Бағдарлама

2.1 Кіріспе.

Қоғамның даму тұрақтылығы мен қауіпсіздік аймағында өркениетті басым заттарды бағыты қоршаған орта факторларының потенциалды қауіпті факторлардың денсаулық үшін қауіптілігін анықтау ғана болып табылмайды, сонымен бірге, тұрғындар денсаулығына қауіптілікті төмендету және жою стратегияларын тағайындау болып табылады. Қазіргі уақытта осы амал қауіптілікті бағалау әдістемесінде барлық елдер мен халықаралық ұйымдарда қолданылады.

2.2 Пәннің мақсаты: қоршаған ортаның химиялық ластануынан тұрғындар денсаулығына қауіп- қатерді бағалау бойынша дағдылар мен білімдерін қалыптастыру.

2.3 Оқыту мақсаттары:

- Қоршаған орта факторлары жайында түсініктерін қалыптастыру;

- Тұрғындар денсаулығының негізгі көрсеткіштері бойынша түсініктерін қалыптастыру;

- Қоршаған ортаны және тұрғындар денсаулығын қорғау бойынша құқықтық білімдерін қалыптастыру;

- Қауіп- қатерді бағалау концепциясы бойынша білімдерін қалыптастыру;

- Қауіп-қатерді бағалау әдістемесі бойынша дағдыларын қалыптастыру;

- Қауіп-қатерді бағалау нәтижесін интерпретациялау бойынша дағдыларын қалыптастыру.

2.4 Пәнді оқытудың соңғы нәтижесі:

Студенттерге білім қалыптастыру:

• Қауіп-қатер концепциясын бағалау жөнінде;

• Қауіп-қатер кезендерін бағалау жөнінде;

• Қауіптілікті идентификациялау жөнінде;

• «Доза - жауап» тәуелділігін бағалау жөнінде;

• Экспозицияны бағалау жөнінде;

• Халық денсаулығына арналған қауіп-қатер сипаттамасы жөнінде.

Студенттерді дағдыландыру:

- Заманауи әдістер арқылы зерттеулер мен қоршаған ортаны қорғау сұрақтары бойынша анықтамалық және нормативтік әдебитеттермен өз бетінше жұмыс жасауға;

- қоршаған орта нысандарының химиялық ластануынан халық денсаулығына тигізетін қауіп-қатерге баға беру;

- қоршаған орта нысандарының табиғатты қорғау шараларын насихаттау жөнінде халық білімдерін жоғарлату және аурулардың алдын алуға арналған білімдерін өндеу үшін пайдалану.

Коммуникативті дағдыларын қалыптастыру:

- Кішігірім топтардағы коммуникативті дағды бойынша жұмыс.

- Оқу міндеттерін шешу кезіндегі басқа студенттермен және оқытушымен бір-бірімен әрекеттесу.

Құқықтық құзіреттілігін қалыптастыру:

- Қауіп-қатерді бағалау кезіндегі құқықтық-нормативтік құжаттармен жұмыс істеу;

- «Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы» ҚР Заңын білу;

- «Халық денсаулығына қоршаған ортаға химиялық факторларының зиянын бағалау әдістемелік нұсқауды бекіту туралы» 28.12.2007 ж. №117 Бұйрығын (Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау комитетімен бекітілген) білу.

- «Ондірістік объектілерін» 17.01.2012 ж. №93 ҚР Үкіметінің қаулысын біліу.

Өз бетімен оқуға дайындығын қалыптастыру:

- Қауіп-қатер мәліметтері бойынша өзіндік жұмысы.

- Ғылыми әдебиеттермен жұмыс істеу.

2.5 Реквизитке дейінгі: экология және тұрақты даму, физиология, фармакология, жалпы гигиена, қоршаған орта және халық денсаулығы.

2.6 Реквизиттен кейінгі: қоғамдық денсаулық сақтау, коммуналды гигиена, эпидемиология, нутрициология, еңбек гигиенасы, әлеуметтік медицина, балалар мен жасөспірімдер гигиенасы.

2.6 Пәннің қысқаша мазмұны:

• Қауіп-қатерді бағалау концепциясы.

• Қауіп-қатерді талдаудың негізгі элементтері.

• Қауіп-қатерді бағалау.

• Қауіп -қатерді бағалау кезеңдері.

• Қауіптілікті идентификациялау.

• «Доза-жауап» тәуелділігін бағалау.

• Экспозицияны бағалау.

• Тұрғындар денсаулығы үшін қауіп-қатер сипаты.

