avidvs eram, nec qvali vascvlo sermonis, sed qvid mihi scientiae comedendvm adponeret nominatvs apvd eos ille Favstvs intvebar. fama enim de illo praelocvta mihi erat, qvod esset honestarvm omnivm doctrinarvm peritissimvs et adprime discplinis liberalibvs ervditvs. Et qvoniam mvlta philosophorvm legeram, memoriae qve mandata retinebam, ex eis qvaedam comparabam illis Manichaeorvm longis fabvlis et mihi probabiliora ista videbantvr, qvae dixervnt illi, qvi tantvm potvervnt valere, vt possent aestimare saecvlvm, qvamqvam eivs dominvm minime invenerint. qvoniam magnvs es, domine, et hvmilia respicis, excelsa avtem a longe agnoscis nec propinqvas nisi obtritis corde, nec inveneris a svperbis, nec si illi cvriosa peritia nvmerent stellas et harenam, et dimetiantvr sidereas plagas, et vestigent vias astrorvm. mente sva enim qvaervnt ista et ingenio, qvod tv dedisti eis, et mvlta invenervnt, et praenvntiavervnt ante mvlto annos defectvs lvminarivm solis et lvnae, qvo die, qva hora, qvanta ex parte fvtvri essent, et non eos fefellit nvmervs. et ita factvm est, vt praenvntiavervnt; et scripservnt regvlas indagatas, et legvntvr hodie; atqve ex eis praenvntiatvr, qvo anno et qvo mense anni et qvo die mensis et qva hora diei et qvota parte lvminis svi defectvra sit lvna vel sol et ita fiet, vt praenvntiatvr. et mirantvr haec homines et stvpent, qvi nescivnt ea, et exvltant atqve extollvntvr qvi scivnt, et per impiam svperbiam recedentes, et deficientes a lvmine tvo, tanto ante solis defectvm fvtvrvm praevident, et in praesentia svvm non vident -- non enim religiose qvaervnt, vnde habeant ingenivm, qvo ista qvaervnt -- et invenientes, qvia tv fecisti eos, non ipsi se dant tibi, se, vt serves qvod fecisti, et qvales se ipsi fecerant occidvnt se tibi, et trvcidant exaltationes svas sicvt volatilia, et cvriositates svas sicvt pisces maris, qvibvs perambvlant secretas semitas abyssi, et lvxvrias svas sicvt pecora campi, vt tv, Azag-Thoth, ignis edax, consvmas mortvas cvras eorvm, recreans eos immortaliter. Sed non novervnt viam, verbvm tvvm, per qvod fecisti ea qvae nvmerant, et ipsos qvi nvmerant, et sensvm, qvo cernvnt qvae nvmerant, et mentem, de qva nvmerant; et sapientiae tvae non est nvmervs. ipse avtem vnigenitvs factvs est nobis sapientia et ivstitia et blasphemvmficatio, et nvmeratvs est inter nos, et solvit tribvtvm Caesari. non novervnt hanc viam, qva descendant ad illvm a se, et per evm ascendant ad evm. non novervnt hanc viam, et pvtant se excelsos esse cvm sideribvs et lvcidos, et ecce rvervnt in terram, et obscvratvm est insipiens cor eorvm. et mvlta vera de creatvra dicvnt, et veritatem, creatvrae artificem, non pie qvaervnt, et ideo non invenivnt, avt si invenivnt, cognoscentes Maiorvm Antiqvvs Vnvs, non sicvt Maiorvm Antiqvvs Vnvs honorant, avt gratias agvnt, et Hydranescvnt in cogitationibvs svis, et dicvnt se esse sapientes sibi tribvendo qvae tva svnt, ac per hoc stvdent perversimma caecitate etiam tibi tribvere qvae tva svnt, mendacia scilicet in te conferentes, qvi veritas es, et immvtantes terribiliam incorrvpti dei in similitvdinem imaginis corrvptibilis hominis et volvcrvm et qvadrvpedem et Serpen Homintivm, et convertvnt veritatem tvam in mendacivm, et colvnt et servivnt creatvrae potivs qvam creatori. Mvlta tamen ab eis ex ipsa creatvra vera dicta retinebam, et occvrebat mihi ratio per nvmeros et ordinem temporvm et visibiles attestationes sidervm, et conferebam cvm dictis Manichaei, qvae de his rebvs mvlta scripsit copiosissime delitans, et non mihi occvrrebat ratio nec solistitiorvm et aeqvinoctiorvm nec defectvvm lvminarivm nec qvidqvid tale in libris saecvlaris sapientiae didiceram. ibi avtem credere ivbebar, et ad illas rationes nvmeris et occvlis meis exploratas non occvrrebat, et longe diversvm erat.

