Читайте также:
|
- Экөөбүз бул жерден сүйлөшө албайт окшойбуз. Сен эки күндөн кийин, биздин айылдын үстүндөгү эски, кулаган монастырга кел. Ошол жерден жай сүйлөшөлү, - деди кыз.
"Азыр кетип калбасам бул мени өзүнө баш ийдирип, таптакыр эс-учуман айрып коюшу мүмкүн" деп ойлой баштаган. Жооп күтпөстөн эле ордунан шарт турду да, эшикке бет алды. "Жыгылып түшпөйүн" деп чымыркана кадам шилтеп баратты.
Эшикке чыкканда, суудан чыккан балыкча таза абадан кере-кере жутту. Айлана бозоруп, тумандай түшкөн көзү ачылып, үстүнөн баскан оор жүк түшкөндөй жеңилдей түштү.
"Жөн эле сүйлөшүп отургандагы гипноздук таасири ушунча болду, кармашсак кандай болот?" деп кыздын жүрөгү болкулдап баратты.
Ордунда отурган калыбында кала берген Шаа да, кыз кеткенден кийин кичине убакыт өткөрүп араң эс алды.
"Бул кыз укмуш го. Кейпи, мага "гипноздук таасир бере албай койдум" деп кетип калды окшойт. Дагы он-он беш мүнөт отурганда менде сүйлөөгө дарман калбайт эле" - деп ойлоду.
Экөөнө тең бирдей күчтүү таасир берген касиет, сырдуу күч, чындыгында кайдан келгенин экөө тең билишпеди. "Улуу сырдын" кылымдан кылым аттап, биригип ачылбай келатканынын түйүнү балким ушундадыр.
Биле да алышмак эмес. Анткени, экөөнүн тең жүрөгүндө бири-биринен шек сактоо, карама-каршылык, тирешүү турган. Так ушул урук балким китеп экиге бөлүнгөндө ташталып, адамдагы адамдык "улуу дүйнөнү" экиге ажыраткандыр. Экиге ажыраганда да так ушундай жан чыдагыс кыйналуу болгондур. Эми бул бир адамзаттын өмүрүндөгү кылымдан-кылым артып келаткан табышмак го.
Кызга жолукса эле "Бас бул жакка" деп астына салып айдап алып, каалаганына жетчүдөй болгон Шаа "Токто, сөздү бүгүн эле бүтүрөбүз. Эч жакка кетпейсиң. Сени табам деп бекер жер кезип жүрүмтүрмүнбү. Ушул бойдон куйругуңду түйсөң, дагы кайдан тапмак элем" дегенге жарабады. Үн чыгарууга алы келбей ордунда кала берди.
Ушунун баарын ой учугунан сыдырып өткөн сайын астындагы жолугушуудан заарканып турду. Эки ойдо жанчылды. Ал түгүл, "жолугушууга барбай, качып жөнөсөм кантет?" деген азгырыкка да алдырып, кайра өзүн токтотот, "Улуу сырдын" бир учугу менде турганда өлтүрүшпөйт. Бирок, колго түшүрүп алып, адам чыдагыс кыйноого салуулары толук мүмкүн. "Эгер колго түшүп кала турган болсом, коө бербесеңер өзүмдү өзүм өлтүрөм деймби?.." Түрлүү ой учугуна жетеленет. Күн сайын отуруп алып Теңирге сыйына баштады. "Эртең жолго чыгам" деген күнү Кадыр атасы түшүнө кирди. Тим эле өңүндөгүдөй маңдайына келип чөгөлөй отурду да "Уулум, эртең сен үчүн оор күн. Ошондо да чыда. Жеңүүгө аракет кыл. Өзүңдү карма.Акылыңдан шашпа, ар бир кадамыңа аяр бол. Айыл үстүндөгү бузулган монастырга барбай, жолугушууга башка жерди белгилесең болмок. Эми кеч болуп калды. Кыз сени ошол гана жерден күтөт. Дагы бир эскертейин, кыз монастырдын урандыларын аралай качып сени ортосуна азгырат. Колдон келишинче четкерээк жагында болууга аракеттен. Кыз сени ал жакка чакырганынын себеби, өткөн ата-бабаларынын арбактары бүт ошол жерде. Алардын колдоосуна таянмакчы. Мен колумдан келишинче жаныңда болуп көмөктөшөм" - деди да жок болуп кетти.
