Гр - Орталық жүйке жүйесінің зақымдануы салдарынан бір немесе екі сағат ішінде адам көз жұмады

Зарядталған бөлшектер үдеткіштері: сызықтық және циклдік.

Зарядталған бөлшектердің үдеткіші – жоғары энергиялы зарядталған бөолшектерді (элементар бөлшектер, иондар) алуға арналған құрылғылар тобы. Жұмыс істеу принципі зарядталған бөлшектердің электр және магнит өрістерімен байланысына негізделген. Атап айтсақ электр өрісі бөлшекке тікелей әсер ете алады, яғни оның энергиясын жоғарылатады, ал магнит өрісі Лоренц күшін арқылы, бөлшектің энергиясына әсер етпей оның траекториясын жасайды. Үдеткіштерді конструкәиялық құрылысына байланысты 2 үлкен топқа бөлуге болады: сызықтық және циклдық.

Сызықтық үдеткіштерде бөлшектердің шоғыры үдеткіш аймақты бір рет қана өтеді, ал циклдық үдеткіштерде үдететін аймақ тұйық қисық, яғни шеңбер болып келеді де, оны бөлшектердің шоғыры көп рет айналып өтіп, оте үлкен энергиялар алынады.Сызықтық үдеткіш немесе жоғары кернеулі күшейткіштің жасалуы қарапайым және жеңілірек. Бөлшектер тұрақты электр өрісімен удетіліп, жан жағынан удеткіш электродтар орналасқан түзусызықты вакуумдық камерамен қолғалады. Жоғары кернулі күшейткіштің басқаларға қарағанда ерекшелігі ПӘК-інің жоғары мәнге ие болуы (95%).

Циклдық үдеткіштер сызықтыққа қарағанда күрделі және аса жоғары энергиялы бөлшектер алуға негізделген құрылым. Циклдық үдеткіштердің циклотрон, бетатрон, микротрон, фазатрон, синхротрон және т.б. көптеген түрлері бар, бірақ олардың принциптары бірдей, тек бөлшектеріне қарай аз ғана айырмашылықтары бр, сондықтан циклдық үдеткіштердің негізгісі ретінде циклортонға тоқталып кетейік.

Циклотрон – ауыр иондардың (протондар, иондар) циклдық резонанстық үдеткіші.

Күшті электромагниттік өріс полюстарының арасына вакуумдық камера орналасады. Олардың ішінде металлдық жартыцилиндр немесе дуанттар (3) түріндегі екі электрод орналасқан. Дуанттарға айнымалы электр өрісі жалғанады (5). Электромагниттен шығатын магнит өрісі біртекті және дуанттарға перпендикулр орналасқан.

бөлшектердің айналу периоды

айналу радиусы

Иондаушы сәулеленудің биологиялық әсері.

Иондаушы сәулелену дегеніміз – заттарды иондай алатын микробөлшектердің ағыны.

Сәулелендірудің табиғаты мынадай сәулелер: рентген сәулесі, альфа, бетта, гамма бөлшектердің ағыны, нейтрондар, протондар және т.б. ауыр иондардың бөлінуінің нәтижесіндегі шығатын бөлшектер.

Различают два вида эффекта воздействия на организм ионизирующих излучений: соматический и генетический. При соматическом эффекте последствия проявляются непосредственно у облучаемого, при генетическом - у его потомства. Соматические эффекты могут быть ранними или отдалёнными. Ранние возникают в период от нескольких минут до 30-60 суток после облучения. К ним относят покраснение и шелушение кожи, помутнение хрусталика глаза, поражение кроветворной системы, лучевая болезнь, летальный исход. Отдалённые соматические эффекты проявляются через несколько месяцев или лет после облучения в виде стойких изменений кожи, злокачественных новообразований, снижения иммунитета, сокращения продолжительности жизни.

Сәулеленудің адам организміне әсерін екі түрге бөлуге болады: соматикалық және генетикалық. Соматикалық әсер ол сәулеленуге ұшыраған адамға ғана әсер ететін болса, генетикалықта сәулеленген адмның ұрпағына әсер етеді.

Табл.4.Әртүрлі доза сәулеленуінің адам организміне әсері.

(0.7 - 2)·10^-3 – жылына табиғи көздерден алатын доза.

