Сцэнічная падзея

Сцэнічная падзея - гэта дзейсны факт, які карэннай выявай змяняе ход дзеяння.

Падзея - гэта рэзкая перамена, паварот у дзеянні, які прадвызначае ўчынак / або ўчынкі / дзеючага твару.

К.С.Станіслаўскім быў створаны "метад дзейснага аналізу п'есы", у якім тэрмін "ПАДЗЕЯ" з'явіўся асноўнай прыладай.

Пад азначэннем падзей п'есы або "рэжысёрскіх падзей" разумеюцца тыя галоўныя паваротныя падзеі, якія змяняюць плынь дзеяння п'есы і сваім уплывам ахопліваюць значны круг дзеючых твараў. Такіх падзей не так шмат.

Азначэнне падзей ролі дакранаецца лініі дзеяння, паводзін толькі дадзенага дзеючага твару. Роля складаецца з вялікай колькасці падзей, і менавіта таму, што іх шмат і ў шэрагу выпадкаў яны суб'ектыўныя і з'яўляюцца падзеяй толькі для дадзенага персанажа, Станісклаўскі аддаваў перавагу назве "Дзейсны факт", т.е. факт, які падахвочвае да дзеяння.

Буйныя "рэжысёрскія падзеі" непазбежна ўбіраюць у сябе дробныя, меней значныя факты. Так, да прыкладу, Жан-Луі Барро вызначае ў п'есе "Вішнёвы сад" толькі 4 падзеі - па адным на акт, але такой значнасці, што становіцца зразумела, што яны падпарадкоўваюць свайму ўздзеянню ўсё жыццё ў акце:

" Падзея 1: Вішнёваму саду пагражае продаж.

Падзея 2: Вішнёвы сад хутка будзе прададзены.

Падзея 3: Вішнёвы сад прададзены.

Падзея 4: Вішнёвы сад быў прададзены.

Астатняе - жыццё."

Такое азначэнне лаканічна, і сапраўды вызначае ўсё тое, што рухае п'есу і жыццё ў ёй з акту ў акт, сапраўды арыентуе рытмы, у якіх жывуць дзеючыя твары, падказвае атмасферу.

Дадзены прыклад узяты для таго, каб падкрэсліць думку: у азначэнні падзей варта абапірацца толькі на тыя, якія выкрываюць самую глыбінную сутнасць які адбываецца.

У стварэнні сцэнічнага дзеяння рэжысёр будзе прытрымлівацца па ланцужку ўсіх, нават другарадных падзей, узнікненні новых прапануемых акалічнасцяў і г.д. Але фіксуючы ўвагу на мностве падзей і, часцяком увязая ў іх, можна страціць дакладнасць арыентацыі на галоўнае - на звышзадачу, на адчуванне цэлага. Такім чынам, важна абмежавацца адборам тых падзей, якія ствараюць галоўны, карэнны кірунак сцэнічнага дзеяння, яго сэнсу, рытмаў і сцэнічнай атмасферы.

Існуе некалькі пунктаў погляду на дадзенае пытанне. Можна разглядаць "падзея" як здарэнне, выпадак, які адбываецца на вачах гледача зараз, т.е. са-існуе. Факт - гэтая падзея ў мінулым. Аўтар дадзенай тэорыі (О.Ф. Кліманова) прапаноўвае разглядаць "падзею" у рамках "паўлаўскай рэфлекторнай дугі". А менавіта па схеме: "сігнал"-"уласна адзнака"-"прыняцце рашэння"-"сігнал-раздражняльнік" (адказная рэакцыя). Гэты натуральны працэс, які праходзіць у жыцці арганічна, неабходна адаптаваць да законаў сцэны. У дадзеным кантэксце "падзея" разглядаецца як працэс, які мае пачатак, развіццё і завяршэнне. У аснове гэтага працэсу ляжыць канфліктны пачатак, лінія развіцця барацьбы ў канфлікце і складае "падзейны шэраг".

Структура "падзейнага шэрагу" можа разглядаць ў наступным варыянце:

- вядучая акалічнасць (падзея, якая з'явілася пачаткам барацьбы);

- зыходная падзея (то, з чаго пачынаецца барацьба ў асноўным канфлікце);

- першая падзея (то, з чаго пачынаецца барацьба ў скразным дзеянні);

- цэнтральная падзея (паваротнае);

Іншымі словамі, сітуацыя можа дазволіцца ў той або іншы бок, звярнуўшы ход барацьбы.

- галоўнае (рашэнне аўтарскай ідэі).

Варыянт, прыведзены ніжэй, мяркуе толькі чатыры галоўных "падзеі": зыходнае, цэнтральнае, галоўнае і заключнае.

Развіццё канфліктнай барацьбы пачынаецца ад зыходнай падзеі, рухаецца да цэнтральнага, у якім супрацьборства канфліктуючых сіл выяўляецца ў крытычнай напрузе. Па Арыстоцелю, "наступае пераход да шчасця ад няшчасця або ад шчасця да няшчасця", хоць зыход барацьбы зусім яшчэ не ясны. Ён распагоджваецца ў галоўнай падзеі, у якім найболей выразна праступае ідэя п'есы (звышзадача). Заключная падзея альбо дазваляе канфлікт, альбо выяўляе яго невырашальнасць.

Дата добавления: 2015-08-02