Шаа ойгонуп кетип Кадыр атасы менен "өңүмдө сүйлөштүмбү же түшүмдө сүйлөштүмбү?" деп айрып биле албай дендароо болуп жатты. Анан кытай кемпир эсине түштү.
"Аз күн чогуу жашасак да тууган энемдей болуп калды. Мынчалык эч ким жүрөгүмө жакын болгон жок эле. Эртең кыз менен жумушум бүтсө кайра бир барып, кабарын алышым керек" деп койду.
Ххх
Күн нурлары тоо баштарынан жаңы чачыраганда Шаа кыз айткан эски монастырга келди. Ийиндегичи менен асынган жол сумкасынан баягы кытай кемпир берген буюмдарды алып чыгып беттешүүгө даярдана баштады. Күрмөсүн чечип салды да, бел боону үч каттап белине ороду. Артына кылычтарды тагынды. Баары даяр болду дегенден кийин түрлүү кыймылдарды жасап, керилип чоюлду да кызды күтө баштады. Шаа "кыз али келелек болсо керек" деп ойлогон. Чындыгында кыз түндө так ушул монастырдын урандыларынын арасында түнөгөн. Таң сөгүлө ойгонуп, ал да беттешүүгө даярданып, бир башкача кийинген. Үстүндө таза кытай жибегинен тигилген мала сары шым, көйнөк кийип, артына эки кылыч байланып, анын үстүнөн жука жибектен тигилген мала кызыл халат кийген. Халаты "элп" эткен желге да "желп" этип жайылып, толкуп үлбүрөйт.
Монастырдын так ортосунда жерге орнотулган кара мрамор ташка чегилип жасалган Будданын келбети бар болчу. Кыз ошонун астында күн көтөрүлгүчө чөгөлөп отурду. Чачын эки мүйүздөй кылып түйүп туруп, ар бир жагына кынга кийгизилген, болоттон жасалган ичке, жебеге окшогон, узундугу карышча бычактарды үчтөн сайып койгон. Билегиндеги чыканака чейинки билек каптарда да түрлүү ыргытуучу куралдар лезвиядай курч жылдызчалар, ийнелер тагылган. Мунун баары тээ байыртадан кытай элиндеги чыгыш-мушташында колдонулуучу куралдар. Бутунда жеңил териден чыкыйта тигилген операнын балериналарыныкына окшоп кеткен өтүк.
Кыз күн аркан бою көтөрүлгүчө чөгөлөгөн калыбында отурду. Анан бир кезде кимдир бирөө ордунан алаканга салып көтөргөнсүп каалгый көтөрүлүп турду да учуп бараткансып, ортодогу чакан аятчаны каалгый тегеренип чыкты да, кайрадан ортосуна келип каккан казыктай түптүз болуп буттарынын учунда туруп калды. Чимирилип-чимирилип кетип "шпагат" отура кайра Буддага жүгүндү.
Урандыларды аралап алаксый түшкөн Шаа күтүүсүз бирөө түртүп ийгенсип ордунан чимирик ата үч кадамча артка секиргенде, эки бычак көз ирмемче мурда турган ордуна шуу-шуу сайылды. Кылак деген кыздын жеңил кызыл халаты урандылардын арасынан бир көрүнүп жок болду.
Кыз сүйлөшүүлөрдү жүргүзүп убакыт коротпой түз эрегишке чыкканын түшүнгөн Шаа илбирстей сак болуп калды.
