|
Читайте также: |
3.3 –сурет. Мәтінді бағаналарға бөлу сұхбат терезесі.
Мәтiннiң жиегiн белгілеу, бояу, беттердi суретпен қоршау.
Мәтiннiң жиегін әр-түрлi сызықтармен белгілеу, бояу, беттердi тiзiмде бар әр түрлi суреттермен қоршау мүмкiндіктер бар. Осы әрекеттердi Формат – Шекаралар және бояу (Границы и заливка) командасын орындау арқылы iске асырамыз.
1.Тұтас мәтiндi немесе бөлiгiн белгiлеп алған соң Формат – Шекаралар және бояу командасын орындаймыз.
2. Ашылған сұхбат терезесiнде қажеттi шамаларды енгiземiз. Бұл сұхбат терезесi Шекара, Бет, Бояу үш астарлы бетiнен тұрады.
Шекара астарлы бетiнде мәтiндi жиек, көлеңке, көлемдi, басқа жиектемелердiң бiрiн және сызықтың түрiн, түсiн, енiн таңдай отырып, үлгiсiнен көрiп, қажеттi емес шекараны үлгiде немесе сәйкес батырмада шерту арқылы iске қосып, қайта алып тастау әрекеттерiн орындап болған соң, ОК батырмасына шертемiз. Параметрлер… батырмасын шерткенде мәтiн мен жиектеменiң арақашықтығын азайтып-көбейту мүмкiндiгiн беретiн сұхбат терезесi ашылады.
Бет (Страница) астарлы бетiнде дәл осы әрекеттердi орындауға және бiр немесе бiрнеше беттi Сурет (Рисунок) батырмасын шерткенде шығатын тiзiмнен таңдап алынған суретпен қоршау мүмкiндiгi бар.
Бояу (Заливка) астарлы бетiнде мәтiннiң белгiленген аймағын бояу параметрлерiн бергеннен кейiн ОК батырмасын шерткенде, таңдаған түске боялады.
3.4 –сурет. Шекаралар және бояулар сұхбат терезесі.
Тапсырмалар
Тапсырма-1
1. «Информатика» деген атпен файл құрып, төмендегі мәтінді теріңіз.
Информатика.
Компьютерде машықтану.
Тілдер және автаматтар теориясы.
Алгоритмдер және мәліметтер теориясы.
Мамандыққа кіріспе.
Дербес ЭЕМ.
Тиімділік әдістері.
Мәліметтер базасы ақпараттық жүйелер.
Сараптау жүйелері жасанды интелект жүйесі.
Есептеуіш жүйелер, жүйелер телекоммуникациясы.
Компьютерлік графика.
Информатиканы оқыту әдістемесі.
Мектеп курсындағы информатиканың таңдаулы сұрақтары.
Қолданбалы программалар пакеті.
Оқытудың қазіргі эаманғы технологиялары.
Компьютерлік желілер жүйелер.
Обьектілі- бағыттық программалау.
Компьютерлік модельдеу және программалау.
Программалап есептер шығару практикумы.
2. Мәтінді ерекшелеп алып Нөмірлеу батырмасына шерту немесе Формат – Тізім командасын орындаңыз.
3. Тізім сұхбат терезесінен Нөмірленген бүктемесін ашып, 1, 2, 3 т.б. түрін таңдаңыз.
4. ОК батырмасына шертіңіз. Төмендегідей тізім пайда болады.
1. Информатика.
2. Компьютерде машықтану.
3. Тілдер және автаматтар теориясы.
4.Алгоритмдер және мәліметтер теориясы.
5. Мамандыққа кіріспе.
6. Дербес ЭЕМ.
7. Тиімділік әдістері.
8.Мәліметтер базасы ақпараттық жүйелер.
9.Сараптау жүйелері жасанды интелект жүйесі.
10. Есептеуіш жүйелер, жүйелер телекоммуникациясы.
11.Компьютерлік графика.
12.Информатиканы оқыту әдістемесі.
13.Мектеп курсындағы информатиканың таңдаулы сұрақтары.
15.Қолданбалы программалар пакеті.
16.Оқытудың қазіргі эаманғы технологиялары.
