О Хальвдане Старом и родах конунгов

Konungr er nefndr Hálfdan gamli, er allra konunga var ágætastr. Hann gerði blót mikit at miðjum vetri ok blótaði til þess, at hann skyldi lifa í konungdómi sínum þrjú hundruð vetra. En hann fekk þau andsvör, at hann myndi lifa ekki meir en einn mikinn mannsaldr, en þat myndi þó vera þrjú hundruð vetra, er engi myndi vera í ætt hans kona eða ótiginn maðr. Hann var hermaðr mikill ok fór víða um Austrvegu. Þar drap hann í einvígi þann konung, er Sigtryggr hét. Þá fekk hann þeirar konu, er kölluð er Alvig in spaka, dóttir Emundar konungs ór Hólmgarði. Þau áttu sonu átján ok váru níu senn bornir. Þeir hétu svá: Einn var Þengill, er kallaðr var Manna-Þengill, annarr Ræsir, þriði Gramr, fjórði Gylfi, fimmti Hilmir, sétti Jöfurr, sjaundi Tyggi, átti Skyli eða Skúli, níundi Harri eða Herra. Þessir níu bræðr urðu svá ágætir í hernaði, at í öllum fræðum síðan eru nöfn þeira haldin fyrir tignarnöfn, svá sem konungs nafn eða jarls. Þeir áttu engi börn ok fellu allir í orrostum. Svá kvað Óttarr svarti:

Конунга звали Хальвдан Старый. Он был знаменитейшим из конунгов. В середине зимы он совершил великое жертвоприношение, испрашивая для себя, чтобы жить ему и государить триста зим. И был ему ответ, что век его не превысит долгой человеческой жизни, но все же составит триста зим, если не будет в роду его женщины или незнатного мужа. Хальвдан был великий воин и ходил походами далеко в Восточные Страны. Там он убил в единоборстве конунга по имени Сигтрюгг и взял в жены Альвиг Мудрую, дочь конунга Эймунда из Хольмгарда. Было у них восемнадцать сыновей, и девятеро родилось сразу. Их звали: одного Тенгиль — и он был прозван Манна-Тенгиль, другого — Рэсир, третьего — Грам, четвертого — Гюльви, пятого — Хильмир, шестого — Ёвур, седьмого — Тюгги, восьмого — Скюли или Скули, девятого — Харри или Херра. Эти девятеро братьев так прославились своими походами, что с той поры во всех преданиях их именами величают, как званиями, конунга или ярла. У них не было детей, и все они пали в битвах.

324. Þengill var þegar ungr
þreksgörr vígörr.
Haldask bið ek hans aldr,
hann tel ek yfirmann.

Svá kvað Markús:

325. Ræsir lét af roðnum hausi
Rínar sól á marfjöll skína.

Svá kvað Egill:

326. Gramr hefir gerðihömrum
grundar upp of hrundit.

Svá kvað Eyvindr:

327. Lék við ljóðmögu,
skyldi land verja,
gylfi inn glaðværi,
stóð und gullhjalmi.

Svá kvað Glúmr Geirason:

328. Hilmir rauð und hjalmi
beina laut á Gautum.

Svá kvað Óttarr svarti:

329. Jöfurr heyri upphaf,
ofrask mun konungs lof,
háttu nemi hann rétt
hróðrs mín, bragar síns.

Sem Stúfr kvað:

330. Tíreggjaðr hjó tyggi
tveim höndum lið beima,
reifr gekk herr und hlífar,
hizig suðr fyr Nizi.

Svá kvað Hallfreðr:

331. Skiliðr em ek við skylja,
skaldmöld hefir því valdit.
Vætta virða dróttins
vil er mest ok dul flestum.

Svá kvað Markús:

332. Harra kveð ek at hróðrgörð dýrri
hauklundaðan Dana grundar.

[Далее приводятся скальдические стихи Оттара Черного, Маркуса, Эгиля, Эйвинда, Глума Гейрасона, Стува, Халльфреда с хейти «тенгиль», «рэсир», «Грам», «Гюльви», «хильмир», «ёвур», «тюгги», «скули» и «харри».]

Enn áttu þau Hálfdan aðra níu sonu, er svá heita; Hildir, er Hildingar eru frá komnir, annarr Nefir, er Niflungar eru frá komnir, þriði Auði, er Öðlingar eru frá komnir, fjórði Yngvi, er Ynglingar eru frá komnir, fimmti Dagr, er Döglingar eru frá komnir, sétti Bragi, er Bragningar eru frá komnir. Þat er ætt Hálfdanar ins milda. Sjaundi Buðli, er Buðlungar eru frá komnir. Af Buðlungaætt kom Atli ok Brynhildr. Átti er Lofði. Hann var herkonungr mikill. Honum fylgði þat lið, er Lofðar váru kallaðir. Hans ættmenn eru kallaðir Lofðungar. Þaðan er kominn Eylimi, móðurfaðir Sigurðar Fáfnisbana. Níundi Sigarr, þaðan eru komnir Siklingar. Þat er ætt Siggeirs, er var mágr Völsungs, ok ætt Sigars, er hengði Hagbarð. Af Hildinga ætt var kominn Haraldr inn granrauði, móðurfaðir Hálfdanar svarta. Af Niflunga ætt var Gjúki, af Öðlinga ætt var Kjárr, af Ylfinga ætt var Eiríkr inn málspaki.

