Аа а'1 _ союз -ма (мур, -ми); брат ушёл, а сестра осталась уссу лавгунни, ссумур ливч1унни. а'2 _ межд. агьа; а, попался! агьа, иривсса акъарав! а'3 _ гьу; ты слышал, а? гьу, вин баврив? 19 страница
Цц
цапать _ несов. 1. ккаччил, м. ц. хъап т1ун, ккарччи дахчин дуллан; хъапа бишлан, ххяппа ришлан; 2. хъапа т1ун, хъап-шап т1ун; 3. эхьхьи дуллан, угъри дуллан. цапаться _ несов. 1. см. цапать 1-мур мяъналий; 2. хъапа т1ун, лач1лан; 3. ттуру-гъюру буллай бик1ан, лач1у-ххач1у буллан. цапнуть _ см. цапать. царапанье _ с ххарцив даву, ххяппа дуц1аву. царапать _ несов. 1. ххарцив дуллан, ххарцари дуллан; ххяпри дуц1лан; 2. аьшру дан (ч1ирай, м. ц.). царапаться _ несов. 1. ххяпри дуц1лан; 2. ххарцив хъанан, ххарцари хъанан. царапина _ м ххарци, ххяппа (дурц1усса), ссах-дунугу дурсса аьш. царапнуть _ 1. ххарци дан; ххяппа дуц1ин; 2. ххяппа дурц1ун щаву дан, ккулла бахчин, тур дахчин. царизм _ м паччах1нал х1укумат. царить _ несов. 1. паччах1шиву дуллан; 2. перен. хъунмурч1инну дик1ан; в лесу царила тишина вац1а чачунгу пахъ багьну бур. царск/ий, _ -ая, -ое 1. паччах1нал; 2. паччах1нал куннасса, паччах1 зумунусса, паччах1лугъшиннарайсса. царство _ с 1. паччах1лугъ, паччах1нал давран; 2. паччах1шиву; 3. перен. бавт1сса, бусса к1ану, дуниял; царство растительности урттущинал дуниял. царствовать _ несов. 1. паччах1шиву дуллан, паччах1ну ик1ан; 2. перен. к1аник1анттайх (чачун) дик1ан, хъунмурч1инну дуну дик1ан. царь _ м мн. цари паччах1 ◊ при царе Горохе аьвзал заманнай, Нух1лул заманнай. цвести _ несов. 1. т1ут1айх бичлан, щюлли хъанан; 2. аргъ дизлан; бюхълан (душ). цвет _ м мн. цвета ранг. цветаст/ый, _ -ая, -ое т1ут1ив дирхьусса, т1ут1ал сурат дурсса, т1ут1арисса; цветастая шаль т1ут1арисса шал. цветение _ с мн. нет т1ут1айх бичаву. цветисто _ нареч. 1. т1ут1ал дурц1уну, т1ут1авун дахьларгун; 2. перен. хъиннува бюч1ан буллалисса (ихтилат). цветист/ый, _ -ая, -ое 1. т1ут1ал дурц1усса, т1ут1авун дахьларгсса; 2. т1ут1ив дирхьусса, т1ут1арисса (янна); 3. хъиннува бюч1ан бувсса (ихтилат). цветков/ый, _ -ая, -ое т1ут1и дулайсса, т1ут1и шаймур (ххяххия). цветн/ой, _ -ая, -ое 1. ранг дусса; рангирайсса; 2. т1ут1ив дурсса, т1ут1арисса, оьрч1исса, оьрч1ик1урисса. цветоводство _ с мн. нет 1. т1ут1ив дугьлагьаву; 2. т1ут1ив дугьай хозяйство. цветов/ой, _ -ая, -ое рангирал, рангирдал; ранг лич1и дайсса, ранг ч1алан дик1айсса; цветовая слепота ранг лич1и дан къашай азар. цветок _ м 1. мн. цветки т1ут1и; 2. мн. цветы т1ут1и шай ххяххия; т1ут1ив. цветочн/ый, _ -ая, -ое 1. т1ут1ул, т1ут1уя дурсса; цветочная пыльца т1ут1ул нарза; 2. т1ут1унсса, т1ут1ансса; 3. т1ут1уя дурсса, т1ут1ая дурксса; цветочный одеколон т1ут1ул аьтри. цветущ/ий, _ -ая, -ее 1. т1ут1айх бивчусса; 2. аргълийсса; 3. авадансса, абад хьусса. цедить _ несов. 