17.Компьютерлік желілер жүйелер.
18.Обьектілі- бағыттық программалау.
19.Компьютерлік модельдеу және программалау.
20.Программалап есептер шығару практикумы.
5. Осы құжаттың жиегін белгілеп, бетті суретпен қоршаңыз.
Тапсырма-2
1. “Топтың тізімі” деген атпен құжат жасаңыз, маркерленген тізімді қолданыңыз.
Тапсырма-3
1. Құжаттың бірінші бетінде көп деңгейлі тізім жасаңыз. Осы құжатта “Мазмұны” деген тізімнің атауын ортаға туралап, қаріп түрі - Times New Romon, қаріп көлемі - 16. Тізім мәтінінің қаріп түрі дәл сондай, қаріп көлемі - 14.
Тізім мәтіні:
І - тарау. Ақпарат және информатика.
1.1 Ақпарат ұғымы.
1.2 Мәліметтендіру негіздері, құрылымы.
1.3 Файлдық құрылым.
1.4 Информатика пәні мен оның мәселелері.
Студенттің өзіндік жұмысы
Төмендегі тақырыптар бойынша реферат жазу
1. Microsoft Word мәтіндік редакторы
2. Негізгі түсініктер (типтік интерфейс элементтері, абзац, қаріп, түрі және т.б.)
3. Мәтінді форматтау.
4. Мәтіннің көшірмесін алу және жылжыту.
Стильдер құру. Форматтау: мәтінді туралау, қаріптер және интервалдар
Стильдер құру
Word мәтіндік редакторында абзацтың немесе құжаттың форматталу үлгісіне стиль құрып, оны құжаттың басқа аймағына қолдануға болады. Стильдер құжаттағы тақырыптар, суреттердің айналасындағы жиектеме ішіндегі мәтін (надпись) және негізгі мәтін сияқты мәтін элементтерінің әртүрлі сыртқы түрлеріне құрылады. Стильдер бір ғана әрекет жасай отырып абзацқа немесе сөзге тұтас бір форматтау атрибуттарын пайдалану мүмкіндігін береді. Егер мәтіндегі қандай да бір элементтің форматын өзгерту қажет болса, осы элементке пайдаланылған стильді өзгерту жеткілікті. Стильдер құжатты форматтауды жеңілдетеді және олардың көмегімен мазмұн құрылады.
Формат – Стильдер және форматтау командасын орындағанда экранның оң жағында ашылған тақтадан Стиль құру (Создать – Стиль) батырмасын таңдаймыз. Бұл сұқбат терезесінде форматтау операцияларын жасай аламыз.
4.1-сурет. “ Стиль құру ” сұқбат терезесі.
Шаблондар
Шаблон - бұл дайын құжаттардан тыс сақталатын тиімді стильдік баптаулар жиынтығы.
WORD программасы дайын шаблондар негізінде жұмыс жасауға мүмкіндік береді.
Шаблон құру үшін Файл – Создать командасын орындап, ашылған сұқбат терезеден шаблон батырмасын іске қосу қажет.
4.2-сурет. “ Құжат құру ” сұқбат терезесі.
Тақырыптар
Тақырыптар төмендегідей безендіру элементтерінен тұрады:
· фондық өрнек;
· негізгі мәтінді және тақырыптарды безендіру стильдері;
· маркерленген тізімдерді безендіру стилі;
· графикалық элементтерді безендіру стилі.
Бұл құралдар электронды құжаттарды безендіруге арналған. Формат - Тақырып командасын орындау арқылы тақырыптарға енуге болады.
4.3-сурет. Тақырып сұхбат терезесі.
Ал, абзац дегенiмiз – парақ шетiнен мәтiннiң сол жағына дейiнгi аралық. Одан басқа, қатар мен абзац аралық интервалдарды анықтауға болады.
