Четыре танкиста и собака 1 страница

JANUSZ PRZYMANOWSKI	Януш Пшимановский
CZTEREJ PANCERNI I PIES	Четыре танкиста и собака
	Пер. с польск. - О.Акимченко, Л.Кашкуревич.
CZĘŚĆ 1	КНИГА ПЕРВАЯ
ROZDZIAŁ 6..	6.
TRZY DZIESIĄTKI	Три десятки
Z SAMEGO RANA DOSTALI nowiutkie karabiny o ciemno oksydowanych lufach i gładkich kolbach pociągniętych brązowym lakierem, poprzez który widać było słoje — żyły drzew, które dostarczyły materiału na broń.	С самого утра друзья отправились получать винтовки. Они были новенькие, с темными поблескивающими стволами и гладкими прикладами, покрытыми коричневым лаком, сквозь который были видны кольца — жилы деревьев, пошедших на производство оружия.
— Janek, mosz se tyn numer zapamiętać.	— Янек, запомни номер своей винтовки.
Ze snu cię obudzą pośrodku nocy i mosz pamiętać.	Чтоб ночью, если разбудят, мог его назвать.
Jak się twoja dzieucha nazywa, możesz zapomnieć, a tyn numer mosz pamiętać.	Ты, к примеру, можешь забыть, как твою дивчину зовут, а этот номер обязан помнить.
Popatrzył na swego młodszego kolegę i urwał, bo przypomniał sobie, że będzie już ze trzy tygodnie, jak Lidka odjechała z brygady na kurs radiotelegrafistek.	Елень посмотрел на своего младшего товарища и тут же замолчал; он вспомнил, что уже три недели, как Лидка уехала из бригады на курсы радиотелеграфисток.
Odjeżdżając obiecywała Jankowi pisać.	Прощаясь, она обещала Янеку писать.
Jeleń wiedział, że nie pisze, bo przecież by spostrzegł, gdyby list przyniesiono.	Елень знал, что она не пишет. Он бы сразу заметил, если бы письмо пришло.
Wszędzie — na ćwiczeniach, w kolejce do kuchni, na narach w ziemiance — byli razem od świtu do nocy i od nocy po następny świt.	Везде: на учениях, в очереди у кухни, на нарах в землянке — они с Янеком были вместе с рассвета до ночи и с ночи до следующего утра.
Spali okrywając się wspólnie dwoma kocami.	Спали, укрываясь двумя одеялами.
Wiedział więc, że Lidka nie pisze, a Janek o niej nie zapomina, coraz częściej zamyśla się wieczorami.	В общем, Елень не мог не знать, что Лидка не пишет и что Янек не забывает о ней и все чаще задумывается по вечерам.
Chyba tydzień czy dziesięć dni temu dostali mundury.	Неделю назад они получили форму.
Poszli do łaźni, tam oddali swoje stare, cywilne ubrania.	Сначала пошли в баню, там оставили свою старую гражданскую одежду.
Wypuszczano ich drugimi drzwiami, każdego tak, jak na świat przyszedł, a tam magazynier siedział i wydawał wszystko nowe.	Затем их выпускали через другие двери по одному в чем мать родила, а там начальник вещевого склада выдавал новое обмундирование.
Janek miął szczęście, bo w kieszeni munduru znalazł niedużą kartkę, pół stroniczki wyrwane z zeszytu.	Янеку посчастливилось: в кармане гимнастерки он нашел небольшой, в полстраницы, листок, вырванный из тетради.
Nieznajoma dziewczyna, która szyła mundur, napisała na niej cztery słowa: „Polskomu sołdatu na szczastie”.	Неизвестная женщина, которая шила форму, написала на нем четыре слова: «Польскому солдату на счастье».
I nic więcej, tylko te cztery słowa.	И больше ничего, только эти четыре слова.
Nie wiedzieli, choć próbowali się domyślić, czy ma jasne czy ciemne włosy, czy jest młoda, czy może mogłaby im być matką.	Они пытались представить, какие у нее волосы, темные или светлые; какая она, молодая или, может быть, в матери им годится.
Podpisu ani adresu nie było.	Ни подписи, ни адреса на листке не было.
Janek posmutniał — dostał list bez adresu, a na adres, który specjalnie wypisał Lidce w jej notesiku, listy nie przychodzą.	Янек опечалился: получил письмо, но без обратного адреса, а на адрес, который он специально записал Лидке в ее записную книжку, письмо все не приходило.
Wolałby ten drugi, ale wstydził się powiedzieć na głos, bo przecież skrzywdziłby tamtą, która szyjąc w fabryce dziesięć czy dwanaście godzin, mając zapewne brata czy syna na froncie, znalazła czas, żeby przesłać życzenia szczęścia nie znanemu jej, polskiemu żołnierzowi.	Ему, конечно, больше хотелось получить Лидкино письмо, но он устыдился сказать об этом вслух: ведь он бы обидел ту, которая, работая на фабрике по десяти, а то и по двенадцати часов, проводив брата или сына на фронт, нашла время послать листок с пожеланием счастья не известному ей польскому солдату.
Mundury wyszukał im magazynier takie, jak trzeba: szeroki w barach dla Jelenia i niewielki dla Kosa.	Начальник склада подобрал им обмундирование как раз такое, какое нужно: для Еленя — попросторнее в плечах, а для Коса — поуже.
Tylko cholewy w Jankowych butach były przyszerokie.	Правда, голенища у сапог, которые получил Янек, были довольно широкими.
Szewc zwęził je za trzy paczki machorki.	За три пачки махорки сапожник сделал их по ноге.
Tego samego dnia, w którym dostali broń, po śniadaniu nie było zajęć.	В тот день, когда получали оружие, после завтрака не было никаких занятий.
Około dziesiątej stanęli wszyscy na zbiórce, pomaszerowali w stronę polany.	Около десяти часов было объявлено построение, затем все промаршировали к поляне.
Śnieg leżał na niej puszysty, biały, taki, który pada tylko nocą, ale dzień był nad podziw ciepły.	На ней лежал снег, пушистый, белый, какой выпадает только ночью. День выдался на диво теплый.
Oficerowie ustawiali w podkowę coraz to nowe oddziały.	Офицеры выстраивали подходившие подразделения, так что получался один общий строй в форме подковы.
Żołnierze po raz pierwszy zauważyli, jak wielu ich przez ten czas przybyło.	Солдаты впервые увидели, как их много прибыло за это время.
W dwuszeregach zebrało się przeszło pięciuset chłopa, cały pułk pancerny.	В двух шеренгах собралось более пятисот парней — целый танковый полк.
