2013-2014 оқу жылындағы «Ауыл шаруашылығы малдарын қолдан ұрықтандыру» пәнінің тесттік сұрақтары
Мамандығы 5В120100 - «Ветеринарлық медицина»
Оқу тілі - қазақша
Семестр – 5, Курс – ң, Топ – ВМ-41
Тесттік сұрақтарды құрастыруға жауаптылар Мурзабаев К.Е
№ | Сұрақ-тардың деңгейі | Сұрақтар | Тақырып | А жауап (дұрыс) | В жауап | С жауап | D жауап | Е жауап | |||
Ұрғашы малдың жыныс аппараты қандай бөлімдерден тұрады |
| ішкі және сыртқы | сыртқы | ішкі | беткі | ортаңғы және беткі | |||||
Ұрғашы малдың жыныс аппаратының ішкі бөліміне жатады | жыныстық бездер, жатыр түтіктері, жатыр, қынап | жатыр, жатыр түтүктері | қынап, шүртекей | сарпай, жұмыртқалық | қынап кіреберісі, сарпай | ||||||
Ұрғашы малдың жыныс аппаратының сыртқы бөліміне жатады | сарпай, қынап кіреберісі, шүртекей | жұмыртқалық, жатыр | жатыр мүйізшесі, қынап | жатыр денесі, жатыр тармақтары | қан, лимфа тамырлары, жүйке жүйесі | ||||||
Жұмыртқалық (ovaria, oophoron) және оның атқаратын қызметі | жұп орган, негізгі атқаратын қызметі аналық ұрық торшасы мен жыныстық гормондар түзіп шығару | тақ орган, жұмсақ, төлдің даму орны | үш қабаттан тұрады, жыныстық қатынасты қамтамасыз етеді | төрт қатарлы, төлдеу процесі кезінде белсенді қызмет етеді | бес қабатты, қан айналысына қатынасады | ||||||
Жұмыртқалықтың сыртқы пішіні және сиыр мен ұсақ малдағы көлемі қандай | дөңгелек, сопақша болады, сиырда 3х2 см, ұсақ малда 1,5х1 см | төрт бұрышты, сиырда 5х4 см, ұсақ малда 3,5х3 см | ромб тәрізді, сиырда 6х5 см, ұсақ малда 4,5х4 см | үшбұрышты, сиырда 7х6 см, ұсақ малда 5,5х5 см | трапеция тәрізді, сиырда 8х7 см, ұсақ малда 6,5х6 см | ||||||
Биелердің жұмыртқалығының сыртқы пішіні және көлемі қандай | бүйрек тәріздес, көлемі 5х3 см, кейде одан да үлкен | жүрек тәрізді, көлемі 10х8 см, кейде одан да кіші | бауыр тәрізді, көлемі 20х16 см | өкпе тәрізді, 25х20 см | бас тәрізді, көлемі 30х27 см, кейде мүлдем кіші | ||||||
Мегежіндердің жұмыртқалығының сыртқы пішіні және көлемі қандай | сырты бұжырланып тұрады, көлемі 3х2 см | сырты тегіс, көлемі 8х7 см | сырты жылтыр, көлемі 25х20 см | сары түсті, көз тәрізді, көлемі 32х21 см | ақшыл, түзу, көлемі 22х23 см | ||||||
Жұмыртқалық сыртынан қалай қапталған | жұмыртқалық сыртынан алғашқы эпителиймен қапталған, оның астында ақзаттық қабат болады | сыртында қабаты жоқ, оның астында ақзаттық қабат болмайды | терімен қапталған, эпителйй болмайды | кенеппен қапталып, бірігіп кеткен | жүнмен қапталып, теріге бітіп, араласып кеткен | ||||||
Жұмыртқалықты тіліп қарағанда | екі, яғни сыртқы-фолликулярлы және ішкі милы (қан, лимфа тамырлары, жүйке жүйесі) аймақтардан тұратынын ажыратамыз | үш қабаттан тұратынын ажыратамыз | төрт қатардан тұратынын және қан аралас сұйықтықты, қан тамырларын ажыратамыз | бес қабаттан тұратынын, ірің мен судың аралас түрін ажыратамыз | алты қатардан тұрып, олардың орналасу ретін ажыратамыз | ||||||
Фолликулярлы аймақта не орналасқан | алғашқы, дамушы, пісіп жетілген фолликулдар (граафов көпіршігі) және сары денелер | соңғы, піспеген сары денелер мен фолликулдар | жетілмеген сары дене мен фолликулдар | алты қатарлы, пісіп жетілуге қалған фолликуллдар | жеті қабатты, піскен, фолликулдар | ||||||
Жұмыртқалық сиырда, қой мен ешкіде қайда орналасқан | жамбас қуысында | қуықта орналасқан | құрсақ қуысында | диафрагмаға таяу | жатыр қуысында | ||||||
Жұмыртқалық биеде қайда орналасқан | құрсақ қуысында, оң жағынан 3-4-ші, ал сол жағынан 4-5-ші бел омыртқаларының астында | жамбас қуысында, 3-4-ші қабырға арасында | жатыр мүйізшесінде | жатырдың тармақтарында | кеуде аумағында, 5-6-шы қабырғаларының астында орналасқан | ||||||
Жұмыртқалық мегежінде, ұрғашы ит пен мысықта қайда орналасқан | құрсақ қуысының артқы бөлігінде | жамбас қуысының алдыңғы жағында | сан аймағының жоғарғы жағында | кеуде қуысының алдыңғы жағында | іш аумағының ортаңғы бөлігінде | ||||||