0.05 Гр – жылына кәсіби сәулеленуденалатын шекті доза.

0.1 – гендік мутацияның екі еселеніп кету деңгейі.

0.25 – ерекше жағдайда (чрезвычайных) алатын доза

1.0 - сәулелік аурадан пайда болатын доза

3- 5 – қызыл ми жасушалары бұзылып, сәулеленуге ұшырағандардың 50 пайызы 1-2 айда өледі.

10 – 50 – ішек-қарын жолының зақымдануынан 1-2 апта ішінде адам өледі.

100 – адам 1-2 сағат ішінде немесе орталық жүйке жүйесінің бұзылуының нәтижесінде 1-2 күннен сон өледі.

Негізгі түсініктер. Ядролық медицинаның физикалық негіздері.

Ядролық медицина- медициналық радиология құрамына кіреді сонымен қоса адам организмінің функционалды және морфологиялық жағдайын зерттеу,аурулады емдеу мақсатында радионуклидтер мен иондалатын сәулеленуді қолданатын сала болып табылады.Қазіргі кезде медициналық практикада әртүрлі радиоактивті изотоптар қолданылады және әлемде таралған жүрек,тамыр,өкпе,ішек қарын жолы,эндокринді жүйенің,онкологиялық және паразитті патология аурыларының алдын алу үшін иондалатын сәулелену көздері қолданылады. Рентгендік аппараттар,қуатты гамма терапевтикалық қондырғылар, сызықтық үдеткіштер және бетатрондар қолданылады.Ядролық медицинаның атасы Джодж Хевэш болып табылады. Ол Ф.Понетпен бірге алғаш рет көзделген изотопты индикаторлардың тәсілін ұсынып,оларды биологиялық зерттеулер үшін қолданған болатын. 1923жылы табиғи радионуклид – радийдің өсімдіктегі таралуы зерттелді (Pb210 Т ½=10,6сағат). Ал келесі жылы радий метабализмі б/ша тышқандарға алғаш тәжірибелер жүргізілген еді(Bi210 Т1/2=5тәулік). 1927жылы радийдің көмегімен қанағысының жылдамдығы анықталған болатын. Диагностика мен терапия келесі әдістерден тұрады:

1. Сәулелік диагностика

- Компьютерлі рентгендік томография,

- Позитронды эмиссионды томография

2. Диагностиканың радионуклидті әдісі,ол пациент организміне енгізілген радиофармпрепараттарды белгілеу және сәулеленуін өлшеу мақсатында қолданылады. Радионуклидті диагностика органдардың динамикалық суреттерін алуға,олардың жасушалы және ұлпалы дәрежедегі функеционалды өзгерулерін бағалауға рұқсат етеді.

3. Терапия үшін радифармпрепараттарды қолдану. Эффекілі әдіс болып рактың «нысаналы терапиясы» болып табылады. Оның көмегімен организм құрамындағы тек рак жасушалары өліп,сау жасушалар аман қалады.

4. Радонотерапия

5. Көздің протонды терапиясы

6. Нейтронды және борнейтронды терапия және т.б. Позитронды - эмиссионды томография әдісі.Физикалық негіздер.

1931 жылы Ворбург қатерлі ісік ауруларының жасушалары 18есе глюкозаны көп қабылдайтынын анықтады. Позитрон жақын жатқан атом электронымен қосылып, позитрон атомын құрайды(яғни (⁺). Позитрон атомы ыдыраған кезде: позитронмен электрон аннигиляция процесіне ұшырайды. Бұл кезде 2гамма квант соқтығысып 511кэВ энегриямен 180гратуста бұрышпен бір –біріне қарама-қарсы бағытта ауытқиды.Сол кезде детекторлар сигналдарды тіркейді. Егер екі детектор бір уақытта сигналдарды тіркейтін бола, онда анигиляция сызығы қосқыш детекторларда орналасқаны. Әр сызық аннигиляция процесіне ұшыраған гамма кванттарды тіркейді. ПЭТ-тің басқа әдістерден айырмашылығы:Ол- адам организімінің ішкі құрылысының кескінін ғана беріп қоймай, сонымен қатар олардың функциясын, метаболизімін білуге болады. Сондықтан да ПЭТ көмегімен аурудың ең алғашқы сатысында-ақ анықтауға болады.