Кадыр атасынын "монастырдын ортосуна барба, чет жагындагы аянтчаларда беттеш" дегени эске түшүп, чимириле секирип четтеги түз, кенен аянтчага өттү. Эми ураган монастырлар бет маңдайында, арты ачык. Коргонууга жеңил болуп калды.
Кызгылт халаты желбиреп, үзүктөй жайылган кыз урандылардын кырынан көз ирмем пайда боло калды да кулакты жара ачуу чаңырып учуп келип, Шаанын астында беш кадамча жер менен жер боло, бүрүшүп отуруп калды.
Экөө бир мезгилде кылычтарын сууруп алышты да, бири-бирине шилтеп калышты. Көзгө илээшпей шилтенген кылычтардын миздери бири-бирине тийгенде чартылдаган учкундар туш тарапка чачырап жатты.
Кыздын жибек халаты жөн халат эмес экенин Шаа бат эле билди. Кыз болсо улам халатын Шаага орой ыргытып айланат. Шаа халатты кылычтары менен "барча-барча үзүп, чаап салайын" десе, халат кылыч тийгенде булуттай гана кылычтын мизинде айланып, кесилбей чыгып кетет. Кыз улам артка секирип, Шааны монастырдын ортосу жакка алып баратты. Шаа буга чейин мындай сулуу кызды көрбөгөндүр, бетинин жамалындагы нур албыра жанып, көздөрү жайнайт. Жука, жибектен чыпыйта тигилген кийим, бар мүчөсүн келиштирип, көкүрөгү кош алмадай тикчийип, үрптөрү жибекти тирейт. Өзүнүн да өңүндө душманы менен урушуп жаткандай жек көрүү, кыжырдануу жок. Сүйгөнү менен тамашалашып, эркелеп ойноп жаткансып, ууртунда күлкү төгүлүп, элжирей карайт. Чабуул койгондо гана ачуу чаңыра, кичине кабагы түйүлө түшөт.
Шаа өзүнүн чын урушуп жатканына деле көп ишенбей, негизинен коргонуп жатты. Оюнда "сүйлөшүп сөзгө келсек" деген менен тынымсыз чабуул койгон кыз сөз айтууга мүмкүндүк бербеди. Барган сайын Шаа кыздын өлтүрүүгө эмес, колу-бутун үзө чабууга аракет кылып жатканын туя баштады. Алгачкы кызуу беттешүүлөр өтүп, экөө тең терге чөмүлө демиге башташты. Эми ар бир кыймылдарын эсептеп, бекер күч коротпошко өтүштү. Кыздын шамдагайлыгы, чыгыш күрөшүн укмуштай чебер билгени Шааны сак болууга түрттү. Бир нече жолу аз жерден кыздын кылычына илинип кала жаздады. Москвада окуп жүргөнүндө, чыгыш күрөшүнүн чеберинен машыгып жүргөндө, беш жыл бою жалаң кылыч, бычак, таяк, шалк этмелер менен чабышуу ыктарын өздөштүргөн эле. Кылыч чабышууну Кадыр атасы да үйрөткөн. Бирок, жыгачтан жасалган кылычтарга кейип, "чыныгы болот темирдин сүрү башкача болот. Жыгач кылыч менен үйрөнгөнүң иш эмес" деп калчу. Эмнеси болсо да Кадыр атасынын, Москвадагы чыныгы самурай машыктыруучусунун эмгектери текке кетпептир, барган сайын чарчап, алы кетиштин ордуна айрым унуткарган ыкмалар эске түшүп, кылычы чагылгандай чыртылдай аба тилет. Кейпи, болот ысып чыкты окшойт, алакандын ысыганы күчөп баратты.
Шаага кылычынын учтары ал түгүл чоктой кызаргансып көрүнө баштады. Баягы кемпир уктатканда жарганаттардан коргонуп Кадыр атасы шилтегендей ыкма, менен жыланча ышкыра шилтеп өткөндө, кыздын колундагы эки кылыч тең ортолорунан чырпыктай чырт-чырт кесилип түштү.