Жатыр түтікшелерінің атқаратын қызметі (salpinx) | аналық және аталық жыныс торшаларының кездесуін қамтамасыз ету | аталық пен аналық малдың кездесуін қамтамасыз ету | төлдің өсіп дамуын реттейді | аналық малдың дамуын қамтамасыз етеді | аналық малдың ауруын анықтайды | ||||||
Жатыр түтікшелері неше қабаттан тұрады | үш қабаттан (кілегейлі, етті, сірілі) тұратын өте жіңішке, жұмыртқалық пен жатыр тармағын жалғастыратын иректелген түтік | бес қатардан тұратын өте қалың түтік | алты қабаттан тұратын өте жіңішке, жұмыртқалық пен жатыр мойнын жалғастыратын иректелген түтік | бір қабаттан тұрады, орташа, жұмыртқалық пен жатырдың қан тамырларымен жалғасатын түтік | екі қатардан тұрады, жатыр және жамбас қуысымен жалғасатын түтік | ||||||
Жатыр түтікшесінің ішкі кілегейлі қабаты неден тұрады | кірпікшелі эпителийден | лимфадан | бір қабатты түтікті қабаттан | сірілі қабаттан | етті қабаттан | ||||||
Биеде, түйеде, сиырда, мегежінде жатыр түтікшесінің ұзындығы қанша сантиметр және ол қайда жалғасады | 25х30 см, түтіктің ішкі диаметрі жұмыртқалыққа жақындаған сайын кеңейеді, ақырында жалбырланып барып бахромкамен бітеді, кейде жұмыртқалықты қоршап жатады | 5х8 см, тік ішекке жалғасады, кейде тіпті тоқ ішекті түгел қоршап жатады, кейде жатырға қарай ұштасып барып бітеді | 7х12 см, тоқ ішекке жалғасып барып бітеді | 3х4 см, мес қарынға ұштасып барып бітеді | 55х60 см аш ішекке барып қосылып, жалғасады | ||||||
Қой мен ешкіде жатыр түтікшесінің ұзындығы қанша сантиметр | 10х15 см | 25х30 см | 30х35 см | 35х 40 см | 40-45 см | ||||||
Жатырдың (uterus, hystera, metra) негізгі атқаратын қызметі | төлдің өсіп дамуын қатамасыз етеді | аналық пен аталық жыныс клеткаларды кездестіреді | тақ орган, аналық ұрық торшасы мен түзіп шығару | аналық жыныстық гормондарды түзу | малды күйге келтіру | ||||||
Жатырдың бөлінуі | күрделі және жәй | жұмсақ және қатты | тығыз және бос | етті және сүйекті | құрғақ және сулы | ||||||
Күрделі жатыр қандай жануарларда болады | ауыл шаруашылық малдарында | тек сиырда | тек приматтарда | тек биеде | тек түйеде | ||||||
Жәй жатыр қандай жануарларда болады | тек приматтарда | тек жылқыда | тек есекте | тек қойда | тек ешкіде | ||||||
Қос жатыр қандай жануар түрінде кездеседі | кеміргіштерде | приматтарда | түйеде | ешкіде | қойда | ||||||
Қос тармақты жатыр қандай жануар түрінде кездеседі | жылқы мен есекте | сиыр мен түйеде | ешкі мен түйеде | қой мен сиырда | сиыр мен ешкіде | ||||||
Қос тармақты екіге бөлінген жатыр қандай жануар түрінде кездеседі | сиыр, түйе, қой, ешкі, мегежін, ұрғашы итте | кеміргіштерде | жылқыда | есекте | приматтарда | ||||||
Жатыр қабырғасы қандай қабаттардан тұрады | кілегейлі, етті, сірілі | тек сірілі | тек кілегейлі | тек етті | эпителийлі | ||||||
Жатыр қайда орналасады | жамбас қуысында | құрсақ қуысында | ауыз қуысында | іш қуысында | құрсақ аумағында | ||||||
Сиырдың жатыр тармақтары қайда орналасады | жамбас қуысында, кейде көп туған және кәрі сиырларда құрсақ қуысына қарай | ішек қуысында | ауыз аумағында | құрсақ маңында | тері қабатында | ||||||
Биенің, мегежіннің, ұрғашы ит пен мысықтың жатыр тармақтары қайда орналасады | құрсақ қуысында | ішек маңында | жамбас қуысында | терінің беткі жағында | ауыз маңайында | ||||||
Жатыр қайда бекітілген | жатыр шарбысы арқылы бел омыртқа бұлшық еттеріне | ішекке жабысқан | жамбас қуысына | құрсақ қуысына | іш маңына | ||||||
Жатыр қандай бөліктерден тұрады | жатыр мойыны, денесі, тармақтарынан | жатыр мойыны мен денесінен | денесі мен тармақтарынан | тармақтарынан | жатыр мойыны мен тармақтарынан | ||||||
Жатыр мойыны (cervix uteri) қандай мүшелерді жалғастырып тұрады | қынап пен жатыр денесін жалғастыратын, өте тығыз бұлшық етті орган | жатыр мен жатыр мойынын жалғастырады, өте жұмсақ орган | жұмыртқалық пен жатырды жалғайды, өте құрғақ қатты орган | жатыр мойыны мен жұмыртқалықты жалғайды, өте бос орган | жатыр мойыны мен сарпайды жалғайды | ||||||