Pogadywali cicho z sąsiadami, czekali.	Тихо переговариваясь друг с другом, все ждали.
Tak wypadło, że kapral Łobodzki, kucharz, z którym wojowali pierwszego dnia, stał tuż przed nimi.	И вдруг оказалось, что капрал Лободзкий, повар, с которым Елень и Кос столкнулись в первый же день, стоит тут же, впереди них.
— Puścili was, panie kapral?	— Выпустили вас, пан капрал?
Zerknął do tyłu, nie odpowiedział.	Лободзкий бросил на них взгляд и ничего не ответил.
Jeleń położył mu ciężką rękę na ramieniu i tamten odwrócił się, zamrugał powiekami.	Тогда Елень опустил на его плечо свою тяжелую руку, и тот обернулся, заморгал.
— Czego?	— Чего еще?
— Jak to może być, że was puścili — Gustlik nie zdejmował ręki.	— Как же это вас отпустили? — переспросил Густлик, не снимая руки с плеча капрала.
Kucharz poczerwieniał, ale opanował się i odpowiedział spokojnie:	Повар покраснел, но тут же овладел собой и спокойно ответил:
— Obiecałem generałowi…	— Я обещал генералу…
— A nie cyganisz?	— А не обманешь?
— Nie tobie dawałem słowo.	— Не тебе слово давал.
— No, kamrat — powiedział Gustlik, zdejmując mu dłoń z ramienia i z tonu trudno było poznać, czy to ma być ostrzeżenie, czy też, że uwierzył.	— Но, капрал! — сказал Густлик, снимая с плеча капрала руку. По тону, каким произнес эти два слова Елень, трудно было понять, что в них звучало: предостережение или доверие.
— Ja bym mu nie przepuścił — szepnął Janek.	— Я бы не выпустил его, — шепнул Янек.
Jeleń obrócił głowę, pochylił się i powiedział równie cicho:	Елень наклонился к нему и так же тихо сказал:
— Wierzyć trzeba.	— Нужно верить.
Z człowiekiem różnie w życiu bywa.	С человеком всякое в жизни случается.
Może go kto okradał i on teraz… Jakby tak mnie nie wierzyli? A przecym wierzą.	Может, его кто обкрадывал, и он теперь… А если бы и мне не поверили? А ведь верят.
Oficerowie wystąpili przed szereg i półobróceni w stronę oddziałów podali komendę:	Офицеры выступили перед шеренгой и, стоя вполоборота к строю подразделений, подали команду:
— Baczność! Na ramię… broń! Prezentuj… broń!	— Смирно! На пле-чо! На кра-ул!
Od tej strony, ku której podkowa była rozwarta, nadszedł generał.	С той стороны, куда подкова строя была обращена вогнутой стороной, подошел генерал.
Kroczył spokojnie wzdłuż zielonych, znieruchomiałych kompanii, uważnie patrzył w twarze.	Он спокойным шагом двигался вдоль зеленых, неподвижно застывших рот, внимательно вглядываясь в лица.
Potem przystawał, salutował i witał się.	Затем останавливался, брал под козырек и здоровался:
— Czołem, chłopcy!	— Здравствуйте, ребята!
— …ołem …telu …enerale — odkrzykiwali chórem, połykając pierwsze zgłoski.	— Здравия желаем, гражданин генерал! — хором отвечала рота.
Kiedy przechodził obok Jelenia i Kosa, wydawało się obu, że poznał ich i jakby cień uśmiechu przemknął mu po twarzy.	Когда генерал проходил мимо Еленя и Коса, обоим показалось, что он узнал их и словно тень улыбки пробежала по его лицу.
Okrzyki przenosiły się coraz dalej, szły wraz z dowódcą brygady do drugiego skrzydła podkowy.	Слова приветствия звучали глуше, удалялись вместе с командиром бригады к другому флангу подковы.
Patrzyli, jak generał zawraca, wychodzi na sam środek, staje przed nimi na baczność i swym niskim, silnym głosem komenderuje:	Густлик и Янек видели, как генерал возвращается с фланга. Вот он вышел на середину, встал перед строем по стойке «смирно» и низким, сильным голосом подал команду:
— Do nogi… broń! Do przysięgi.	— Оружие… к но-ге!.. К присяге!
Szczęknęły przerzucane z ramienia karabiny, pochylili je lufą ku lewej ręce, zdjęli czapki.	Глухо стукнули сброшенные с плеча винтовки.
Gołe, bez rękawic prawice podnieśli dwoma palcami ku górze.	Солдаты сняли шапки, подняли вверх два пальца правой руки.
— Przysięgam ziemi polskiej ‘i narodowi polskiemu… — dzieląc słowa, wyraźnie mówił generał i zawiesił głos, a oni wszyscy odpowiedzieli chórem:	— Присягаю земле польской и народу польскому… — выделяя каждое слово, отчетливо произнес генерал и сделал паузу. Все повторили хором:
— Przysięgam ziemi polskiej i narodowi polskiemu…	— Присягаю земле польской и народу польскому…
Czekali chwilę na dowódcę jak na ojca i powtarzali dalej:	Подождали, когда командир произнесет следующие слова присяги, и повторяли дальше:
— …rzetelnie pełnić obowiązki żołnierza w obozie, w pochodzie, w boju, w każdej chwili i na każdym miejscu… strzec wojskowej tajemnicy, wypełniać wiernie rozkazy oficerów i dowódców…	— …честно выполнять обязанности солдата в лагере, в походе, в бою, всегда и везде… строго хранить военную тайну, беспрекословно выполнять приказы командиров…
W listopadowym powietrzu oddechy unosiły się lekką mgiełką ponad szeregami.	Над шеренгами в ноябрьском небе клубился легкий пар.
— Przysięgam dochować wierności sojuszniczej Związkowi Radzieckiemu, który dał mi do ręki broń do walki ze wspólnym naszym wrogiem, przysięgam dochować braterstwa broni sojuszniczej Czerwonej Armii.	— Присягаю на верность своему союзнику, Советскому Союзу, который дал мне в руки оружие для борьбы с общим врагом, присягаю на верность братской Красной Армии…
Wysoko z północnej strony nieba, widoczny tylko jako srebrna ważka, sunął po niebie samolot.	Высоко в небе, с южной стороны, появился едва заметный, похожий на серебряное коромысло, самолет.
Dźwięk silnika dobiegał na ziemię równy, wysoki niczym brzęk osy.	До слуха долетело ровное, высокое, похожее на осиное, гудение мотора.