Қатар арасындағы интервал
Бiр аралықты (Одинарный) - қатар арасындағы интервал сол қатардағы ең үлкен символ биiктiгiндей. Бiр аралықты интервал символ мөлшерiнен сәл-пәл үлкендеу болады;
Б iр жарым аралықты (Полуторный) - интервал бiр аралықтан бiр жарым есе артық болады,
мысалы символ мөлшерi 10 пункт болса, аралық 15 пункт шамасында болады;
Екi аралықты (двойной) - бiр аралықты интервалдан екi есе артық қашықтық, символдары 10 пунктан тұратын қатарлар арасы 20 пункт мөлшерiнде болады;
Минимум – Word редакторында мүмкiн болатын ең кiшi интервал мәнi, ол әртүрлi жағдайларды (жоғары индекстi) есепке ала отырып орнатылады;
Дәлме-дәл (Точно) - қатар аралығы бүкiл текст үшiн бiрдей дәрежеде болады, егер символдар қиылғандай күйде болса, онда оны аздап үлкейту (минимум мәнiн) керек;
Көбейткiш (Множитель) – көрсетiлген қатарлар шамасына еселенген интервал, Мәнi (Значение) деген өрiс қатарына қажет мәтiндi енгiземiз (келiсiм бойынша, үш қатар).
Студенттің өзіндік жұмыстары
Тапсырма 1
Төмендегі жазылған мәтінді келесі бетке тасымалдаңыз және оны 0,01 көлеміндегі азат жолдармен беріңіз. Мәтін ені бойынша тураланған және Times New Roman қарпімен берілсін, қаріп көлемі -14, жазылуы - кәдімгідей. Тақырыпты өзгертіңіз. (Формат-Тақырып)
Қазақтың бас ақыны Абай Құнанбаев. Алдыңғы не болмаса соңғы тарихи кезеңдер кезінде оған жететін, оны басып озатыны жоқ.
Ахмет Байтұрсынов.
Тапсырма 2
Басқа бір бөлек бетке құжаттың нөмірленген тізімін жасаңыз, ол келесі элементтерден тұратын болсын: кеңселік орындық (7), жиналыс үстелі (1), жазу наборы (1), ғылыми калькулятор (1), IBM PC типті компьютер (1), телефон (1). Мәтін ені бойынша тураланған және Times New Roman қарпімен берілсін, қаріп көлемі - 16, жазылуы - кәдімгідей.
Тапсырма 3
Шаблон көмегімен жаңадан құжат құрыңыз. ¤з атыңызбен сақтаңыз. Мәтінді теріңіз:
Шаблонды қолдану кезінде, шаблонда сақталған құжаттардың бірден бірнеше дайын безендірілген стильдерін ала алады. Word бағдарламасы дайын тұрған шаблон негізіндегі жаңа шаблон жасауға мүмкіндік береді және құжат барысында да ол мүмкін болады. Қажетті баптауларды таңдай отырып Ф айл – Құру командасы бойынша орындалады.
Парақ нөмірлерін қойыңыз (парақ нөмірлері - төменде және ортасында). Құжатқа колонтитул қосыңыз (колонтитул жоғарыда; қаріп - Times New Roman, көлемі 12, мәтін – «Лабораториялық жұмыстың орындалу нұсқасы А.Ж.Т. (Ф.И.О.)».
Зертханалық жұмыс. №9
Тақырып: MS WORD мәтіндік редакторында кесте құру және өңдеу.
MS WORD мәтіндік редакторының графикалық мүмкіндіктері. Формулалар редакторы. (6 зертханалық жұмыс, 1-СӨОЖ)
Мақсаты: Word редакторы жұмыс кезінде көптеген практикалық есептердің орындалуын жеңілдететін, әртүрлі амалдар жиынын орындай алатын, сақталынған мәліметтерді реттеу мен форматтауға мүмкіндік беретін кестелерді ыңғайлы пайдалану жолдарын ұсынады.
Кез келген кесте ұя түріндегі қатарлар мен бағаналардан тұрады, оларға мәтін немесе сурет орналастыруға болады. Сандарды мәтіндерді тіке туралап жазу үшін де кесте жасауға болады.
Кесте құрудың ең бір қарапайым жолы – Кесте салу батырмасын қолдану. Мұнда қолыңызға қалам алып қағазға кестені қалай сызсаңыз, экранда да дәл солай кесте саласыз. Келесі қатарлар биіктігін өзгертуге де мүмкіндік бар. Экрандағы көлденең сызықтар түзу сызылып, оның кез келген нүктесінен төмен қарай бағана жасау мүмкіндігі пайда болады. Кестенің сыртқы сызықтарын тышқан батырмасын басып тұрып қаламды жылжыту жолымен саламыз да, сонан соң оның бағаналары мен қатарларын сызамыз.