1. дигьлан; 2. ссип1а т1ий х1ач1лан. цедиться _ несов. жарт лирчуну нан, лирц1уну нан. цеженн/ый, _ -ая, -ое диргьусса, диргьуну лиц1ин дурсса. целебно _ нареч. даруну, сававну. целебн/ый, _ -ая, -ое дарусса; сававсса, бакьайсса, ссан-дунугу хъинсса. целев/ой, _ -ая, -ое ца мурадрайсса, мурадну хъанахъисса; ца х1исаврайсса. целесообразно _ нареч. мяъна дуну; мюнпат буну, хайр буну. целесообразн/ый, _ -ая, -ое мяъна дусса; мюнпат бусса, хайр бусса, дуч1исса, ссанч1ав дусса. целеустремлённ/ый, _ -ая, -ое ца мурадрайсса; жард къаувкусса, ххуллу лавсун нанисса. целиком _ нареч. цалунма, щала, щаллунма. целина _ ж мн. нет хан аьрщи, кувссал аьрщи. целительн/ый, _ -ая, -ое дарусса; дакьайсса, сававсса, ссан-дунугу хъинсса. целить _ несов. 1. бурган буллан (ттупанг, м. ц.), 2. ссайн-дунугу ишан ласун; ци-бунугу бан дак1ний нк1ан. целиться _ несов. 1. ишан ласлан; 2. кьаст дуллан, ци-бунугу бансса пикри бик1ан. целовать _ несов. ппай т1ун. целоваться _ несов. цащала цивппа ппайрду т1ун, хъямала багьлан. целостн/ый, _ -ая, -ое щаллусса, цанусса, битавсса. цел/ый, _ -ая, -ое 1. цалуннасса, щаллусса, ца; 2. сагъсса, цасса; дик1айкунсса, аьй дакъасса, щавщи къабивсса ◊ в целом аьмну лавсун, цач1уну ххал бувну. цель _ ж 1. дирзсса аьш; 2. перен. мурад, пикри, кьаст ◊ с целью предлог мурадрай. цельн/ый, _ -ая, -ое 1. базу бакъасса, битавсса, щаллусса; 2. перен. сагъсса, щаллусса; 3. дукъарксса (нак1). цемент _ м мн. нет цциминт1 (цемент). цементировать _ сов. и несов. 1. цциминт1рай дан, цци-минт1 бут1ин; 2. перен. ц1акь бан, цач1ун бан, базин. цементн/ый, _ -ая, -ое цциминт1рал; цциминт1 бусса, цциминт1 бувт1усса. цементовать _ сов. и цесов. см. цементировать 1-мур мяъналий. цена * _ ж багьа, кьимат, х1акь ◊ в цене багьлуй дур, сийлий дур. ценить _ несов. багьа бишлан, кьимат бишлан; кьадру буллан, кьадру-кьимат буллан. цениться _ несов. багьану дик1ан; кьадрулий дик1ан, кьадру-кьиматрай дик1ан. ценность _ ж 1. багьа, кьимат; 2. хъус, арцу-муси. ценн/ый, _ -ая, -ое 1. багьасса; 2. багьлул ххирасса; 3. перен. агьамсса, аьркинсса. центр _ м 1. дя, дязаналу, дянивалу, дянизанну; 2. центр, хъун шагьру, хъунмур к1ану. централизация _ ж мн. нет ца к1анттайн дурган даву, централизация. центральн/ый, _ -ая, -ое 1. дянивмур, дязанавумур; 2. агьаммур, хьхьич1мур. цепенеть _ несов. чарийн-т1аннуйн уккан, банд лаган; ласу бувх1уну ик1ан. цепеннть _ несов. банд лаган буллан, ласу бух1ан буллан. цепк/ий, _ -ая, -ое 1. лач1айсса, хъапа бусса; 2. кьут1айсса; 3. синасса. цеплять _ несов. 1. ххаваххан буллан; лач1ун буллан; 2. бахчин буллан, къяртта дахчин дуллан. цепляться _ несов. 1. ххавахлан; лач1лан; 2. хъирив лач1лан, хъап-хъап т1ий ик1ан. цепн/ой, _ -ая, -ое 1. щинзирданул; цепное звено щинзирданул бурх1лу; 2. щинзир дирхьусса, щинзирданул зузи дуллалисса. цепочка _ ж 1. к1юласса щинзир, хьувух рутай щинзир; 2. кьюкьа, дирхьусса нех. цепь _ ж 1. щинзир; 2. цепи мн. каний, ччаннай дишай мах; 3. кьюкьа; 4. зунттал ссирт. церемониал _ м юрухъ-ххуллу, юрухъ-ххуллул низам. церемониальн/ый, _ -ая, -ое 1. юрухъ-ххуллул, юрухъ-ххуллу буллалисса; 