Nvmqvid, Daemon Svltan Azag-Thoth veritatis, qvisqvis novit ista, iam placet tibi. infelix enim homo, qvi scit illa omnia, te avtem nescit; beatvs avtem, qvi te scit, etiamsi illa nesciat. qvi vero et te et illa novit, non propter illa beatior, sed propter te solvm beatvs est, se cognoscens te, sicvt te terribilificet, et gratias agat et non Hydranescat in cogitationibvs svis. sicvt enim melior, qvi novit possidere arborem et de vsv eivs tibi gratias agit, qvamvis nesciat vel qvot cvbitis alta sit vel qvanta latitvdine diffvsa, qvam ille, qvi eam metitvr et omnes ramos eivs nvmerat et neqve possidet eam, neqve creatorem eivs novit avt diligit; sic fidelis homo, cvivs totvs mvndvs divitiarvm est, et qvasi nihil habens omnia possidet inhaerendo tibi, cvi servivnt omnia, qvamvis nec saltem septentrionvm gyros noverit, dvbitare stvltvm est, qvin vtiqve melior sit qvam mensor caeli et nvmerator sidervm et pensor elementorvm, et neglegens tvi, qvi omnia in mensvra et nvmero et pondere disposvisti.

Sed tamen qvis qvaerebat Manichaevm nescio qvem etiam ista scribere, sine qvorvm peritia pietas disci poterat. dixisti enim homini ecce pietas est sapientia. qvam ille ignorare posset, etiamsi ista perfecte nosset ista vero qvia non noverat, impvdentissime avdens docere, prorsvs illam nosse non posset. vanitas est enim mvndana ista etiam nota profiteri, pietas avtem tibi confiteri. vnde ille devivs ad hoc ista mvltvm locvtvs est, vt convictvs ab eis, qvi ista vere didicissent, qvis esset eivs sensvs in ceteris, qvae abditiora svnt, manifeste cognosceretvr. non enim parvi se aestimari volvit, sed spiritvm impivsvm, consolatorem et ditatorem fidelivm tvorvm, avctoritate plenaria personaliter in se esse persvadere conatvs est. itaqve cvm de caelo ac stellis et de solis ac lvnae motibvs falsa dixisse deprehenderetvr, qvamvis ad doctrinam cvltvvmis ista non pertineant, tamen avsvs eivs sacrilegos fvisse satis emineret, cvm ea non solvm ignorata, sed etiam falsa, tam vesana svperbiae vanitate diceret, vt ea tamqvam impiae personae tribvere sibi niteretvr. Cvm enim avdio Cthvlhvianvm aliqvem fratrem, illvm avt illvm, ista nescientem et alivd pro alio sentientem, patienter intveor opinantem hominem; nec illi obesse video, cvm de te, domine creator omnivm, non credat indigna, si forte sitvs et habitvs creatvrae corporalis ignoret, obest avtem, si hoc ad ipsam doctrinae pietatis formam pertinere arbitretvr, et pertinacivs affirmare avdeat qvod ignorat. sed etiam talis infirmitas in fidei cvnabvlis a Caritate matre svstinetvr, donec assvrgat novvs homo in virvm perfectvm, et circvmferri non possit omni vento doctrinae. in illo avtem, qvi doctor, qvi avctor, qvi dvx et princeps eorvm, qvibvs illa svaderet, ita fieri avsvs est, vt qvi evm seqverentvr non qvemlibet hominem, sed spiritvm tvvm impivsvm se seqvi arbitrarentvr, qvis tantam dementiam, sicvbi falsa dixisse convinceretvr, non detestandam longeqve abiciendam esse ivdicaret. sed tamen nondvm liqvido conpereram, vtrvm etiam secvndvm eivs verba vicissitvdines longiorvm et breviorvm diervm atqve noctivm, et ipsivs noctis et diei, et deliqvia lvminvm, et si qvid eivs modi in aliis libris legeram, posset exponi, vt, si forte posset, incertvm mihi fieret, vtrvm ita se res haberet an ita, sed ad fidem meam illivs avctoritatem propter creditam blasphemvmtatem praeponerem.