Керек емес сызықты Өшіргіш батырмасын басып алып тастаймыз.
Бос кесте құрудың тағы бір тәсілі – Кесте –Кесте енгізу (Таблица–Добавить таблицу) командасы немесе стандартты саймандар тақтасының осыған сәйкес батырмасын басып, бағана мен қатар санын тышқан курсорымен кеңейте отырып нақты белгілеп көрсету қажет. Осы тәсілді қолданғанда бағаналар саны негізінде автоматты түрде бірден анықталады. Қажет болса, әрбір бағаналар енін мұнан кейін де өзгертуге болады.
–сурет. “ Кесте енгізу” батырмасы арқылы салынған 2х2 өлшемді кесте.
Егер кесте құру процесінде бағаналар енін өзіміз санмен бергіміз келсе, онда Кесте – Кесте енгізу (Таблица – Добавить таблицу) командасын пайдаланамыз. Бұл команданың орындалуы нәтижесінде “Кестені енгізу” деген сұхбат терезесі ашылады, онда кестенің қажетті параметрлерін қолмен енгізе аламыз. Кесте құрылған соң, алдын ала жасалып қойған олардың стандартты ықшам форматтары жиынынан өзімізге қажетті форматты таңдап алуға болады, ол үшін Кесте – Автоформат командасын орындаймыз. Бұл тәсіл кестелерді форматтау процесін жеңілдетеді.
5.2 –сурет. Кестені енгізу сұхбат терезесі.
Кесте менюін пайдалану
Нұсқасы салынған кестелерді толықтыра отырып өңдеу ісі Кесте (Таблица) менюі арқылы орындалады. Оның құрамында кестеге қосымша бағаналар немесе қатарлар қосатын, екі бағананы (қатарды) біріктіретін, қажет емес бағаналарды (қатарды) алып тастайтын, мәліметтерді сұрыптайтын т.б. командалар бар. Бұл менюдің ең бір жақсы мүмкіндіктерінің бірі – алдын ала терілген мәтіндерді кестеге түрлендіру десе де болады.
5.3 –сурет. “ Кесте” менюінің ішкі командалары.
Тор сызықтарын бейнелеу және жасыру
Тор сызықтары кесте ұяларының мөлшерін белгілеп көрсету үшін қолданалады. Кесте –Торды бейнелеу (таблица – Отображать сетку) командасы тор сызықтарын бейнелеп көрсетуге, ал, Кесте-Торды жасыру (таблица Скрыть сетку) командасы жасыруға мүмкіндік береді. Бұл команда ауыстырғыштар тобына жатады, яғни оны біріншірет орындау нәтижесінде экраннан тор сызықтары алынып тасталса, комнаданы қайтадан орындай – тор сызықтарын қайтадан экран бетіне шығарады.
Кесте ішінде курсорды пернелермен жылдам жылжыту тәсілдері
| Қайда... | Қалай... |
| Келесі торға бару | TAB |
| Жолдың алдыңғы торына бару | SHIFT+TAB |
| Жолдың сол жақ шеткі торына бару | ALT+HOME |
| Жолдың оң жақ шеткі торына бару | ALT+END |
| Бағананың ең жоғарғы қатарына бару | ALT+PAGEUP |
| Бағананың ең соңғы қатарына бару | ALT+PAGEDOWN |
| Жоғарғы қатарға | |
| Төменгі қатарға | ¯ |
Кестедегі мәліметтерді жылжыту және олардың көшірмесін алу
Бір немесе бірнеше торлар мәліметтерін басқа орынға жылжыту немесе олардың көшірмесін алу үшін келесі әрекеттер орындалады:
1. Мәліметтері жылжытылатын не көшірмесі алынатын қатарлар мен бағаналарды алдымен белгілеп алу керек. Мәтінді көшіргенде ол баратын орындағы бұрынға символдар тіркесі сақталуға тиіс болса, онда тек символдар ғана (екі шеттегі бос орындарсыз) белгіленеді. Ал, бұрынғы мәтін жаңасымен толық алмастырылатын жағдайда ұяшық символы қоса (ұяшық немесе қатар толық) белгіленеді;
2. Тышқан курсорын белгіленген торлар маңында оның түрі оңнан солға қарай бағытталған тілсызық түріне келгенше жылжытып қозғау қажет.
