Олар 3 топқа бөлінеді.

1). Органикалық емес қоылыстар

(литий, кадмий, сынап, фосфор және т.б.)

2). Органикалық қосылыстар (фенол,

Бензол, смог, түтінді иістер, альдегидтер).

Биогенді қосылыстар - (алкалоидтар, токсинді саңырауқұлақтар, кейбір антибиотиктер).

Биологиялық мутагендер –вирустардың ДНҚ-сы немесе РНҚ-сы,паразиттердің метаболизмдік өнімдері (трихинелла, аскарида, токсоплазма), транспозондар.

Мутагендерге сыртқы орта факторларының әсері

Бөлінеді:

Комутагендер – орта факторларының өзіндік мутагенді әсері болмайды, бірақта басқа факторлардың мутагенді эффектісін күшейтеді. Оларға органикалық емес заттар – селен, кадмий, органикалық заттар (верапамил), кофеин, темекі түтіні конденсаты.

Десмутагендер – бұл факторлар жасушаға дейін мутагендер әсерін төмендетіп, мутация саны мен жиілігін төмендетеді. Десмутагендерге: витаминдер, ферменттер, каруста экстрактілері, көк бұрыш, лопух жатады.

Антимутагендер – бұлар, жасушада мутагендер әсерін төмендететін өнімдер (аскорбин қышқылы, репарацияферменттері).

Мутагендер жасушалық циклдің барлық кезеңдеріне әсер етеді.

S – тәуелсіз мутагендер- жасушалық циклдің барлық кезеңдеріне әсер етеді (G1- кезеңде мутацияның құрылымдық типін, ал S және G2 кезеңдерде хроматид мутациясын шақырады).

S – тәуелсіз мутагендер – бұл иондаушы сәулелер, кейбір химиялық қосылыстар (блеомицин).

S – тәуелді мутагендер - S және G2 фазаларына әсер етіп, тек хроматидті мутацияны шақырады.

S – тәуелді мутагенге ультра-фиолет, алкинді қосылыстар (азотты иприт, блеомицин антибиотигі жатады).

Г. Меллер және оның мектебі генетикалық салмақ концепциясын анықтады. Генетикалық салмақ табиғи сұрыпталу процесінде популяцияда тұқымқуалайтын өзгергіштікті түзеді. Генетикалық салмақтың қайнар көзі мутация және сегрегациялы процесс.

Г. Меллер и его школа разработали концепцию генетического груза. Генетический груз - это часть наследственной изменчивости популяции, которая определяет появление менее приспособленных особей, подвергающихся избирательной гибели в процессе естественного отбора. Источниками генетического груза служат мутации и сегрегационные процессы.

Генетикалық салмақ концепциясының мәні.

Көптеген зигота мутация нәтижесінде өледі немесе бөліну қабілетін жояды;

Жаңа мутацияның түзілу жылдамдығы екі ұрық клеткасындағы индивитте жүреді;

Ртүрлі индивид бірнеше ген бойынша гетерозиготалы, гомозиготалы жағдайда летальді. Бұлгендер (мысалы, брахидактилии гені) гетерозиготалы жағдайдын өзінде де зиянды әсер көрсетуі мүмкін.

Табиғи сұрыпталу жылдамдығы төмендеген сайын, популяцияда зиянды гендер саны өсіп отырады.

Дата добавления: 2015-07-12