Кешенді қосылыстардың тұрақтылығын талдаңыз

Кешенді қосылыстардың тұрақтылығы. Координациялық қосылыстар басқа да электролиттер сияқты сулы ортада диссоцияцияға ұшырайды. Мұнда оңай жүретін үдеріс ішкі және сыртқы сфералардың иондарға диссоциациялануы: Мысалы, К₂[HgI₄] кешенді тұзды суға салысымен күшті электролиттерінде бірден катион мен анионға бөлінеді:

K₂[HgI₄]=2K⁺+[HgI₄]^2-

Бұдан шыққан кешенді ион тетраиодогидраргаты[HgI₄]^2- әлсіз электролит ретінде біртіндеп диссоциациялана бастайды:

[HgI4]^2-«[HgI3]^-+I^-	K =
[HgI3]^-«[HgI2]^0+I^-	К =
[HgI2]^0«[HgI]^++ I^-	К =
HgI^+«Hg^2++ I^-	К =

Әрбір сатыға сай олардың сатылы тұрақтылық константасын жазып көрсетуге болады. Олардың бәрін бірге кешенді ионның жалпы тұрақтылық константасы ретінде көрсету үшін бәрін өзара көбейту қажет:

К · К ·К ·К =К =

Ескерте кетер жағдай: кешенді бөлшектер сатылап диссоциацияланғандықтан, әрі әрбір келесі саты алдындағыдан қиынырақ өтетіндіктен үдеріс аяғына дейін толық жүреді, яғни

[HgI₄]^2-↔ Hg²⁺+ 4I^-

тепе-теңдікке дейін бәрі бірдей Hg²⁺+ 4I^- иондарға түгелдей ыдырап кете алмайды. Ерітінділердегі тұздардың ерігіштік көбейтіндісі сияқты Е_к тұрақсыздық константасы да неғұрлым кіші мәнге ие болған сайын ол тұрақты бола түседі. Оның көбірек диссоциациялану үдерісі бірінші сатыда байқалады, одан кейінірек жүретін екінші, үшінші сатылардағы бөлшектердің диссоциациялануы біртіндеп кеми береді. Міне, солардың ең соңғы сатысындағы жиынтық көрсеткіш кешенді ионның тұрақтылық константасын көрсетеді.

Кешенді ион химиялық әрекеттесу кезінде реагенттердің әсерінен ерігіштігі тым аз немесе диссоциацияланатын қосылыс түзсе онда түгелдей басқа заттарға айналып кетеді. Бұл әрекеттесулер әсер етуші массалар заңына сай өтеді. Бастапқы кешендегі лигандтар байланысы берігірек ұстасып жаңа бөлшектерге ауысатын жаққа ығысады. Оған мысал ретінде диамминкүміс(II) ионының азот қышқылының әсерінен ыдырап түзілетін жаңа кешенді ион аммоний NH және аз еритін күміс хлоридіне айналуын келтіруге болады:

[Ag(NH₃)₂]Сl+2HNO₃=2NH₄NO₃+AgCl¯

Кешендегі ионның құрамындағы лиганд аммиак молекуласы (К_тұр=4·10^-7) протон қосып алып одан да берік аммоний ионына NH (К_тұр=6·10^-10) айналады. Жоғарыда талданған дикалий тетрайодогидраргиратына күкіртсутекпен әсер етсе, ол да ыдырап, өте аз еритін сынап сульфидін HgS (E_k=10^-53)түзеді:

K₂[HgI₄]+H₂S=HgS¯+2KI+2HI

Дата добавления: 2015-07-14