Сиырларда жатыр мойынының диаметрі мен ұзындығы | диаметрі 3-4 см цилиндр тәрізді, ұзындығы 10-15 см | диаметрі 13-14 см шар тәрізді, ұзындығы 100-115 см | диаметрі 8-9 см ромб тәрізді, ұзындығы 3-4 см | диаметрі 15-16см трапеция тәрізді, ұзындығы 1-1,5 см | Диаметрі 20-24 см цилиндр тәрізді, ұзындығы 2,5-3,5 см | ||||||
Жатыр мойынының кілегейлі қабаты жануарларда қандай қатпарлар түзеді | биеде ұзына бойлық және сиырда, қой, ешкіде, мегежінде көлденең | сиырда, қой, ешкіде, мегежінде ұзынынан, ал биеде көлденең орналасқан | тек сиырда ғана ұзына бойлық | тек биеде ғана көлденең | тек шошқада ғана ұзына бойлық, басқасында көлденең | ||||||
Жатыр мойынының кілегейлі қабатының көлденең қатпарының ұштары қандай жануардан басқа малдарда қынапқа қарай бағытталып, бір-бірімен түйісіп тұрады | мегежіннен | сиырдан | қойдан | ешкіден | биеден | ||||||
Қандай жануар түрінде жатыр мойынының кілегейлі қабатының қатпарының ұштары бір-бірімен түйіспейді | мегежінде | түйеде | сиырда | биеде | ешкіде | ||||||
Жатыр мойнының кілегейлі қабатының эпителийі қандай шырыш бөледі | муцин тәрізді кілегейлі | түссіз сұйықтық | ақшыл түсті | қан аралас | несеп аралас | ||||||
Муцин тәрізді кілегейлі шырыш ненің әсерінен қоюланып жатыр мойнында тығын түзеді | ауаның | судың | крахмалдың | хлордың | формалиннің | ||||||
Жатыр денесі (corpus uteri) бұл | жұмсақ, ұзындығы 2-3 см, | қатты, ұзындығы 5-8 см | тығыз, ұзындығы 30-35 см | ақшыл түсті, ұзындығы 20-25 см | сұрғылт түсті, ұзындығы 40-45 см | ||||||
Бие жатырының денесі | кең, ұзындығы 10-15 см | ұзындығы 1-2 см | көлденеңінен 25-30 см | көлбеу орналасқан, 40-45 см | тар, тігінен 50-55 см | ||||||
Не себептен бие жатырының денесі кең, ұзындығы 10-15 см | себебі биенің төлі жатыр денесінде және тармағында өсіп дамиды | биенің төлі жатырда ғана дамиды | биенің төлі тек жатыр тармағында өседі | биенің төлі тек жұмыртқалықта ғана өседі | биенің төлі тек қана қынапта дамып, өседі | ||||||
Биеден басқа аналық малдарда төл қайда өсіп дамиды | жатыр тармақтарында | жатыр денесінде | қынапта | жұмыртқалықта | жатыр мойынында | ||||||
Жатыр тармақтарының (cornua uteri) орналасуы | жатыр денесінен әрі қарай жіңішкеріп, ұрық түтікшелеріне ауысады | жатыр мойнымен жалғасады | жатыр денесінен әрі аспайды | құрсақ қуысына жалғасады | жамбас қуысына бағытталады | ||||||
Жатыр тармақтарының екіге бөлінген жерін қалай атайды | бифуркация | дивертикул | вагина | қынап | сарпай | ||||||
Жатыр денесінен бифуркацияға дейін | тармақ аралық өзек түзіледі | жатыр түзіледі | сарпай түзіледі | аралық тігіс түзіледі | қынап кіреберісі түзіледі | ||||||
Сиырдың жатыр тармақтарының орналасуы мен ұзындығы | қошқар мүйізі тәрізденіп астына қарай бүктеліп жатады, ұзындығы 20-30 см | бұқаның мүйізі сияқты, ұзындығы 2-4 см | ешкі мүйізі тәрізді, ұзындығы 5-8 см | күмбез тәрізді, ұзындығы 10-12 см | шұңқыр сияқты, ұзындығы 11-13 см | ||||||
Биенің жатыр тармақтарының орналасуы | алға қарай, төмен түсіп, тармақтарының ұштары жоғары қайырылып, дөңес жағы астында, ойыс жағы үстінде | қошқар мүйізі тәрізденіп астына қарай бүктеліп жатады | күмбезденіп барып бітеді, дөес жағы бетінде, ойыс жағы астында | бұқаның мүйізі тәрізді жатады | ешкі мүйізденіп орналасады | ||||||
Мегежіннің жатыр тармақтарының орналасуы және ұзындығы | ішек тәрізді иректеліп құрсақ қуысында жатады, ұзындығы 1,5-2 м-ге дейін | қошқар мүйізі тәрізденіп астына қарай бүктеліп жатады, ұзындығы 10-20 см | ешкі мүйізденіп орналасады, ұзындығы 2-3 см | күмбезденіп барып бітеді, дөес жағы бетінде, ойыс жағы астында, ұзындығы 1,5-2 см дейін | бұқаның мүйізі тәрізді жатады, ұзындығы 5-10 м дейін | ||||||
