Пәннің мазмұны

АРЖЫ» КАФЕДРАСЫ

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ (ПОӘК)

Төлемдер жүйесі» пәні бойынша

050509 - «Қаржы» мамандығының студенттеріне арналған

Алматы - 2008

Құрастырған: АЭСА «Қаржы» кафедрасының аға оқытушысы Ш. С. Томашев

«Қаржы» кафедрасы

«Төлем жүйесі» курсы төлем жүйесінің теориялық негіздерін, қаржы нарығындағы орны және елдегі мен шетелдегі ұйымдастыру ерекшеліктерін анықтайды. Төлем жүйесі тұтастай алғанда мемлекеттің қаржы жүйесінің тұрақтылығын арттыратын, экономикадағы операциялардың құнын төмендететін, қаржы ресурстарын тиімді пайдалануды қамтамасыз ететін, қаржы нарықтың өтімділігін жақсартатын және монетарлық саясатты жүргізуге ықпалын тигізетін жүйе болып табылады.

Рецензенты:

«Банк ісі» пәні бойынша Оқу әдістемелік кешені «Қаржы» кафедрасының мәжілісінде қарастырылып

2008 ж. «___» қыркүйегіндегі

№ __ Хаттамасында ұсынылды

Кафедра меңгерушісі _____________.

АЭСА Оқу-әдістемелік кеңесінде мақұлданған

2008 ж. «__» _____ № ___ Хаттама

ОӘК төрағасы, оқу жұмысының проректоры

___________ э.ғ.к., доцент Нургазиева Л.А.

Оқу пәнінің сипаттамасы

1.1. Оқу пәннің арналымы	«Төлем жүйесі» пәнін оқыту нәтижесінде студент: жаңа деңгейдегі төлем жүйесін тұтынушыларға жеткізу және осы процестерді дұрыс жүзеге асыра білуі қажет.
1.2. Пәнді оқытудағы мақсат	Студенттерді республиканың қазіргі төлем жүйесінің мәні мен құрылымымен, оның негізгі компоненттері мен алдағы уақыттағы даму перспективаларымен таныстыру болып табылады.
1.3. Пәнді оқытудағы міндет	- Төлем жүйесі түсінігінің мазмұны мен ұйымдастыру құрылымынстудеттерге таныстыру; - ҚР-сы төлем жүйесінің негізгі қалыптасуы және даму кезеңдерімен таныстыру, даму перспективаларының бағыттарын анықтау. - Аталған міндеттерді шешу банк мамандарын дайындау сапасын арттыруға, сондай-ақ студенттерді болашақ жұмысқа бейімдеу процессін жеделдетуге әсер етеді.
1.4. Әдістемелер