Халатын орой ыргыткан кыз качып, урандылардын үстүнө чыга качты. Шаа халатты кылычы менен тиле-тиле чаап бошонгуча кыз кутулду. Эгер халат болбогондо, кыз азыр мойнуна кылыч такалып, чөгөлөп отурмак эле.
Шаа кыздын артынан секирди. Кармаштын кызуусу менен улам монастырдын ортосундагы аянтчага жакындап баратканын элес албады. Кадыр атасынын "Уулум" деген добушу алыстан угулгансыды. "И-и колдоп жанымда жүргөн экен" деп койду. Шаа кылычтарды шарт кынына сала, кызды издеп, аяр алдыга басты. Кыз кайра да ачуу чаңыра секирип чыгып, эми жылдызчаларды шуулдатып биринин артынан бирин ыргытып кирди.
Шаа ордунан чимириле белиндеги белбоосун чечип алды да, жылдызчалардан белбоо менен коргоно баштады. Кыз ыргыткан жылдызчалар менен ийнелер белбоого шыгырап сайылды. Бири да тилип өтө алган жок.
Силкип түшүрүп алды да, белбоосун кайра белине шарт ороп байлады. Колдорун эки жакка каркыранын канатындай жайган кыз кайра чабулга өттү.
Көзгө илээшпей чимирилген кыз таштан чегилген Будданын астына барып туруп калды. Эмнегедир кулактары дүңгүрөй түшкөнсүдү. "Гипноздук аракетин баштады окшойт", - деп ойлоду Шаа. Мойнундагы тумар медалөнун кийиминин сыртына чыгарды эле, кичине кулагынын дүңгүрөгөнү басаңдай түштү.
Кыз көз көрүнөө көбөйө баштады. Анын артынан кызга куюп койгондой окшош төрт кыз чыкты. Эми Шааны беш кыз айланып, тегерене басышты. Өмүр менен өлүмдүн айкашкан чегине жеткенин жүрөгү туйган Шаа жаалдана баштады. Буттарын бириктире калып, жерге опера бийчилериндей буттарынын учу менен гана таканчыктай, денесин созо ийреңдей колдорун көтөргөндө, "кобра" жыланга окшой түштү. Жыландын ышкырыгындай добуш карышкан тиштеринен сыбызгый чыгып, өзү ордунда куюндай чимирилип барып, сыбызгыган тири укмуш үн чыгара, шак секире аянтчанын ортосунан четине чыгып кетти.
Кыздар кайра биригип бирөө болуп калды. Шаа монастырдын ортосундагы аянтка Кадыр атасы "барба" деген жерге түшкөнүн билди. "Кайра артка качып четке чыксамбы?" деген ой турса да, жигиттин намысы жар бербеди. "Кантип кыздан качам?" деп тартынды. Анын үстүнө кыздын үстүнөн болгон бир жеңиш эрдемсинтип да койду.
Кыз да жигитке көздөрүн жайната карап, каркырача керилип колдорун жая, бутунун учтары менен айлана басты. Көпкө созуп отурбай кыздын бел омурткасын мертинте муштап колго түшүрүүнү көздөгөн Шаа качырып сала берди. Шилтеген соккуларынын бири да кызга тийбеди. Экөө абада каалгый түшүп да, жерде томолонуп кетип да, колдор менен да, буттар менен да бирин-бири мерчемдүү жерге урууга аракеттенип жатышты.
Ачуу чаңыра чимириле секирген кыз кайрадан Будданын астына туруп калды. Кайта көбөйүп кетти. Эми беш кыз беш жактан чабуул койду. Шаа алгач баарынан коргонуп жатты, анан кытай кемпирдин айтканы эсине түшө калды. Кайсыл кыздын көкүрөгүндө медалендун нуру бар экенин издей баштады. Улам арт жагына өткөн кыздын көкүрөгүндө гана чын эле медалөнго окшогон кызгылт сары нур жаркылдап жүрдү. Кыз кызгылт сары түстө кийинип алгандыктан муну араң-араң байкады.