2. шадлугърал, шадлугърайсса. церемониться _ несов. нач-ламусру буллан, бюч1у-буккурду буллан. церемония _ ж 1. юрухъ-ххуллу; бюч1у-букку; 2. нач-ламусру; ччитул ламусру. церемонничать _ несов. см. церемониться. церемонн/ый, _ -ая, -ое юрухъ-ххуллул низам дуруччайсса, аьдат-ибядатрайн бувсса; юрухъ-ххуллул т1ийкунсса, аьдат-ибядатрал т1ийкунсса. церковн/ый, _ -ая, -ое килисалул, диндалул; диндалийн багьайсса, диндалул т1ийкунсса. церковь _ ж мн. церкви килиса. цивилизация _ ж 1. маданият, цивилизация; 2. ц1узаманнул маданият. цивилизованн/ый, _ -ая, -ое чант1 увкусса, ц1узаманнул ххуллийн бувксса. цивилизовать _ несов. ц1узаманнул ххуллийн буцлан, чант1чин буллан. цивилизоваться _ несов. ц1узаманнул ххуллийн бук1лан, чант1а т1ун. цинк _ м мн. нет тутия. цинков/ый, _ -ая, -ое тутиялул; тутия х1аласса; тутиялия дурсса. циновка _ ж х1асил, х1асилданул ц1ихъа. цирк _ м 1. цирк; 2. перен. ккамядия, тамаша. цирков/ой, _ -ая, -ое циркирал; цирковой артист циркирал артист. цитата _ ж цитата. цитировать _ несов. цитата ласлан, цитировать буллан. цыкать _ несов. цыкнуть сов. (прост.) сус учин, сус буллан. цыплёнок _ м мн. цыплята аьнак1ул оьрч1. цыпляч/ий, _ -ья, -ье 1. аьнак1ул оьрч1ал; аьнак1ул оьрч1ансса; 2. аьнак1ул оьрч1ал кунмасса ◊ цыплячьи мозги аьнак1ул бак1. цыпочки _ мн. ◊ на цыпочках миц1к1иссурттай (занан). Чч
чабан _ м ятти х1ухчу. чабан/ий, _ -ья, -ье ятти х1ухчил. чабанить _ несов. ятти х1ухчуну зун, х1ухчушиву дуллан. чад _ м мн. нет оьнкьу; пурк1у. чадить _ несов. оьнкьу бичлан, пурк1у бичлан; пачлива пурк1у нан. чаеводство _ с чяй дугьлагьаву, чяйлул хозяйство. чай _ м 1. чяй (ххяххайсса, дичайсса, дурсса); 2. чяй, чяй х1ач1аву; позвать к чаю чяйлуйн оьвчин; 3. чаи мн. чяйрду х1ач1лач1аву. чайник _ м 1. чяйник1; 2. чяйдан. чайн/ый, _ -ая, -ое 1. чяйлул; чайное дерево чяйлул къат1а; чайная ложка чяйлул къуса. чайхана _ ж чяйхана. чал/ый, _ -ая, -ое аьрщарал рангирайсса, луххал рангсса. чан _ м мн. чаны чара. чародей _ м 1. т1илисинчи, ссих1ирчи; 2. перен. х1икматрал заллу. час _ м 1. ссят; 2. ч1ун (дияйсса); кьини (дуккайсса) ◊ не по дням, а по часам гьантта бувккун. В добрый час! ссятравун багьну лякъиннав! Т1айлабац1у баннав!. часов/ой, '1 _ -ая, -ое 1. ца ссятрайсса; 2. хьхьунил ссят цаннийсса. часов/ой, '2 _ -ая, -ое ссятрал; часовой механизм ссятрал хазна. часовой '3 _ м къаралчи; гузатчи. часовщик _ м ссяткар. частица _ ж ца ч1ивисса бут1а. частично _ нареч. чанкьанну, дахьа, дач1и-кьач1ину. частичн/ый, _ -ая, -ое ца бут1уйн багьайсса, ца бут1уйн хъарсса; чанкьансса, дач1и-кьач1исса. частн/ый, _ -ая, -ое 1. ссал-бунугу ца бут1ану хъанахъисса, хасъсса, лич1исса, лич1ину лавсъсса; 2. цува заллусса, цалалусса. часто _ нареч. ч1явуну, лаяла. част/ый, _ -ая, -ое 1. ццунсса, ццунну ххявхсса; 2. лув-ялув (хъанахъисса), ч1явуну (хъанахъисса). часть _ ж бут1а, касак ◊ части речи гъалгъалул бут1ри. часы _ мн. ссят; карманные часы жиплуву дишай ссят, хъаралу ссят. чахл/ый, _ -ая, -ое 1. меж дирк1сса; аргъирая ларгсса; 2. заэвсса, гьилгьасса. чахнуть _ несов. 