Dostrzec nie mogli z tej odległości, ale wiedzieli wszyscy, że ma na skrzydłach gwiazdy, że patroluje w mroźnym powietrzu nad ziemią, którą mieli pod nogami.	На таком удалении нельзя было увидеть, чей это самолет, но все знали, что на крыльях у него красные звезды, что он патрулирует в морозной голубизне над землей, на которой они стояли.
— Przysięgam wierność sztandarowi mojej brygady i hasłu ojców naszych, które na nim widnieje: „Za naszą wolność i waszą”.	— Клянусь быть преданным Знамени моей бригады и лозунгу отцов наших, на нем начертанном: «За Вашу свободу и нашу!»[1]
Przysięga była skończona, dowódca jednak nie podawał komendy i stali długą chwilę nasłuchując w ciszy, jakby mieli nadzieję, że z daleka, być może znad samej Wisły, przyjdzie echo.	Церемония принятия присяги окончилась, но командир не подавал команды расходиться, и все стояли, словно прислушиваясь к наступившей тишине и надеясь, что издалека, быть может, от самой Вислы, придет эхо.
Od Oki zadął wiatr i pylił śniegiem z sosnowych gałęzi.	С Оки дул ветер, срывая снежную пыль с веток сосен.
Nikt ich nie pytał, czy dotrzymają słowa.	Никто их не спрашивал, сдержат ли они клятву.
Może dlatego, że odpowiedzieć mieli nie słowem, lecz czynem.	Может быть, потому, что ответ предстояло держать не словом, а ратным делом.
DZIEŃ JUŻ DO KOŃCA był uroczysty, wolny od zajęć.	День проходил торжественно, празднично. Занятий никаких не было.
Do obiadu wydano im w blaszanych kubkach po sto gramów wódki.	Перед обедом всем выдали в жестяных кружках по сто граммов водки.
Janek miał ochotę spróbować, jak smakuje, ale Jeleń przytrzymał go za rękę:	Янек хотел попробовать, какой у нее вкус, но Елень придержал его за руку:
— Niechej to, chłapiec.	— Погоди, парень.
Jak będą mleko dawać, to ci swoje dom, a tego nie ruszaj.	Когда будут давать молоко, я тебе свое отдам, а это тебе ни к чему.
Jo wypiję za twoje zdrowie.	Я за твое здоровье выпью.
Po południu większość poszła na mecz piłki nożnej, który, jak głosił afisz, miał się rozegrać na boisku korpusu między dywizją piechoty im. Henryka Dąbrowskiego a artylerzystami z brygady im. Józefa Bema.	После обеда почти все отправились на футбольный матч, который, как гласила афиша, должен был состояться на спортивной площадке корпуса между командами пехотной дивизии имени Генрика Домбровското и артиллерийской бригады имени Юзефа Бема.
Inni, korzystając z ciszy, pisali w ziemiankach listy.	А некоторые, пользуясь затишьем, писали в землянках письма.
Janek i Gustlik, którzy nie mieli do kogo pisać, oraz Szarik, jako że się jeszcze stawiać liter nie nauczył, poszli na spacer, nad Okę.	Янек и Густлик, которым писать было некому, а вместе с ними и Шарик отправились прогуляться к Оке.
Psu się zresztą należała rozrywka, bo cały ranek spędził w ziemiance uwiązany na sznurku za obrożę.	Шарику тоже нужно было отдохнуть, потому что он все утро сидел в землянке, привязанный на шнурке за ошейник.
Obroża była nowa, z jasnej skóry, nabijana metalowymi ćwiekami, a sporządzona przez tego samego szewca, co cholewy Jankowi zwężał.	Ошейник был новый, из белой кожи, украшенный металлическими заклепками из гвоздей. Его сшил тот же сапожник, который суживал Янеку голенища сапог
Dali za nią trzy dalsze paczki machorki, bez żalu zresztą, bo obaj nie palili, a fasowali razem z innymi.	За эту работу Янек и Густлик отдали ему еще три пачки махорки, которой им совсем не было жалко, потому что оба не курили, однако получали ее наравне со всеми.
Wyszli na niski zaśnieżony brzeg.	Они вышли на пологий заснеженный берег.
Szarik gonił jak oszalały tam i z powrotem, koziołkował po śniegu, a oni stali i patrzyli na szarą wodę, wolną jeszcze od kry, ale przymarzniętą po brzegach.	Шарик ошалело носился по берегу, кувыркался в снегу, а они смотрели на серую воду, еще свободную ото льда, но уже схваченную тонкой коркой у берегов.
O tej rzece śpiewali piosenkę, że „płynie, płynie Oka, jak Wisła szeroka, jak Wisła głęboka”.	Об этой реке в одной песенке пелось: «Течет, течет Ока, как Висла, широка, как Висла, глубока».
Przypomniało się to widać obu naraz, bo Janek powiedział:	Наверное, обоим одновременно пришли на память эти слова, потому что Янек произнес вслух:
— Wisła szersza, znacznie szersza.	— Висла шире, намного шире.
Chyba, żeby liczyć tylko jedną odnogę.	Разве что только один рукав считать.
— Nie mów — obruszył się Jeleń.	— Э, не скажи, — возразил Елень.
— Od mojego domu do Wisły bydzie nie dali jak do tamtej szosy.	— От моего дома до Вислы будет не дальше, чем вон до той дороги.
Całe lato chodziłech do Kuźni na drugą stronę po kamieniach, bo przez most dalij.	Я целое лето ходил в Кузню и всегда перебирался на другой берег но камням, потому что через мост было дальше.
Chyba, że może wiosną, po deszczach, ale i to tako szeroko nie bydzie.	Конечно, весной или после дождей она разливается, но и то такая широкая не бывает.
Pamiętali Wisłę rozmaitą, inną dla każdego, ale coś z prawdy było w piosence.	Каждый помнил свою Вислу: один — широкую, другой — узкую, но все же правда была в этой песенке.
Może sosny, może piach okryty teraz śniegiem, czy brzeg wysoki, podcięty prądem po drugiej stronie.	Может быть, эта правда — сосны, может, песок, скрытый теперь снегом, или высокий берег, размытый течением на той стороне.
A może po prostu odkąd przyszli tu żołnierze w polówkach z orzełkiem, sama ziemia postarała się być podobna do Polski.	А может, для прибывших сюда солдат в шапках с орлом сама земля постаралась походить на польскую и напомнить им родину.
— To żeśmy już są pancerniacy, po przysiędze.	— Вот мы и стали танкистами после присяги.
— Żołnierze, to tak, ale pancerniacy… Kiedy nam wreszcie te czołgi dadzą?	— Солдатами — да, а танкистами… Когда же нам дадут эти танки?
