Тармақ бойынша. Шешім қабылдағанға дейін судья келіп түскен істі зерттеуге міндетті

Шешім қабылдағанға дейін судья келіп түскен істі зерттеуге міндетті. Істі зерттеуді айыптау қорытындысынан бастаған жөн, содан кейін істің басқа материалдарын зерттеу және олардың өзара сәйкестігін тексеру керек.

Қазіргі кезде қылмыстық ізге түсу органдарында қалыптасқан тәжірибе қолайсыз, икемсіз болып отыр, өйткені анықтау немесе алдын ала тергеу кезінде жиналған, дәлелділігі жағынан іс жүзінде мәні жоқ және айыптау тарапына да, қорғау тарапына да қажеті жоқ материалдар сонысына қарамастан «керек болып қалар» деген сылтаумен қылмыстық іске тіркеледі, кейде оның көлемін бірнеше есе арттырып жібереді. Сондықтан қызметін енді бастап отырған тәжірибесі аз судья қылмыстық істі бірінші парағынан бастап зерттеуге кіріскенде, тағылған айыптың мәнісін, қандай да бір тараптың позициясының басым және әлсіз жерлерін ұғып алғанға дейін, болған оқиғаның мән-жайлары туралы ештеңе білмейтін көптеген адамдардың жазбаша түсініктемелерімен (оның үстіне түсініксіз етіп жазылған), учаскелік инспекторлардың «аулаларды, пәтерлерді аралап жергілікті тұрғындарға сауал қоюдың нәтижесіз болғаны» туралы рапорттарымен, қылмыс жөніндегі кейін расталмаған және тіпті ешқандай негізі жоқ болжауын әзірлеу кезінде жиналған басқа материалдармен танысып, көп уақытын босқа өткізіп алуы мүмкін, деп атап көрсетіледі.

Сондықтан, Судья кітабының тиісті бөлімі авторының пікірінше, келіп түскен қылмыстық істі зерттеуді айыптау қорытындысынан бастаған дұрыс, өйткені іс жүргізу заңы бойынша қылмыстық ізге түсу органы дәл сонда (айыптау қорытындысында) айыптаудың мәнісін баяндап, осындай айыптауға негіз болған дәлелдемелерді келтіреді. Кейіннен қылмыстық іс материалдарын «бірінші парағынан» бастап зерттеу кезінде қандай да бір құжаттың, онда қамтылған деректердің істің дұрыс шешілуі үшін қаншалықты маңызды екендігіне баға беруге судьяның мүмкіндігі болады.

Егер іс қосымша тергеуге қайтарылған болса, немесе егер алғашқы үкім бұзылғаннан кейін іс қайтадан қарауға жіберілген болса, онда істі зерттеуді соттың тиісті шешімімен, содан соң басқа да неғұрлым маңызды материалдармен, мысалы, соттың бұзылған үкімімен, айыптау қорытындысымен, айып тағу туралы қаулымен және істің басқа материалдарымен танысудан бастаған жөн.

ҚІЖК-нің 299-бабының 2-бөлігінде көрсетілген шешімдер іс сотқа келіп түскен күннен бастап бес тәуліктен кешіктірмей қаулы нысанында қабылданады. Шешімдер тізбесі толық болып табылады, судья ҚІЖК‑нің 299-бабының 2-бөлігінде көрсетілген шешімдердің біреуін ғана қабылдауға құқылы, одан басқасын қабылдауға оның құқығы жоқ.

Істі зерттеу кезінде судья мына мәселелерді анықтайды (ҚІЖК-нің 300-бабы)

Дата добавления: 2015-07-16