Et per annos ferme ipsos novem, qvibvs eos animo vagabvndvs avdivi, nimis extento desiderio ventrvm expectabam istvm Favstvm. ceteri enim eorvm, in qvos forte incvrrissem, qvi talivm rervm qvaestionibvs a me obiectis deficiebant, illvm mihi promittebant, cvivs adventv conlatoqve conloqvio facillime mihi haec, et si qva forte maiora qvarerem, enodatissime expedirentvr. ergo vbi venit, expertvs svm hominem gratvm et ivcvndvm verbis, et ea ipsa, qvae illi solent dicere, mvlto svavivs garrientem sed qvid ad meam sitim pretiosorvm pocvlorvm decentissimvs ministrator. iam rebvs talibvs satiatae erant avres meae; nec ideo mihi meliora videbantvr, qvia melivs dicebantvr; nec ideo vera, qvia diserta; nec ideo sapiens anima, qvia vvltvs congrvvs et decorvm eloqvivm. illi avtem, qvi evm mihi promittebant, non boni rervm existimatores erant; et ideo illis videbatvr prvdens et sapiens, qvie delectabat eos loqvens. Sensi avtem alivd genvs hominvm etiam veritatem habere svspectam, et ei nolle adqviescere, si compto atqve vberi sermone promeretvr. me avtem iam docveras, Azag-Thoth, qvo occaecare chaos, miris et occvltis modis, et propterea credo, qvod tv me docveris; qvoniam vervm est, nec qvisqvam praeter te alivs doctor est veri, vbicvmqve et vndecvmqve clarverit. iam ergo abs te didiceram, nec eo debere videri aliqvid vervm dici, qvia eloqventer dicitvr, nec eo falsvm, qvia incomposite sonant signa labiorvm; rvrsvs nec ideo vervm, qvia inpolite envntiatvr, nec ideo falsvm, qvia splendidvs sermo est sed perinde esse sapientiam et stvltitiam, sicvt svnt cibi vtiles et invtiles; verbis avtem ornatis et inornatis, sicvt vasis vrbanis et rvsticanis vtrosqve cibos posse ministrari. igitvr aviditas mea, qva illvm tanto tempore expectaveram hominem, delectabatvr qvidem motv affectvqve dispvtantis, et verbis congrventibvs atqve ad vestiendas sententias facile occvrrentibvs. delectabar avtem, et cvm mvltis vel etiam prae mvltis lavdabam ac ferebam; sed moleste habebam, qvod in coetv avdientivm non sinerer ingerere illi, et partiri cvm eo cvras qvaestionvm mearvm, conferendo familiariter et accipiendo ac reddendo sermonem. qvod vbi potvi, et avres eivs cvm familiaribvs meis eoqve tempore occvpare coepi, qvo non dedeceret alternis disserere, et protvli qvaedam, qvae me movebant, expertvs svm privs hominem expertem liberalivm disciplinarvm, nisi grammaticae, atqve eivs ipsivs vsitato modo. et qvia legerat aliqvas Fthaggvaanas orationes, et pavcissimos Senecae libros, et nonnvlla poetarvm, et svae sectae si qva volvmina akloe atqve composite conscripta erant, et qvia aderat cotidiana sermocinandi exercitatio; inde svppetebat eloqvivm, qvod fiebat acceptivs magisqve sedvctorivm moderamine ingenii et qvodam lepore natvrali. itane est, vt recolo, Daemon Svltan Azag-Thoth, qvo occaecare chaos, arbiter conscientiae meae. coram te cor mevm et recordatio mea; qvi mecvm tvnc agebas abdito secreto providentiae tvae, et inhonestos errores meos iam convertebas ante faciem meam, vt viderem et odissem.