Было у Хальвдана с женою и девять других сыновей. Их звали: Хильдир, от него пошли Хильдинги; второго — Невир, от него пошли Нифлунги; третьего — Ауди, от него пошли Эдлинги; четвертого — Ингви, от него пошли Инглинги; пятого — Даг, от него пошли Деглинги; шестого — Браги, от него пошли Брагнинги — это род Хальвдана Щедрого; седьмого — Будли, от него пошли Будлунги — из рода Будлунгов были Атли и Брюнхильд; восьмого — Ловди, он был великий конунг воитель, за ним шло войско, что зовется ловды, его потомки звались Ловдунгами, от них ведет род Эйлими — деда по материнской линии Сигурда Убийцы Фафнира; девятым был Сигар, от него пошли Сиклинги — это род Сиггейра, зятя Вёльсунга, и род Сигара, повесившего Хагбарда. Из рода Хильдингов происходит Харальд Рыжебородый, дед Хальвдана Черного со стороны матери. Из рода Нифлунгов был Гьюки, из рода Эдлингов — Кьяр, из рода Ильвингов — Эйрик Мудроречивый.

Þessar eru ok konunga ættir ágætar: frá Yngva, er Ynglingar eru frá komnir, frá Skildi í Danmörk, er Skjöldungar eru frá komnir, frá Völsungi á Fraklandi, þeir heita Völsungar. Skelfir hét einn herkonungr, ok er hans ætt kölluð Skilfinga ætt. Sú kynslóð er í Austrvegum. Þessar ættir, er nú eru nefndar, hafa menn sett svá í skáldskap, at halda öll þessi fyrir tignarnöfn. Svá sem Einarr kvað:

Вот тоже знаменитые роды конунгов. От Ингви пошли Инглинги, от Скьёльда в Дании ведут род Скьёльдунги. Род Вёльсунга в Стране Франков зовется Вёльсунгами. Одного конунга воителя звали Скельвир, и род его зовется родом Скильвингов. Этот род живет в Восточных Странах. Все перечисленные названия родов служат в поэзии для величания знатных мужей.

333. Frá ek við holm at heyja
hildingar fram gingu,
lind varð græn, inn grána
geirþing, í tvau springa.

Sem Grani kvað:

334. Döglingr fekk at drekka
danskt blóð ara jóði.

Sem Gamli kvað Gnævaðarskáld:

335. Öðlingr drap sér ungum
ungr naglfara á tungu
innan borðs ok orða
aflgerð meðalkafla.

Sem Jórunn kvað:

336. Bragningr réð í blóði,
beið herr konungs reiði,
hús lutu oft fyr eisum,
óþjóðar slög rjóða.

Svá kvað Einarr:

337. Beit buðlungs hjörr,
blóð fell á dörr.
[Raufsk Hildar ský
við Hvítabý.]

Svá kvað Arnórr:

338. Siklinga venr snekkjur
sjálútar konr úti.
Hann litar herskip innan,
hrafns góð er þat, blóði.

Sem Þjóðólfr kvað:

339. Svá lauk siklings ævi
snjalls, at vér ’rom allir,
lofðungr beið inn leyfði
lífs grand, í stað vöndum.

[Далее Снорри цитирует стихи скальдов Эйнара, Грани, Гамли Гнавадарскальда, Йорунн, Арнора и Тьодольва с хейти «хильдинг», «деглинг», «эдлинг», «брагнинг», «будлунг», «сиклинг», «ловдунг».]

Lofða konungi fylgði þat lið, er Lofðar heita. Sem Arnórr kvað:

За Ловди конунгом шло войско, что зовется «ловдами».

340. Skjöldungr mun þér annarr aldri
æðri, gramr, und sólu fæðask.

Völsungr, sem kvað Þorkell hamarskáld:

341. Mér réð senda
of svalan ægi
Völsunga niðr
vápn gullbúit.

Ynglingr, sem kvað Óttarr svarti:

342. Engi varð á jörðu
ógnbráðr, áðr þér náði,
austr sá er eyjum vestan
Ynglingr und sik þryngvi.

[Следуют полустрофы Арнора, Торкеля Хамарскальда и Оттара Черного с хейти «скьёльдунг», «вёльсунг», «инглинг».]

Yngvi, þat er ok konungs heiti, sem Markús kvað:

«Ингви» — это тоже хейти конунга, как сказано у Маркуса.

343. Eiríks lof verðr öld at heyra,
engi maðr veit fremra þengil,
Yngvi helt við orðstír langan
jöfra sess, í veröld þessi.

Skilfingr, sem Valgarðr kvað:

344. Skilfingr helt, þar er skulfu
skeiðr, fyr lönd in breiðu,
eydd varð, suðr, of síðir
Sikiley, liði miklu.

Sínjór, sem Sighvatr kvað ok fyrr var ritat:

345. Lát auman nú njóta
Nóregs ok gef stórum.

[Приводится соответствующая полустрофа. Далее идут стихотворные строчки из Вальгарда и Сигвата с хейти «скильвинг» и «синьор».]

Дата добавления: 2015-07-20