ПЭТ принципі.

Позитрон – оң зарядталған электрондар. Атом позитрониясын құрастыра отырып, позитрон атомның қасында орналасқан электронмен қосылады.Позитрония атомының ыдырауы кезінде электрон мен позитрон бір-біріне қарама-қарсы 180 градусқа бағытталған 511 кэВ энергиялы екі гамма – квантына массасын айналдыра отырып аннигиляцияланады. Берілген фотондар денеден оңай шығып кете алады. Позитронияның ұсақталуының нәтижесінде, детекторлармен тіркелген, бір-біріне қарама-қарсы бағыталған гамма-сәулелер сәйкестік сызықтар деп аталады. Сәйкестік сызықтар позитрондық томографияда томографикалық бейнелерді қалыптастыру үшін тіркеу схемасында қолданылады. Алынған бейнелер радиациондық өрістің интенсивтілігінде аномалияны анықтау мақсатымен арнайы әдістермен талдау жасалынады.

ПЭТ-тің физикалық негіздері

1931 жылы Ворбург қатерлі ісік ауруларының жасушалары 18есе глюкозаны көп қабылдайтынын анықтады. Позитрон жақын жатқан атом электронымен қосылып, позитрон атомын құрайды(яғни ( ⁺). Позитрон атомы ыдыраған кезде: позитронмен электрон аннигиляция процесіне ұшырайды. Бұл кезде 2гамма квант соқтығысып 511кэВ энегриямен 180гратуста бұрышпен бір –біріне қарама-қарсы бағытта ауытқиды.Сол кезде детекторлар сигналдарды тіркейді. Егер екі детектор бір уақытта сигналдарды тіркейтін бола, онда анигиляция сызығы қосқыш детекторларда орналасқаны. Әр сызық аннигиляция процесіне ұшыраған гамма кванттарды тіркейді. ПЭТ-тің басқа әдістерден айырмашылығы:Ол- адам организімінің ішкі құрылысының кескінін ғана беріп қоймай, сонымен қатар олардың функциясын, метаболизімін білуге болады. Сондықтан да ПЭТ көмегімен аурудың ең алғашқы сатысында-ақ анықтауға болады.

Радиоактивті нуклидтер и радиофармпрепараттар

Радиоактивті нуклидтер- ядросы тұрақты емес және радиоактивті ыдырауға ұшырайтын нуклидтер.

Радионуклидтік медициналық диагностика практикасында аса көп таралған келесі изотоптар: Йод (¹²⁵I), Т= 60 күн. Таза γ-сәулеленудің көзі болып табылады. Жартылай ыдырау периоды көп болғандықтан, науқастың қан сарысуында анықталатын гормондарда ен, белгі қалдыру үшін қолданылады. Йод (¹³¹I), T= 8,1 күн, β-бөлшектер мен әр түрлі деңгейлі энергиялы γ-кванттар. Организмнің алмасу процесстерінде қатысады. Критикалық мүшесі ретінде қалқанша без (щитовидная железа) болып табылады (мұнда және келесілерінде критикалық мүше дегеніміз – сәулелену кезіндегі адамның не оның тұқымының денсаулығына аса қатты зиян келтіретін мүше, ұлпа, дене мүшелері. Ядролық медицинада 90% барлық терапевтикалық және диагностикалық процедураларда қолданылады, сондай-ақ, қалқанша бездің морфологиялық ерекшеліктері мен функционалдық жағдайын анықтауға болады. Бенгальская роза – ¹³¹I. препарат енгізілгеннен кейін бауыр жасушаларының қанынан жұтыладыжәне өтпен бірге ішекке шығарылады. Критикалық мүшелері – бауыр мен өт қабы (желчный пузырь). Бауырдың гепатит, цирроз, ісік кезіндегі функционалды жағдайын зерттеу үшін қолданылады. Таллий (¹⁹⁹Tl), T= 7,43 сағ, сақтау мерзімі 14 сағ, циклотронда өндіріледі, кардиологияда миокард инфарктісін және бас миының қан айналымын зерттеулерінде қолданылады. Технеций (^99mTc), T= 6 сағ, дочерний нуклид 99Мо, β-ыдырау кезінде арнайы генераторда алынады, γ-кванттың 140 кэВ энергиясы болатын көзі болып табылады. ^99мTc – фитон бауыр мен көкбауыр жасушаларында жиналады. Критикалық мүшелер: бауыр, көкбауыр және қызыл жілік майы. Бауыр циррозасында және зақымданған ошақты диагностика ретінде қолданылады.