Карункула дегеніміз | күйіс қайыраты малдардың жатыр тармағында кілегейлі қабаттан түзілген, арнайы құрылымдар | күйіс қайырмайтын жануарлардың жатыр тармағында түзілген, арнайы құрылымдар | тек жылқының жатыр тармағында түзілген орган | тек ешкінің жатыр тармағында түзілген ткан | тек қойдың жатырында дамитын клетка | ||||||
Карункулалардың жалпы саны, олардың тармақтар мен жатыр денесінде орналасуы | жалпы саны 80-120 дейін, тармақтарда 3-4 қатардан, жатыр денесінде ретсіз орналасқан | жалпы саны 10-20 дейін, 1-2 қатардан, жатырда ретімен орналасқан | жалпы саны 30-40 дейін, жатыр мойнында орналасқан | жалпы саны 50-60 дейін, тармақтарда 10-14 қатардан орналасқан | жалпы саны 15-25 дейін, жатыр тармақтарында 20-23 қатардан ретсіз орналасқан | ||||||
Крипталар дегеніміз не | карункулалардың беткейінде орналасқан кішкентай тесіктер | жатыр мойнында орналасқан карункулалар | жатыр денесінде орын тепкен жаралар | жұмыртқалық көлемі | тек күйіс қайырмайтын малдарда дамитын органдар | ||||||
Сиыр мен ұсақ малдардағы карункулаларының беткейі | сиырда дөңестеніп, ұсақ малда түйме тәрізді ойыстанып келеді | сиыр мен ұсақ малда түйме тәрізді ойыстанып келеді | сиыр мен ұсақ малда дөңестеніп келеді | сиыр мен ұсақ малда нүкте тәрізді | сиыр мен ұсақ малда үтір тәрізді | ||||||
Қандай мал түрінде карункула болмайды, крипталар және жатыр бездері қайда орналасады | күйіс қайыратын малдардан басқа жануарларда болмайды, крипталар мен жатыр бездері жатырдың кілегейлі қабатында орналасады | ауыл шаруашылық малдарында крипталар болмайды | тек қана күйіс қайыратын малдарда болмайды | тек күйіс қайырмайтын жануарларда ғана болады | тақ тұяқты жануар түрінде болып, крипталар мен жатыр бездері жатыр тармағында орналасады | ||||||
Қынап (vagina, colpos) қайда орналасқан | жамбас қуысында, тік ішектің астында орналасқан | құрсақ қуысында орналасқан | жатыр тармағында орналасқан | жатыр денесінде орналасқан | төс аймағында орналасқан | ||||||
Қынаптың атқаратын негізгі қызметі | шағылысуды қамтамасыз етеді және төл жүретін жол болып табылады | тек шағылысуды қамтамасыз етеді | тек төл жүретін жол болып табылады | тек нәжіс бөліп шығаратын орган | тек нәжіс бөліп шығаратын және төл жүретін жол | ||||||
Қынаптың ұзындығы ірі малда (см) | 30-35 см | 5-10 см | 60-70 см | 10-20 см | 1-2 см | ||||||
Қынаптың ұзындығы ұсақ малда (см) | 10-20 см | 1-3 см | 50-60 см | 40-50 см | 30-40 см | ||||||
Қынап қандай қабаттардан тұрады | кілегейлі, етті, адвентиция | эпителий, адвентиция | етті, сірілі | бір қабатты түтікті қабаттан | сірілі, кілегейлі және эпителиалды қабаттан | ||||||
Қынаптың кілегейлі қабаты немен қапталған | көп қабатты жалпақ эпителиймен | бір қабатты кілегеймен | бір қатарлы еттімен | сірілі қабықпен | адвентициямен | ||||||
Гартнер жолдары қалай орналасқан | қынаптың вентралдік бөлігінде ұзына бойы | қынап кіреберісіне көлденеңінен | жатыр мойнында тігінен | жамбас қуысында көлбеу | тік ішек ішінде тігінен | ||||||
Қынап пен қынап кіреберісін кішкентай ғана көлденең қатпар бөліп тұрады, бұл | қыздық перде (humen) | жатыр (uterus, hystera, metra) | қынап (vagina, colpos) | жатыр денесі (corpus uteri) | жатыр мойыны (cervix uteri) | ||||||
Күмбез тәрізді кеңістік қынаптың қандай бөлігінде орналасқан | краниалдік бөлігінде, жатыр мойнының жоғары жағында | қынаптың вентралдік бөлігінде | қынаптың каудалдік бөлігінде, жатырдың төменгі жағында | жатыр тармақтарында | жатыр денесінде | ||||||
Қынап кіреберісі (vestibulum vaginae) және ірі малдағы ұзындығы | жыныс саңылауынан басталып қынапқа қосылатын, ұзындығы ірі малда 8-14 см болатын түтікше орган | жатырдың мойнының астында орналасқан ұзындығы 1-2 см | жұмыртқалықта орналасқан, ұзындығы 0,5-1,0 см | құрсақ қуысында, ұзындығы 30-35 см | жамбас қуысында, ұзындығы 40-45 см | ||||||
Сиырда, қойда, ешкіде және мегежінде зәр шығаратын тесік кішкентай көлденең қатпармен нешеге бөлінген | екіге | үшке | төртке | беске | алтыға | ||||||