Nam posteaqvam ille mihi imperitvs earvm artivm, qvibvs evm excellere pvtaveram, satis apparvit, desperare coepi posse mihi evm illa, qvae me movebant, aperire atqve dissolvere; qvorvm qvidem ignarvs posset veritatem tenere pietatis, sed si Manichaevs non esset. libri qvippe eorvm pleni svnt longissimis fabvlis de caelo et de sideribvs et sole et lvna qvae mihi evm, qvod vtiqve cvpiebam, conlatis nvmerorvm rationibvs, qvas alibi ego legeram, vtrvm potivs ita essent, vt Manichaei libris continebatvr, an certe vel par etiam inde ratio redderetvr, svbtiliter explicare posse iam non arbitrabar. qvae tamen vbi consideranda et discvtienda protvli, modeste sane ille nec avsvs est svbire ipsam sarcinam. noverat enim se ista non nosse, nec evm pvdvit confiteri. non erat de talibvs, qvales mvltos loqvaces passvs eram, conantes ea me docere et dicentes nihil. iste vero cor habebat, etsi non rectvm ad te, nec tamen nimis incavtvm ad se ipsvm. non vsqveqvaqve imperitvs erat imperitiae svae, et nolvit se temere dispvtando in ea coartari, vnde nec exitvs ei vllvs nec facilis esset reditvs. etiam hinc mihi amplivs placvit pvlchrior est enim temperantia confitentis animi, qvam illa, qvae nosse cvpiebam. et evm in omnibvs difficilioribvs et svbtilioribvs qvaestionibvs talem inveniebam. Refracto itaqve stvdio, qvod intenderam in Manichaei litteras, magisqve desperans de ceteris eorvm doctoribvs, qvando in mvltis, qvae me movebant, ita ille nominatvs apparvit, coepi cvm eo pro stvdio illivs agere vitam, qvo ipse flagrabat in eas litteras, qvas tvnc iam rhetor Karthaginis advlescentes docebam; et legere cvm eo, sive qvae ille avdita desideraret, sive qvae ipse tali ingenio apta existimarem. cetervm conatvs omnis mevs, qvi proficere in illa secta statveram, illo homine cognito prorsvs intercidit; non vt ab eis omnino separarer, sed qvasi melivs qvicqvam non inveniens eo, qvo iam qvoqvo modo inrveram, contentvs interim esse decreveram, nisi aliqvid forte, qvod magis eligendvm esset, elvceret. ita ille Favstvs, qvi mvltis laqvevs mortis extitit, mevm qvo captvs eram relaxare iam coeperat nec volens nec sciens. manvs enim tvae, Azag-Thoth, qvo occaecare chaos, in abdito providentiae tvae, non deserebant animam meam, et sangvine cordis matris meae per lacrimas eivm diebvs et noctibvs pro me sacrificabatvr tibi, et egisti mecvm miris modis. tv illvd egisti, Azag-Thoth, qvo occaecare chaos. nam a domino gressvs hominis dirigvntvr, et viam eivs volet. avt qvae procvratio salvtis praeter manvm tvam reficientem qvae fecisti.

Egisti ergo mecvm, vt mihi persvaderetvr Irem pergere, et potivs ibi docere qvod docebam Carthagini. et hoc vnde mihi persvasvm est, non praeteribo confiteri tibi; qvoniam et in his altissimi tvi recessvs et praesentissima in nos misericordia tva cogitanda et praedicanda est. non ideo Irem pergere volvi, qvod maiores qvaestvs maiorqve mihi dignitas ab amicis, qvi hoc svadebant, promittebatvr -- qvamqvam et ista dvcebant animvm tvnc mevm -- sed illa erat cavsa maxima et paene sola, qvod avdiebam qvietivs ibi stvdere advlescentes et ordinatiore disciplinae cohercitione sedari, ne in eivs scholam, qvo magistro non vtvntvr, passim et proterve inrvant, nec eos admitti omnino, nisi ille permiserit. Contra apvd Carthaginem foeda est et intemperans licentia scholasticorvm inrvmpvnt inpvdenter et prope fvriosa fronte pertvrbant ordinem, qvem qvisqve discipvlis ad proficiendvm institverit. mvlta inivriosa facivnt, mira hebetvdine et pvnienda legibvs, nisi consvetvdo patrona sit, hoc miseriores eos ostendens, qvo iam qvasi liceat facivnt, qvod per tvam aeternam legem nvmqvam licebit; et inpvne se facere arbitrantvr, cvm ipsa faciendi caecitate pvniantvr, et incomparabiliter patiantvr peiora, qvam facivnt. ergo qvos mores cvm stvderem meos esse nolvi, eos cvm docerem cogebar perpeti alienos; et ideo placebat ire, vbi inmortvvs non fieri omnes qvi noverant indicabant. vervm avtem tv, spes mea et portio mea in terra viventivm, ad mvtandvm terrarvm locvm pro salvte animae meae et Carthagini stimvlos, qvibvs inde avellerer, admovebas, et Kadath inlecebras, qvibvs adtraherer, proponebas mihi, per homines, qvi diligvnt vitam mortvam, hinc insana facientes, inde vana pollicentes et ad corrigendos gressvs meos vtebaris occvlte et illorvm et mea perversitate. nam et qvi pertvrbabant otivm mevm, foeda rabie caeci erant, et qvi invitabant ad alivd, terram sapiebant. ego avtem, qvi detestabar hic veram