2.7 Тақырыптық жоспары (тәжірибелік сабақтар, ОСӨЖ, өзіндік жұмыстар)

2.7.1 Тәжірибелік сабақтардың тақырыптық жоспары

№ р/н	Тақырыптырдың аталуы	Өткізу түрі	Сағат-тар саны
	Әлеуметтік – гигиеналық мониторинг жүйесінде қауіп-қатерді бағалау методологиясының негіздері.	Миға шабу, презентация, кіші топтарда жұмыс жасау, дискуссия, тест тапсырмаларын шешу
	Қауіптілікті идентификациялау. Токсикологиялық қасиеттері бойынша химиялық заттар қауіптілігін анықтау. Басым заттарды анықтау әдістемесі.	Кейс-стади, презентация, кіші топтарда жұмыс жасау, дискуссия
	«Доза-концентрация-әсер» тәуелділігін бағалау	Кейс-стади, презентация, кіші топтарда жұмыс жасау, дөңгелек стол, дискуссия
	Экспозицияны бағалау.	Кейс-стади, презентация, кіші топтарда жұмыс жасау, дөңгелек стол, дискуссия
	Қауіп қатерді сипаттау. Беймәлімділікті бағалау.	Кейс-стади, кіші топтарда жұмыс жасау, дөңгелек стол, дискуссия
	Барлығы:

2.7.2 ОСӨЖ тақырыптық жоспары

№ р/н	Тақырыптырдың аталуы	Өткізу түрі	Сағат-тар саны
	Халық денсаулығы мен қоршаған орта жағдайы жөнінде ақпарат жинау және талдау әдістері.	Миға шабу, презентация, кіші топтарда жұмыс жасау, дискуссия
	Атмосфералық ауа мен судың ластануының қауіптілігін идентификациялау. Басым заттарды заттарды анықтау әдістемесі.	Кейс-стади, презентация, кіші топтарда жұмыс жасау, дискуссия
	Атмосфералық ауа арқылы экспозицияны бағалау әдістемесі. Су арқылы экспозицияны бағалау әдістемесі.	Кейс-стади, кіші топтарда жұмыс жасау, дискуссия
	Аралық бақылау.	Тестілеу. Ауызша сұрау.
	Халыққа тағамдық азық-түліктердің химиялық контаминанттарының әсерін бағалау	Кейс-стади, презентация, кіші топтарда жұмыс жасау, дөңгелек стол, дискуссия
	Канцерогендік және канцерогенсіз қауіп-қатерлердің сипаттамасы.	Кейс-стади, кіші топтарда жұмыс жасау, дөңгелек стол, дискуссия
	Аралық бақылау.	Тестілеу. Ауызша сұрау.
	Барлығы:

2.8. Студенттердің өзіндік жұмыстарына арналған тапсырмалар:

№ р/н	Тақырыптырдың аталуы	Өткізу түрі	Сағат-тар саны
	Қоршаған орта сапасымен және өмір сүру жағдайымен байланысты халық денсаулығын бағалау.	Презентация, реферат, эссе, тесттер және кроссвордтарды дайындау.
	Адам денсаулығына қауіп-қатерлер және экологиялық қауіп-қатерлер.	Презентация, реферат, эссе, тесттер және кроссвордтарды дайындау.
	Тағаммен байланысты қауіп-қатерлерді бағалау.	Презентация, реферат, эссе, тесттер және кроссвордтарды дайындау.
	Қазақстанның әртүрлі аудандарындағы халық денсаулығын қалыптастырушы факторлары.	Презентация, реферат, эссе, тесттер және кроссвордтарды дайындау.
	Қазақстан Республикасының химиялық қауіпсіздік мәселелері мен жағдайы.	Презентация, реферат, эссе, тесттер және кроссвордтарды дайындау.
	Барлығы:

2.8 СӨЖ тапсырмалары

I. Машықтану сабағында: жағдайлық есептерді шешу, тесттік сұрақтарға жауап беру, кроссвордтар мен тест сұрақтарын құрастыру, материалды талқылау барысында белсенді түрде қатысу.

II. СӨЖ: Берілген әдебиет бойынша тақырыпқа байланысты материалды талқылау, жаңа ақпараттарды іздестіру, рефераттар, презентациялық көрсетілімдер, бандама, кроссворд, тесттерді құрастыру.

III ОСӨЖ: жағдайлық есептерді шешу, тесттік сұрақтарға жауап беру, кроссворд құрастыру, материалды талқылауға белсене ат салысу.

2.9 Әдебиет:

Негізгі

1. Кенесариев У.И., Балмахаева Р.М., Бекмагамбетова Ж.Д., Жакашов Н.Ж., Жоламанов М.Е., Тогузбаева К.К. Жалпы гигиена: Жоғары оқу орындарына арналған оқулық / Ү.И. Кенесариев және т.б. – Алматы: 2012. - 656 б.

2. Тулебаев Р.К.,Слажнева Т.И., Кенесариев У.И., Белоног А.А., Корчевский А.А. Оценка гигиенических рисков в промышленных регионах Республики Казахстан. – Алматы: Искандер, 2004. – 374 с.

3. Кенесариев Ү.И,.Жақашов Н.Ж. Экология және халық денсаулығы: ЖОО және коледждерге арналған оқулық. Алматы. 2003.- 216 б.

Қосымша

1. Руководство по оценке риска для здоровья населения при воздействии химических веществ, загрязняющих окружающую среду (Р 2.1.10.1920-04), утв. Главным государственным санитарным врачом РФ 05.03.2004 (Guidelines for Human Health Risk Assessment from Environmental Chemicals).