Айлана чимирилген кыздардан анын артка өтүүсүнө атайлап эле шарт түзүп, астындагыларга алаксымыш болуп куулана баштаган менен бир секунд да аны байкоосунан чыгарган жок.
Кыздар дагы ачуу чаңыра чабуулга өтүштү. Шаа "шак" далысы менен жерге жата калды да артынан секирип келаткан кызды бутунун томугуна тээп калууга үлгүрдү. Кыз бутуна оңдуу тура албай, үч-төрт аласалып кетти. Соккунун даана тийгенине толук ишенбесе да, Шаа кызды биртоп жабыркатканына көзү жетти.
Тегеректегендер жок болуп кетип, бир бутуна оңдуу тура албай, аягын сүйрөгөн кыз көздөрүн жашылданта туруп калды. Шаа "эми жакшы сүйлөшөбүз го", - деп ойлоду. Кыз будданын келбетине сүйөнө айлана качты. Эмнегедир Шаанын кулактары кайрадан дүңгүрөй баштады. Жер айлангөчөк атып башы жарылып барат. Кандай болуп кетти. Эки кулагын алакандары менен баса калды. Көздөрү тумандай түштү. Будданын келбетинин артынан чокчо ак сакалы бар, чачы аппак чал чыгып келди да, узун кылыч менен качырып сала берди.
Шаа эки кылычын араң сууруп алууга үлгүрдү. Шуу-шуу шилтенген кылычтан араң коргонуп жатып "Ата... Кадыр ата... атаке" деп чырылдап жиберди. Чагылган чартылдагандай добуш чыгып нур түштү да, Кадыр атасы пайда болду. Жыландын ышкырыгындай добуш чыгара, тигил чал экөө кармаша башташты.
Дендароо болуп өзүнө келе албаган Шаа "Кыз кача электе кармайын" деп ойлой, Будданын келбетинин артына айланды. Кыз жок экен. Арытадагы урандыларды аралай чуркады, кыз эч жерде жок. Монастырга келчү жол тарапка жүгүрдү. Монастырдын урандысынын арасынан чыккандан кийин кулагынын дүңгүрөгөнү басыла түшүп, жерге шалак отура кетти. Кыз эч жерден көрүнбөдү. Көпкө отура албады. Кайра артка бурулуп, эмелеки ортоңку аянт жакка жүгүрдү. Айлана мемиреген тынчтык. Жанагы ак чач кытай чал да, Кадыр атасы да көрүнбөйт. "Өңүмбү, түшүмбү, менин акыл эсим ордундабы?" - деп башын мыжый жерге отура калды. Акыл-эси ордунда эле өңдөнөт. Кайра бүт урандыларды аралай чуркап кызды издеди. Жер жутуп кеткенсип дайынсыз.
Күн батып күүгүм киргиче, монастырдын урандыларынын кычык жерин калтырбай тинтип чыкты. Кыз булут болуп абага сиңип кеткенсип эч жерде жок. Акыры, үмүтү үзүлгөндө айылга жүгүрдү. Кызды айылдан да эч ким көрбөптүр. Ошентип, кыз жиги билинбей жоголду.
Чындыгында кыз ураган монастырда кала берген. Будданын келбетинин артында оозу таш капкак менен жылдырылып жабылган, жер алдына түшкөн жол бар болчу.
Кыз тизесинин томугу чыгып кеткенде эле, эптеп ошол жерге жетүүнү көздөдү. Шаанын көзүн жазгырып, көрүнбөй кире качуу керек болчу. Болбосо, бир буту менен Шаага туруштук бере алмак эмес. Шаа экинчи бутунун томугун да чыгара тепмек да, жөрмөлөтүп коймок. Андан соң каалашынча кыйнай бермек.
