Ылмыстық жауаптылықтың заңды жауаптылықтың басқа да түрлерінен айырмашылығы

Қылмыстық жауаптылық мемлекетпен тағайындалатын заңды жауаптылықтың бірі болып табылады және қылмысы үшін кінәлі адамдарға ғана қолданылады.

Қылмыстық жауаптылық институты қылмыстық құқықта қоғамдық қатынастарды қорғайтын, сотталғандарға тәрбиелік сипатта әсер ететін, қылмыстардың алдын алатын қылмысты-лықпен күресудегі маңызды тәсіл ретінде қарастырылады.

Қылмыстық заңда қылмыстық жауаптылықтың түсінігі берілмеген. Мұңдай анықтама текқылмыстық құкық ғылымын-да ғана айқындалған. Әдебиеттерде қылмыстық жауаптылыққа әртүрлі анықтама, түсініктер берілген.

Кылмыстықжауаптылық мемлекеттің зан шығарушы орга-ны қылмыстык жазалау қатерімен тыйым салған, қоғамға қауіпті әрекетті кінәлі түрде жасағандык үшін ғана белгіленеді.

Қылмыстық жауаптылықты мазмұнына карай былайша түсінуге болады:

а) қоғамға қауіпті белгілі бір, нақты әрекетті істеген адамға мемлекет, қоғам тарапынан кінәсін бетіне басу;

ә) қылмыс істеген кінәлі адамға заң жүзінде қылмыстық жаза қолдану. Бүл ораңда Г. Ф. Поленовтың қылмъгстық жауап-тылыққа берген анықтамасын дүрыс деп үғынуға боладьт "Қылмыстык, жауаптылык, — бұл қылмыс жасаған адамның тек мемлекет алдында жауапты болуы ғана емес, сонымен катар, қылмыстық-қүқықтық шараны қолдану нәтижесінен болған кінәлінің қиналуы, оның кейіп, өкінуінен түратын және мем-лекет алдында қылмысы үшін тәуелді түрде айыпты болуы¹. Мемлекет тарапынан қылмыстылықты анықтау алдын ала тер-геу органдарымен жүзеге асырыла отырып, тұлғаның жасаған қылмысы сотпен занды түрде бағаланып оны қылмыскер деп танудан тұрады. Мемлекет тарапынан қолданылатын қудалау әркез кінәліге жаза тағайындаумен ғана аяқталып қоймагіды. Қылмыстық заң қылмыс жасаған адамдарға басқа да кылмыс-тық-қүқықтық шараларды қолдана алады. Мысалы, медицина-лық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын.

Қылмыстык, жауаптылык, пен жаза бір біріне үқсас түсініктерге жатпайды. Қылмыстық жауаптылық өзіне тән ерекшеліктері мен мемлекет атынан қолданылатын мәжбүрлеу шаралары бар және мазмүны жағынан кең ауқымды болса, жаза кылмыстық жауаптылыктың нысаны ретінде арнаулы заңды-лықтар арқылы жаза туралы ережелерге сүйене отырып қол-данылады.

Кылмыстық жауаптылықтан босату негіздері ҚК-тің 65—69, 76-баптарына сәйкес қылмыстық жазадан босатудың да негіз-дері болыптабылады. (ҚК-тің 70,73—76-баптарында қараңыз).

Қылмыстық жауаптылық басқа заңдьт жауаптылық түрлерінен (азаматтық-құқықтық, әкімшілік, тәртіптік т б) ерекшеленіп, ажыратылады. Яғни қылмыстық жауаптылық, қылмыстық заң бойынша жазалау қатерімен тыйым салынған қылмыстық әрекет үшін кінәліге жаза тағайындауға және сот-тылықтың туындауын көздейтін қылмыстық қол сұғушылыққа қатысты құқық қорғау органдарымен қолданылатын шара бол-са, занды жауаптылықтың басқа түрлері тиісінше өзге де құкық бұзушылықтарға қолданылады.

Қылмыстык жауаптылықтың пайда болуы, іске асуы, жогі-ылуы қылмыстық-құқықтық қатынастар шегінде болып оты-рады. Демек, қылмыс жасаған уақытта қылмыстық жауапты-лықпен қатар бір мезеттеқылмыстық құқықтық қатынастар да пайда болады.

Дата добавления: 2015-07-20