Oczu – Р.п. мн.ч. существительного oko

mej = mojej (ж.р.)

dłuższy, grubszy –сравнительная степень прилагательных

szerzej – сравнительная степень наречия

twą = twoją (ж.р., Т.п.)

Do D. D.

Moja pieszczotka, gdy w wesołej chwili

Pocznie szczebiotać i kwilić i gruchać.

Tak mile grucha, szczebioce i kwili,

Że, nie chcąc słówka żadnego postradać,

Nie śmiem przerywać, nie śmiem odpowiadać,

I tylko chciałbym słuchać, słuchać, słuchać...

Lecz, mowy żywość gdy oczki zapali

I pocznie mocnie jagody różować,

Perłowe ząbki błysną śród korali –

Ach, wtenczas śmielej w oczęta poglądam,

Usta pomykam i słuchać nie zdądam,

Tylko całować, całować, całować...

Примечания:

w oczęta – сущ. oko в В.п. мн.ч.

śmielej – сравнительная степень наречия

Znaszli ten kraj

Znaszli ten kraj,

Gdzie cytryna dojrzewa,

Pomarańcz blask

Majowe złoci drzewa?

Cdzie wieńcem bluszcz

Ruiny dawne stroi,

Gdzie buja laur

I cyprys cicho stoi?

Znaszli ten kraj?

Ach, tam, o moja miła!

Tam był mi raj,

Pókiś ty ze mną była.

Примечания:

mi = mnie (сокращенная форма)

pókiś = póki jesteś

Stopnie prawd

Są prawdy, które mędrzec wszystkim ludziom mówi,

Są takie, które szepce swemu narodowi;

Są takie, które zwierza przyjaciołom domu;

Są takie, których odkryć nie może nikomu.

Nad wodą wielką i czystą

Nad wodą wielką i czystą

Stały rzędami opoki –

I woda tonią przejrzystą

Odbiła twarze ich czarne.

Nad wodą wielką i czystą

Przebiegły czarne obłoki –

I woda tonią przejrzystą

Odbiła kształty ich marne.

Nad wodą wielką i czystą

Błysneło wzdłuż i grom ryknął –

I woda tonią przejrzystą

Odbiła światło – głos zniknął,

A woda, jak dawniej czysta,

Stoi wielka i przejrzysta.

Tę wody widzę dokoła

I wszystko wiernie odbijam:

I dumne opoki czoła

I błyskawice pomijam.

Skałom trzeba stać i grozić,

Obłokom deszcze przewozić,

Błyskawicom grzmieć i ginąć –

Mnie płynąć i płynąć.

Ajudah

Lubię spoglądać, wsparty na Judahu skale,

Jak spienione bałwany, to w czarne szeregi

Ścisnąwszy się, buchają, to, jak srebrne śniegi,

W milijonowych tęczach kołują wspaniałe,

Trącą się o meliznę, rozbijają na fale,

Jak wojsko wielorybów zalegając brzegi,

Zdobędą ląd w tryumfie i, napowrót zbiegi,

Miecą za sobą muszle, perły i korale.

Podobnie na twe serce, o poeto młody,

Namiętność często groźne wzburza niepogody;

Lecz, gdy podniesiesz bardon, ona bez twej szkody

Ucieka w zapomnienia pogrążyć się toni –

I nieśmiertelne pieśni za sobą uroni,

Z których wielki uplotą ozdobę twych skroni.

Примечания:

bałwan – здесь: вал, высокая волна

zalegając – деепричастие

Pan Tadeusz

Księga pierwsza

Gospodarstwo

Treść:

Powrót panicza – Spotkanie się najpierwsze w pokoiku, drugie u stołu – Ważna Sędziego nauka o grzeczności – Podkomorzego uwagi polityczne nad modami – Początek sporu o Kusego i Sokoła – Żale Wojskiego – Ostatni Woźny Trybunału – Rzut oka na ówczesny stan polityczny Litwy i Europy.

Litwo! Ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie.

Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,

Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie

Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie.

Panno Święta, co jasnej bronisz Częstochowy

I w Ostrej świecisz Bramie! Ty, co gród zamkowy

Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem!