3. Ерекшеленген элементтерді жылжыту үшін бірден тышқанның сол жақ батырмасы басылады. Ал олардың көшірмесін алу қажет болса, онда алдымен Ctl пернесін басып тұрып, сонан кейін тышқанның сол жақ батырмасын басу керек. Орындалған әрекеттерге байланысты экарнның төменгі жағындағы қалып қатарына соған сәйкес мәлімет (қайда жылжытылады немесе көшіріледі деген) шығарылатын болады;
4. Тышқан курсорын жылжыта отырып, оны мәліметтер тасымалданып жеткізілетін орынның сол жағына таман немесе жоғарырақ бөлігіне орналастыру керек;
5. Тышқан батырмасын қоя беру қажет.
Кестенің торларындағы, қатарларындағы және бағаналарындағы мәліметтерді жылжыту және олардың көшірмесін алу кезінде алмастыру буферін де пайдалана аламыз. Ол үшін Түзету (Правка) менюіндегі Қиып алу (Вырезать- Ctrl+X) Көшірме алу (Копировать Ctrl+C) және Енгізу (Вставить – Ctrl+V) командаларын орындап немесе стандартты басқару тақтасындағы соларға сәйкес батырмаларды шерту қажет.
Бағаналар енін өзгерту
Тышқан көмегімен бағана еніні өзгерту үшін тышқан курсорын бағананың оң жақ шекарасына жеткіземіз. Соның нәтижесінде курсор оңға және солға қарай бағытталған тілсызық түріне айналып, бағана еніні өзгерту мүмкіндігіне ие боламыз. Енді тышқан батырмасын басып, қажетnі бағана енін алғанша маркерді жылжыту қажет, тек сонан кейін ғана тышқан батырмасын босатамыз.
Егеh жылжытпас бұрын сіз толығымен бір бағананы таңдап алсаңыз, онда тек сол бағана мен шекаралас бағанының ендері өзгереді. Ал егер бірде –бір ұяшықты таңдамайтын болсаңыз, онда сол курсор тұрған бағана ені ғана өзгертілетін болады. Алайда, егер де сіз алдымен бір немесt бірнеше ұяшықтарды (бірақ барлық баған емес) таңдап алатын болсаңыз, онда тек таңдап аланған ұяшықтар ені өзгеретін болады.
Кесте менюіндегі «Кестенің қасиеті» командасы бір команданың көлемінде бірден бірнеше бағаналардың енін бірдей етіп орнатуға, сондай-ақ білгілі бір мәнге тең бағаналардың әрқайсысының ендірен бөлек-бөлек анықтауға мүмкіндік береді. Бұдан басқа бұл команданың көмегімен бағаналар ені мен биіктігін өзгертуге болады. Ол үшін команда орындалып, экран бетіне сұқбаттасу терезесі шығып, оған қажетті параметрлер енгізіледі. Осы тәсілмен бағана енін өзгерту үшін мына әрекеттер орындалады:
1. Ені өзгертілетін бағананы белгілеу.
2. Кесте менюіндегі «Кестенің қасиеті» командасын орындап, оның «бағана» деген астарлы бетін ашу.
3. Еннің нақты сандық мәнін «Бағана ені» өрісіне енгізу немесе оның мәліметіне сәйкес ен орнату үшін параметры батырмасын басып «Мәліметіне сәйкес автотаңдау» батырмасын басу қажет.
Тапсырмалар
1. Кесте құрып және оған жаңадан жолдар қоса отырып, өз тобыңыз туралы мәліметтермен толықтырыңыз.
| Рет саны | Аты-жөні, тегі | Курс | Факультет | Мамандық |
| Оразаева Ләйла | Жаратыстану | Информатика | ||
2. 4 жол, 9 бағанадан тұратын кесте құрыңыз. Кестенің 2 жолын біріктіріп және 7 бағананы 3 ұяшыққа бөл.