Биеден басқа жануарларда зәр шығаратын тесік кішкентай көлденең қатпармен екіге бөлінген | үстіңгі бөлігі зәр шығаратын арнаға, яғни қуыққа барады да, астыңғысы тереңдігі 2 см болатын тұйық тесік-дивертикул түзеді | астыңғы бөлігі жатырға барады да, үстіңгісі биіктігі 5 см болатын крипталар түзеді | жанындағы бөлігі жатыр денесіне барып, биіктігі 10 см болатын карункула түзеді | алдыңғы бөлігі жұмыртқалыққа барады да, тереңдігі 15 см болады | артқы бөлігі жатыр мойнына барады да, тереңдігі 20 см құрайды | ||||||
Қандай жануар түрінде дивертикул (diverticulum suburetrale) болмайды | биеде | сиырда | қойда | ешкіде | мегежінде | ||||||
Қынап кіреберісінің атқаратын негізгі қызметі | жыныстық қатынасты (шағылысу) қамтамасыз ету | төлдің өсуін реттеу | аналық және аталық клеткалардың кездестіру | аналық ұрық торшасы мен жыныстық гормондар бөлу | организмнен бөгде заттарды бөліп шығару | ||||||
Қынап кіреберісінің қабырғасы қандай қабаттардан тұрады | кілегейлі, етті және дәнекер ұлпалы | етті, сулы, майлы | сірілі, іріңді, милы ұлпалы | тек кілегейлі | фибринозды, экссудатты, геморрагиялық | ||||||
Қынап кіреберісінің кілегейлі қабаты көп қабатты | жалпақ эпителиймен қапталған және ол әр түрлі қалыңдықта қатпарлар түзеді | жіңішке кілегеймен жабылып, жәй қатпарлар түзеді | жуан сірілі қабатпен қапталып, қатпар түзеді | іріңді қабатпен қапталып, жол түзеді | экссудатпен қапталып, екіге ажыратылады | ||||||
Қынап кіреберісінің екі жағында, кілегейлі қабаттың астында | екі қатар орналасқан шырыш бөлетін түтік тәрізді бездер бар | үш қатар орналасқан сөл бөлетін тесік бар | бес қатарлы, сұйықтық бөлетін орын бар | алты қабатты, сүт бөлетін тесік бар | жеті қабатты, су бөлетін түтік бар | ||||||
Қынап кіреберісінің үлкен (вестибулярлық) бездері (gl. vestibulares major) және кіші бездері (gl. vestibulares minores) қайда орналасқан | жыныс саңылауынан 1,5-2,5 см тереңдікте, сарпайдың жоғары бұрышына жақынырақ, етті қабаттың ішінде | жатырдан 2,5-3,5 см тереңде, сірілі қабаттың ішінде | жұмыртқалықтан 0,5-1,0 см тереңде эпителий ішінде | жатыр тармағынан 4,0-4,5 см тереңде | жатыр денесінен 5,0-5,5 см тереңде орналасқан | ||||||
Қандай жануар түрлерінде қынап кіреберісінің екі жағында, сарпай сфинктерінің астында тереңіректе, тығыз фиброзды қабықпен қапталған екі қуыс немесе каверналық денелер (bulbus vestibuli) орналасқан | биеде, мегежінде, ұрғашы итте | мысықта, сиырда | ешкіде, ұрғашы итте | қойда, жылқыда, сиырда | есек, мысық, ұрғашы итте | ||||||
Сарпай сфинктерінің астында тереңіректе орналасқан каверналық денелер жыныстық қатынас кезінде қандай өзгеріске ұшырайды | қанға толып, сарпай ісінеді | қан ағып, сарпай босап қалады | ешқандай өзгеріс болмайды | жіңішке кілегеймен жабылады | экссудатқа толып, жатыр ісінді | ||||||
Аталық жыныс мүшесінің рудименті – шүртекей (clitoris, cunnus) қайда орналасады | қынап кіреберісінің төменгі бұрышында, шонданай сүйегінің үстінде | жатыр кілегей қабығының астында | жатыр тармағының үстінде | жатыр мойнының жанында, бел омыртқаның астына | жұмыртқалықта, шонданай сүйегінің астына | ||||||
Аталық жыныс мүшесінің рудименті – шүртекей (clitoris, cunnus) қандай кавернозды денелерден тұрады | венозды және артериалды | тек венозды | тек артериалды | тек қынаптан | тек сарпайдан | ||||||
Шүртекей | жүйке ұштарына өте бай, басы денесі және аяқтары бар | жүйке ұштары жетілмеген, басы денесі және аяқтары жоқ | тек басы, аяғы бар | тек денеден ғана тұрады | бұл экссудатқа толы, қапшық | ||||||
Сарпай (vulva) | сыртынан нәзік түкті терімен қапталған екі жыныс ернеулерінен (labia vulvae) тұрады | жоғарғы жағы сүйірленіп (commissura labiorum syperior) тұрады | төменгі шеттері доғалданып (commissura labiorum inferior) тұрады | жатыр денесінің қабығының астында орналасқан | жатыр мойнының үстінде орналасқан | ||||||
