Оқушының позициясынан тұлғалық—іс-әрекеттік бағыт.

Окушы позициясынан тұлғалық-іс-әрекеттік бағыт (оқытушының субъекттік-субъекттік оқу өзара әрекеттестігінің ұйымдастырылуын қатаң ескерумен) оқушылардың окулықтарды, әдістерді, бөлек жағдайдарда оқудың серіктесін де таңдаудағы еркіндікті білдіреді. Осындай бағыт психологиялық жағынан біріншіден оқушының барлық оқу жағдайдларындағы тұлғалық өзін білдіру қауіпсіздігін, оның өзін-өзі белсендендіруіне және жеке өсуіне шарт жасауды білдіреді. Екіншіден, бұл бағыт оқушының өзінің белсенділігін, оның оқу іс-әрекетіне, оқытушымен тең партнерлік сенімді субъекттік-субъекттік қарым-қатынасының есебінен.

Мәселелі тапсырмаларды өзбетті шешуге дайындығын қалыптастырады. Үшіншіден, оқушы позициясынан үйренуге тұлғалық-іс-әрекеттік бағыт ішкі және сыртқы мотивтердің бірлігін білдіреді, сыртқысы жетістік мотиві, ішкілері мотиві. Төртіншіден, бұл бағыт оқу тапсырмасьш қабылдауды және басқа оқушылармен серіктестікте оны шешуден қанағаттануды білдіреді. Бұл хабардарлық және аффилиация сезімдерінің өзінің жағымды жақтарының компоненттері ретінде дамуының негізі ғана емес, өзін-өзі белсендендірудің алғышарттары болып табылатын өзіне деген сенімділік сезімінің дамуының негізі болып табылады. Оқушы позициясынан үйренуге тұлғалық-іс-әрекеттік бағыт сондай-ақ әлеуметтік-кәсіби-коммуникативті іс-әрекеттің жаңа формаларын, ережелерін, әдістері мен құралдарын интернализациялау жағдайының болуын да білдіреді, яғни, оқушының кәсіби хабардарлығының ғана немесе жалпы тұлғаның дамуы. Бұл, оқушыда, студентте ішкіден сыртқыға ауысуының негізінде өзін реттеу, өзін бағалау нәтижелі дами бастайды.

Қарастырылғанның барлығы үйренуге тұлгалық-іс-әрекеттік бағыт (оқушы позициясынан) мәселесі оқуға тұлғалық-іс-әрекеттік бағытқа (оқытушы позициясынан) қосымша оқытудың дара әдістемелерінің алдына бірқатар мәселелер қояды: оқытушы-ақпарат беруші кең таралған позициясын, білім көзін, фасилитатор позициясына бақылаушыны өзгерту мәселесі, адамды ашатын, педагогикалық қарым-қатынасты қиындататын әлеуметтік кедергілерді шешетін оқу жағдайларын құру мәселесі.

Жалпы алғанда оқудағы тұлғалық-іс-әрекеттік бағыт бұл процесте білім беріудің негізгі міндеті қойылатынын және шешілетінін білдіреді -гармониялы, ішкі резервтерін белсендендіру арқылы әлеуметтік белсенді, кәсіби хабардар және өзбетті дами алатын тұғаның даму шарттарын кұру. Осы бағыттың «тұлғалық» компоненті барлық оқыту оқушының өткен тәжірибесін, субъекттік-субъекттік өзара әрекеттестіктегі оның жеке ерекшеліктерін ескере отырып құрылатынын білдереді. Оқыту оқушының тұлғасы арқылы, оның мотивтері, құндылықтық бағдарлары, мақсаттары, қызығушылықтары, перспективалары арқылы өзгереді, ол оларды қабылдап олармен сәйкестендіреді.

Тұлға оқытудың білім берудің орталығында орналасады. Сәйкесінше бүкіл білім беру оқушыда, оның тұлғасында орталықтандырыла отырып мақсаты бойынша, мазмұны және ұйымдастыру формалары бойынша антропоценрикалыққа айнала бастайды.

Қазіргі заманғы білім беру әлеуметік институт, жүйе, процесс, нәтиже қарастырыла отырып, оның ақпараттық, мәлім етуші парадигмасының оқушының дамушы өзбетті танымдық белсенділігіне ауысуының негізгі принциптерін жүзеге асыратын оқыту мен тәрбиелеудің барлығын білдіреді. Білім беру процесінде оқыту бағыттары осы процесті оптимизациялауды табуды бейнелейді, бұны тұлғалық-іс-әрекеттік бағыт қамтамасыз етуге міндетті.

Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:

1. Дәстүрлі және проблемалық, бағдарламаланған және алгоритмделген оқытудың айырмашылықтары қандай?

2.Контекстік оқытудың мәні неде?

Дата добавления: 2015-07-20