Szarik, po kolejnym koziołku wywiniętym w śniegu, stanął na sztywnych łapach, zjeżył sierść i nastawił uszy.	Шарик, резвившийся в снегу, вдруг замер неподвижно, взъерошил шерсть и навострил уши.
— Coś ty tam zwietrzył?	— Кого ты там учуял?
Pies warknął krótko i stał dalej nieruchomo.	Пес тявкнул коротко, но с места не двинулся.
— Poczekajże, cicho — Jeleń pochylił się, osłonił ucho dłonią.	— Да погоди ты, тише. — Елень пригнулся, прислонив к уху ладонь.
Z daleka doszło ich najpierw jakby lekkie drganie ziemi, które nie ustawało, przybliżało się, a potem już zupełnie wyraźnie usłyszeli dudnienie przetykane jasnym, połyskliwym dźwiękiem metalu.	Сначала они ощутили докатившееся издалека легкое дрожание земли, которое не исчезало, а все приближалось, усиливалось. И вот уже хорошо слышен гул, сопровождаемый отчетливым звонким лязгом металла.
Zawrócili od rzeki na pagórek, gdzie wyżej.	Оба зашагали от реки, поднялись на пригорок.
Pies szedł za nimi nastroszony, ostrożnie stawiając łapy.	Шарик шел позади настороженный, медленно переставляя лапы.
Warkot był coraz wyraźniejszy, dochodził od lasu, przez który biegła.droga do obozu, i obaj spostrzegli nagle, jak za pniami mignął im niski, otyły, podany do przodu kształt. Tuż potem wyskoczył na pole czołg, osłonięty z boków wytryskami wirującego błota i śniegu.	Грохот становился все сильнее, приближаясь со стороны леса, через который шла дорога к лагерю. Янек и Густлик вдруг заметили, как между деревьями промелькнул овальной формы, подавшийся вперед какой-то непонятный силуэт, и тут же на поле выскочил танк, скрытый с боков фонтанами грязи и снега.
Za nim drugi, trzeci, piąty.	За ним — второй, третий, пятый.
Szły w krótkich odstępach, grając silnikami, podobne do słoni, które atakując wyciągają trąby do przodu.	Они шли с короткими интервалами друг за другом, ревя моторами, похожие на слонов, устремившихся в атаку с вытянутыми вперед хоботами.
— Czołgi…	— Танки…
— Czołgi!	— Танки!
Wymieniwszy tę oryginalną myśl, ruszyli kłusem z miejsca i na przełaj, wyprzedzani przez psa, pobiegli w stronę obozu.	Янек и Густлик, высказав вслух эту «оригинальную» мысль, сорвались с места и побежали напрямик, обгоняемые Шариком, в сторону лагеря.
Mokry śnieg czepiał się butów, hamował kroki, więc zasapali się solidnie, nim przecięli pole.	Мокрый снег прилипал к сапогам, сдерживая бег, так что они сильно запыхались, прежде чем пересекли поле.
Zwolnili i szli szybko, widząc z daleka, jak od znieruchomiałej kolumny idzie jakiś człowiek, składa meldunek generałowi, a potem wraca i daje chorągiewkami znaki stojącym na drodze wozom.	Остановились, перевели дух и быстро зашагали, увидев издалека, как от застывшей в неподвижности колонны отделился человек, подошел к генералу и отдал ему рапорт, а затем повернулся и флажками подал сигнал стоящим на дороге машинам.
Czołgi znowu zadudniły silnikami, ruszyły teraz już wolno, jak posłuszne zwierzęta wpełzały między drzewa, obracały się w miejscu i ustawiały równym szeregiem jeden obok drugiego.	Танки снова взревели моторами и двинулись теперь уже медленно; как послушные животные, ползли они между деревьями, разворачивались на месте и останавливались в ровной шеренге, один возле другого.
Kiedy Janek i Gustlik podeszli blisko, ostatni doszlusował i wyłączył silnik.	Когда Янек и Густлик подошли поближе, последний танк пристроился к остальным и выключил мотор.
Pachniało metalem, oliwą, ostrą wonią spalin i ziemią przemieszaną ze śniegiem na błoto.	Запахло металлом, маслом, гарью и землей, перемешанной со снегом и превратившейся в грязь.
Tu i ówdzie koło wozów stali ludzie w granatowych kombinezonach, wdzianych na wierzch waciaków, ściśniętych skórzanymi pasami.	Везде у машин стояли люди в темно-синих комбинезонах, надетых поверх ватников и перетянутых кожаными ремнями.
— Czołgi — powiedział Janek.	— Вот это да! — восхищенно произнес Янек.
— No czołgi! — odrzekł mu jak echo Gustlik.	— Сила! — ответил ему Густлик.
Szarik, który w życiu niczego podobnego nie widział, stał kilka kroków dalej, ukryty na wszelki wypadek za sosną.	Шарик, который в жизни ничего подобного не видел, стоял в нескольких шагах позади них, спрятавшись на всякий случай за сосну.
Z sierścią zjeżoną na grzbiecie, węszył niechętnie swym czarnym ruchliwym nosem.	Вздыбив шерсть на спине, он нюхал воздух своим чутким черным носом.
Kos i Jeleń podeszli do najbliższego wozu, oglądali go uważnie, poczęli dotykać pancerza.	Кос и Елень подошли к ближайшей машине, внимательно стали осматривать ее, дотрагиваясь руками до брони.
— Ostrożnie, bo ułamiesz.	— Осторожно, а то сломаешь.
Zza wozu wyszedł smukły, ciemnolicy mężczyzna z gołą głową, okrytą jasnymi kędziorami, w ręku trzymał czarny trój grzebieniasty hełm czołgowy z długim kablem zakończonym wtyczką.	Из-за танка вышел стройный смуглолицый мужчина с непокрытой светловолосой кудрявой головой. В руке он держал черный шлем танкиста.
Pod kombinezonem, rozpiętym przy szyi zobaczyli radziecki mundur oficerski.	Под комбинезоном, расстегнутым сверху, они увидели советскую офицерскую форму.
— Z nami bydziecie, tawariszcz? — zapytał Gustlik.	— Вместе будем служить, товарищ? — спросил Густлик.
— Czyście jeny czołgi przyprowadzili?	— Или вы только танки пригнали?
— Przyprowadziliśmy i jak się uda, to doprowadzimy do samego Berlina.	— Пригнали. Если удастся, доведем до самого Берлина.
Taki rozkaz.	Такой приказ.
Wyszedłem ze szpitala, chciałem wrócić do swojej jednostki, a tu mi powiadają: „Wy lejtienant, Wasyl Semen, będziecie sojuszników uczyć” — niespodzianie roześmiał się wesoło i dźwięcznie, wyciągnął do nich rękę, żeby się zapoznać.	Я, когда вышел из госпиталя, хотел вернуться в свою часть, а мне приказывают: «Вы, лейтенант Василий Семенов, будете союзников учить». Лейтенант неожиданно весело и звонко рассмеялся. Потом протянул руку, предлагая знакомиться.