Биенің жыныс ернеулерінің | жоғарғы жағы сүйірленіп (commissura labiorum syperior) және төменгі шеттері доғалданып (commissura labiorum inferior) қосылып тұрады | сыртынан нәзік түкті терімен қапталған | қынап кіреберісінің үлкен gl. vestibulares major және кіші бездерінен gl. vestibulares minores-тен тұрады | тек қана шағылысуды қамтамасыз етіп тұрады | астында жатыр мойнының үстінде орналасқан | ||||||
Еркек малдың жыныс органдарына | ұма, ен, ен қосалқысы, ұрық түтікшелері, қосымша жыныс бездері, жыныстық мүше жатады | ұма, жыныстық мүше, ен қосалқысы жатады | жыныстық бездер, жатыр, қынап, қосымша жыныстық бездер | қынап, ен қосалқысы сарпай, жыныс ернеулері | жатыр, ен, жатыр денесі, жұмыртқалық | ||||||
Ұма (scrotum) | екі қабаттан тұратын қапшық | үш қатарлы қапшық | еннен тұратын қапшық | тек ен баудан тұрады | тек қосымша бездерден тұратын қапшық | ||||||
Ұманың сыртқы қабаты | тері, өте жұқа, жұмсақ | өте қалың, қатты | қалыңдығы орташа, қатты тері | көп қабатты жалпақ эпителиймен қапталған | бір қабатты кілегеймен, қалыңдығы, орта, тері жабынымен қапталған | ||||||
Ұманың ішкі қабаты қандай қабықтан тұрады | серпімелі етті | эпителий қабатынан | сірілі қабықтан | кілегейлі қабықтан | кірпікшелі эпителийден | ||||||
Ұма қандай қабаттардан тұрады | сыртқы және ішкі | ортаңғы | алғашқы тері қабатынан | сірілі және кілегейлі қабаттардан | эпителий қабатынан | ||||||
Ұманың қай қабатында тер бөлетін бездер көп болады | сыртқы | ішкі | ортаңғы | эпителий қабатында | ен қосалқысында | ||||||
Ұманың негізгі атқаратын қызметі | ен мен ен қосалқысын сыртқы ортаның зиянды әсерінен қорғау және температураны реттеу | дене температурасын реттеу | тек дене қызуын көтеру | сыртқы ортаның зиянды заттарын қабылдау | организмнен сыртқы ортаға зиянды заттарды бөлу | ||||||
Ұманың ішіндегі температура дене температурасына қарағанда | 3-5 0С төмен | 1,0-1,5 0С жоғары | 10-15 0Стөмен | 8-9 0С төмен | 0,5-2,5 0С төмен | ||||||
Ұманың ішіндегі температураның 3-5 0С төмен болуы не үшін қажет | спермиогенездің дұрыс өтуі, шәуеттің сапасының жоғары болуы үшін | бірігіп, енді құрауы үшін | бірлесіп тіршілік етуі үшін | өз бетімен тіршілік ету мақсатында | паразиттік тіршілік етуі үшін | ||||||
Ен (testis, orchis, didymis) қандай органға жатады | эндокринді | веналық | артериалдық | акушерлік | паразиттік | ||||||
Ен қайда орналасқан | ен сағағына ілініп, ұманың қынаптық қуысында жатады | жатыр ішінде орналасады | жатыр тармағында орналасады | жатыр мүйізшесінде орналасады | жыныс бездерінің ішінде, күпекте орналасқан | ||||||
Еннің сыртқы пішіні қандай | жұмыртқа тәрізді, сопақтау, тығыз, серпімелі, өте күрделі түтікті без | төртбұрышты, бос, жәй без | ағзаның тер бөлуіне қатысатын үшбұрышты негізгі без | ромб тәрізді, дене қызуын реттейтін без | бес бұрышты, дене қоғалысын реттейтін без | ||||||
Еннің өзге эндокринді бездерден айырмашылығы неде | миллиардтаған тірі торшаларды (спермийлерді) түзуі | тер бөлуді күшеюі | ауыздан сілекей ағуды күшейтуі | дене қызуын реттеуі | қимыл қозғалысқа қатысуы | ||||||
Бұқада еннің ұзындығы, диаметрі, салмағы қандай | 12-15 см, диаметрі 6-7 см, салмағы 300 гр | 32-45 см, диаметрі 26-27 см, салмағы 500 гр | 42-45 см, диаметрі 36-37 см, салмағы 600 гр | 52-55 см, диаметрі 46-47 см, салмағы 700 гр | 62-65 см, диаметрі 56-57 см, салмағы 800 гр | ||||||
Бұқаның ені ұманың ішінде | тігінен орналасқан | көлденең орналасқан | көлбеу орналасқан | параллель орналасқан | трапеция тәрізді орналасқан | ||||||
Ен сыртынан немен қапталған | ақзаттық қабықпен | терімен | безбен | кілегеймен | сірілі қабықпен | ||||||
Ақзаттық қабық еннің ішіне қарай еніп, | орталық қалқан түзеді | шеткі бездерді түзеді | ұманы түзеді | теріні түзеді | безді түзеді | ||||||