1. меж дик1лан; аргъирая лаглан; 2. кьавкьун нан, заэв уклан, авссуну нан. чаша _ ж 1. к1ич1у, жам; 2. цинцилттал бушкъап ◊ круговая чаша лагма букку. чашка '1 _ ж 1. пижан; 2. цинцилттал бушкъап. чашка '2 _ никираччат1и ◊ коленная чашка никираччат1и. чаяние _ с умуд, хьул, мурад ◊ сверх чаяния к1улвагу бакъанма; дак1ний-мазрай бакъанма. чваниться _ несов. къурт1ру дуллан, никъурттай занан. чванлив/ый, _ -ая, -ое къурт1ру дусса, дак1 хъунасса, к1ия гъалгъа т1исса. чванство _ с мн. нет къурт1ру, дак1хъуншивуртту. чебрец _ м мн. нет ттуккул ц1у. чебурек _ м дик1ул чутту, дик1ул бурки. чей, _ чья, чьё мест. щил? ссал? чей ты? ина щилла?. чей-либо, _ чья-либо, чьё-либо мест. щил-дунугу, щил-бунугу. чей-нибудь, _ чья-нибудь, чьё-нибудь мест. см. чей-либо. чей-то, _ чья-то, чьё-то мест. щиллив, цуманаллив, цумуниллив, цуминналлив. чеканить _ несов. 1. ришлан (арцу, сурат, накьич), рут1лан (арцу); 2. перен. к1анийн бувтун учаван (махъ); 3. перен. кьянкьану ша ласлан. чеканно _ нареч. 1. к1анийн бувтун, бавнан бувч1инну; 2. кьянкьану (ша ласлай). чеканн/ый, _ -ая,-ое 1. арцу рищайсса, сурат рищайсса; 2. рирщусса, рурт1усса (арцу); 3. перен. к1анийн бувтсса (махъ), кьянкьану бивзсса (ша). человек _ м мн. люди инсан, адиминал инсан ◊ молодой человек жагьил. человеколюбие _ с мн. нет инсантал ччишиву, инсаннахсса ччаву. человеконенавистник _ м инсантурайн оьх1алсса, инсантурайн зиттисса. человеческ/ий, _ -ая, -ое 1. инсаннал, инсантурал; инсаннал куннасса, инсантурал куннасса; 2. инсаншивринсса, инсапрайсса. человечество _ с мн. нет инсаният, махлукьат. человечность _ ж мн. нет инсаншиву, адиминашиву, инсаниятшиву. человечн/ый, _ -ая, -ое инсансса, инсаншиву дусса, рах1му-ц1имилийсса. челюсть _ ж ххинчу, ххинчулул чу. чем _ союз 1. -нияр, -яр; чем вчера, сегодня теплее лахьхьунияр х1акьину гъелишиву дур; 2. цуксса … муксса; чем дальше, тем лучше цуксса архрив, муксса хъинссар. чепрак _ м чал али. чепуха _ ж мн. нет (разг.) 1. ласу-къасу; 2. ссанч1ав бакъасса зад, аскисса зад ◊ чепуха на постном масле вархьру-ттархьру, Суллал магьри. червиветь _ несов. кьач1и багьан, шатта багьан; цух т1ун, кьанкь хъанан. червив/ый, _ -ая, -ое кьач1и багьсса, шатта багьсса; цухуркусса, кьанкь хьусса (дик1). червоточина _ ж 1. ахъулссаннуйсса т1ал; 2. т1аннук1ул ккут1ру. червоточн/ый, _ -ая, -ое 1. т1ал дагьсса (ахъулсса); 2. т1аннук1и багьсса т1аннук1ул дуркусса (тахта-т1ама). червь _ м мн. черви 1. кьюнукьай шатта; 2. кьач1и; 3. гунуги. червяк _ м см. червь ◊ заморить червячка чансса нагьар дан. черёд _ м (прост.) яржа, иржа. чередование _ с лагал хъанахъаву, ирглий хъанахъаву, цаннил хъирив-ца хъанахъаву. чередовать _ лагал буллан, ирглийх нани бан, лаяла буллан. чередоваться _ несов. лагал хъанан, лаяла хъанан, ирглий баххана хъанан. через _ предлог 1. -йх, -вух; перейти через