Радиофармпрепараттар- бір немесе бірнеше радионуклидтан тұратын қолдануға дайын түрдегі диагностикалық немесе емдік заттар.

Радионуклидтерді таңдау критерийлері

· Физикалық сипаттамасы б/ша жартылай ыдырау периоды қысқа болуы қажет;

· Негізгі қажеттіліктерге тіркеуге ыңғайлы гамма сәулелерді жатқызамыз;

· Биолгоиялық сипаттамаларына байланысты функцияның организмге әсерін білу;

· Организмге енгізілетін РФПның құрамында радиоактивті заттар болмауы тиіс.

Радиоизотоптарды өндіру.

Қысқа өмір сүретін радионуклидтер меншікті белсенді препараттарда тиімді қолданылады, емделушінің ағзасына аз дозалық күш түсіреді. Оларды арнайы генераторларда өндіреді, өзін ұзақ өмір сүретін радионуклид есебінде көрсетеді, содан пайда болатын қысқа өмір сүретін радионуклид- фармпрепараттың пайда болуына алып келеді.Ядролық реакторларда радиоизотоптарды алуға болады. Мысалға,уран 235 ядросын энергиясы 0,025эВ болатын жылулық нейтрондар жаулап алады және екі нуклидке бөледі. Процесс кезінде энергиясы 0,10МэВтан жоғары болатын екі немесе үш жылдам нейтрондар пайда болады. Бөліну процессі өзіндік қуатталуы үшін,бөліну нәтижесінде алынған жылдам нейтрондар жылулық нейтрондардың энергиясына дейін баяулайды,себебі олар уран 235тің ядросы арқылы жаулап алынуы керек.болады.Кейбір жағдайларда алынатын радиоизотоп нуклид нысанының нейтронды сәулеленуге ұшырауынан пайда болады. Ал басқа жағдайда, ол сәулелену арқылы жүретін радиоактивті ыдырау нәтижесінде пайда болады. Мысалы, технеций-98м-ді алу үшін молибден -98 нысанының сәулеленуі бастапқыда молибден -99ды береді,ол бета ыдырауға ұшырап керек өнімді береді.

Радионуклидтерді таңдау шарттары

1)Радионуклид ең аз сәулелену кезіндегі диагн/лық мәліметтерге ие болу керек.

2)Жартылай ыдырау периоды аз болу керек.

3)Радионуклид (РФП) гамма квант шығару керек.

4)Радиопрепараттарды енгізу кезінде орг/ді биол/лық тексеруден өткізу керек.

5)Радионуклидте қоспа болмау керек. (Жартылай ыдырау периоды ұзақ болмайтындай)

Радионуклидтердің медицинада қолданылуы.

Ядролық медицинада қолданылатын Радионуклидтер диагностикалық және терапевтік болып екі типке бөлінеді. Диагностикада қолданылатын радионкулидтар сәулеленуіне қарай өз кезегінде тағы екі топқа бөлінеді.Олар: 1. БФЭКТ-ға арналған радионуклидтер- бірфотонды эмиссионды компютерлік томография; БФЭКТ-ға арналған радионуклидтерге сәулеленген кезде 100-120кэВ энергия шығаратын радионуклидтерді жатқызамыз. Сонымен олардың жартылай ыдырау периоды бірнеше сағаттан бірнеше күнге дейін созылуы мүмкін. Соңғы 30жылда БФЭКТ үшін көбінесе технеций, йод, индий элементтері қолданылып жүр.

2. ПЭТ-ға арналған радионуклидтер- ПЭТ- жартылай ыдырау периоды бірнеше сек-тан бірнеше сағатқа созылатын бетта –сәулелендіргіштері жатады. Ең маңызды және көп қолданылатын позитрон-сәулелендіргіш радионуклидтерге 11C, 13N, 15O и 18F жатады. Соңғы радионуклид ең көп қолданылатын радионуклид болып табылады.

Радионуклидті диагностика ерекшеліктері.