Пәннің мазмұны

Апталар №	Тақырыптардың аты және оның мазмұны
	Төлем жүйесінің теориялық негіздері. Төлем жүйесінің түсінігі мен құрылымы	Төлем жүйесі түсінігі. Төлем жүйелерінің түрлері: Cheeps, Free Wine, SWIFT, VISA, Europay, Union – card, Алтын –корона, Western Union, Money Gran, Wedmoney, PayCash, GyberPlat, Assist, Ресей Жинақ банктің коммуналдық төлемдер қабылдайтын жүйелері. Төлем жүйелерінің сипаттамасы: көтерме, бөлшек, жалпы, күнбе – күн, рейстік, он – лайн режиміндегі, кредиттік және дебиттік аударма. Төлем жүйелерінің негізгі сипаттамасы кестесі: жіктеудің фактолары, жіктеулер, ерекшеліктері, кемшіліктері.
	Төлем жүйелерінің түрлері және қатысушылары	Төлем жүйесінің субьектілері: клиент, қатысушы банк, орталық банк. Субьектілердің басты қызметтері. Көтерме жүйе: орталық және коммерциялық банк. Бөлшек төлем жүйесі: карточка жүйесі, ақша аудару, электронды ақша жүйесі. Клирингтік жүйе. Кредиттік және дебеттік аударымдар.
	ҚР төлем жүйесінің қалыптасуы	1991жылғы Ұлттық банктің төлем жүйесі реформасы. 1992ж корреспонденттік шоттар. 1993 өара қарыздары есепке алу.1994 орталық депозитарии. 1995 ж. Алғашқы клирингтік палата. 1996 ж. Клирингтік палатаның құрылуы. Банкаралық есеп айырысудың Қазақстандық орталығының құрылуы.1998 ж Ұлттық банкте екінші деңгейлі банктердің корреспонденттік шоттарын орталықтандыру. «Ақшалай төлемдер мен аударымдар туралы» ҚР заңы. 1999 ж. KAZNNSS.
	ҚР төлем жүйесінің қазіргі кездегі жағдайы	Жұмыс істейтін төлем жүйелері: нақтылы уақыт режиміндегі жалпы есеп айырысу жүйесі (Банкаралық ақша аударымдарының жүйесі); клирингтік жүйе (бөлшек төлемдер жүйесі). Қазақстанның банкаралық есеп айырысу орталығы (ҚБЕО) (Ірі төлемдер жүйесі деп аталған болатын). 2000 ж. Ақша аударымдарының банкаралық жүйесі (БААЖ). Интернет сайт мәліметтері: www.kisc.kz. 1998 ж. Жаңа клирингтік палата.
	Қолма қолсыз есеп айыру нысандарының қолданылуы	Төлем жүйесіне қызмет ететін қолма қолсыз есеп айыру нысандары. Төлем тапсырысы, төлем талап тапсырысы, инкассолық өкімдер, ақша аударымдары, төлем карточкалары. Олардың атқаратын қызметері мен төлем жүйесіндегі айналымдары.
	Төлем жүйелерін ұйымдастырудың ерекшеліктері. Төлем жүйелерін ұйымдастырудың салыстырмалы сипаттамасы	Қағаздық құжаттар мен электронды төлемдердің сипаттамасы. Қағаз құжат нысанынан электронды нысанға өту.тізілім құру. Клиенттердің төлем құжаттарын саралау.берілетін ақпарат жолдары, тәртібі. Банктік шоттардың қызметтері. Western Union жүйесі арқылы есеп айырысу. Пошталық аударымдар. Ресейдің коммуналдық төлемдер жүйесі.интернет – порталы арқылы есеп айырулар.Электронды қол қою.
	2.2. Тақырып. Электронды айырбастау құралдарының тиімділігі	Телекоммуникация және компьютер негізінде клиенттерге қашықтықтан қызмет көрсету. Қашықтықтан қызмет көрсету құралдары. POS–терминалдарды қолдану. Қашықтықтан қызмет көрсету. Банкаралық электронды поштаны қолдану. Автоматтандырылған жұмыс орны (АЖО). Электронды – цифрлы қолды жасанды қолдан қорғаудың кілтті жүйесі – «ассиметриялық криптожүйе».SWIFT жүйесінің құрылуы, қызметтері. SWIFT жүйесі бойынша хабарламалар. SWIFT – ке хабарламалар жолдау. Интернет – банктің клиент банктен айырмашылығы.Карточкалық төлем жүйесі.Банкоматтың айырмашылығы.
	2.3. Тақырып. Төлем құжаты мен банктік есеп шоттың тиімділігі	Төлем құжаттары. Банктік есеп шоттар.Тіркеудің нақтылығы. Өңдеудің тиімділігі. Қарама қайшылықтар. Материалды тасымалдаушының трансформациясы. Материалды тасымалдаушының өзгеру тенденциясы. Төлем құжаты мен банктік есеп шоттарға байланысты фактілер.
	Төлем жүйесінің қосымша қызметтері	Карточкалық төлем жүйесінің ең бірінші қосымша қызметі – клиентке кредит беру.коммерциялық банктердің интернет – трейдингті тарату қызметі. Сауда нүктелеріндегі қашықтықтан қызмет көрсету. Кассалық аппараттардағы штрих кодтар арқылы тауар үшін есеп айырысу.салық полициясының кассалық аппараттар жадысы арқылы тексерулер жүргізуі.Интернет – банкинг, үй банкингі қызметтері.
	Төлем жүйесін жүзеге асыру процедуралары	Төлем жүргізу процедурасын қысқарту немесе уақытты үнемдеу.дәстүрлі төлемдерден электронды төлемдерге өту. Электронды есеп айырысу жүйесінде ақшаны сақтау, депозиттеу, есеп айырысу. Биржалық операцияларға қатысу.Ұялы байланыс қызметтерін қолдану. Клиенттер шотын орталықтандырып басқару.
	Төлем жүйесінде жаңа технологияларды қолдану. Интернет төлем жүйелерінің қызметтері	Жалақы төлемдерін қолма қол ақшадан жиро – трансферттерге өткізу, кредиттік карталарды енгізу, халықаралық төлем жүйелерінің пайда болуы, банкоматтық желілердің таралуы. Сауда нүктелеріндегі электронды әмияндар.Интернеттің он – лайндық және оф- лайндық режимдері.
	Төлем шығындарын үнемдеу мүмкіндігі	Төлем жүйесінің шығындарын үнемдеудің әр түрлі мемлекеттердегі мүмкіндіктері. Ресей аймақтық операциялық – кассалық орталықтарының мүмкіндіктері. Американ банкінің мүмкіндіктері. Латвия банктеріндегі SWIFT жүйесінің мүмкіндіктері.Карталық төлемдер. Western Union аударымдарын жүргізу. Коммуналдық төлемдер. Смарт карталар.
	Төлем карточкаларын қолдану	Төлем карточкаларын қолдану қажеттілігі мен тиімділігі. Төлем карточкалары айналымының пайда болуы. Қазақстанның төлем карточкалары нарығы. Төлем карточкаларымен жүргізілетін есеп айырулар. Есеп айырудың тиімділігі.
	Төлем жүйесіндегі жаңартпалар	Қазақстан Ұлттық төлем жүйесіндегі оң өзгерістер. ТМД мемлекеттері арасындағы озық төлем жүйесі. Ұлттық төлем жүйесін модернизациялау. Қазақстан төлем жүйесінің тиімді модельі. Овердрафт және күндізгі кредит. Төлемдерді чек және вексельдер арқылы жүзеге асыру. Төлем карточкаларының бөлшек нарығын дамыту – «Тенгри – карт» микропроцессинглік технологиясын енгізу.төлем жүйесінің нормативтік – құқықтық базасын құру.
	Интернет жүйесін кеңейту	Интернетті қолдануға қызығушылықтың арту себептері.интернет төлем жүйелерінің жіктелуі. Кіру өнімдері: кредиттік трансферттер, тікелей дебеттік аударымдар, чектер және дебеттік аударымдар, чектер мен дебеттік карталар.кредиттік және төлем карталары.Мүмкіндікті әмиян – шоттар. Құны алдын ала төленген өнімдер. Ақшалай суррогаттар: электронды ваучерлер, электронды ұтыстық белгілер, электрондық купондар, электронды сый ақылар. Микробиллинг. Төлемнің мобильді әдісі.

