Читайте также:
|
1987 жылы БҰҰ-ның дамуды жоспарлау жөніндегі комитеті құрылымдық қайта құрудың адам шығынын 1988 жылғы өз баяндамасында қарауға шешім қабылдады. Осы баяндаманы дайындау кезінде М.Уль-Хаканың басшылығымен жүргізілген зерттеулердің нәтижелерін «Адам әлеуетінің дамуы: даму стратегиясының ұмытылған өлшемі» деген тақырыппен жарияланған баяндаманың жобасы түрінде К. Гриффин дайындаған еді. Кейін К. Гриффин Джон Найтпен (Griffin K. and Knight J.) бірге жұмыстың нәтижелерін 1989 жылы «Дамуды жоспарлау журналының» арнайы нөмерінде басып шығарды және 1990 жылы кітап түрінде қайта басып шығарды. Бұл жұмыстар адамның дамуына тұжырымдамалық тәсілдеменің негізіне жатқызылды.
БҰҰ Даму бағдарламасының сарапшылар тобы әзірлеген адам дамуының тұжырымдамалық тәсілдемесі (ағылшынша human development, сондай-ақ ағылшын тілінен «адам әлеуетін дамыту» ретінде аударылатын), алғаш рет бірінші бүкіл дүниежүзілік 1990 жылғы адамның дамуы туралы баяндама-1. Адам дамуының интегралдық көрсеткіштері 1987 жылы БҰҰ-ның дамуды жоспарлау жөніндегі комитеті құрылымдық қайта құрудың адам шығынын 1988 жылғы өз баяндамасында қарауға шешім қабылдады. Осы баяндаманы дайындау кезінде М.Уль-Хаканың басшылығымен жүргізілген зерттеулердің нәтижелерін «Адам әлеуетінің дамуы: даму стратегиясының ұмытылған өлшемі» деген тақырыппен жарияланған баяндаманың жобасы түрінде К. Гриффин дайындаған еді. Кейін К. Гриффин Джон Найтпен (Griffin K. and Knight J.) бірге жұмыстың нәтижелерін 1989 жылы «Дамуды жоспарлау журналының» арнайы нөмерінде басып шығарды және 1990 жылы кітап түрінде қайта басып шығарды. Бұл жұмыстар адамның дамуына тұжырымдамалық тәсілдеменің негізіне жатқызылды.
4.Адами дамудың негізгі көрсеткіштері, олардың сипаттары, өлшемдері және құрамды элементтері. Адами дамуды – адами потенциалының дамуы деп те айтуға болады.Бұл адамдардың қажеттіліктерін қамтамасыз ету процесі.
Концепция адами дамудың 2 жолын көрсетеді:
1)Адам қабілеттілігінің қалыптасуы.Мысалы адамның денсаулығы мен білімінің жақсаруы.
2)Осы қабілеттіліктерді жумысқа немесе мәдени,әлеуметтік және саяси істерде жүзеге асыру.
Егер адами дамудың деңгейі осы 2 жолды қамтамасыз ете алмаса,онда адамның өз өміріне деген қанағаттанбаушылық пайда болады.
Адами даму концепциясы негізінен прогресс пен дамудың түрінен емес,нәтиже негізінде қалыптасады.Адами дамудың негізгі мақсаты – адамның ұзақ салауатты,бақытты өмір сүруі үшін жақсы саяси,экономикалық,әлеуметтік және экологиялық ортаны құру болып табылады.
Адами даму жайлы пікірлер,басқа да салалар сияқты жаңа емес,тек бұрынғыға жаңа қөзқарас береді.Адами дамудың тарихын сонау адамның дамуынын алғашқы кезиндегі еңбектерден кездестіруге болады.Солай Аристотель,адамда барлық заттың болуы біз іздеген жақсылық емес,ол тек басқа нарсені іздеуге пайдалы, деп айтып өткен болатын.
Экономикалық дамудағы адамның рөлін зерттеудің алғашқы қадамдары сонау классикалық экономикалық теорияның негізін қалаушылардан басталды.Солай, А.Смит және оның ізбасарлары адамды тек тарихи тұлға ретінде емес, сонымен қатар қоғамдық байлықтың бір бөлігі ретінде қарады.
Адамды қоғамның байлағы ретінде тек А.Смиттың мектебі емес, басқа мектептің негізін қалаған тұлғалардың еңбектерінен кездестіруге болады.Мысалы, маржиналистикалық бағыттағылар пайдалылықтың ториясын қалаған болатын.
Адами даму концепциясы негізгі 4 элементті қамтиды:
1)Өнімділік. Адамдар өз тiршiлiк әрекетiнiң өнiмдiлiгiн жоғарылату мүмкiндiгiн алуы керек.Сондықтан экономикалық өсу адамның потенциалының құраушысының бірі болып табылады.
2)Теңдік. Барлық адамдар бастапқы экономикалық өмiрде тең мұрша алуы керек.
3)Тұрақтылық. Мүмкiндiктерге рұқсат алуды бүгiнгi ғана емес, келешек ұрпақтар үшiн де қамтамасыз етуi керек.
4)Мүмкіндіктерді кеңейту. Дамыту азаматтардың пайдасына iске асуы керек және олар өздерiн күштермен асуы керек. Адамдар олардың өмiр анықтайтын шешiмді өздері қабылдаулары керек.
Адами дамудың негізгі мақсаты адамның өмір сүруіне қолайлы ортаны құру және мүмкіндіктерін одан әрі кеңейту болып табылады.
Адами даму концепциясы экономикалық өсудің ұлттық теориясына қарсы келмейді,ол жұмыс орындарын көбейтуге үлес қосады.Экономикалық өсу мен адами даму мектебінің арасындағы айырмашылық мынада болып табылады:біріншісі кірісті қамтыса,екіншісі адамның бүкіл әлеуметтік,экономикалық,мәдени,саяси таңдауларын қамтиды.
Дата добавления: 2015-12-08; просмотров: 248 | Нарушение авторских прав