Студопедия
Случайная страница | ТОМ-1 | ТОМ-2 | ТОМ-3
АрхитектураБиологияГеографияДругоеИностранные языки
ИнформатикаИсторияКультураЛитератураМатематика
МедицинаМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогика
ПолитикаПравоПрограммированиеПсихологияРелигия
СоциологияСпортСтроительствоФизикаФилософия
ФинансыХимияЭкологияЭкономикаЭлектроника

Далан худалчийн Үгсээс

ХЭЭР ХАЛЗАН ХУЦТАЙ ХЭЭДЭЙ ӨВГӨН | Тэгэхэд нь манай махтай чанаад ид гэж баян хэлэв. | Хэрэв тэгвэл хонио цөмийг өгнө. Эс тэгвэл хуцыг чинь авна гэв. | БАДАРЧНЫ ҮЛГЭРЭЭС | Лам ч гэж нэг юм энд баймаар болж байна гээд гартаа ваар углаад гэрийн хаяанд сууж байв гэнэ. | Нөө хулганаа гарга гэв. | Хэрэггүй ээ миний гарын ус хатчихлаа гэж хэлжээ. Бадарчинд тосны нүнжиггүй зовлого өгснийг мэдээд ийм үг хэлжээ. | Бадар бариад явна гэв. | Энэ хүнд хоол унд төхөөрч унаа хөсөг өг! гээд амар сайхан жаргав. | Байз, болоогүй гэж байна гээд чинээнд нь тултал будаагаа буцалгав. |


Читайте также:
  1. Lt;variant>іс жүргізу құқықтарын адал пайдалану
  2. Жалпы түсінік, олардың сипаттамалары, пайдалану орны және жұмыс істеу ерекшеліктері
  3. Тэр газарт чинь би далан жил хаан суусан билээ гэж гэнэ.

(ИЗ РАССКАЗОВ СЕМИДЕСЯТИ ЛЖЕЦОВ)

 

 

Эрт урьд цагт (в давнее, прежнее время) би өөрийн эцгийг гараагүй байхад (я, когда мой отец еще не вышел = не родился; өөрийн — свой; эцэг — отец) өвгөн эцгийн тэмээ хариулаад явж байваа (пас дедовых верблюдов; өвгөн — старый, старик; хариулах — пасти; явах — идти, ходить). Тэгсэн чинь нэг нь шилрээд алга болчихжээ (тем временем одна верблюдица: «одна из них», уйдя рожать верблюжонка, исчезла; шилрэх /о верблюдице/ — инстинктивно уйти от людей, чтобы рожать верблюжонка). Ингээд л шилрүүлж алдчихаад л эрээд л (таким образом, когда она ушла и пропала, разыскивая) сэрүүн булгийн дэнжийг уруудаад сэрийсэн торойсон юу байна вэ (что это там торчит вниз по склону от прохладного родника; булаг — родник, источник; дэнж — бугор; крутой склон; уруудах — двигаться вниз, нисходить) гээд л (когда сказал) явж байсан чинь (то, что двигалось) тэртээ уулын баруун хажуу дээр (там на правой стороне горы; тэртээ — там, на той стороне; хажуу — бок, сторона) нэг хэсэг цагаан хонь л ярайж байх юм (группа белых овец ясно виднеется; ярайх — ясно виднеться). Давхиад л хүрч очсон чинь (поскакав вперед, когда подошел; давхих — бросаться, устремляться; продвигаться вперед; скакать на лошади) харин таньдаг хүүхэн Дэжидмаа маань байж байдаг юм байна (однако, знакомая девушка Дэджидма наша оказалась). Дэжидмаа хүүхэнтэйгээ дэмий балай донгосч байгаад л (легкомысленно болтая с девушкой Дэджидмой; балай — глупый; дэмий – никчемный; легкомысленный; донгосох — болтать, тараторить) орой гэрт нь очоод унтчихлаа (вечером пошел к ней в юрту и лег спать). Тэгсэн чинь харин өглөө боссон чинь (затем, однако, утром когда встал) толгой маань байдаггүй (головы моей: «нашей» не было). Энэ толгой яачихдаг билээ (что случилось с этой головой) гээд л мориныхоо аргамж руу хүрээд очсон чинь (сказав, когда подошел к привязи своей лошади; аргамж – веревка, аркан) сүүдэр тал нь сүүмэлзээд (теневой стороной подмигивая; сүүдэр — тень; сүүмэлзэх — мерцать; мигать), наран тал нь анилзаад (солнечной стороной щурясь; нар — солнце; аних — смыкать /глаза/) намайг хараад маасагнаад байж байдаг байна (смотря на меня, [голова моя] делает вид, что ничего не случилось; маасагнах — будучи виноватым, делать вид, что ничего не случилось).