Еннің ішіндегі орталық қалқаннан қалқаншалар тарап, енді | 300-400 бөлікке бөледі | 600-700 бөлікке бөледі | 700-800 бөлікке бөледі | 800-900 бөлікке бөледі | 900-1000 бөлікке бөледі | ||||||
Еннің ішіндегі әр бөлікте | 4-5 ирек түтікшелер орналасады | 6-7 ирек түтікшелер орналасады | 8-9 ирек түтікшелер орналасады | 10-11 ирек түтікшелер орналасады | 12-13 ирек түтікшелер орналасады | ||||||
Спермийлер қайда түзіледі | еннің ішіндегі ирек түтікшелерде | ұмада | безде | лимфада | қанда | ||||||
Ен торы қалай құралады | әр бөліктен тік түтікшелер шығып, бірігіп | бездер арқылы | лимфа түйіндері арқылы | қан түйіршіктері арқылы | тер бездері шығып, бірігіп | ||||||
Ен қосалқысының (epididymis) басы қалай құралады | ен торынан шыққан ұрық шығарушы түтікшелер құрайды | лимфа түйіндері арқылы қалыптасады | ағзаның тер бөлуіне қатысатын үшбұрышты негізгі безінен құралады | кілегейлі қабық арқылы | қан түйіршіктері арқылы құралады | ||||||
Ен қосалқысының денесі қалай құралады және ен қосалқысының құйрығы қалай қалыптасады | ұрық шығарушы түтікшелер бір ортақ арнаға ауысып ен қосалқысының денесін құрайды, әрі қарай кеңейе келіп ен қосалқысының құйрығын қалыптастырады | организмнің лимфа түйіндері арқылы ен қосалқысының денесі, ал өсе келе ен қосалқысының құйрығын қалыптастырады | жануар ағзасының тер бөлетін органдары арқылы қалыптастырылады | малдың жыныстық мүшелерінен бөлінген мөлдір сұйықтық арқылы | қан түзетін органдар арқылы | ||||||
Ен қосалқысы қайда орналасады | енді бойлап, жабысып жатады | жұмыртқалық жолдарымен бірігіп кетеді | жатыр мойнында | жатыр тармағында | жатыр маүйізшесінде | ||||||
Аталық ұрық жасушалары анабиоздық күйге қай орында түседі | ен қосалқысында | ирек түтікшелерде | жыныстық бездерде | ұмада | лимфа түйінінде | ||||||
Ен бауы (funiculus spermaticus) бұл | сірілі қабат ішінде орналасқан ұрық жолынан, қан тамырларынан, жүйкелерден және бұлшық ет талшықтарынан тұрады | эпителий қабатымен қапталған, лимфадан, қан тамырларынан тұрады | кілегейлі қабықпен қапталған, жүйке жүйесінен тұрады | ақзаттық қабықпен қапталған, ирек түтік | терімен қапталған, иректелген түтік | ||||||
Ен бауы қайда бағытталған | еннен және ен қосалқысынан басталып, бау тәрізденіп, шап өзегіне | ен мен ен қосалқысынан бастау алып, несеп-жыныс-арнасына | қуыққа | жұлынға | сан бұлшық еттеріне | ||||||
Бұқада ен баудың ұзындығы | 20-25 см | 5-6 см | 4045 см | 30-35 см | 55-60 см | ||||||
Енді көтергіш етті (m. cremaster internus) не түзеді | ен бауындағы әлсіз дамыған бұлшық ет талшықтары | ен және ен қосалқысы | қосымша жыныс бездері | көпіршік тәрізді жұп бездер | баданалық без | ||||||
Өте иректелген ішкі ендік артерия (a. spermatica interna) және ендік вена (v. spermatica interna) қайдан өтеді | ен бауының ішімен | қуық арқылы | уретралдық бездер арқылы | купер бездері арқылы | көпіршікті жұп бездер арқылы | ||||||
Ұрық жолдары (ductus deferens) қайдан басталып, қайда қосылады және несеп-жыныс арнасы дегеніміз не | ен қосалқысының арнасынан басталып, ен бауының құрамында құрсақ қуысына өтіп, қуықтың үстіңгі жағында ампула тәрізденіп кеңейіп, несеп жолына қосылады, әрі қарай бұл жол несеп-жыныс арнасы деп аталады | сірілі қабық арасында орналасып, ұрық жолынан, қан тамырларынан, жүйкелерден және бұлшық ет талшықтарынан құралуы несеп-жыныс арнасы деп аталады | ұрық шығарушы түтікшелер бір ортақ арнаға ауысып ен қосалқысының денесін қалыптастырады, әрі қарай кеңейе келіп ен қосалқысының құйрығын қалыптастыра отырып, әрі қарай бұл жол несеп-жыныс арнасы деп аталады | организмнің лимфа түйіндері арқылы ен қосалқысының денесі, ал өсе келе ен қосалқысының құйрығын қалыптастырады да, әрі қарай бұл жол несеп-жыныс арнасы деп аталады | жануар ағзасының тер бөлетін органдары арқылы қалыптастырылады және әрі қарай бұл жол несеп-жыныс арнасы деп аталады | ||||||