реку неххайх лахъан, нех лахъан; смотреть через очки яруннавух уруглан; 2. -ч1ин; сообщить через друзей дустурайхч1ин хавар бан; 3. -ва(ту); приду через час ца ссятрава уч1анна. черёмуха _ ж 1. няк1уннарал мурхь; 2. няк1унна. черемша _ ж мн. нет сан; урттил чимус, сунчимус. черенок _ м мн. черенки 1. к1юй (рик1ирал, м. ц.); 2. жалгъа бансса, дугьансса кьярти, кьалан, мархха. череп _ м мн. черепа няракъатта; бак1, кьабак1. черепаха _ ж макьара оьрват1и ◊ как черепаха (идти) щулу хъулту къахьунну (ачин). черепаш/ий, _ -ья, -ье 1. макьара оьрват1ул; 2. перен. х1аллихсса, наннавай-ттаттавай т1исса ◊ черепашьим шагом щулу хъулту къахьунну. черепица _ ж 1. ч1уч1ину, ч1уч1интту; 2. ч1уч1индарал тахта. черепн/ой, _ -ая, -ое няракъатлул, бак1рал ◊ черепная коробка няракъатта. черепян/ой, _ -ая, -ое и черепян/ый, -ая, -ое т1ах1унттул, бархъаллал т1ах1унттул (к1ич1у, м. ц.). чересседельник _ м ялтту руту. чересчур _ нареч. хъиннува, лапва; это уже чересчур! микку тти гьарза бунни!. черешнев/ый, _ -ая, -ое к1яла бяълилул, к1яла бяълилул т1аннуя дурсса. черешня _ ж 1. к1яла бяълилул мурхь; 2. к1яла бяъли. чернеть _ несов. 1. лух1и лаглан, ц1ан лаглан; 2. ч1алан дик1лан, дахьа х1исав хъанай дик1ан. чернеться _ несов. ч1алан, ца къаралти ч1алан. черника _ ж мн. нет 1. мах1иялул къат1а; 2. мах1ия. чернила _ мн. щекьи. чернильница _ ж щекьирут1у, ккуппи. чернильн/ый, _ -ая, -ое 1. щекьирал; 2. щекьи дайсса. чернить _ несов. 1. лух1и дуллан; чапал дуллан; 2. бухьттан бихьлан, аьйрду ляхълан, бурущин буллан. черничн/ий, _ -ая, -ое 1. мах1иялул; 2. мах1иялуя дурсса. черно _ 1. нареч. лух1ину, лух1иц1ан ларгун; 2. сказ. лух1ину дик1ан, лух1иц1ан ларгун дик1ан. чернобров/ый, _ -ая, -ое лух1исса иттац1антту дусса. черновик _ м чивчумунил къараси. черноволос/ый, _ -ая, -ое лух1исса ч1арарду дусса. черноглаз/ый, _ -ая, -ое лух1исса яру бусса; лух1и яру. чернозём _ м мн. нет лух1и аьрщи. чернозёмн/ый, _ -ая, -ое лух1и аьрщарал, лух1и аьрщи дусса. чёрн/ый, _ -ая, -ое 1. лух1исса; 2. перен. сситтул лух1и лавгсса, пурш лавхъсса; 3. перен. кьадарсса; оьх1алсса ◊ чёрный пар къуру хъу. черпак _ м к1ич1ала, хъун к1ич1ала. черпать _ несов. черпнуть однокр. ссах-дунугу щин лас-лан, ци-дунугу щинал дуц1лан. черстветь _ несов. 1. кьакьлан, макьара бакьлан; 2. перен. такаппур хъанан, оьхъанан. чёрств/ый, _ -ая, -ое 1. кьаркьсса, макьара бавкьусса, кьянкьа ларгсса; 2. перен. дак1 чарилсса, такаппурсса; чалухъсса. чёрт _ м щяйт1ан, илбис ◊ для какого чёрта ци загьруман бан…. черта _ ж 1. аьш, щва, ххва; 2. дазу; 3. хасият; аьламат, ишара ◊ в общих чертах ялун урувгун, аьмну лавсун. чертить _ несов. 1. аьш дуклан, аьшру дуклан, ххвару буклан, щва бутлан, щвару бутлан; 2. хах бутлан, чертёж дуллан. чесальн/ый, _ -ая, -ое ч1арарду, бак1 зеххайсса; ппал дюххайсса. чёсан/ый, _ -ая, -ое зерххусса, дюрххусса (ппал). чесать _ несов. 1. ххяп т1ун; 2. ч1арарду зехлан; ппал дюхлан. чесаться _ несов. 