Jak mnie dziecko do zdrowia powróciłaś cudem

(Gdy od płaczącej matki pod Twoją opiekę

Ofiarowany, martwą podniosłem powiekę

I zaraz mogłem pieszo do Twych świątyń progu

Iść za wrócone życie podziękować Bogu),

Tak nas powrócisz cudem na Ojczyzny łono.

Tymczasem przenoś moję duszę utęsknioną

Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych,

Szeroko nad błękitnym Niemnem rozciągnionych;

Do tych pól malowanych zbożem rozmaitem,

Wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem;

Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała,

Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała,

A wszystko przepasane, jakby wstęgą, miedzą

Zieloną, na niej z rzadka ciche grusze siedzą.

Śród takich pól przed laty, nad brzegiem ruczaju,

Na pagórku niewielkim, we brzozowym gaju,

Stał dwór szlachecki, z drzewa, lecz podmurowany;

Świeciły się z daleka pobielane ściany,

Tym bielsze, że odbite od ciemnej zieleni

Topoli, co go bronią od wiatrów jesieni.

Dóm mieszkalny niewielki, lecz zewsząd chędogi,

I stodołę miał wielką, i przy niej trzy stogi

Użątku, co pod strzechą zmieścić się nie może;

Widać, że okolica obfita we zboże,

I widać z liczby kopic, co wzdłuż i wszerz smugów

Świecą gęsto jak gwiazdy, widać z liczby pługów

Orzących wcześnie łany ogromne ugoru,

Czarnoziemne, zapewne należne do dworu,

Uprawne dobrze na kształt ogrodowych grządek:

Że w tym domu dostatek mieszka i porządek.

Brama na wciąż otwarta przechodniom ogłasza,

Że gościnna i wszystkich w gościnę zaprasza.

Właśnie dwókonną bryką wjechał młody panek

I obiegłszy dziedziniec zawrócił przed ganek,

Wysiadł z powozu; konie porzucone same,

Szczypiąc trawę ciągnęły powoli pod bramę.

We dworze pusto, bo drzwi od ganku zamknięto

Zaszczepkami i kołkiem zaszczepki przetknięto.

Podróżny do folwarku nie biegł sług zapytać;

Odemknął, wbiegł do domu, pragnął go powitać.

Dawno domu nie widział, bo w dalekim mieście

Kończył nauki, końca doczekał nareszcie.

Wbiega i okiem chciwie ściany starodawne

Ogląda czule, jako swe znajome dawne.

Też same widzi sprzęty, też same obicia,

Z któremi się zabawiać lubił od powicia;

Lecz mniej wielkie, mniej piękne, niż się dawniej zdały.

I też same portrety na ścianach wisiały.

Tu Kościuszko w czamarce krakowskiej, z oczyma

Podniesionymi w niebo, miecz oburącz trzyma;

Takim był, gdy przysięgał na stopniach ołtarzów,

Że tym mieczem wypędzi z Polski trzech mocarzów

Albo sam na nim padnie. Dalej w polskiej szacie

Siedzi Rejtan żałośny po wolności stracie,

W ręku trzymna nóż, ostrzem zwrócony do łona,

A przed nim leży Fedon i żywot Katona.

Dalej Jasiński, młodzian piękny i posępny,

Obok Korsak, towarzysz jego nieodstępny,

Stoją na szańcach Pragi, na stosach Moskali,

Siekąc wrogów, a Praga już się wkoło pali.

Nawet stary stojący zegar kurantowy

W drewnianej szafie poznał u wniścia alkowy

I z dziecinną radością pociągnął za sznurek,

By stary Dąbrowskiego usłyszeć mazurek.

Примечания:

sędziego – sędzia склоняется, как прилагательное

Częstochowa – город, католический центр Польши

płaczącа, stojący – причастия

bielsze – сравнительная степень прилагательного

szczypiąc – деепричастие

Kościuszko – Тадеуш Костюшко, предводитель польского освободительного восстания в 1794 г.

