Гориз и вертик термич неоднородность.

Тэрмічная структура вадаёма – размеркаванне цяпла па ўсяму яго аб’ёму адрозніваецца неаднароднасцю і на працягу кожнага гідралагічнага сязону характарызуецца спалучэннем вертыкальнай ізатэрміі (аднолькавай тэмпературы) з гарызантальнай неаднароднасцю температуры ці гарызантальнай ізатэрміі з вертыкальнай неаднароднасцю (прямая стратификация). З’ява тэрмічнага бара ( горизонтальная неоднородность). Пры ўстойлівым ветравым перамешванні нават пры высокіх тэмпературах, асабліва ў невялікіх вадаёмах, узнікае гоматэрмія. У буйных глыбокіх азёрах (Ладажскае, Анежскае і інш.), у канцы перыяда воды прыбярэжных участкаў награваюцца да тэмпературы вышэй 4^о С, у той час, як тэмпература вады у адкрытай застаецца яшчэ ніжэй 4^о С. Такая розніца у тэмпературах па акваторыі буйных прэсных вадаёмаў прыводзіць да ўзнікнення тэрмічнага бара (тэрмабара). Тэрмабар ўзнікае і восенню, калі ў цэнтральнай частцы возера захоўваецца яшчэ значны цеплазапас, а прыбярэжная частка інтенсіўна ахалоджваецца. Узнікаюць адрозненні ў тэмпературах, падобныя вясенняй сітуацыі, аднак ужо з больш халоднымі водамі ў прыбярэжнай частцы. Тэрмабар паступова прасоўваецца у адкрытую частку па меры ахалоджвання вады. Тэрмабар характэрызуе гарызантальную неаднароднасць водных мас возера. У глыбокіх прэсных азёрах зоны умеранага клімату летам, пры прамой тэрмічнай стратыфікацыі, моцна і раўнамерна нагрэты верхні слой вады – эпілімніён – падсцілаецца больш халодным глыбінным слоем – гіпалімніёнам. Паміж эпілімніёнам і гіпалімніёнам размяшчаецца слой тэмпературнага скачка – металімніён, у якім тэмпература рэзка паніжаецца з глыбінёй. Слой тэмпературнага скачка з’яўляецца быццам бы заграджальным слоем (тэрмаклінам), вышэй якога адбываецца перамешванне водных мас, а ніжэй назіраецца больш устойлівы стан тэмпературы вады, якая павольна змяняецца з глыбінёй. У сувязі з гэтым у эпілімніёне ствараюцца больш спрыяльныя ўмовы жыцця.Летам у штыль часта назіраецца мезатэрмія – максімум тэмпературы вады на некаторай глыбіні. Яна ўтвараецца шляхам канвекцыі пры ахалоджванні возера у начныя часы.

44.Терміч класс озёр (Фореля, Хомскіса,Тіхомірова Хатчінсона

Фарэль: клімат класс=> 3 тэрміч тыпы: 1. Палярныя азёры -тэмпер на працягк усяго года ніжэй 4⁰ С, адваротная тэмпер стратыфік, а л- цыркул 2) умеран- л. тэмп. вышэй 4, а зімой- ніжэй 4,прям стратыф летам,адвар- з,цыркул -в і в. 3) трапіч аз - тэмп вады увесь вод выш 4,прам тэрміч стратыф і зім цыркул. Хатчынсон і Лефлер(1956): в основе тіпіз особенн цыркуляцыі.1) галаміктычныя – поўная цыркул 1 ці некалькі раз ў год. Дзеляцца 2 падтыпы: Дзіміктычныя- 2 пер цырк(в і в),устойл страт л і з. Хар-н для ўмер клім зоны і Монаміктычныя аз.- 1 пер цырк за год. 2) Мераміктычныя вял розн веліч мінералізацыі, таму цыркул толькі у верх слаях. Хомсіск: прапанаваў тэрмаглыб класс азёр. Аснва классіф – рознасть тэмпер прыдон слоя л і з: ∆t= t_л- t_{з. .} Азеры падз на 4 групы: тэрміч вельмі глыбокія (∆t=0), тэрміч глыбокія (0,5⁰<∆t<5⁰), сярэдняг (5< ∆t <15), мелкавод (∆t= 20) Ціхаміраў: тэрміч класс прэсных азер умер клім зоны. Аснова асаблів гадавога цыклу тэрмічн рэж. 3 класы: эпітэрмічныя аз (гл= 4-6 м,водн маса хорошо прогре, з- под льдом нагрев воды ), гіпатэрм аз( гыбок аз, вес і осен ахалоджв працяглае,тэрмабар, Л- добра выраж эпі-,мета-,гіпалімніен ), метатэрм аз ( гл=6-10 м,л- узн усе вертык іэрміч зоны )

45 Хим-й состав воды и газ режим озёр.

хімічны склад вады азёр фарміруецца і змяняецца ў выніку ўздзеяння прыродных і антрапагенныхфактараў. Роля антрапагенных фактараў узрастае па меры гаспадарчага выкарыстання тэрыторыі вадазбораў. Мінералізацыя вады буйных азёр лясной зоны не перавышае некалькіх дзесяткаў мг/л (Анежскае 30, Целецкае каля 70 мг/л). У саляных азёрах арыдных раёнаў яна перавышае 200-300 г/кг (Эльтон – 256 г/кг). Салявы баланс цесна звязаны з водным балансам. У салявым балансу прэсных азёр асноўную ролю выконвае паступленне соляў з паверхневым сцёкам і іх вынас выцякаючымірэкамі і ручаямі. Са змяненнем велічыні мінералізацыі вады адбываецца змяненне іх салявога складу – метамарфізацыя. Метамарфізацыя звязана з садкай соляў па меры канцэнтрацыі раствораў, у паслядоўнасці, якая вызначаецца як іх растваральнасцю. Выдел 5 групп в-в в водах озера: Макро (натрий, магнийкалий, хлориды, катбонаты),микро (бром, йод, кобальт,кальций идр.),биогенные(азот,фосфор),орган в-ва (алохтоновые, автохтоновые)и раствор газы. Газовый режим озер наход в тесной связи с темп режимом.с глуб ужерж О₂ пониж, а угл газа наоборот.В хорошо прогр-х озёрах О₂ наход в верх слоях. В слое темпер скачка-эпимил-его содер резко падает.В гиполимн-дефицит О₂ Sк = Sн + Sпр + Sгр + Sа - Sсц - Sгр - Sв - Sос

где Sк и Sн - количество солей в водоеме в концы и начала расчетного периода; поступление солей в озера за расчетный период: Sпр - из поверхностным притоком, Sгр - из грунтовымі водами, Sа - из атмосферными осадками и ветром; расход солей из озера за расчетный период: Sсц и Sгр - из поверхностным и подземным стоком, Sв - из ветровым выносом, Sос - на образование донных откладывал.

Дата добавления: 2015-12-08