Тақырыптық – күнтізбелік жоспар

№ апта	Тапсырмалардың мазмұны	Кездесу сағ	Дистанционндық сағ	СРС
1-ші апта	· 1 тақырып бойынша материалды оқу
1 тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру
1 тақырып бойынша тапсырмаларды орындау
1 тақырып бойынша форумда (чатта) қатысу
2-ші апта	· 2 тақырып бойынша материалды оқу
2 тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру
2 тақырып бойынша тапсырмаларды орындау
2 тақырып бойынша форумда (чатта) қатысу
3-ші апта	· 3 тақырып бойынша материалды оқу
3 тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру
3 тақырып бойынша тапсырмаларды орындау
3 тақырып бойынша форумда (чатта) қатысу
4-ші апта	· 4 тақырып бойынша материалды оқу
4 тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру
4 тақырып бойынша тапсырмаларды орындау
4 тақырып бойынша форумда (чатта) қатысу
5-ші апта	· 5 тақырып бойынша материалды оқу
5 тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру
5 тақырып бойынша тапсырмаларды орындау
5 тақырып бойынша форумда (чатта) қатысу
№ 1 Бағалау шаралары
6-ші апта	· 6 тақырып бойынша материалды оқу
6 тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру
6 тақырып бойынша тапсырмаларды орындау
6 тақырып бойынша форумда (чатта) қатысу
7-ші апта	· 7 тақырып бойынша материалды оқу
7 тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру
7 тақырып бойынша тапсырмаларды орындау
7 тақырып бойынша форумда (чатта) қатысу
8-ші апта	· 8 тақырып бойынша материалды оқу
8 тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру
8 тақырып бойынша тапсырмаларды орындау
8 тақырып бойынша форумда (чатта) қатысу
9-ші апта	· 9 тақырып бойынша материалды оқу
9 тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру
9 тақырып бойынша тапсырмаларды орындау
9 тақырып бойынша форумда (чатта) қатысу
10-ші апта	· 10 тақырып бойынша материалды оқу
10 тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру
10 тақырып бойынша тапсырмаларды орындау
10 тақырып бойынша форумда (чатта) қатысу
№ 2 Бағалау шаралары
11-ші апта	· 11 тақырып бойынша материалды оқу
11 тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру
11 тақырып бойынша тапсырмаларды орындау
11 тақырып бойынша форумда (чатта) қатысу
12-ші апта	12 тақырып бойынша материалды оқу
12 тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру
12 тақырып бойынша тапсырмаларды орындау
12 тақырып бойынша форумда (чатта) қатысу
13-ші апта	13 тақырып бойынша материалды оқу
13 тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру
13 тақырып бойынша тапсырмаларды орындау
13 тақырып бойынша форумда (чатта) қатысу
14-ші апта	14 тақырып бойынша материалды оқу
14 тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру
14 тақырып бойынша тапсырмаларды орындау
14 тақырып бойынша форумда (чатта) қатысу
15-ші апта	15 тақырып бойынша материалды оқу
15 тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру
15 тақырып бойынша тапсырмаларды орындау
15 тақырып бойынша форумда (чатта) қатысу
№ 3 Бағалау шаралары
БАРЛЫҒЫ

Дата добавления: 2015-12-07