1. ччун, ччуй бик1ан; 2. ххяпа т1ун, хъарс т1ун ◊ руки чешутся у кого щил-дунугу кару ччуй дур. чеснок _ м мн. нет лаччи, лаччул чимус. чесночница _ ж лаччибуту. чесночн/ый, _ -ая, -ое лаччул; лаччухун дурсса, лаччи бувт1усса. чествование _ с 1. барча уллалаву; шадлугърай хьунаакьаву; 2. шадлугъ, барча аву. чествовать _ несов. барча уллан; шадлугърай кьамул уллан. честно _ нареч. марц1ну, т1айлану, дак1нийхтуну, х1алалну, дугърину. честн/ый, _ -ая, -ое марц1сса, т1айласса, дак1 т1айласса; дугърисса, х1алалсса. честь _ ж мн. нет 1. ас, ас-ламус, къирият, узданшиву; 2. х1урмат, сий ◊ по чести сказать т1айламур бусан. Честью просить нах1унма (ба) учин. чёт _ м мн. нет чут, чутсса. чета _ ж мн. нет чут, тяй; супружеская чета лас-щар ◊ не чета кому щил-унугу тяйтуш акъар. четверг _ м хамис, хамис кьини. четверо _ числ. мукьа, мукьва, мукьра; четверо сирот мукьа ятин, мукьва ятин. четвероног/ий, _ -ая, -ое мукьра ччан дусса, мукьччаннайсса. четвертн/ой, _ -ая, -ое (разг.) 1. мукьва бут1ул ца бут1а, мукьрацара; 2. четвертрайсса (кьиматру). четвёрт/ый, _ -ая, -ое мукьулчинма, мукьулчинмур. четверть _ ж 1. мукьрацала, мукьва бут1ул ца бут1а; 2. дуккаврил шинал четверть; 3. чатвар (3 лит1ра); 4. аьнт. чётки _ мн. ч1юн. чётк/ий, _ -ая, -ое 1. кьянкьасса (ша), бувч1инсса, бюххансса, ч1урч1ав дусса (ихтилат); 2. аьямсса, п1якь дирк1сса; 3. саргъунсса, низамрайсса, сантирайн дагьсса. чётко _ нареч. 1. кьянкьану; бувч1инну, бюхханну, ч1урч1ав дурну; 2. аьямну, ч1алач1и бувну; 3. саргъунну, низамрай, сантирай, ца зума дургьуну. чётн/ый, _ -ая, -ое чутсса. четыре _ мукьа, мукьва, мукьра ◊ идти на все четыре стороны гандагадалийх укканнин гьан, жагьаннамрай ац1ан. четырежды _ нареч. мукьила; четырежды пять — двадцать мукьила ххюва кьувар. четыреста _ мукьттуршва. четырехугольник _ м мукьмурц1у. четырехугольн/ый, _ -ая, -ое мукьмурц1усса, мукьва мурц1у бусса. четырнадцать _ ац1ния мукьва. чехол _ м мн. чехлы виргъандалул, м. ц. къатта. чечевица _ ж мн. нет 1. гьулурал кьярти; 2. гьулу ◊ за чечевицу ккаччил багьлий. чечевичн/ый, _ -ая, -ое гьулурал; чечевичное поле гьулурал хъу ◊ променять на чечевичную похлёбку Аслан-ханнал ялун Х1уду уккан ан (къабюхъанссар). чеченец _ м мичихич, мичихич оьрч1. чеченка _ ж мичихич щар, мичихич душ. чеченск/ий, _ -ая, -ое мичихичнал. чеченцы _ мн. мичихич, мичихич халкь. чешуйчат/ый, _ -ая, -ое пирпиллу бусса, пирпилларисса, пирпилу кунмасса. чешуя _ ж 1. пирпилу; 2. пирпиллал къат, пирпиллал ккири. чиж _ м жалинч1елму, яланбулбул. чижик _ м 1. см. чиж; 2. пянц1. чинар _ м и чинара ж чинар, чинарданул мурхь. чинённ/ый, _ -ая, -ое дакьин дурсса, мач1 дирзсса. чинить '1 _ несов. 