Контрольные задания. 1. Прочитайте текст, соблюдая правила произношения и интонацию

1 вариант.

1. Прочитайте текст, соблюдая правила произношения и интонацию. Переведите текст на русский язык. Составьте к тесту вопросы на татарском языке. Передайте содержание на татарском языке.

Хокук.

Хокук ни өчен “хокук” дип атала? иң мөһим әхлакый принцип — хаклыктан, гаделлектән аерылгысыз булганы өчен.

Хокук өч төрле мәгънәдә кулланыла.

1) Җәмгыятьтәге иң әһәмиятле мөнәсәбәтләрне җайга салучы нормалар җыелмасы. Аларны бозган өчен дәүләт тарафыннан җәза бирелә.

2) Шәхси мөмкинлек. Бу мөмкинлек закон тарафыннан гарантияләнә. Сүз кешенең вөҗдан ирегенә, дин ирегенә, хезмәтә,, укуга, социаль тәэминатка һ.б. хокукларга иреге турында бара.

3) Законда теркәлмәгән шәхси мөмкинлек.

Хокук ул — дәүләт тарафыннан урнаштырылган һәм үтәлүе дәүләт көче белән тәэмин ителә торган, һәркем өчен мәҗбүри тәртип нормалары системасы.

Хокукның асылы — иҗтимагый мөнәсәбәтләрне көйләү. Димәк, кешенең үз-үзен тотышына юнәлеш бирү, аны билгеле бер кыса эченә кертү, җәмгыять өчен куркыныч булган гамәлләрдән кисәтү.

2. Поставьте имена существительные в нужном падеже.

1) Марат... эшкә барырга кирәк.

2) Казан... меңъеллыгына шәһәр... бик күп кунаклар килде.

3) Иртәгә кунак... барабыз.

4) Дусларым... гөбәдия белән сыйладым.

5) Урман... агачлар үсә.

3. Найдите правильный перевод.

Антиобщественный поступок —

1) үз-үзеңне әхлаксыз тоту

2) тәртипнең бозыклыгы

3) җәмгыятькә каршы гамәл

4) җәмәгать куркынычсызлыгы

5) җәмәгатьчелек гаепләүчесе

4. Составьте предложения с приведенными ниже словами и словосочетаниями:

Ялган мәгълүмат.

Фаш итү.

Исбат ителмәгән.

Сизгерлек.

Тәртип.

Шәфкатьле.

2. вариант.

Прочитайте текст, соблюдая правила произношения и интонацию, передайте коротко содержание на русском языке. Составьте к тексту вопросы на татарском языке.

Язмыш татарларны дөньяның төрле якларына чәчкән. Ләкин алар чит илләрдә дә югалып калмаганнар. Әле аннан, әле моннан күренекле галим, дәүләт эшлеклесе, илче, хәрби, инженер яки табиб буларак зур абруй казанганнарның исемнәре ишетелеп тора. Андый дәрәҗәле шәхесләр арасында хатын-кызлар да бар. Сүз шуларның берсе – Гадилә Айда турында.

Ул – татар мәдәнияте, сәясәте тарихында сизелерлек эз калдырган Садри Максуди кызы. Сорбонна университетында профессор хезмәте башкарган Садри Максуди 1925 елда Төркия хөкүмәте чакыруы нигезендә гаиләсе белән Төркиягә күчеп килгән, һәм Гадилә шунда француз лицеен тәмамлап чыккан. Мәктәптә уку елларында ул немец, француз, төрек телләрен үзләштергән, ана теле – татар телен дә онытмаган.

1929-1932 елларда Әнкара университетының хокук факультетын тәмамлый һәм Тышкы эшләр министрлыгында эшли башлый. Соңрак Бәрләшкән Милләтләр Ассамблеясы вәкиле, Италиядә Төркия илчесе вазыйфаларын үти. Чит илләрдә эшләү һәм яшәү истәлеге булып Гадилә ханымда Италия хөкүмәте бүләкләгән орден саклана. “Төркия генә түгел, бөтен дөньяда хатын-кызлардан беренче дипломат булды”, диелгән аның биографиясендә.

(Р. Нуруллина тексты нигезендә)

Дата добавления: 2015-07-16