 

Эрт урьд цагт би өөрийн эцгийг гараагүй байхад өвгөн эцгийн тэмээ хариулаад явж байваа. Тэгсэн чинь нэг нь шилрээд алга болчихжээ. Ингээд л шилрүүлж алдчихаад л эрээд л сэрүүн булгийн дэнжийг уруудаад сэрийсэн торойсон юу байна вэ гээд л явж байсан чинь тэртээ уулын баруун хажуу дээр нэг хэсэг цагаан хонь л ярайж байх юм. Давхиад л хүрч очсон чинь харин таньдаг хүүхэн Дэжидмаа маань байж байдаг юм байна. Дэжидмаа хүүхэнтэйгээ дэмий балай донгосч байгаад л орой гэрт нь очоод унтчихлаа. Тэгсэн чинь харин өглөө боссон чинь толгой маань байдаггүй. Энэ толгой яачихдаг билээ гээд л мориныхоо аргамж руу хүрээд очсон чинь сүүдэр тал нь сүүмэлзээд, наран тал нь анилзаад намайг хараад маасагнаад байж байдаг байна.

 

Толгойгоо авч хийчихээд (свою голову взяв: «беря сделав») цаашаа гараад явсан чинь (дальше выйдя, когда ходил) тэмээгээ олсонгүй (свою верблюдицу не нашел). Ингэж явах чинь дэмий юм байна (так ходить бесполезно), зах зайдмаар орж (зайдя на рынок; зах зайдам — базар, рынок) завхай зайдан юм эргүүлдэг юм байгаа гэж бодох мөртөө (решив, что нужно посмотреть разные мелочи; завхай — непутевый; мелочь; зайдан — лошадь без седла; эргэх — поворачиваться; эргүүлэх — поворачивать) зах дээгүүр очоод явж байсан чинь (когда проходил по рынку) далан дээгүүр тас хийтэл алгадаад авлаа (по лопатке звонко получил [от кого-то] хлопок ладонью; дал — лопатка; алга — ладонь; тас — треск; стук; алгадах — ударить /ладонью/, шлепнуть, хлопнуть). Давхийгээд л эргээд харсан чинь (вздрогнув, когда повернулся и посмотрел) харин таньдаг лам маань байж байна (однако знакомый лама наш стоит). Чи юу болов (что случилось: «ты что стал») намайг алгадаад (что меня хлопнул) гэсэн чинь (когда [я] сказал):

— Чиний нөгөөх цэнхэр бор морь чинь алга болчихсон (твой тот сиво-бурый конь пропал) гэдэг юм байна (рассказывают).

— За хө, түүнийг чинь эрдэг юм байна (ну, его искать приходится; эрэх — искать) гэж бодож (думая) цэргийн майхан шиг биетэй цэнхэр бор морь нэгийг худалдаж авах мөртөө (купив одного из сивых коней с телом, как солдатская палатка; цэрэг — солдат; майхан — палатка; бие — тело; худалдах — торговать; продавать; худалдаж авах — покупать) сэрүүн булгийн дэнжийг уруудаад сэрийсэн торойсон юу байна вэ (что это там торчит вниз по склону от прохладного родника) гээд л явж байтал (говоря, пока шел) тэртээ хөндийд нэг бор гэр харагдаж байдаг юм байна (там в ущелье бурая юрта виднеется).

 

Толгойгоо авч хийчихээд цаашаа гараад явсан чинь тэмээгээ олсонгүй. Ингэж явах чинь дэмий юм байна, зах зайдмаар орж завхай зайдан юм эргүүлдэг юм байгаа гэж бодох мөртөө зах дээгүүр очоод явж байсан чинь далан дээгүүр тас хийтэл алгадаад авлаа. Давхийгээд л эргээд харсан чинь харин таньдаг лам маань байж байна. Чи юу болов намайг алгадаад гэсэн чинь:


Дата добавления: 2015-07-16; просмотров: 36 | Нарушение авторских прав


<== предыдущая страница | следующая страница ==>
Аварч байгаа нь энэ гэж хэлээд том заг модоор балбасаар байгаад алчихжээ. Тэгээд тэндээ хоноод маргааш нь цааш айл амьтантай газар луу яваад өгчээ. Ингээд хэсэг айлд ирэв.| Чиний нөгөөх цэнхэр бор морь чинь алга болчихсон гэдэг юм байна.

mybiblioteka.su - 2015-2024 год. (0.007 сек.)