Кыз өзү да күтпөгөндөй окуя болду. Мезгилинде "чыгыш күрөшүнүн атактуу чебери болгон" деп сүрөтүн көрүп жүрчү чоң атасы пайда болду. Кулактары дүңгүрөп, жер айлан-көчөк атып, эси ооп баратканда "Кызым жашын" деген сөз кулагына угулду. Эптеп жер астына түшчү жолго жетти да, өзү кирген соң ташты жылдырып оозун жапты. Анан өзүн жоготуп, эси ооп калыптыр. Түшүндө өз атасы, чоң атасы, энеси болуп "Ай кызым, ай кызым" дешип бутун дарылап жатышкан экен. Канча жатканы белгисиз ойгонсо, бутунун ооруганы басаңдап калыптыр. Чоң атасынын "кызым, томугуңду момундай кармап туруп бармагың менен сүйөй, экинчи колуң менен катуу урсаң ордуна келет", - дегени эсине түштү да, так чоң атасы айткандай жасады.
Тим эле денесин ток ургандай катуу ооруду да, кайра жаны жай ала түштү. Чыккан томугу ордуна келгенин билди.
Бул жай өзүнчө эле жер астындагы бир бөлмө үй болчу. Түндө кыз ушул жерге түнөгөн. Китеп да ушул бөлмөнүн таш дубалына катылган. Жыгач үкөктө түрлүү, жанды жай алдырчу дарылар, мумиөлор бар болчу. Сылтый баскан кыз керектүү дарылардан ичти да, сереге барып чарчаган денесин жая талыкшый үргүлөдү. Бул жайды азыр кыз гана билет. Башка жан билбейт. Сыртынан оозун ачуу мүмкүн эмес. Таш эшиктин сырын билген кишилер гана ача алат. Болбосо, он киши биригип да, түртүп же оодарып ачуу мүмкүн эмес. Ошондуктан бейкам уйкуга кетти.
Ххх
Көз алдындагы кызды күтүүсүз жоготуп жибергенге, акыркы күндөрдө түшүнө арбактар көп кирип, ал түгүл эски монастырдан көзүнө кадимкидей көрүнгөнгө Шаа мурдакыдай болбой, бул китепте кандайдыр бир сырлуу күчтөрдүн да байланышы бар экенине, андай тышкы сырдуу күчтөрдү жеңүүнүн жолдорун да үйрөнүшү керек экенине ишенип калды.
Чындыгында Шаа кудайга ичинен ишенген сезими болгону менен динчил эмес болчу. "Арбак, адам акылы жетпеген сырдуу күчтөр" дегенге көп деле ишене берчү эмес.
Монастырдагы жолугушуу таптакыр шаабайын суутту. Эгер кыздын көз алдында бир нечеге көбөйүп кеткен, кайра такыр жок боло алган касиеттери бар болсо, кармап калууга такыр мүмкүн эмес го. Мейманканада уйкусу качып көз ирмей албай жаткан түндөрдө мына ушуларды ойлоп башы катты.
"Эмне үчүн Хун Лиге жолукканда мындай сыйкырдуу таасирлерге жолуккан жокмун?" деген суроо да жоопсуз турду.
Хун Ли ден-соолугу начарлап ооруй баштаганда кызын чакырып, китептеги болгон касиеттерди, сырларды бүт түшүндүрүп айтып тапшырганда, сыйкырдуу касиеттер кызга өтүп кеткен. Муну Шаа түшүнө албайт болчу.
Кызды таба албасына көзү жетти. Эми кандай кылат? Акыл сураар киши таппады. Ошондо баягы кытай кемпир эсине түштү. "Кой, ошол энеге барып акыл сурайын. Кыздын кайда, кантип жоголгонун балким билсе ошол кемпир билет" деп чечти.
Ххх
Кыз бир жума монастырдагы бөлмөдөн чыккан жок. Күн сайын көнүгүүлөрдү жасап өзүнүн ден-соолугун тазалап, калыбына келтирүү менен алектенди. Бир жумада барып буту кадимкидей калыбына келди.
"Шааны кайра издеп чыксамбы?" деп нечен тап койгон менен батынбады. Анын үстүнө түшүнө чоң атасы кирип "Али сен аны менен беттешүүгө даяр эмес экенсиң. Дагы даярдан. Учуруңду күт" деп айтып жатыптыр.