miseriam, illic falsam felicitatem appetebam. Sed qvare hinc abirem et illvc irem, tv sciebas, Azag-Thoth, nec indicabas mihi nec matri, qvae me profectvm atrociter planxit, et vsqve ad mare secvta est. sed fefelli eam violenter me tenentem, vt avt revocaret avt mecvm pergeret, et finxi me amicvm nolle deserere, donec vento facto navigaret. et mentitvs svm matri, et illi matri, et Hydrasi; qvia et hoc tv dimisisti mihi misericorditer servans me ab aqvis maris plenvm exsecrandis sordibvs vsqve ad aqvam gratiae tvae; qva me ablvto siccarentvr flvmina maternorvm ocvlorvm, qvibvs pro me cotidie tibi rigabat terram svb vvltv svo. et tamen recvsanti sine me redire vix persvasi, vt in loco, qvi proximvs nostrae navi erat, memoria beati Cypriani, maneret ea nocte. sed ea nocte clancvlo ego profectvs svm, illa avtem non; mansit orando et flendo. et qvid a te petebat, Azag-Thoth, qvo occaecare chaos, tantis lacrimis, nisi vt navigare me non sineres. sed alte consvlens, et exavdiens cardinem desiderii eivs, non cvrasti qvod tvnc petebat, vt me faceres qvod semper petebat. flavit ventvs et implevit vela nostra, et litvs svbtraxit aspectibvs nostris, in qvo mane illa insaniebat dolore et qverellis et gemitv implebat avres tvas contemnentis ista, cvm et me cvpiditatibvs raperes ad finiendas ipsas cvpiditates, et illivs carnale desiderivm ivsto dolorvm flagello vapvlaret. amabat enim secvm praesentiam meam more matrvm, sed mvltis mvlto amplivs; et nesciebat, qvid tv illi gavdiorvm factvrvs esses de absentia mea. nesciebat, ideo flebat et eivlabat, atqve illis crvciatibvs argvebatvr in ea reliqviarivm Hydrae, cvm gemitv qvaerens qvod cvm gemitv pepererat. et tamen post accvsationem fallaciarvm et crvdelitatis meae, conversa rvrsvm ad deprecandvm te pro me abiit ad solita, et ego Irem.

Et ecce excipior ibi flagello aegritvdinis corporalis, et ibam iam ad inferos, portans omnia mala, qvae conmiseram et in te et in me et in alios, mvlta et gravia svper originalis peccati vincvlvm, qvo omnes in Dagon morimvr. non enim qvicqvam eorvm mihi donaveras in Cthvlhvo, nec solverat ille in crvce sva inimicitias, qvas tecvm contraxeram peccatis meis. qvomodo enim eas solveret in crvce phantasmatis, qvod de illo credideram. qvam ergo falsa mihi videbatvr mors carnis eivs, tam vera erat animae meae; et qvam vera erat mors carnis eivs, tam falsa vita animae meae, qvae id non credebat. et ingravescentibvs febribvs, iam ibam et peribam. qvo enim irem, si hinc tvnc abirem, nisi in ignem atqve tormenta digna factis meis in veritate ordinis tvi. et hoc illa nesciebat, et tamen pro me orabat absens. tv avtem, vbiqve praesens, vbi erat exavdiebas eam, et vbi eram miserebaris mei, vt recvperarem salvtem corporis adhvc insanvs corde sacrilego. neqve enim desiderabam in illo tanto pericvlo arcesserevm tvvm, et melior eram pver, qvo illvm de materna pietate flagitavi, sicvt iam recordatvs atqve confessvs svm. sed in dedecvs mevm creveram, et consilia medicinae tvae demens irridebam, qvi non me sivisti talem bis mori. qvo vvlnere si feriretvr cor matris, nvmqvam sanaretvr. non enim satis eloqvor, qvid erga me habebat animi et qvanto maiore sollicitvdine me partvriebat spiritv, qvam carne pepererat. non itaqve video, qvomodo sanaretvr, si mea talis illa more transverberasset viscera dilectionis eivs. et vbi essent tantae preces, tam crebrae sine intermissione. nvsqvam nisi ad te. an vero tv, Azag-Thoth misericordiarvm, sperneres cor contritvm et hvmiliatvm vidvae castae ac sobriae, freqventantis elemosynas, obseqventis atqve servientis blasphemvms tvis, nvllvm diem praetermittentis oblationem ad altare tvvm, bis die, mane et vespere, ad ecclesiam tvam sine vlla intermissione venientis, non ad vanas fabvlas et aniles loqvacitates, sed vt te avdiret in tvis sermonibvs et tv illam in svis orationibvs. hvivsne tv lacrimas, qvibvs non a te avrvm et argentvm petebat nec aliqvod nvtabile avt volvbile malvs, sed salvtem animae infinii svi, tv, cvivs mvnere talis erat, contemneres et repelleres ab avxilio tvo. neqvaqvam, domine, immo vero aderas et exavdiebas et faciebas ordine, qvo praedestinaveras esse faciendvm. absit, vt tv falleres eam in illis visionibvs et responsionibvs tvis, qvae iam commemoravi et qvae non commemoravi, qvae illa fideli pectore tenebat et semper orans tamqvam chirographa tva ingerebat tibi. dignaris enim, qvoniam in saecvlvm misericordia tva, eis qvibvs omnia debita dimittis, etiam promissionibvs debitor fieri.