Wymieniając swoje nazwiska spostrzegli ze zdziwieniem, że lejtnant ma jedno oko niebieskie, a drugie czarne jak smoła.	Называя свои имена, они с удивлением заметили, что у лейтенанта один глаз голубого цвета, а другой черный как смола.
— Będę was uczył. Chyba że sami lepiej ode mnie potraficie.	— Ну что ж, буду вас учить, пока не научитесь лучше меня с ними обращаться.
We wnętrzu wozu coś zastukało, skrzypnęło i włazem na przedzie czołgu począł wychodzić mechanik.	Внутри машины что-то стукнуло, заскрипело, и через передний люк танка стал выбираться механик.
Zobaczyli najpierw głowę, potem umorusaną twarz i wreszcie oba ramiona.	Сначала они увидели его голову, затем чумазое лицо и наконец плечи.
W tym samym momencie Szarik szczeknął wesoło, podbiegł i opierając przednie łapy o pancerz, liznął czołgistę po twarzy.	В то же мгновение Шарик весело гавкнул, подбежал к механику и, опершись передними лапами о броню, лизнул танкиста в лицо.
— Co za porządki, do czarta.	— Что за порядки, черт побери!
Na samym wstępie psy mnie w polskiej armii całują.	Только нос высунул, а тут собаки сразу целоваться лезут.
U nas w Gruzji…	У нас в Грузии…
— Grigorij! — wrzasnął Janek.	— Григорий! — закричал Янек.
Czołgista stał we włazie i przyglądał mu się niepewnie.	Танкист, наполовину уже вылезший из люка, замер, разглядывая Коса.
— Tak. Nazywam się Grigorij Saakaszwili.	— Да, я Григорий Саакашвили.
A ty kto?	А ты?..
— Pies poznał, pamięta, jak mu cukier dawałeś, a ty mnie nie poznajesz?	— Собака тебя узнала, помнит, как ты ей сахар давал. А меня не узнаешь?
— Janek! Towarzyszu lejtenancie, ja go przecież znam.	— Янек! Товарищ лейтенант, я его знаю.
To mój przyjaciel.	Это ж мой друг.
Myśmy się bili, solidnie żeśmy się bili, zanim wyszło, że to wspólna wojna jego i moja.	Мы еще с ним дрались, здорово дрались, пока не сообразили, что война общая — и его, и моя.
— Góra z górą się nie spotka, a człowiek… jak widać na obrazku — powiedział oficer i roześmiawszy się znowu wesoło, dodał: — Ale ja nic nie rozumiem.	— Гора с горой не сходятся, а человек… — резюмировал лейтенант и, снова весело рассмеявшись, добавил: — Но я ничего не понимаю.
— Jo też ni — zgodził się Jeleń.	— Я тоже ничего, — согласился с ним Елень.
Janek wyjaśnił krótko, a potem Saakaszwili powtórzył to samo obszerniej i kwieciście, wyjaśniając na dodatek, jak go wzięto do armii, posłano do fabryki, żeby się tam nauczył prowadzić i remontować czołgi, jak wreszcie wyprodukowano wóz tak wspaniały, że wszyscy orzekli, iż nikomu nie można go powierzyć, jak tylko mechanikowi–kierowcy Saakaszwili. A kiedy zobaczyli, jak on jeździ, to powiedzieli: „Od Kamczatki do Tbilisi nikt tak pięknie nie prowadzi czołgu.	Янек в нескольких словах объяснил, в чем дело, и Саакашвили подтвердил сказанное Янеком, а потом подробно и красочно рассказал, как его взяли в армию, направили на завод учиться водить и ремонтировать танки, как был выпущен такой замечательный танк, что все сказали: «От Камчатки до Тбилиси никто так здорово не водит танк.
Niech nasz Grigorij jedzie z tym czołgiem do Polaków i pokaże, co umie”.	Пусть наш Григорий едет на этом танке к полякам и покажет все, что умеет».
— Ja z tobą, Grigorij, w twojej załodze będę.	— Я с тобой, Григорий, в твоем экипаже буду.
Chcesz?	Хочешь?
— I jo z wami — dodał Jeleń.	— И я с вами, — добавил Елень.
— A mnie, dowódcy wozu, o zdanie nie pytacie? — wtrącił lejtenant.	— А меня, командира танка, что же не спрашиваете? — вмешался лейтенант.
— Nie wiem, czy będziecie pasować do załogi, czy przypadniecie mi gustu.	— Не знаю, подойдете вы или нет.
Musicie pokazać, co potraficie.	Надо еще показать, что вы умеете.
Saakaszwili, jak wam już sam powiedział, jest kierowcą pierwszej klasy.	Саакашвили, как он вам уже сам рассказал, водитель первого класса.
Pokaż im Grigorij, co potrafisz.	Покажи-ка им, Григорий, что ты можешь.
— Ze szpilką?	— С гвоздем?
Lejtenant kiwnął głową.	Лейтенант кивнул.
Mechanik skoczył do wozu.	Механик бросился к машине.
Po chwili, przez otwarty właz, podał Semenowi ogromne, zardzewiałe gwoździsko na pół palca grube, na dłoń długie.	Минуту спустя он через открытый люк подал Семенову огромный заржавленный гвоздь в полпальца толщиной и с ладонь длиной.
Lejtenant wziął gwóźdź.	Лейтенант взял гвоздь.
Odprowadzany zdziwionymi spojrzeniami Jelenia i Kosa, podszedł do niedalekiej sosny, wbił ostrze w korę.	Провожаемый удивленными взглядами Еленя и Коса, он подошел к ближайшей сосне и воткнул гвоздь острием в кору.
— Odejdźmy trochę na bok — powiedział do swych nowych znajomych, a w stronę czołgu rzucił: — Gotowe.	— Отойдем-ка немного в сторону, — предложил он своим новым знакомым, затем повернулся к танку и крикнул: — Готово!
Nie zapomnij obrócić wieży.	Не забудь башню повернуть.
Trzasnął zamykany właz.	С грохотом закрылся люк.
Chwilę było cicho, potem zajazgotał rozrusznik i zagrał silnik.	С минуту было тихо, затем взвизгнул стартер и заработал мотор.
Wieża, posłuszna niewidzialnej ręce, obróciła się zgrabnie i zatrzymała z lufą skierowaną do tyłu.	Башня, послушная невидимой руке, легко повернулась и замерла. Ствол пушки смотрел назад.
