Мыггаджы хистæр

Мыггаджы хистæр у æппæт мыггагæн иудзинад æмæ уæздандзинады нысандар, мыггаджы уынаффæгæнæг, хъомылгæнæг æмæ ахуыргæнæг.

Фыдæлтæй хуымæтæджы нæ баззад: «Хистæр кæм нæй, уым фарн дæр нæй». Кæстæр, хистæр бæрæг цы мыггаджы нæй, уый кадджын никуы уыди æмæ нæу.

Мыггаджы хистæрыл нымад хъуамæ уа: хистæр кары нæлгоймæгтæй иу, æрмæст алкæд азтæй се ’ппæтæй хистæр нæ вæййы; уæздан, фендджын, фæлтæрдджын адæймаг; йæхи хæдзары, мыггаджы æмæ адæмы ’хсæн кадджын чи у, ахæм бинонты хистæр; сыгъдæгзæрдæ, хиуылхæст æмæ бонзонгæ адæймаг.

Хистæрæн йæ сæйраг хæстæ сты:

— царды стыр фæзилæнты мыггагæн афойнадыл уынаффæ рахæссын;

— искæцы бинонтыл уæззау уавæр куы скæны, уæд сын сæ алыварс мыггаджы æрбатымбыл кæнын, сæ уавæрæн сын исты мадзæлттæ саразын;

— стыр цины хъуыддаджы (чындзхаст, чызгæрвыст, куывд) кæнæ мардæрцыды хъуыддаджы уынаффæтæ хæссын æмæ адæмæн арфæ кæнын;

— хъуыддагæй æмæ дзыхы ныхасæй мыггаджы кæрæдзиуыл бæттын;

— адæмимæ мыггаджы номæй ныхас кæнын æмæ мыггагæн йæ кад бæрзонд кæнын;

— кæстæрты æнæрхъуыды митæй хизын, куы бахъæуа, уæд та сын уайдзæф бакæнын кæнæ бафхæрын, уæздандзинад æмæ ирон æгъдæуттыл сæ ахуыр кæнын;

Мыггаджы хистæрæн не ’мбæлы:

— хæдзары (бинонты) хицауы сæрты кæнæ уый бæсты бинонтæн уынаффæ кæнын, кæд бинонтæн сæхи фæндон нæу, уæд;

— хицæн бинонты мидхъуыддæгты хи тъыссын, уайдзæф бакæныны бæсты уадзырæтты дам-думтæ кæнын;

— искæцы бинонтæй хъулон æппæлд ракæнын;

— мыггагæй искæй дæлджиныг кæнын кæнæ йæ цæсты æфтауын.

Ахсджиаг уынаффæ рахæссыны размæ хистæр фарста рахæссы мыггаджы хистæрты размæ, байхъусы сæм. Æрыхъусы кæстæртæм дæр, уыйфæстæ сын фæзæгъы йæ уынаффæ æмæ бацамоны, куыд æй скæнын (баххæст кæнын) хъæуы, уый. Ахæм уынаффæ нæ рахæссæг хистæр азимаг у.

Хистæр цы нæ зоны, уымæй кæстæрты æмæ сылгоймæгты бафæрсын аипп нæу, уæлдайдæр, ныхас уыдон хъуыддæгтæ æмæ хъысмæтыл куы фæцæуы, уæд. Кæстæртæй йæхи цы хистæр ласы, чи сæ ницæмæ дары, уый сæ халгæ кæны.

Мыггаджы хистæр йæ кæстæртæм дзуры зæрдæхæларæй æмæ сæ хоны: «мæ хотæ», «ме ’фсымæртæ», «мæ буц кæстæртæ», «нæ чындзытæ», «Гусон», «Абацион», «Ирбеджы бинойнаг», «Не ’фсин», «Нæхион», кæнæ та сæ нæмттæй: «Залдуз — мæ хур», «Агуындæ — мæ чысыл хо!» «Уасо, де знаг фыдæбон бавзара!» «Арсау, сыгъзæрин фестай!» æмæ а.д.

Дата добавления: 2015-12-01