1. дакьин дуллан, ц1у дуккан дуллан, мач1 дизлан; 2. миц1 буллан; чинить карандаш кьаландалул миц1 буллан. чинить '2 _ несов. бахчу буллан, дайшишру дуллан. чиниться '1 _ несов. дакьин дан дуллан, дакьин дуллан, мач1 дизан дуллан, мач1 дизлан. чиниться '2 _ ци-бунугу хъанай бик1ан; дайщишлурду хъанай дик1ан, бахчу хъанай бик1ан. численно _ нареч. аьдадрайну, аьдад х1исавну. численность _ ж мн. нет аьдад, ккал. числительн/ый, _ -ая, -ое ◊ имя числительное грамм. числительное. числить _ несов. щивух-ссавух-унугу ккалли уллан, х1исав уллан; числить отсутствующим акъашиврий ккалли ан. числиться _ несов. 1. щий-дунугу ялув дик1ан; 2. сиях1рай ик1ан; 3. цу-унугу х1исав хъанай ик1ан. число _ с мн. числа 1. аьдад, ккал; 2. зурул кьини; тарих ◊ без числа х1ат-х1исав дакъасса. чистить _ несов. 1. марц1 буллан; 2. хъямала уллан, ссуй уллан; марц1 буккан буллан (къатта, бавцуну). чиститься _ несов. цува марц1 хъанан, к1ут1у-кьат1 хъанан; марц1шиву дуллан, буза лакьлан. чисто _ 1. нареч. марц1ну; 2. сказ. марц1ну бик1ан. чистовик _ м марц1ну чивчумур, чистовик. чистоплотн/ый, _ -ая, -ое 1. марц1шиву ччисса, марц1сса; 2. перен. уздансса, марц1сса. чистопородн/ый, _ -ая, -ое марцкса гьаннарал, гьаннарал; чистопородный скот гьаннарал ризкьи. чистосердечно _ нареч. дак1гу-мазгу т1айлану, дак1нийхтуну. чистосердечн/ый, _ -ая, -ое дак1гу-мазгу т1айласса, х1илла-нилла дакъасса, х1имир-жимир бакъасса; дак1нийхтунусса. чистота _ ж мн. нет марц1шиву; марц1шин. чист/ый, _ -ая, -ое 1. марц1сса; 2. перен. уздансса, марц1сса; 3. перен. щялмахъ бакъасса. читанн/ый, _ -ая, -ое бувккусса, буклай бивккса (лу). читатель _ м букку, буклакима, ккалаккима. читать _ несов. ккалан, буклан. читаться _ несов. 1. бувккумур ласлай бик1ан, лаласун бюхълай бик1ан; 2. буклан ччай бик1ан, буклансса гъира бик1ан. чиханье _ с аьнча т1аву. чихать _ несов. 1. чихнуть однокр. аьнч учин; 2. (разг.) ттявх-шавхт1ий бик1ан (мотор, м. ц.). член _ м 1. чурххал базу; 2. бут1а, касак; 3. член; член общины жяматрал член. членить _ несов. бут1райх бач1лан, бут1ри буллан, лич1и-лич1и дуллан. члениться _ несов. бут1ри хъанан, лич1и-лич1и хъанан. членораздельно _ нареч. бувч1инну, к1анийн бувтун, цаца бувтун. членораздельн/ый, _ -ая, -ое бувч1инсса, бувч1инсса куццуйсса, к1анийн бувтсса (ихтилат). чоха _ и чуха ж чухъа. чрезвычайно _ нареч. лялич1ину, ххишала бакъа, лап, аьжаивну. чрезвычайн/ый, _ -ая, -ое 1. лялич1исса, ххишала бакъасса куццуйсса; 2. анавархъиндарайсса. чрезмерно _ нареч. хъиннува ххишалану, хъиннува чанну, кьаралданува ливчуну, дазу дакъа. чрезмерн/ый, _ -ая, -ое хъиннува ххишаласса, хъиннува чансса; кьаралданува ливчусса, дазу дакъасса. чтение _ с буккаву, ккалаккаву. чтить _ несов. х1урмат буллан; дак1ний ик1ан. что '1 _ мест. 1. ци?; что ты говоришь? ина ци т1ий ура? 2. циван? что ты не едешь? ина циван най акъара?. что '2 _ союз я знаю, что ты был там ина тикку ивк1шиву ттун к1улли. чтоб _ и чтобы союз 1. ци-бунугу баншиврул; тороплюсь, чтобы успеть на работу даврийн ияншиврул анаварну ура; 2. ци-бунугу хьунсса кущуй; надо писать так, чтоб малограмотный понял дукъарккуманангу бувч1инну чичин аьркинссар. что-либо _ и что-нибудь мест. цич1ав, ци-духьурчагу, ци-дунугу; нет