Dudnienie z lekka wzrosło, drgnęły gąsienice i czołg ruszył nabierając pędu, wprost na drzewo.	Рокот мотора немного усилился, гусеницы дрогнули, и танк, набирая скорость, двинулся прямо на дерево.
— Złomie! — krzyknął Jeleń.	— Сломает! — крикнул Янек.
Nie złamał.	Однако не сломал.
Na dwie stopy przed pniem wóz przyhamował, stuknął z rozpędu pancerzem o gwóźdź i mocą trzydziestu ton wdusił go w drewno jak w masło.	В полуметре от сосны танк притормозил, с разгону стукнул лобовой броней по гвоздю и всей тридцатитонной массой вогнал его в ствол, как в масло.
Potem zakołysał się i na wstecznym biegu odszedł grzecznie na swoje miejsce, równając do innych.	Затем качнулся и задним ходом осторожно отошел на свое место, равняясь по остальным.
Sosna jeszcze drżała, osypując piaty śniegu i brunatne igły, ale gdy podeszli blisko, zobaczyli, że kora nie jest zgnieciona, że rdzawy łepek wystaje na pięć milimetrów.	Сосна еще дрожала, сбрасывая с себя пласты снега и бурые иглы, когда они втроем подошли поближе и увидели, что кора совсем не содрана, а ржавая шляпка гвоздя выступает на пять миллиметров от поверхности ствола.
— No i jak? — spytał lejtenant.	— Ну и как? — спросил лейтенант.
Grigorij otworzył właz, wyskoczył szybko i podbiegł do nich.	Григорий открыл люк, быстро выскочил и подбежал к ним.
— Tygrysa trafić, skóry nie zepsuć.	— В тигра нужно так стрелять, чтобы шкуру не попортить.
Tak trzeba jeździć — chełpił się, promieniejąc ze szczęścia.	Так и на танке ездить надо, — хвастливо заявил он, весь сияя.
— Fajnie! Wyście są starzy wojacy — z uznaniem potwierdził Jeleń.	— Тонкая работа! Вот что значит старый вояка, — с уважением подтвердил Елень.
— Grigorij stary wojak? Na froncie nie był.	— Григорий старый вояка? Да он и на фронте не был.
Roku jeszcze nie ma, jak mundur nosi. — śmiał się Semen.	Еще года не прошло, как форму носит, — засмеялся Семенов.
— Ale wy, towarzyszu lejtenancie, to chyba od urodzenia jesteście czołgistą? — spytał Janek.	— А вы, товарищ лейтенант, разве от рождения танкист? — спросил Янек.
— Od urodzenia to my wszyscy jednakowo — synowie u mamy i ojca.	— От рождения мы все одинаковые — сыновья у матери с отцом.
Nie jestem zawodowym wojskowym.	Я никогда не был кадровым военным.
Dopiero jak wojna wybuchła.	Пока война не началась.
Ja… — urwał i znowu roześmiał się swoim zaraźliwym, dźwięcznym śmiechem, mrużąc różnobarwne oczy: — Spojrzyjcie w niebo, na chmurę… Na tamtą wysoką, taką białą, jak w mleku wymytą, prześwietloną słońcem.	Я… — Он замолчал и снова рассмеялся своим заразительным звонким смехом, сощурив разноцветные глаза. — Посмотрите-ка на небо, на облако… Вон на то высокое, такое белое, как в молоке выкупанное, солнцем насквозь просвеченное.
Wiecie, jak się nazywa? Cirrostratus.	Знаете, как оно называется? Цирростратус.
I mogę wam jeszcze powiedzieć, że za dzień, najdalej dwa, przyniesie nam zmianę pogody i śnieg.	А еще вам могу сказать о нем, что через день, самое большее через два, оно принесет нам перемену погоды и снег.
Widzicie teraz, jaki ze mnie czołgista, od chmur… — zamilkł na chwilę i patrzył na zaskoczonych chłopców, a potem dodał: — No, dobra, myśmy pokazali, co potrafimy.	Видите теперь, какой из меня танкист? Специалист по облакам… — Он замолчал на минуту, глядя на удивленные лица парней, а потом сказал: — Ну хорошо, мы показали, что умеем.
Grigorij umie prowadzić, ja wróżę z chmur, a wy?	Григорий умеет водить танк, я гадаю по облакам, а вы?
Jeleń jeszcze raz uważnie obejrzał gwóźdź, a potem bez słowa ujął go w palce.	Елень еще раз внимательно осмотрел гвоздь, а затем молча ухватился за него пальцами.
Ręka poczęła mu drgać rytmicznie — w lewo, w prawo, w lewo, w prawo.	Рука его начала ритмично дергаться влево-вправо, влево-вправо.
Pod powierzchnią skóry wystąpiły niebieskawe żyły.	Под кожей вздулись голубоватые вены.
Zdawało się, że drga tylko ręka, ale po chwili gwóźdź począł się wysuwać z drewna i wreszcie wyskoczył.	Казалось, что дергается только рука, но через минуту гвоздь начал вылезать из дерева и наконец выскочил.
Jeleń wziął go teraz w obie dłonie i już bez większego wysiłku skręcił w pierścień.	Елень взял его в обе руки и без всякого усилия свернул в колечко.
— U nas, w Gruzji, był taki jeden, co konia brał za kark i podnosił.	— У нас в Грузии был один такой, коня поднимал.
Krewnych w Gruzji nie masz?	У тебя нет в Грузии родственников? — спросил Саакашвили.
Lejtenant, trzymając gwóźdź na dłoni, podrzucał go lekko.	Лейтенант, держа гвоздь на ладони, легонько подбросил его.
— Kto wie, może byś się nadał do załogi, ale twój kolega… Młody jeszcze jesteś — zwrócił się do Janka.	— Кто знает, может, ты и сгодился бы в наш экипаж, но вот твой товарищ… Больно уж ты молод, — повернулся он к Янеку.
— Lepiej byłoby gdzieś przy sztabie… W czołgu trudne życie.	— Лучше бы тебе где-нибудь при штабе быть… В танке жизнь трудная.
To nie to samo, co po polach na traktorze jeździć — znowu się roześmiał i dodał: — Łatwiej by ci było trzy razy w dziesiątkę trafić, niż do naszej załogi przystać.	Это не то что в поле на тракторе кататься. — Он улыбнулся и добавил: — Тебе, пожалуй, легче три десятки выбить из винтовки, чем стать членом нашего экипажа.
— Zgoda.	— Хорошо.
A jak trafię? Jutro akurat ostre strzelanie.	А если попаду? Завтра у нас как раз стрельбы.