Радионуклидтік диагностиканың негізі емделушінің организіміне позитронды-сезгіш гамма-сәулеленудің көмегімен байланыстарды организмде кеңістік-уақыт таралуын кезекті тіркеуімен гамма-сәулелендіргіш радионуклидпен белгіленген белгілі бір химиялық немесе биохимиялық байланыстарды енгізгенннен кейінгі ақпаратты талдауында. Функциональды радионуклидтік зерттеудің ақырғы нәтижесі уақыт гистограммасының жиынтығы болып табылады.

Радиофармпрепараттардың таралуы кровотокқа және метоболикалық белсенділікке тәуелді, сол себептен ядролық медицина әдістері негізінен функционалдық зерттеулерге бағытталған. Ядролық медицинаның бұл әдістері органның немесе ұлпаның тек анатомо-морфологикалық ерекшеліктерін ғана тіркейтін рентгенологикалық және ультрадыбыстық әдістері арқылы зертеулерден принципті түрде ерекшеленеді. Анатомикалық өзгерістерден әлде қайда басымдлығы бар функциональды өзгерулер ядролық медицинаның әдістерін бірегейлік қылады, сонымен қоса емделушіге түсетін бір жолғы сәулелік жүктеме кәдімгі рентгендік зертеулерге қарағанда 100 есе кіші болады.

Диагностика келесі мәселелерді шешу үшін арналған: бірінші сатылы ісікпен ауыратындардың

бауырын резекциялау үшін хирургиялық операцияны жүргізу үшін түсініктерді анықтау; операциядан кейінгі периодта жасуша деігейінде нысаналық емдеудің жоспарын үйлесімділеу;

Радионуклидті диагностика үшін изотоптар мен радиофармпрепараттар.

Радионуклидтік медициналық диагностика практикасында аса көп таралған келесі изотоптар:

Йод (¹²⁵I), Т= 60 күн. Таза γ-сәулеленудің көзі болып табылады. Жартылай ыдырау периоды көп болғандықтан, науқастың қан сарысуында анықталатын гормондарда ен, белгі қалдыру үшін қолданылады.

Йод (¹³¹I), T= 8,1 күн, β-бөлшектер мен әр түрлі деңгейлі энергиялы γ-кванттар. Организмнің алмасу процесстерінде қатысады. Критикалық мүшесі ретінде қалқанша без (щитовидная железа) болып табылады (мұнда және келесілерінде критикалық мүше дегеніміз – сәулелену кезіндегі адамның не оның тұқымының денсаулығына аса қатты зиян келтіретін мүше, ұлпа, дене мүшелері. Ядролық медицинада 90% барлық терапевтикалық және диагностикалық процедураларда қолданылады, сондай-ақ, қалқанша бездің морфологиялық ерекшеліктері мен функционалдық жағдайын анықтауға болады.

Бенгальская роза – ¹³¹I. препарат енгізілгеннен кейін бауыр жасушаларының қанынан жұтыладыжәне өтпен бірге ішекке шығарылады. Критикалық мүшелері – бауыр мен өт қабы (желчный пузырь). Бауырдың гепатит, цирроз, ісік кезіндегі функционалды жағдайын зерттеу үшін қолданылады.

Таллий (¹⁹⁹Tl), T= 7,43 сағ, сақтау мерзімі 14 сағ, циклотронда өндіріледі, кардиологияда миокард инфарктісін және бас миының қан айналымын зерттеулерінде қолданылады.

Технеций (^99mTc), T= 6 сағ, дочерний нуклид 99Мо, β-ыдырау кезінде арнайы генераторда алынады, γ-кванттың 140 кэВ энергиясы болатын көзі болып табылады.

^99мTc – фитон бауыр мен көкбауыр жасушаларында жиналады. Критикалық мүшелер: бауыр, көкбауыр және қызыл жілік майы. Бауыр циррозасында және зақымданған ошақты диагностика ретінде қолданылады.

Радионуклидті диагностикадағы дозалар.

Доза деп сәулеленетін затпен жұтылатын, иондалған сәуленің энергиясын айтады. Радионуклидті диагностикадағы дозаларды қарастырғанда алдымен радиацияның ішкі көздері үшін дозиметрлік үлгі (модель) құру керек.Ол үшін ең бірінші организмде екі анатомиялық топ құру қажет: дене ішінде радоиактивтілік орналасатын ‘көздер’ тобы және жұтылатын радиациялық доза есептелген, сәулелену астында орналасқан ағзалар мен терілерден тұратын ”нысана” тобы. Негізгі дозиметрлік өлшем ретінде нысана аумағындағы орташа жұтылатын дозаны алады.