Juliusz Słowacki (1809–1849)

Польский поэт, прозаик, драматург. Наряду с А. Мицкевичем Ю. Словацкий – наиболее яркий выразитель идей романтизма. С 1831 г. жил в эмиграции. Автор поэм «В Швейцарии», «Ламбро» и др., драм «Фантазии», «Балладина», «Лилла Венеда», циклов стихотворений «Ода к свободе», «Ответ на “Псалмы из будущего» и др.

Sonet

Już północ – cień ponury pół świata okrywa,

A jeszcze serce zmysłom spoczynku nie daje,

Myśl za minionym szczęściem gonić nie przestaje,

Westchnienie po westchnieniu z piersi się wyrywa.

A choć znużone ciało we śnie odpoczywa,

To myśl znów ulatuje w snów i marzeń kraje,

Goni za marą, której szczęściu niedostaje,

A dusza przez sen nawet drugiej duszy wzywa.

Jest kwiat, co się otwiera pośród nocy cienia

I spogląda na księżyc, i miłe tchnie wonie,

Aż póki nie obaczy jutrzenki promienia.

Jest serce, co się kryjąc w zakrwawionym łonie,

W nocy tylko oddycha, w nocy we łzach tonie,

A w dzień pilnie ukrywa głębokie cierpienia.

Примечания:

kryjąc – деепричастие

Hymn

Smutno mi, Boże! – Dla mnie na zachodzie

Rozlałeś tęczę blasków promienistą;

Przede mną gasisz w lazurowéj wodzie

Gwiazdę ognistą...

Choć mi tak niebo ty złocisz i morze,

Smutno mi, Boże!

Jak puste kłosy, z podniesioną głową

Stoję rozkoszy próżen i dosytu...

Dla obcych ludzi mam twarz jednakową,

Ciszę błękitu.

Ale przed tobą głąb serca otworzę,

Smutno mi, Boże!

Jako na matki odejście się żali

Mała dziecina, tak ja płaczu bliski,

Patrząc na słońce, co mi rzuca z fali

Ostatnie błyski...

Choć wiem, że jutro błyśnie nowe zorze,

Smutno mi, Boże!

Dzisiaj, na wielkim morzu obłąkany,

Sto mil od brzegu i sto mil przed brzegiem,

Widziałem lotne w powietrzu bociany

Długim szeregiem.

Żem je znał kiedyś na polskim ugorze,

Smutno mi, Boże!

Żem często dumał nad mogiłą ludzi,

Żem prawie nie znał rodzinnego domu,

Żem był jak pielgrzym, co się w drodze trudzi

Przy blaskach gromu,

Że nie wiem, gdzie się w mogiłę położę,

Smutno mi, Boże!

Ty będziesz widział moje białe kości

W straż nie oddane kolumnowym czołom;

Alem jest jako człowiek, co zazdrości

Mogił popiołom...

Więc że mieć będę niespokojne łoże,

Smutno mi, Boże!

Kazano w kraju niewinnéj dziecinie

Modlić się za mnie co dzień... a ja przecie

Wiem, że mój okręt nie do kraju płynie,

Płynąc po świecie...

Więc, że modlitwa dziecka nic nie może,

Smutno mi, Boże!

Na tęczę blasków, którą tak ogromnie

Anieli twoi w siebie rozpostarli,

Nowi gdzieś ludzie w sto lat będą po mnie

Patrzący – marli.

Nim się przed moją nicością ukorzę,

Smutno mi, Boże!

Примечания:

patrząc, płynąc – деепричастия

patrzący – причастие

Dusza się moja zamyśla głęboko...

Dusza się moja zamyśla głęboko,

Czuje, że tu jak słońcu zajść potrzeba,

A innym ludziom zabłysnąć na oko...

Jakiego kraju i jakiego nieba

Światło – powita mię w progu żywota?

Nie wiem – lecz rad bym żył z polskiego chleba...

Bądżże mi lepsza, o młodości złota,

Niż ta... która mi tutaj się skończyła,

Strzegącemu się szlachetnością – błota.

Bądżże mi blisko... o matczyna – miła

Duszo!... abym mógł znów ukochać ciebie,

Nie wiedząc – żeś mię tutaj raz – rodziła.

Примечания:

bądżże – повелительное наклонение глагола с усилительной частицей

Дата добавления: 2015-12-08