Қосымша жыныс бездерін ата | көпіршік тәрізді, баданалық, купер, уретралдық | ен, ен қосалқысы, ен бау, енді көтергіш ет | сірілі, кілегейлі, уретралдық | эпителий, баданалық, ұма, ен, ен бау | фибрин тәрізді, купер, эпителий, кілегейлі | ||||||
Көпіршік тәрізді жұп бездер (gl. vesiculares) қайда орналасқан | қуықтың дорсалдік бөлігінде, ұрық түтікшесінің кеңейген жерінің екі жағында | қуықтың сірілі қабығының арасында орналасқан | ұрық шығарушы түтікшелерінің аралығында | ағзаның лимфа түйіндерінің аралығының екі жағында, ұзына бойы | жануар ағзасының тер бөлетін органдарының аралығында | ||||||
Көпіршік тәрізді жұп бездерінің ірі қара мен қабандағы ұзындығы мен диаметрі | ұзындығы 10-15 см, диаметрі 4-5 см | ұзындығы 20-25 см, диаметрі 14-15 см | ұзындығы 30-35 см, диаметрі 24-25 см | ұзындығы 40-45 см, диаметрі 34-35 см | ұзындығы 50-55 см, диаметрі 44-45 см | ||||||
Қандай жануар түрінде көпіршік тәрізді жұп бездер болмайды | төбет және жабайы аңдарда | бұқада, айғырда | бурада | текеде | қошқарда, қабанда | ||||||
Баданалық без қайда орналасқан | қуықтың дорсалдік жағында несеп-жыныс өзегінің басталған жерінде | қуықтың дорсалдік бөлігінде, ұрық түтікшесінің кеңейген жерінде | қуықтың вентралдік бөлігінде | ен бауының каудалдік бөлігінің екі жағында | еннің ішкі жағында, ен баудың краниалдік бөлігінде | ||||||
Қандай жануар түрінде баданалық без (gl. prostata) жақсы дамыған | айғыр мен төбетте | бурада | қошқарда, текеде | қабанда | бұқада | ||||||
Баданалық без (gl. prostata) қандай без түріне жатады | жеке дара без | жұп без | төрт безше | алты безше | жеті безше | ||||||
Купер бездері (gl. bulbourethralis) қайда орналасқан | несеп-жыныс өзегінің дорсалдік бөлігінде, екі жағында жамбас қуысынан шығатын жерінде | қуықтың каудалдік жағында несеп-жыныс өзегінің басталған жерінде | қуықтың вентралдік бөлігінде, ұрық түтікшесінің кеңейген жерінде | ен бауының дорсалдік бөлігінің екі жағында | еннің ішкі жағында, ен баудың вентралдік бөлігінде | ||||||
Айғыр мен бұқада купер бездерінің көлемі | 3-2,8 см | 20-25 см | 30-35 см | 40-45 см | 50-55 см | ||||||
Қабанда купер безінің көлемі | 12-18 см | 3-5 см | 1-2 см | 20-21 см | 22-23 см | ||||||
Қандай жануар түрінде купер безі болмайды | төбетте | қабанда | айғырда | қошқарда | бұқада | ||||||
Уретралдық бездер қайда орналасқан | несеп-жыныс өзегінің қабырғасында | қуықтың астында | еннің жанында | ен бауының дорсалдік бөлігінде | еннің ішкі жағында, ен баудың каудалдік бөлігінде | ||||||
Қосымша жыныс бездерінің негізгі қызметі | өздері бөліп шығаратын сөлі арқылы ен қосалқысынан келген қою шәуетті сұйылту, спермийлерді ұйқыдан ояту, қозғалыс белсенділігін арттыру, шәует бөлінер алдында уретралдық бездер өз секретімен несеп-жыныс өзегін тазалайды | төрт қабаттан (кілегейлі, етті, сірілі, фибринозды) тұратын өте жіңішке, жұмыртқалық пен жатыр тармағын жалғастыратын иректелген түтік, жыныстық қабілетті арттырады | эпителий қабық арасында орналасып, ұрық жолынан, қан тамырларынан, бұлшық ет талшықтарынан құрауы | ұрық шығарушы бір ортақ арнаға ауысып ен қосалқысының денесін қалыптастырады, әрі қарай кеңейе келіп ен қосалқысының құйрығын қалыптастыра отырып, әрі қарай апарар жол | ағзаның лимфа түйіндері арқылы ен қосалқысының денесі, ал өсе келе ен қосалқысының құйрығын қалыптастырады | ||||||
Жыныстық мүше (penis) бұл | шәуетті ұрғашы малдың жыныс жолдарына апарып салатын жыныстық қатынас органы | ұма, жыныстық мүше, ен қосалқысы | жыныстық бездер, жатыр, қынап, жыныстық бездер | ен қосалқысы сарпай, жыныс ернеулері | жатыр, жатыр денесі, жұмыртқалық | ||||||
Жыныстық мүше бұқада қалай аталады | қамшы | шүкі | қаса | шыбық | таяқ | ||||||
Жыныстық мүше айғырда қалай аталады | қаса | қамшы | таяқ | шүкі | шыбық Дата добавления: 2015-10-21; просмотров: 182 | Нарушение авторских прав
|