Шаанын эң сейрек кездешчү чыгыш күрөшүнүн сырларын билгенине таңданды. Анын кытай эмес экенин, башка улуттун өкүлү экенин билип турду. Атасы китептин изи "кыргыз" деген элге барып жоголгонун айткан. Америкада жүргөндө кыргыздар жөнүндө изилдеп чыккан эле. Аларда чыгыш күрөшүнүн спорттук түрү менен машыккандар акыркы жалдарда болгону менен, атадан балага мураска өтүүчү, сейрек кездешүүчү сырлары такыр жогун окуган.
Шааны көргөндө эле билди, мыкты спорттук даярдыгы бар экенин. Чымыр денеси, карапайым адамдарча таманын жерге толук таштап балпактап баспай, бутунун учу менен жеңил кадам шилтеши. Аярлыгы. Бирөө аркасынан карап турганынан бери биле алган сезимталдыгы көп нерсени туюнткан. Анын үстүнө атасынын үйүнүн да жөн өрттөнбөгөнүн билген. Атасы оорулуу болгон күндө да, анча-мынчаларга оңой менен моюн суна калбай турган чеберлерден болчу.
Мына ушунун баары сак болууга түрткөн менен мынчалык каршылыкка учурайм деген эмес. Дагы жакшы, аялдык сезимталдыгы менен эмнегедир астыдагы кармаштан жүрөксүп, жер астына кирчү жолду өзү баткыдай кылып астына ала кичине ачып коюптур.
Түрлүү амалдарды ойлоп жатты. Балким жолугуп, "Жеңилдим, баатыр экенсиң. Сени сүйүп калдым, баш кошолу да китепти бириктирели" деп жароокерленип ишенимине кирип, анан китеп колго тийгенде жайлап таштаса кантет.
Мынчалык тыкан даярдыгы бар Шаа ошондой жөнөкөй алдоого эле түшө калабы? Жок. Китеп колуна тиери менен гипноздук таасир менен болсо да башын айлантып, жарым эс кылып таштасачы. "Эмнеси болсо да кайра кездешкенге чейин миң түркүн амал ойлоп, даярданышым керек" деп чечти.
Кыз кийинки жумада окуусун улантыш үчүн Америкага учуп кетти. Шаа менен кайрылып качан жолугаары белгисиз бойдон калды.
Ххх
Шаа айылга келсе, кемпир өлүп калыптыр. Үйүн анча-мынча жандыгы, мүлкү менен кошуп, баягы аракты жакшы көргөн чалга калтырыптыр. Ал аракечтин өз үйү кароосуздан урап, киши жашоого мүмкүн болбой калган экен.
Кемпирдин өлгөнүнө Шаа эң жакын адамынан айрылгандай кейиди. Мүрзөсүнө барып "Кош энеке, энемдей болуп калдың эле" деп көзүнөн жаш мончоктоп ыйлады. Коюлган жерин көрсөткөнү аракеч чал кошо келген. Кайра кетүүгө камынышканда:
- Энең сенин кайрылып келээриңди билген эле. Менден бир ооз суранган. "Мынабул жол сырлуу үңкүргө алып бараарын айтып кой деп" деди да ордунан туруп башка сөз айтпай, бөкчөңдөй басып кете берди.
Энесине кайгырып ою чачкын болуп жатып, баягы укмуштуу үңкүр, андагы касиеттүүлөрдүн касиеттүүсү, улуктун улугу болгон лама жөнүндөгү легенда эсинен чыгып кеткен экен.
Азыр кайра эсине түштү. "Кантсем, барып көрсөмбү?" деген кызыгуусу жеңип кетти да, кармашка даярдангансып жол сумкасынан баягы кемпир берген белбоону үч имере белине байлап аркасына кылычтарын асынып, күрмөсү менен жол сумкасын энесинин мүрзөсүнүн жанына калтырып, жолдун таманына отурду да, Кудайга, арбактарга сыйынды.