Pójdziecie z nami?	Пойдете с нами?
— Pójdę.	— Пойду.
— A weźmiecie?	— А возьмете?
— Zobaczymy.	— Посмотрим.
— Towariszcz lejtienant — wtrącił Saakaszwili, mrugając do Kosa. — Raz słowo powiedziałeś, z ust wyleciało, nie goń teraz za nim jak kot za wróblem…	— Товарищ лейтенант, — вмешался Саакашвили, подмигнув Косу, — раз слово сказано, с губ слетело, то теперь уж нечего гнаться за ним, как кошка за воробьем…
BRYGADA STRZELAŁA OD SAMEGO RANA i echo suchych karabinowych trzasków niosło się po lesie.	Бригада стреляла с самого утра, и эхо сухих винтовочных выстрелов разносилось по лесу.
Jednak dopiero przed południem przyszła kolej na kompanię, do której należał Janek.	Но только к полудню подошла очередь выходить на огневой рубеж роте, в которую был зачислен Янек.
Zaczęto od początku szeregu, od najwyższych.	Первыми начали правофланговые, самые высокие.
Jeleń wystrzelał dwadzieścia cztery na trzydzieści możliwych i wpisano go zaraz na drugim miejscu listy najlepszych strzelców, tuż za chorążym Zenonem, który miał dziesiątkę, dziewiątkę i ósemkę.	Елень выбил двадцать четыре очка из тридцати возможных, и его фамилия была второй в списке лучших стрелков, сразу же после хорунжего Зенека, который выбил десятку, девятку и восьмерку.
Porucznik Semen i plutonowy Grigorij Saakaszwili, obaj już w nowych, polskich mundurach, cierpliwie czekali od samego rana, choć w lesie było wilgotno i chłodno.	Поручник[2] Семенов и плютоновый[3] Саакашвили (оба были уже в новой, польской форме, потому и звания их теперь стали тоже польскими) терпеливо ждали с самого утра, хотя в лесу было сыро и холодно.
Niebo, zgodnie z wczorajszą zapowiedzią, zaciągnęły śnieżne, ołowiane chmury.	Небо, как и предсказывал вчера Василий, было затянуто снеговыми свинцовыми облаками.
Gdy przyszła kolej na Janka, podeszli bliżej, patrząc, jak chłopak układa się na stanowisku.	Когда настала очередь Янека, они подошли поближе и стали смотреть, как парнишка устраивается на огневом рубеже,
Grigorij zdążył opowiedzieć swemu dowódcy wszystko, co wiedział o chłopcu, i Semen żałował wczorajszych żartów.	Григорий успел рассказать о Янеке все, что знал, и Семенов пожалел о своей вчерашней шутке.
Żałował, że jakoś prościej tego samego nie wytłumaczył.	Как он не мог догадаться сразу, что его обводят вокруг пальца!
Teraz jednak było za późno.	Но теперь уже было поздно.
Janek zaryglował karabin.	Янек зарядил винтовку.
Szarik, obecny tu również od rana, podniecony ciągłym hukiem wystrzałów, niecierpliwie oczekiwał momentu, kiedy jego pan zrobi użytek z broni i będzie można przynieść zwierzynę, której nie czuł węchem, ale której istnienia był pewien: gdzie strzelają, tam musi być zwierzyna.	Шарик, прибежавший сюда с самого утра, возбужденный непрерывным грохотом выстрелов, нетерпеливо ожидал момента, когда его хозяин пустит в дело свое оружие, чтобы потом можно было принести ему добычу, которой он пока не чуял, но в существовании которой был уверен: где стреляют, там должна быть какая-нибудь дичь.
Janek przytulił policzek do chłodnej kolby, poprzez szczerbinę i muszkę zobaczył czarny krąg w środku tarczy.	Янек прижался щекой к холодному прикладу, через прорезь прицела поймал на мушку черный кружок в центре мишени.
Spokojnie, spokojnie — pomyślał.	«Спокойно, спокойно, — приказал он мысленно себе.
— Niech ci się zdaje, że to tygrysie ślepia.	— Предположим, что это глаза тигра».
Wdech, wydech, łagodne ciągnięcie spustu, szeroko otwarte oczy.	Вдох, выдох, спусковой крючок плавно нажимается, глаза широко открыты.
Strzał huknął, jak należy — niespodzianie i Janek ucieszył się, że broń jest spokojna, nie gniewna, że odrzut ma mniejszy niż sztucer Starego.	Выстрел прозвучал, как и следовало, неожиданно, и Янек обрадовался, что оружие в его руках ведет себя спокойно, что отдача у него меньше, чем у штуцера Ефима Семеновича.
Wyrzucił łuskę, zaryglował.	Янек выкинул пустую гильзу, снова закрыл затвор.
Raz za razem oddał drugi i trzeci strzał.	Один за другим сделал еще два выстрела.
Czekał leżąc, póki nie skończą sąsiedzi, a potem kiedy przejrzano już broń, ruszyli w stronę tarcz.	Ждал, не вставая, пока не закончат соседи, а потом, после осмотра оружия, вместе со всеми направился к мишеням.
Szarik pobiegł pierwszy.	Шарик побежал впереди.
Za nim szedł Semen, potem Jeleń i Saakaszwili.	За ним шагал Семенов, чуть сзади — Елень, а дальше — Саакашвили.
Wszyscy starali się z daleka wypatrzeć czarne przestrzelmy na białym tle.	Каждый старался издалека разглядеть черные пробоины на белом фоне.
Janek pozostał kilka kroków w tyle.	Янек отстал на несколько шагов от всех.
Kiedy doszedł, tamci już byli przy tarczy, pochylali się nad nią.	Когда подошел, те уже стояли, склонившись над мишенью.
— Maładiec — powiedział porucznik wstając.	— Молодец! — похвалил поручник, выпрямляясь.
— Masz dwie dziesiątki.	— Две десятки.
Gdybyś trzeciej kuli w niebo nie posłał…	Если бы третью пулю в молоко не послал…
— Muszą być trzy — wyjaśnił Janek.	— Должно быть три, — возразил Янек.
Zarozumialec — pomyślał oficer i poczuł się jakoś osobiście dotknięty, że chłopiec, który od pierwszej chwili wydał mu się sympatyczny, jest jednak zbyt pewny siebie.	«Ого», — мысленно произнес офицер и почувствовал себя задетым за живое: паренек, с виду такой симпатичный, оказывается, самоуверенный малый.
— Dwie dziesiątki też dobra rzecz — starał się załagodzić Grigorij.	— Две десятки тоже неплохо, — успокаивал Янека Григорий.