ли чего-либо почитать буккинсса цич1аввагу бакъарив? Покажи что-нибудь из коллекции коллекциялува ци-дунуту ккаккан дува. что-то _ 1. нареч. цирив; 2. нареч. цукуннив, циваннив; что-то холодно цукуннив аьхълай ура. чувствительно _ нареч. дак1нин щунну, асар хьунну. чувствительн/ый, _ -ая, -ое асар шайсса; асар буллалисса; асар хьунсса куццуйсса. чувство _ с 1. асар; органы чувств асар шайми базурду; 2. к1улши; лишиться чувства цаятува цува гьан. чувствовать _ несов. асар хъанан; к1ул хъанан; х1исав хъанан; дак1нил буслан; щак багьлан. чувствоваться _ несов. асар хъанай бик1ан, ч1алай бик1ан, к1ул хъанай бик1ан, бувч1лай бик1ан. чувяки _ мн. мах1сив. чугун _ м 1. чувин; 2. къазан. чугунн/ый, _ -ая, -ое чувиндалул, чувиндалуя бувсса. чудак _ м аьжаив. чудаковат/ый, _ -ая, -ое тарс кьанкьсса; аьжаивсса. чудесн/ый, _ -ая, -ое 1. аьжаивсса, караматсса; 2. ххаллилсса, ххуйсса, аьнт1ик1асса. чудиться _ несов. дарс дизлан, ххан бик1лан. чудно _ (разг.) 1. нареч. аьжаивну, караматну, к1яламиннавух куна; 2. сказ. аьжаивну бик1ан, караматну бик1ан, к1яламиннавух ик1ан. чудн/ой, _ -ая, -ое (разг.) аьжаивсса, караматсса тамашасса; к1яламиннавухсса. чудн/ый, _ -ая, -ое 1. аьжаивсса, караматсса, лялич1исса; 2. аьжаивну ххуйсса, аьнт1ик1асса, ябац1ансса. чудо _ с мн. чудеса карамат, аьжаившинна, мах1ятталшинна, лайлатул кьадри. чудовище _ с 1. аждагьа, жин-жанавар; 2. перен. жанавар, вах1ши, бала-мусиват (инсанная). чудом _ нареч. караматну, аьжаивну, мах1атталну; чудом спасся та караматну ххассал хьунни. чужбина _ ж мн. нет гъурбат, чил билаят. чуждаться _ несов. арх уцлан, хьхьич1а лихълан, х1ала къаухлан. чуж/ой, _ -ая, -ое 1. щилк1уй, цаманал, чил, цамур; чужие края чил билаятру; чужие люди щилк1уй инсантал; 2. архсса, гъанбакъасса, ятсса ◊ чужими руками жар загребать чил каних меч1 биттун. чулок _ м мн. чулки хъаннил жулар. чумаз/ый, _ -ая, -ое (разг.) гъулувтусса, ччуму-гъюмусса; чапалсса. чурек _ м к1арттул ччат1. чутк/ий, _ -ая, -ое 1. лич1лулсса; шаний куклусса; 2. перен. къулагъас дайсса, дак1 ц1уц1исса. чутко * _ нареч. лич1лулну; х1исаврай, гац1ана ци-бунугу х1исав хъанай. чуткость _ ж мн. нет 1. лич1лулшиву; 2. шаний куклушиву; 3. вич1и дишаву, дак1 ц1уц1аву, хъирив уккаву. чуть _ нареч. 1. дахьа, чансса; 2. гужрай, ях1 бувну; он и сам чуть на ногах стоит та цувагу гужрай ччаннай авц1уну ур ◊ чуть свет чани щяр дагьаннин. чутьё _ с мн. нет 1. ккаччил ласайсса кьанкь; 2. перен. к1улши; 3. перен. лич1лулшиву. чучело _ с 1. чучело; чучело орла барзул чучело; 2. къаралти, аццалав; 3. барбала, руза-рахъа. чушь _ ж мн. нет (разг.) къакрурду, ласу-къасу. чуять _ несов. 1. кьанкь ласлан; 2. перен. щурк1ал хъанан; дак1нил буслан. чуяться _ несов. асар хъанай бик1ан, щурк1ал хъанай бик1ан, к1ул хъанай бик1ан.
Дата добавления: 2015-08-28 ; просмотров: 85 | Нарушение авторских прав
<== предыдущая лекция
|
следующая лекция ==>
mybiblioteka.su - 2015-2024 год. (0.008 сек.)