Кулагына дүңгүрөгөн калың кол келаткансыган добуштар угулуп барып токтоду. Энесинин "Ак жол уулум. Теңирим өзү колдосун. Тартынбай ыйыктардын ыйыгына барып көр. Калганын тагдырыңдан көрөөрсүң" деген үнү кулагына угулгансыды. "Эмнеси болсо да көрөйүн" деп тасма жолго кадам таштады.
Ххх
"Рыжый Болоттун" иши Азият менен тирешип калгандан бери кыйшаңдай баштады. Кичине эле жаза баскан жигиттери биринин артынан бири колго түшүп, органдын шимшүүрлөрү артынан сая кууп алды. Бир нече жолу эмгеги өтүп чет өлкөдөгү банктардан акча "жуушка" жардамдашкандарга телефон чалып, жолугууга аракеттенгенинен майнап чыкпай, баары сүйлөшүп алышкасып сыртын салып калыптыр.
Туура, заман өзгөрө баштады. Муну "Рыжый" деле көрүп турат. Көзү анчалык сокурлардан эмес. Баягыдай отко-сууга салсаң да кайра тартпаган жаш жигиттерди "азаматсың" деп далыга таптап түртүп коюп, рэкеттик менен чөнтөк толтурчу мезгил өттү. Өзгөчө тоодой жөлөк болуп туруучу Америкадагы "Самурай" кармалып, кесилип кеткенден бери ого бетер кадыры түшүп калды.
- Ак жакачандардын короосуна таш ыргытпаш керек эле. Алардын аймагынан алыс жүрүш керек эле. Эх, эми кеч болуп калды, - деп үнүн чыгара сөгүнүп-сөгүнүп алды да, адатынча ордунан ыргып туруп, бөлмөнүн ичинде ары-бери баса баштады. Кечөө негизги күчү болгон чоң базарды кармап "взнос" алып турган жигиттери бүт группасы менен кармалып, камалды. Эки-үч жерге телефон чалып ишти жеңилдетип башчыларын куткарып алып, майда-чүйдө "шестеркаларды" калтырганга аракеттенди эле болбоду.
Кармалгандардын арасында көп кандуу иштерге чалынгандары да бар. Менттер ар бирин өзүнчө "эзип иштеп чыкканда" эле ачыла баштайт. Жиптин учугу болсо чубалып отуруп "Рыжыйга" такалат. "Рыжыйды" ала коюш кыйын. Ошондо да сак болгону оң. Тигине, кол жеткис болду, - деп Америкада жүргөн "Самурайга" деле "татынакай ишти" тагып туруп кармап коюшпадыбы. Азыр ар бир баскан изине сак болбосо, негизи чет өлкөгө куйрукту түйүп жылт койбосо болбой калды окшойт.
Ары-бери бөлмө ичинде басып жатып "Рыжый" ушуларды ойлоду. Азиятты кантсе. Чет өлкөгө кете берүүгө мүмкүнчүлүктү эчак түзүп койгон. Бир кезде "баланданы" нечен чогуу ичишкен досу Италияда чиренип турган кези. Четтеги үч банкта жетишээрлик акчасы жатат. Жөн эле качып кетеби. "Рыжый" бирөөгө өчүгүп калса, "таза сүйлөшмөйүн" өмүрү качып көргөн эмес.
Кайра креслосуна келип отурду да "Сөзсүз сүйлөшүүм керек!" деп алакандарын чаап туруп, ушалап-ушалап койду.
Ххх
Азият кызуу уйкуда жатса да кимдир бирөөнүн тикирейип тиктеп турганын туйду. Али толук ойгоно элек жатып "кандай аракет жасасам" деп ойлоно баштады. Дайыма жаздыгынын астына коюп жүргөн пистолетине кантип жетсе экен. Уйкусурамыш болуп оодарылып көрөбү.
Дата добавления: 2015-12-07; просмотров: 140 | Нарушение авторских прав