3. Төмендегідей кесте құрыңыз.
Кесте ішінде есептеулер жасау. Сұрыптау.
Жұмыстың мақсаты:
· кестеде қатарлар мен бағаналарды нөмірлеу;
· кестелерді бірнеше бөліктерге бөлу;
· кестедегі мәліметтердің бағытын өзгерту;
· жазбаларды сұрыптауды үйрену;
· кесте ішінде есептеулер жасау.
Қатарлар мен бағаналарды нөмірлеу
Word кестенің ұяшығын және жолын нөмірлеуге мүмкіндік береді. Нөмірлеу үшін нөмірленетін ұяшықты, жолды, бағанды белгілеу қажет. Сонан кейін Формат – Список (тізім) командасын орындап, нөмірленген бүктемесін (вкладку) ашу және ұсынылған стильдердің сәйкес келетінін таңдау. Алдын ала анықталған стилді өзгерту үшін нөмірленген бүктемесін (вкладку) ашып, ¤згерту (Изменить) батырмасын басу арқылы Нөмірленген тізімді өзгерту (Изменение нумерованного списка) диалогтық терезесінен нөмірлеу параметрлерінің стилін өзгертіңіз. Нөмірлеуді қосу үшін форматтау саймандар тақтасындағы нөмірленген тізім батырмасын басу қажет.
6.1-сурет. Тізім сұхбат терезесі.
Кестені бірнеше бөліктерге бөлу
Кестелермен жұмыс істеу барысында бір кестені оның арасына мәтін немесе сурет қосу үшін екі бөлікке бөлу қажет болуы мүмкін. Осындай кезде кестені екіге бөлу үшін, курсорды бөліну сызығынан кейінгі қатарға орналастырып алып, Кесте – Кестені бөлу (Таблица – разбить таблицу) командасын орындау қажет немесе Ctrl + Shift + Enter пернелерін басу керек. Мұның нәтижесінде кесте екі бөлікке бөлінеді, ал екі бөліктің арасына нормалды стильмен форматталған абзац маркері қойылады. Егер де сіз бөлуді тоқтатқыңыз келсе, яғни бұл әрекетті болдырмау үшін абзац маркерін алып тастаңыз.
Кестедегі мәліметтердің бағытын өзгерту
Кесте ішіндегі мәтіндерді көлденең немесе жоғарыдан төмен не керісінше тік бағытта жазуға болады. Ол үшін:
1. Қажетті ұяшықты белгілеу.
2. Формат – Мәтін бағыты (Направление текста) немесе кестенің жанама менюінен Мәтін бағыты командасын орындау.
3. Сұхбат терезесінен өзімізге ұнаған бағытты таңдап аламыз.
Кестені сұрыптау.
Кестенің ішіндегі берілгендер реттелген болуы қажет. Ол үшін кестені сұрыптау командасын орындау қажет. Мәтінді, санды және берілгендерді өсу, кему ретімен сұрыптауға болады. Кестені сұрыптау Кесте – сұрыптау (Таблица–сортировка) командасы арқылы орындалады. (команданы орындамас бұрын кестені ерекшелеп алу қажет). Белгілердің үлкендігіне қарай және сұрыптау түрлері қолданушылардың таңдауы бойынша жүргізіледі. Сұрыптауды бір, екі немесе үш кілтпен жүргізуге болады. Сұрыптау кілті – Word сұрыптауға міндетті кесте мәтіні және бағаны. Сұрыптаудың қарапайым түрі бір бағандағы жолды мәні бойынша сұрыптайды. Егер бірнеше параметрлер арқылы сұрыптау қажет болса онда құрылымды кілт қолданылады, яғни екі немесе үш бағандағы жолдар мәні бойынша сұрыпталады. Тізімді сұрыптау (сортировать) үшін ең қажет баған, онан кейін екінші, соңынан үшінші баған таңдалынады.
6.2-сурет. Тізімді сұрыптау сұхбат терезесі.
Дата добавления: 2015-11-26; просмотров: 414 | Нарушение авторских прав