2. Онищенко Г.Г., Новиков С.М., Рахманин Ю.А., Авалиани С.Л., Буштуева К.А. Основы оценки риска для здоровья населения при воздействии химических веществ, загрязняющих окружающую среду / Под. ред. Рахманина Ю.А., Онищенко Г.Г. М.: НИИ ЭЧ и ГОС, 2002. - 408 с.

3. Авалиани С.Л., Ревич Б.А., Балтер Б.М., Гильденскиольд С.Р., Мишина А.Л., Клиушина Е.Г. Оценка риска загрязнения окружающей среды для здоровья населения как инструмент муниципальной экологической политики в Московской области. Подольск, 2010. - 309 с.

4. Гигиена /Под ред. акад. РАМН Г.И. Румянцева. - М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА,2000.-608с.

5. «Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы» Қазақстан Республикасының Заңы. 2007.

2.10 Оқыту әдістері:

Практикалық сабақ: Миға шабуыл, презентация, ситуациялық есептер шешу, кейс-стади, кіші топтарда жұмыс, пікірталас.

ОСӨЖ: кіші топтарда жұмыс, пікірталас, ситуациялық есептерді шешу

СӨЖ: әдебиеттермен, электронды оқулықтармен жұмыс істеу, ситуациялық есептер құрастыру, тесттік тапсырмаларды шешу, ғылыми рефераттар дайындау.

2.11 Білімді бағалау критерийлері мен ережелері:

Студенттердің оқу жетістіктерін бақылау жүйесі:

Ағымдық бақылау:

Практикалық сабақ: ауызша сұрау

- тестілеу – нұсқалар бойынша жазбаша түрінде;

- өзіндік жұмыс бойынша тапсырманың орындалуын тексеру- жазбаша және ауызша түрде.

СӨЖ: презентацияны қорғау, ситуациялық есептерді, тест, кроссворд шешу және олардың құрастырылуын бағалау, тестілеу нәтижелері бойынша өзіндік бақылау.

Рубеждік бақылау: тестілеу және ауызша сұрау арқылы коллоквиум.

Тәжірибелік сабақ, аралық бақылау, СӨЖ – максималды 100 балл

Тәжірибелік, СӨЖО, СӨЖ сабақтарының максималды баллы -100

Дәстүрлі баға	Критерий	Балл
«А» 4	Сабаққа қатысуы, ауызша сұрау және тест тапсыру барысында толық жауап 95-100%»,толық, ешқандай қате жіберілмеген.	95-100 б.
«А-» 3,67	Сабаққа қатысуы, ауызша сұрау барысында толық жауап беруде аздаған қателіктер бар,тест жүргізу. Тапсырманы дұрыс емес орындау.е «90-94%»,	90-94 б.
«В+» 3,33	Сабаққа қатысуы, ауызша сұрау барысында толық жауап беруде аздаған қателіктер бар,тест жүргізу. «85-89%»	85-89
«В» 3,0	Сабаққа қатысу,ауызша сұрау барысында жауапта принципальды қателіктер, тест жүргізу «80-84%»	80-84
«В -» 2,67	Сабаққа қатысу,ауызша сұрау барысында жауапта принципальды қателіктер, тест жүргізу «75-79%», Тапсырманы толық орындамау.	75-79
«С+» 2,33	Сабаққа қатысуы, принципальды қателіктері бар,тест жүргізу, тапсырманы орындамау. «70-74%»	70-74
«С» 2,0	Сабаққа қатысу, тест жүргізу,тапсырманы толық орындамау «65-69%»,	65-69
«С-» 1,67	Сабаққа қатысу, тест жүргізу,тапсырманы толық орындамау «60-64%»,	60-64
«D+» 1,,33	Сабаққа қатысу, тест жүргізу,тапсырманы толық орындамау «55-59%»,	55-59
«D-» 1,0	Сабаққа қатысу,ауызша сұрау барысында жауапта принципальды қателіктер, тест жүргізу «50-54%»,	50-54
«F»	Сабақта болмау.	49 - 0 б.

Ағымдық бақылау t – құзыреттіліктің қалыптасу деңгейімен бағаланады

t= (Z+N+K+P+S)/n,

мұндағы: n- барлық құзыреттілік бойынша тапсырмалар саны

Z: Білік бойынша бағалау z₁+z₂+…+z_n

N: Дағды бойынша бағалау n₁+n₂+…+n_n

K: Коммуникативті құзіреттілік бойынша бағалау k₁+k₂+…+k_n

P: Құқықтық құзіреттілік бойынша бағалау p₁+p₂+…+p_n

S: Өзіндік білімін қалыптастырубойынша бағалау s₁+ s₂+…+s_n

Жіберілу рейтингі қорытынды бағада60 % кем емес, мына формуламен анықталады

R_д= (t+r₁+r_2+...)/N х0.6

мұндағы,

t – ағымдық бақылау,

r_1,r_2,..., r_n – аралық бақылау

N- қосындылардың саны

Дата добавления: 2015-07-25