мұндағы Е—ағзада (денеде) жұтылған радиация энергиясы, яғни сәулелену дозасы; m—дененің массасы. Жұтылған дозаның өлшем бірлігіне грей (Гр) алынады.

Нысана аумағындағы орташа жұтылатын энергия сол нысана аумағында шығарылатын радиация табиғатына тәуелді. Бұл факторлар радионуклидтердің ерекше коэффиценттерін, яғни SE немесе эспецификалық энергия деп аталатын коэффицентерін ескереді.Кез келген радионуклид үшін, S ағза көзі, T ағза нысананың ерекше энергиясы былай анықталады: - i типінің сәулеленуінің шығысы, - i типінің сәулеленің жалғыз немесе орташа энергиясы, - S көзден шыққан энергия бөлігі, - t адам жасындағы нысана массасы.

Енді радинуклид енгізілген аумақтағы эквивалентті дозаны есептейік.Дозаның деңгейі организмнің әрбір аумағындағы радуонуклидтің мөлшеріне байланысты болып келеді.

(2)

- t жастағы S көзінің j радионуклидінің активтілігі, - Т аумақтағы жұтылған ерекше энергия, ал с - q және SE бірліктерінен тәуелді сандық тұрақты.

Сонымен,радионуклидті диагностикада қысқа өмір сүретін радионуклидтер қолданылады. Және олардың қанша мөлшерде енгізілгені, жұтылғаны жоғарыдағы формулалармен есептеледі.

РФП классификациясы. Негізгі сипаттамалар.

Радиофармпрепараттар дегеніміз радиоактивті изотоптар немесе олардың органикалық я органикалық емес заттармен бірігуі,олар радиоизотоптік диагностиканың медиктік-биологиялық тексерулеріне және әртүрлі ауруларды емдеуге арналған (сәулелік терапия қатерлі ісікті емдейді)

Диагностикалық мақсатта қолданылатын радиоизотоптар ағзаға енгізілгеннен кейін зерттеліп жатқан аймақтағы зыталмасу процесіне қатысады және басқа да процестерге белсене қатысып радиометрия әдісінде тіркеледі (зарегистрированы методами радиометрии). Осындай РФП тардың басты қасиеті,оның жартылай ыдырау уақыты және ағзаға әсер ететін сәулелік (лучевая)нагрузка аз болады.

Сәулелік терапияда РФП ты таңдаудың басты критериі: ол жаңадан пайда болған қатерлі ісікті емдеген кезде РФПтың дозасын енгізу барысында қатерлі ісіктің маңындағы сау клеткаларға (здоровые ткани) өте аз мөлшерде зақым келтіреді. РФП ты ағзаға әртүрлі агрегатты күйде және формада енгізуге (растворы, суспензии, гранулы, иглы, проволока, аппликационные повязки и др.) болады.

РФП классификациясы

1) Сәулелену түріне байланысты:

· Бета-сәулелендіргіштер(фосфор-32,тритий)

· Гамма-сәулелендіргіштер(технеций-99м,йод-123,индий-113м)

· Аралас(йод-131,аурум-198)

2)органдар мен ұлпаларда жиналуына байланысты:

· Органотропты(аурум-198-коллоид,197Hg-промеран,технеций-99м-пертехнетат)

· Туморотропты(галий-67-цитрат)

· Организмдегі іріктемелі жиналуынсыз

3)жартылай ыдырау периодына байланысты:

· Ультра қысқа өмір сүргіш – жартылай ыдырау периоды бірнеше минут немесе сағатты құрайды;

· Қысқа өмір сүргіш- жартылай ыдырау периоды бірнеше сағаттан екі аптаға дейін барады.

· Көп өмір сүргіш-жартылай ыдырау периоды екі аптадан көп.

РФП синтезі. РФП дайындау әдістері

Радиофармпрепараттар дегеніміз радиоактивті изотоптар немесе олардың органикалық я органикалық емес заттармен бірігуі,олар радиоизотоптік диагностиканың медиктік-биологиялық тексерулеріне және әртүрлі ауруларды емдеуге арналған (сәулелік терапия қатерлі ісікті емдейді).