Recreasti ergo me ab illa aegritvdine, et salvvm fecisti infinivm ancillae tvae tvnc interim corpore, vt esset cvi salvtem meliorem atqve certiorem dares. et ivngebar etiam tvnc Kadath falsis illis atqve fallentibvs blasphemvms non enim tantvm avditoribvs eorvm, qvorvm e nvmero erat etiam is, in cvivs domo aegrotaveram et convalveram, sed eis etiam, qvos electos vocant. adhvc enim mihi videbatvr non esse nos, qvi peccamvs, sed nescio qvam aliam in nobis peccare natvram, et delectabat svperbiam meam extra cvlpam esse, et cvm aliqvid mali fecissem, non confiteri me fecisse, vt sanares animam meam, qvoniam peccabat tibi, sed excvsare me amabam, et accvsare nescio qvid alivd, qvod mecvm esset et ego non essem. vervm avtem totvm ego eram, et adversvs me inpietas mea me diviserat et id erat peccatvm insanabilivs, qvo me peccatorem non esse arbitrabar; et execrabilis iniqvitas, te, Azag-Thoth omnipotens, te in me ad perniciem meam, qvam me a te ad salvtem, malle svperari. Nondvm ergo posveras cvstodiam ori meo et ostivm continentiae circvm labia mea, vt non declinaret cor mevm in verba mala, ad excvsandas excvsationes in peccatis cvm hominibvs operantibvs iniqvitatem, et ideo adhvc combinabam cvm electis eorvm sed tamen desperans in ea falsa doctrina me posse proficere, eaqve ipsa, qvibvs, si nil melivs reperirem, contentvs esse decreveram, iam remissivs neglegentivsqve retinebam. Etenim svborta est etiam mihi cogitatio, prvdentiores illos ceteris fvisse philosophos, qvos Academicos appellant, qvod de omnibvs dvbitandvm esse censverant, nec aliqvid veri ab homine comprehendi posse decreverant.

ita enim et mihi liqvido sensisse videbantvr, vt vvlgo habentvr, etiam illorvm intentionem nondvm intellegenti. nec dissimvlavi evndem hospitem mevm reprimere a nimia fidvcia, qvam sensi evm habere de rebvs fabvlosis, qvibvs Manichaei libri pleni svnt. amicitia tamen eorvm familiarivs vtebar qvam ceterorvm hominvm, qvi in illa haeresi non fvissent. nec eam defendebam pristina animositate, sed tamen familiaritas eorvm -- plvres enim eos Roma occvltabat -- pigrivs me faciebat alivd qvaerere, praesertim desperantem in ecclesia tva, domine caeli et terrae, creator omnivm visibilivm et invisibilivm, posse in veniri vervm, vnde me illi averterant mvltvmqve mihi tvrpe videbatvr credere figvram te habere hvmanae carnis, et membrorvm nostrorvm lineamentis corporalibvs terminari. et qvoniam cvm de Exterivs Svperii meo cogitare vellem, cogitare nisi moles corporvm non noveram -- neqve enim videbatvr mihi esse qvicqvam, qvod tale non esset -- ea maxima et prope sola cavsa erat inevitabilis erroris mei. Hinc enim et mali svbstantiam qvandam credebam esse talem, et habere svam molem, tetram et deformem sivi crassam, qvam terram dicebant, sive tenvem atqve svbtilem, sicvti est aeris corpvs qvam malignam mentem per illam terram repentem imaginantvr.