Janek obejrzał cel — pośrodku czarnego krążka były dwa otwory: jeden w centrum, drugi po prawej u dołu.	Янек осмотрел мишень. В середине черного кружка было два отверстия: одно — прямо в центре, другое — чуть правее и ниже.
Bez słowa przeszedł za tarczę, gdzie stromo ku górze wznosił się nasyp kulochwytu. Klęknął, przesiewał ziemię między palcami, trzęsąc dłonią tak, jak poszukiwacze złota potrząsają przetakiem.	Он молча зашел за мишень, где находилась обрывистая насыпь пулеуловителя, опустился на колени и стал просеивать землю между пальцами, тряся ладонью так же, как старатели в поисках золота трясут решетом.
Piasek się osypywał, między palcami zostawały spłaszczone, ołowiane kule.	Песок высыпался на землю, а между пальцами оставались сплющенные свинцовые пули.
Chłopiec odrzucał je, wybierając tylko niektóre.	Янек отбрасывал их в сторону, отыскивая те, которые были нужны.
Szarik usiłował dopomóc w poszukiwaniach: znosił patyki, obwąchiwał ziemię dokoła, udało mu się nawet ukraść rulon papierowych tarcz, z czego był bardzo dumny i długo nie chciał ich oddać dyżurującym na strzelnicy żołnierzom.	Шарик пытался помочь Янеку в его поисках: уносил палки, обнюхивал вокруг землю. Ему даже удалось стащить рулон бумажных мишеней; он очень этим гордился и долго не хотел их отдавать дежурившим на стрельбище солдатам.
Wreszcie Kos wstał, podał na wyciągniętej ręce trzy metalowe, nierównomiernie rozbite kęsy pocisków.	Наконец Кос встал и подал на вытянутой руке три металлических, неравномерно разбитых кусочка — то, что когда-то было пулями.
Porucznik wziął je na dłoń, kolejno dotykał poduszeczkami palców i wreszcie rzekł:	Поручник взял их на ладонь, поочередно ощупал пальцами и произнес:
— Przepraszam, masz rację, wszystkie ciepłe.	— Да, ты прав, все теплые.
To znaczy dwie przeszły jedna za drugą.	Значит, две прошли одна за другой.
Nie wiedziałem, żeś taki snajper.	Не знал я, что ты такой снайпер.
— Weźmiecie?	— Возьмете?
— Wezmę.	— Возьму.
— Z psem?	— С собакой?
— Z psem.	— С собакой.
Tylko musisz się jeszcze nauczyć śpiewać.	Только тебе еще нужно будет научиться петь.
— Jak to śpiewać?	— Как это петь?
— Twoje miejsce będzie w czołgu na dole po prawej, obok mechanika.	— Твое место в танке будет внизу справа, рядом с механиком.
Potrzebny nam strzelec radiotelegrafista.	Нам нужен стрелок-радист.
Po radiowemu musisz nauczyć się śpiewać: ta–ti–ta, ta–ta–ta, ti–ti–ti… — Semen zanucił nazwisko chłopca sygnałami alfabetu Morse’a.	Ты должен научиться петь по радио: та-ти-та, та-та-та, ти-ти-ти… — Семенов негромко пропел фамилию Янека сигналами азбуки Морзе.
ROZDZIAŁ 7..	7.
ZAWIEDZIONE NADZIEJE	Обманутые надежды
LIST SZEDŁ DŁUGO.	Письмо шло долго.
Był trójkątny, złożony z kartki zeszytowego papieru, podobnie jak chłopcy składają gołębie.	Оно было треугольное, сложенное из тетрадного листка наподобие того, как мальчишки складывают бумажного голубя.
Gołąb wypuszczony z ręki nie przeleci dalej niż na drugą stronę ulicy, a z listem było inaczej: otrzymawszy znaczek i pieczątkę na poczcie, powędrował koleją parę tysięcy kilometrów, aż pod Moskwę.	Голубь, выпущенный из руки, не долетит дальше, чем до противоположной стороны улицы, а с письмом было по-другому: получив марку и штемпель на почте, оно совершило путешествие в несколько тысяч километров, дойдя до самой Москвы.
Tu jednak zdarzyła się przerwa w podróży.	Здесь, однако, случилась задержка.
List odłożono, bo prócz imienia i nazwiska były na nim tylko dwa słowa skreślone dużymi, drukowanymi literami: „Polska Armia”.	Письмо отложили, потому что помимо имени и фамилии на нем было только два слова, написанных крупными печатными буквами: «Польская армия».
Potem ktoś na moskiewskiej poczcie długo i cierpliwie szukał w grubych, bardzo tajnych zeszytach i dopisał pod spodem pięciocyfrową liczbę — numer poczty polowej sztabu.	Потом на московском почтамте кто-то порылся в толстых секретных тетрадях и дописал на треугольнике в самом низу пятизначное число — номер полевой почты штаба.
List powędrował do Sielc nad Okę, ale przyszedł w momencie, kiedy wojska już opuściły ziemianki i maszerowały na stację, niosąc karabiny, wioząc działa, prowadząc czołgi i samochody.	Письмо продолжило путешествие до Селецких военных лагерей на Оке, но пришло в тот момент, когда солдаты уже оставили землянки и совершали марш к станции с винтовками, орудиями, танками и автомашинами.
Zabrano go więc ze sobą do wagonu, w którym było wiele innej poczty, i przewieziono do zaśnieżonej wioski pod Smoleńskiem.	Письмо все же взяли, и вскоре оно очутилось в почтовом вагоне, в котором было много других почтовых отправлений, и допутешествовало до занесенной снегом деревушки под Смоленском.
Tu młody żołnierz odczytał nazwisko i powiedział do kolegi:	Здесь молодой солдат, прочитав на конверте фамилию, обратился к коллеге:
— Kto tam wie, gdzie taki służy.	— Кто знает, где такой служит?
Obywatelu sierżancie, chyba odesłać z powrotem?	Гражданин сержант[4], может, отослать обратно?
Sierżant miał siwe włosy i po raz pierwszy założył mundur ze skrzyżowanymi trąbkami na kołnierzu przed bardzo wieloma laty. Widział i wiedział niejedno, zniechęcał się niełatwo.	Сержант, уже немолодой седоволосый мужчина, впервые надевший солдатскую форму со скрещенными рожками на воротнике, через руки которого прошло не одно письмо, ничуть не был обескуражен.
— Odesłać? Listów tak od razu się nie odsyła, a tym bardziej daleko, aż na brzeg Oceanu Spokojnego.	— Отослать? Письма так сразу не отсылают, а тем более так далеко, к самому Тихому океану.

Дата добавления: 2015-10-21