Науқасқа препаратты жеткізу,оған препаратты енгізу және анализ жасауға небәрі бірнеше минут беріледі.Сондықтан сәулелік диагностикада қолданылатын радионуклидтердің қысқа жартылай ыдырау салдарынан,радиофармпрепаратты алу синтезі мейлінше аз уақытты алу керек. Синтез процесі роботтарды немесе тұйық радиохимиялық модульдерді қолдану есебінен толық автоматизацияланады.Бірінші технология бойынша реагенттер дистанционды-басқарылатын манипуляторлармен ұсталынатын шприц немесе пипеткамен тасымалданады,екінші технология бойынша барлық функционалды операциялар құрамында (қыздырғыштар (нагреватель),экстрактілер,фильтрлер және т.б бар) біріккен вакуумдық синтез модулімен жүзеге асады.Осындай технологияларды заманауи бағдарламалық және аспаптық жасақтамалармен бірге қолдану рфп синтезінің жоғарғы өндіріу нәтижелерін алуға мүмкіндік береді.

Радионуклидтерді алу және соның негізіндегі РФП синтезі, қорғайтын жоғары температуралы камерада немесе мини-бокстарда жасалады.Толық автоматтандырылған радиохимиялық синтез модулі есебінен,мини-бокстағы барлық операциялар толық стерильді жағдайда өтеді.Жоғары температуралы камерада синтез процесі толық дистанционды басқарылу жүйесінде немесе жартылай автоматизацияланған жүйеде өтеді.

Әрбір рфп-ны алу үшін өзінің радиохимиялық модулі қолданады.Модульдер барлық өтіп жатқан технологиялық операциялар барсында рфп синтезін бақылауға мүмкнідік береді,ал кейбір алынған рфп-ның сапасын тексеруге мүмкіндік береді.Роботталған (роботизированный) технолигиялар радиохимиялық синтез модульдерінен қарағанда,әр түрлі рфп синтезін бір ғана қондырғыда жүргізіге мүмкіндік береді. Сәулелік диагностика әдістері.

Көптеген ауру түрлерінің диагностикасында және емдеу шараларындағы елеулі прогресс, медициналық практикаға адамның ішкі құрылысын көруге (бейнелер арқылы) және ондағы процестерді бақылауға мүмкіндік беретін, визуализация әдістерінің енгізілуімен тығыз байланысты.Кеңінен қолданылатын әдістер қатарына:рентгенография,компьтерлік томография, ультрадыбыстық диагностика,позитронды-эмиссиондық томография,гамма томография және магнитті-резонанстық томография әдісін жатқызуға болады.Қазіргі таңда диагнозды дұрыс қою мақсатында алынған информацияның 90% инструментальді зерттеу әдістері береді.Олардың елеулі бөлігін жоғарыда айтып кеткен сәулелік диагностика әдістері алады.Сәулелік диагностиканың негізін, адам ағзасының құрылысын бақылауға және ондағы паталогиялық өзгерістерді анықтауга мүмкіндік беретін, рентгендік әдіс құрайды.Қазіргі таңда классикалық рентгендік зерттеу әдістері бейнелерді цифрлік форматта алатын әдістерге көшуде.Бұл жоғары сапалы бейнелерді алуға,адамға тигізетін сәулелік доза мөлшернің төмендеуіне және емдеу шараларын тез әрі нақты жүргізігуге мүмкіндік беретін бір компьютерлік желіге бірігуге жол ашады.Компьютерлі-рентгендік томография,спиральді,көпқималы КТ әдістері пайда болды.

Сонымен қатар рентгендік сәулеленуді қолданбайтын,балама визуализациялау әдістері пайда болды.Мысалға,магниттті резонасты томография,компьютерлік томографияға қарағанда адам ағзасындағы мүшелердің және тамырлардың нақты бейнесін алуға мүмкіндік береді.Сәулелік диагностикадағы басты орын радиоизотопты зерттеу әдістерге тиесілі.Оларға: бір фотонды эмиссиондық томография (ОФЭКТ),позитронды эмиссиондық томография,бор нейтрондық томография әдістері жатады.

Дата добавления: 2015-09-04