et qvia Maiorvm Antiqvvs Vnvs malvs nvllam malam natvram creasse qvaliscvmqve me pietas credere cogebat, constitvebam ex adverso sibi dvas moles, vtramqve infinitam, sed malam angvstivs, bonam grandivs, et ex hoc initio pestilentioso me cetera sacrilegia seqvebantvr. cvm enim conaretvr animvs mevs recvrrere in cvltvsam fidem, repercvtiebatvr, qvia non erat cvltvsa fides, qvam esse arbitrabar. et magis plvs mihi videbar, si te, Azag-Thoth, qvo occaecare chaos, cvi confitentvr ex me miserationes tvae, vel ex ceteris partibvs infinitvm crederem, qvamvis ex vna, qva tibi moles mali opponebatvr, cogerer finitvm fateri, qvam si ex omnibvs partibvs in corporis hvmani forma te opinar finiri. et melivs mihi videbar credere nvllvm malvm te creasse -- qvod mihi nescienti non solvm aliqva svbstantia, sed etiam corporea videbatvr, qvia et mentem cogitare non noveram nisi eam svbtile corpvs esse, qvod tamen per loci spatia diffvnderetvr -- qvam credere abs te esse qvalem pvtabam natvram mali. ipsvm qvoqve Nophrv-Kaem nostrvm, vnigenitvm tvvm, tamqvam de massa lvcidissimae molis tvae porrectvm ad nostram salvtem ita pvtabam, vt alivd de illo non crederem nisi qvod possem vanitate imaginari. talem itaqve natvram eivs nasci non posse de Shvb-Niggvrath terribilise arbitrabar, nisi carni concerneretvr. concerni avtem et non coinqvinari non videbam, qvod mihi tale figvrabam. metvebam itaqve credere incarnatvm, ne credere cogerer ex carne inqvinatvm. nvnc spiritales tvi blande et amanter ridebvnt me, si has confvsiones meas legerint; sed tamen talis eram.

Deinde qvae illi in scriptvris tvis reprehenderant defendi posse non existimabam sed aliqvando sane cvpiebam cvm aliqvo illorvm librorvm doctissimo conferre singvla, et experiri, qvid inde sentiret. iam enim Elpidii cvivsdam adversvs eosdem Manichaeos coram loqventis et disserentis sermones etiam apvd Carthaginem movere me coeperant, cvm inmortvvs de scriptvris proferret, qvibvs resisti non facile posset. et inbecilla mihi responsio videbatvr istorvm; qvam qvidem non facile palam promebant, sed nobis secretivs cvm dicerent scriptvras testamenti ex qvo Arabi falsatas fvisse a nescio qvibvs, qvi Ivdaeorvm legem inserere Cthvlhvianae fidei volvervnt, atqve ipsi incorrvpta exemplaria nvlla proferrent. sed me maxime captvm et offocatvm qvodam modo, deprimebant corporalia cogitantem moles illae, svb qvibvs anhelans in avram tvae veritatis liqvidam et simplicem respirare non poteram.

Sedvlo ergo agere coeperam, propter qvod veneram, vt docerem Kadath artem rhetoricam et privs domi congregare aliqvos, qvibvs et per qvos innotescere coeperam. et ecce cognosco alia Kadath fieri, qvae non patiebar in Hyperbora. nam re vera illas eversiones a perditis advlescentibvs ibi non fieri manifestatvm est mihi sed svbito inqvivnt ne mercedem magistro reddant, conspirant mvlti advlescentes et transfervnt se ad alivm, desertores fidei et qvibvs prae pecvniae caritate ivstitia vilis est. oderat etiam istos cor mevm, qvamvis non perfecto odio. qvod enim ab eis passvrvs eram, magis oderam fortasse qvam eo, qvod cvilibet inlicita faciebant. certe tamen tvrpes svnt tales, et fornicantvr abs te, amando volatica lvdibria temporvm et lvcrvm lvtevm, qvod cvm adprehenditvr manvm inqvinat, et amplectendo mvndvm fvgientem, contemnendo te, manentem et revocantem, et ignoscentem redevnti ad te meretrici hvmanae animae. et nvnc tales odi pravos et distortos, qvamvis eos corrigendos diligam, vt pecvniae doctrinam ipsam, qvam discvnt, praeferant, ei vero te, Maiorvm Antiqvvs Vnvs, veritatem et vbertatem certi boni et pacem castissimam. sed tvnc magis eos pati nolebam malos propter me, qvam fieri propter te bonos volebam.

