Ақуыздың екінші ретті құрылымы және оның ерекшелігі - Ақуыздың екінші құрылымы.

Көптеген пептидті тізбектердің фрагменттері қалануға ие болады: альфа – спиральді немесе бета – құрылымды. Бұл деңгейдегі кеңістік ұйымы екіншілік құрылымды деп аталады.

Альфа спираль. Пептидті шынжыр негізгі тірегі, спиральге бұралған, аминқышқыл радикалдары спиральдан сыртқа қарай айналады. Бұл құрылым кезінде аминқышқыл негіздері сутекті байланыспен қосылады (бір спиарльді орамға 3,6 аминқышқыл қалдықтары қатысады).

Бета – құрылым. Бұл жерде пептидті тізбектердің негіздері иректелген конфигурацияны немесе бүктелген жапырақ тәрізді болып келеді.

Бұл құрылым сутекті байланыспен байланысқан. Ақуыздың екінші құрылымы оның алғашқы құрылымымен анықталынады. Жанама радикалдар анықтайды, пептидті тізбектердің қалай бүрілетінін және жалпы алғанда ол бүгіле алады ма соны анықтайды, егер радикалдар біртекті жасалған және бір-біріне жақын орналасса, онда альфа – спираль түзілмейді.

Ақуыздың үшінші ретті құрылымы, ерекшелігі және оның түзілуі - Үшінші құрылым. Ақуызды глобулалар конформациясы, яғни спиральдік, бета құрылымды және құрылымсыз пептидті тізбектер бөліктерінің кеңістіктегі қалануы деп түсінеміз.

Үшінші құрылым – аминқышқыл радикалдары аралығында пайда болған байланыстар арқасында ұсталынады және пайда болады. Байланыстың өзгешілігі радикалдар табиғатына байланысты болады.

38. Ақуыз фолдингі -Бұндай ақуыздар шаперондардың белсенді көмегі кезінде рефолдингке немесе ренатурацияға ұшырауы мүмкін. Егер клетка ұзақ стрессті жағдайда болса, шаперондардың синтезі артады.

Ақуыздарды, клетка ішілік тасымалдауының кейбір түрлеріне шаперондар қатысады (лизосомаларда, митохондрияда). Лизосомаларға, өзінің мезгілін өтеген және рефолдингке берілмейтін ақуыздар түседі. Митохондрияларға жаңадан синтезделген ақуыздар апарылады. Фолдинг - фолдаз және шаперондардың қатысуымен жүреді, және де энергетикалы және функциональді жағынан ең оптимальді пептидті тізбекті қалыптастырады.

3. Биологиялық мембрананың молекулярлық ұйымы, химиялық құрамы – Мембраналар белок және липид молекулаларынан құралады. Олардың салыстырмалы мөлшерлік қатынасы әреүрлі мембранада әртүрлі 1/5 белоктан 4/5 липит және 3/4 белоктан 1/4 липидтер мөлшеріндегі қатынастар аралығында өзгереді. Мысалы, миелиндік қабықшаның мембранасында 18% белок және 76%липид митохондрияның ішкі мембранасы 76% белок және 24% липид Адам эритроциттерінің мембранасының құрамында 44% және 43% липид болады. Көмірсулар белоктармен байланысқан (гликопротеин) және липидтермен байланысқан (гликолипидтер) формасында болады және олар мембрана заттарының 0,5-10%-ын құрайды

19 Биомембрана ақуыздарының негізгі қызметтері – 1. Құрылымдық белоктар. Бұл топтағы белоктар атқарады:

а)..жасушалармен органеллалар – ға белгілі бір форма қалыптастыруды;

б) мембранаға қандайда бір механикалық қасиеті (эластикалық және т.б)

в) мембрананың цитотулғамен немесе ядролық мембранада хромосомамен байланысуды қамтамасыз етеді.

2. Тасымалдаушы белоктар:

Мембрана өткізгіштігі липидтік биқабаттың қызметине тәуелді. Липидтік биқабат арқылы тек шектеулі заттарғана өте алады. Мысалы, аса үлкен емес гидрофобдық малекулалар мен өте кіші бейтарап малекулаларды (су газдар көмірқышқылгазы өттек) және т.б басқа заттардың бәрі мембрана арқылы тек белоктық тасымалдаушы жүйе арқылы ғана өте алады.

Сигналдардың берілуіне қатысатын белоктар. Олар бөлінеді. Рецепторлық белоктар, иондық канал белоктар (олар лигандамен байланысқан кезде өздерінің конформациясын өзгерте алады

6.Биомембрана көмірсуларының негізгі қызметтері -Мембранадағы көмірсулар:

• 1. Ақуызбен байланысқан болса – гликопротеиндер

• 2. Липидтермен байланысқан болса – гликолипидтер.

• Көмірсулар - олиго- немесе полисахаридті тізбекті құрайды,олар мембрананың жоғарғы жағында тарамдалып орналасқан, антенаға ұқсас болады.

Гликокаликстың бұзылысы (көмірсулы компоненттің) жасушаға вирустың енуіне, ісіктің ұлғайуына әкеліп соқтырады.

32. Екінші ретті мессенджерлердің сипаттамасы - Екіншілік (қосымша) мессенджерлер (тасымалдаушылар ) – бұл кішкентай молекулалар, рецептор активациясына жауап беруде, толып жатқан көп және жылдам жасушада синтезделінеді, және молекулярлық сигналдың күшеюі үшін қызмет атқарады.

Бес қосымша мессенджерлер(аралық көмекші тасмалдаушы) бар, жасушаішілік сигнализация процесінде үлкен маңызды роль атқарады.

1 – циклдік аденозинмонофосфат (сАМР)

2 – циклдік гуанозинмонофосфат (сGМР)

3 – диацилглицеролтрифосфат (DАG)

4 – инозитолтрифосфат (ИФ)

5 – кальций (Са)

Дата добавления: 2015-07-16