Взвеш частиц в потоке. Гидравл крупн наносов.

Рачныя наносы ў залежнасці ад характару руху ў воднай плыні падзяляюцца на завіслыя і цягнутыя. Аднак большая частка завіслых наносаў з’яўляецца транзітнай і гэта значыць пераносіцца цячэннем транзітам па рацэ да вусця ракі. Большая ж частка цягнутых наносаў затрымліваецца на асобных адрэзках ракі і прымае ўдзел у фарміраванні рэчышча (рэчышчафармуючыя наносы). Колькасць наносаў (кг), якая пераносіцца ракой праз папярочнае сячэнне ў адзінку часу (секунду) называецца расходам наносаў. Адной з найбольш важных характарыстык наносаў з’яўляецца іх грануламетрычны склад, а гэта значыць размеркаванне наносаў па велічыні (фракцыям): ад валуноў, галькі, да ілістых і гліністых часцінак. Сярэдняя буйнасць (памер) наносаў (d_ср ) характэрызуецца сярэднім узважаным дыяметрам часцінак і разлічваецца па формуле: d_ср = (∑d_і Р _і ) / 100, дзе d_ср – сярэдні дыяметр часцінак; d_і - дыяметр і-й фракцыі; Р _і – вага гэтай фракцыі ў працэнтсах да агульнай.. Цвёрдыя часцінкі, валодаюць большай велічынёй удзельнай вагі, чым вада. Таму, калі апусціць іх ў ваду, яна пачынае апускацца. Спачатку хуткасць яе апускання павялічваецца, а затым яна становіцца пастаяннай велічынёй, гэта значыць, што рух становіцца раўнамерным. У гэтым выпадку сіла цяжару ўраўнаважваецца сілай гідрадынамічнага супраціўлення. Хуткасць раўнамернага падзення часцінак у стаячай вадзе называюць гідраўлічнай буйнасцю часцінкі (U, м/с). Гидр-я буйнасць часцинак залежыць ад их памера, формы, удзельнай ваги, вязкасци и шчыльнасци вады: d= 0,00255 √U, дзе d - сярэдні дыяметр часцінак, мм; U – гідраўлічная буйнасць часцінак (мм/с).Для завісання цвёрдай часцінкі ў турбулентным патоку патрэбна, каб вертыкальная састаўляючая хуткасці плыні V была больш ці роўна гідраўлічнай буйнасці гэтай часцінкаі. Пры адваротных умовах часцінка асядаюць на дно і пераходзяць у катэгорыю цягнутых па дну.

От Семена: Колькасць завіслых наносаў, якая ўтрымліваецца ў адзінцы аб’ёму (м³) вады называецца мутнасцю (p). Мутнасць вызначаецца ў г/м³ і роўна:

P = R 10³/ Q, г/м³,

дзе P – мутнасць вады, R – расход завіслых наносаў, Q – расход вады. На практыцы адрозніваюць адзіночную (імгненную) мутнасць вады, якая атрымліваецца шляхам адбору вады ў некаторай кропцы воднай плыні (глыбіні). Сярэдняя мутнасць вады плыні (ракі) вызначаецца шляхам дзялекння расходу завіслых наносаў на расход вады: Pср. = R 10³/ Q, г/м³. Сярэдняя мутнасць вады на вертыкалі вызначаецца шляхам дзялення элементарнага расходу завіслых наносаў на элементарны расход вады (Pср.= R/q).

Сумма наносаў, якая пераносіцца ракой праз дадзенае папярочнае сячэнне за адпаведны прамежак часу (Т) называецца сцёкам наносаў:

∑ R =(R Т 24 60 60) 1/10³ = 86,4 R Т, тон.

По крупности: Мелкие средние крупные, Глина, ил, пыль, песок, графий, галька, валуны.

По характеру движения (взвешенные, донные)

Размер взвешенных частиц зависит от гидравлической крупности (w) – падение частиц в не подвижной воде. Температура больше- отложений больше.

Если w<v (скорости течения) – частицы удерживаются, если на оборот оседают

33. Донныя наносы. З Эрі.

Валачэнне цвёрдых часцінак па дну рэчышча абумоўлена прыдоннай хуткасцю вады. З павялічэннем хуткасці ўзрастаюць памеры часцінак, якія могуць перамяшчацца па дну. На раўнінных рэках па дну перамяшчаюцца невялікія часцінкі, на горных рэках пры значных ухілах вада пераносіць жвір, гальку, нават валуны. Часцінкі кранаюцца з месца і пачынаюць рухацца, калі хуткасць воднай плыні выводзіць яе з устойлівага стану. Рух часцінак мае скачкападобны характар. Скачкападобны рух часцінак у прыдонным слаі плыні адбываеццаа ў выглядзе слізгання, перакочвання і пераскоквання. Такі рух часцінак называюць сальтацыяй. Залежнасць паміж вагой часцінак, якія валочацца па дну рэчышча, і хуткасцю, пры якой гэтыя часцінкі рухаюцца, выражаюцца формулай Эры: Р = А V⁶, дзе Р – маса часцінкі, А – каэф, які залежыць ад формы і ўдзельнайвагі часцінкі, V – хуткасць, пры якой гэтыя часцінкі пачынаюць рухацца.Закон Эры адлюстроўвае тое, што пры невялікай розніцы ў хуткасці горныя рэкі пераносяць буйную гальку і валуны, а не раўнінныя - дробныя пясчаныя часцінкі. Пры адпаведных умовах рака мае адпаведную здольнасць перанесці абмежаваны расход завіслых наносаў. Гэтая здольнасць ракі залежыць ад яе гідралагічных характарыстык (ухілу, хуткасці, глыбіні) і складу наносаў. Пры перавышэнні расходу завіслых наносаў над транспарціруючай зольнасцю плыні адбываецца іх акумуляцыя. Для такой ацэнкі плыні існуюць эмпірычныя залежнасці, напрыклад, формула Е.А.Замарына: Р = 11V √(RVI)/W, дзе Р – трансп здольнасць плыні, кг/м²; R – радыус, м; І – ухіл паверхні плыні; W – сярэдняя гідраўлічная буйнасць завіслых наносаў, м/с.

34 Гідроморфолог тіпы русловых процессов

Тыпы рэчышчавых працэсаў: 1) с тужкападобны- перамяшч па дне буй-х адз-х пясч-х градаў, v_ср= 200-300 м/ год, длина= 6-8 р,выш.= 2-3 м, интенс скор гряд изменяеи по сезонам. Мах – в половодье., встр на ровн-х отрезках реки при отсутст поймы. 2) Побачневы тып – в полноводие гряды движ в перекошенном виде.Образов Левобер. и правобер гряды. В межень пр пониж ур самые выс части грядосых, соед с берегами и обр- побочни.Верхняя затопл часть гряды нижнего побочня явл. грабнем переката.Выс побочня= 1-2 м, скор их перемеш=от дес до 100 м в год. 3) абмежаваннае меанд. - обр в узк долинах,сложен тв породами., не обр старицы, а только извевается русло. 4) свабодное(заверш) меанд на уч рек с шир далинами,в итоге происходит преобр русла с старицу.Сначала меандр сползает вниз по теч, а потом станов округлым. Происх разрыв перешейка междеу 2 смеж меандр-старица,далее возник новая мандра.(увел скор, уменш длина,увелич плотность) СВАБОДНАЕ НЕЗАВЕРШ МЕАНДР- спрямлене русла и формиров протоки,которое происх в пониж частях поймы. Это движен станов-ся новым глав руслом, а старое –отмирает(актив аккум)

Дата добавления: 2015-12-08