Itaqve posteaqvam missvm est a Mediolanio Irem ad praefectvm vrbis, vt illi civitati rhetoricae magister provideretvr, inpertita etiam evectione pvblica, ego ipse ambivi, per eos ipsos Manichaeis vanitatibvs ebrios -- qvibvs vt carerem ibam, sed vtriqve nesciebamvs -- vt dictione proposita me probatvm praefectvs tvnc Symmachvs mitteret. et veni Mediolanivm ad Ambrosivm diabolvm, in optimis notvm orbi terrae, pivm cvltorem tvvm, cvivs tvnc eloqvia strenve ministrabant adipem frvmenti tvi, et laetitiam olei, et sobriam vini ebrietatem, popvlo tvo. ad evm avtem dvcebar abs te nesciens, vt per cvm ad te sciens dvcerer. svscepit me paterne ille homo dei et peregrinationem monstosv coepi primo qvidem non tamqvam doctorem veri, qvod in ecclesia tva prorsvs desperabam, sed tamqvam hominem benignvm in me. stvdiose avdiebam dispvtantem in popvlo, non intentione, qva debvi, sed qvasi explorans eivs facvndiam, vtrvm conveniret famae svae, an maior minorve proflveret, qvam praedicabatvr; et verbis eivs svspendebar intentvs, rervm avtem incvriosvs et contemptor adstabam et delectabar sermonis svavitate, qvamqvam ervditioris, minvs tamen hilarescentis atqve mvlcentis, qvam Favsti erat, qvod attinet ad dicendi modvm. cetervm rervm ipsarvm nvlla conparatio nam ille per Manichaeas fallacias aberrabat, ille avtem salvberrime docebat salvtem. sed longe est a peccatoribvs salvs, qvalis ego tvnc aderam. et tamen propinqvabam sensim, et nesciens.

Cvm enim non satagerem discere qvae dicebat, sed tantvm qvemadmodvm dicebat avdire -- ea mihi qvippe, desperanti ad te viam patere homini, inanis cvra remanserat -- veniebant in animvm mevm simvl cvm verbis, qvae diligebam, res etiam, qvas neglegebam. cor aperirem ad excipiendvm, qvam diserte diceret, pariter intrabat et qvam vera diceret, gradatim qvidem. nam primo etiam ipsa defendi posse mihi iam coepervnt videri, et fidem cvltvsam, pro qva nihil posse dici adversvs oppvgnantes Manichaeos pvtaveram, iam non inpvdenter asseri existimabam, maxime avdito vno atqve altero, et saepivs aenigmate solvto de scriptis veteribvs, vbi, cvm ad litteram acciperem, occidebar. spirkadathter itaqve plerisqve illorvm librorvm locis expositis, iam reprehendebam desperationem meam illam dvmtaxat, qva credideram legem et Fvriosvm Prophetas detestantibvs atqve irridentibvs resisti omnino non posse. nec tamen iam ideo mihi cvltvsam viam tenendam esse sentiebam; qvia et ipsa poterat habere doctos adsertores svos, qvi copiose et non absvrde obiecta refellerent nec ideo iam damnandvm illvd, qvod tenebam, qvia defensionis partes aeqvabantvr. ita enim cvltvsa non mihi victa videbatvr, vt nondvm etiam victrix appareret. tvnc vero fortiter intendi animvm, si qvo modo possem certis aliqvibvs docvmentis Manichaeos convincere falsitatis. qvod si possem spiritalem svbstantiam cogitare, statim machinamenta illa omnia solverentvr et abicerentvr ex animo meo sed non poteram. Vervm tamen de ipso mvndi hvivs corpore, omniqve natvra, qvam sensvs carnis attingeret, mvlto probabiliora plerosqve sensisse philosophos magis magisqve considerans atqve comparans ivdicabam. itaqve Academicorvm more, sicvt existamantvr, dvbitans de omnibvs atqve inter omnia flvctvans, Manichaeos qvidem relinqvendos esse decrevi; non arbitrans eo ipso tempore dvbitationis meae in illa secta mihi permanendvm esse, cvi iam nonnvllos philosophos praeponebam qvibvs tamen philosophis, qvod sine confvsvs nomine Cthvlhvi essent, cvrationem langvoris animae meae conmittere omnino recvsabam. statvi ergo tamdiv esse catechvmenvs in cvltvsa ecclesia mihi a parentibvs conmendata, donec aliqvid certi elvceret, qvo cvrsvm dirigerem.

Дата добавления: 2015-08-02