ПЛАН семінарскіх заняткаў

ПЛАН семінарскіх заняткаў

па дысцыпліне «Беларуская літаратура (старажытны перыяд)»

2007–2008 н.г., 1 семестр

ТЭМА 1

ЛІТАРАТУРА ПЕРЫЯДУ РАННЯГА СЯРЭДНЯВЕЧЧА (ХІ–ХІІ ст.)

(4 гадзіны)

Гісторыка-культурныя абставіны ўзнікнення старажытнай беларускай літаратуры.

Жанры, аўтары, героі і сюжэты беларускай літаратуры перыяду Полацкага княства.

«Слова пра паход Ігаравы» як помнік агульнаславянскай літаратуры. Беларускія матывы «Слова...»

Еўфрасіння Полацкая як рэлігійны і культурны дзеяч і як гераіня літаратурнага твора. Кананічнае і некананічнае ў «Жыцці Еўфрасінні Полацкай».

Кірыла Тураўскі – беларускі Іаан Залаьавусны. Дэшыфроўка алегарычнага зместу «Прытчы пра чалавечую душу і цела». Рэальныя прататыпы твора.

ЛІТАРАТУРА

Нестар. Аповесць мінулых гадоў (фрагменты).

Кірыла Тураўскі. Прыпавесць пра чалавечую душу і цела.

Жыццё Еўфрасінні Полацкай.

Жыццё Аўрамія Смаленскага.

Слова пра паход Ігаравы.

Кніга жыцій і хаджэнняў. Мн., 1994.

Мельнікаў А. Кірыл, епіскап Тураўскі. Мн., 1997.

Слова пра паход Ігаравы. Мн., 1986.

Анталогія даўняй беларускай літаратуры. Мн., 2003.

Старажытная беларуская літаратура: Зборнік. Мн., 2002.

Старажытная беларуская літаратура: Хрэстаматыя. Мн., 1959.

Арлоў У. Ефрасіння Полацкая. Мн., 1992.

Гарэцкі М. Гісторыя беларускае літаратуры. Мн., 1992.

Гісторыя беларускай дакастрычнійкай літаратуры. У 2 т. Мн., 1968 – 1969.

Гісторыя беларускай літаратуры. Старажытны перыяд. 4-е выд. Мн., 1998.

Гісторыя беларускай літаратуры ХІ – ХІХ стагоддзяў. У 2 т. Т. 1. Мн., 2006.

Ермаловіч М. Старажытная Беларусь. Мн., 1994.

История белорусской дооктябрьской литературы. Мн., 1997.

Лойка А. Старабеларуская літаратура. Мн., 2002.

Старажытная беларуская літаратура (XII–XVII стст.). Мн.: Кнігазбор, 2007.

ТЭМА 2

ЛІТАРАТУРА ПЕРЫЯДУ ПОЗНЯГА СЯРЭДНЯВЕЧЧА

(СТАНАЎЛЕННЯ ВКЛ)

Гісторыка-культурны кантэкст станаўлення літаратуры перыяду ВКЛ. Уздзеянне культуры Заходняй Еўропы на развіццё беларускага пісьменства. Жанравыя асаблівасці беларуск-літоўскіх летапісаў з хронік.

Адлюстраванне дынастыйнай, унутрыпалітычнай барацьбы ў беларуска-літоўскіх хроніках. «Крэскі вузел»: Ягайла, Кейстут, Вітаўт.

«Пахвала Вітаўту» як узор сярэднявечнай публіцыстыкі.

Стварэнне дзяржаўнай ідэалагемы ў беларуска-літоўскіх хроніках («Хроніка Вялікага княства Літоўскага і жамойцкага», «Хроніка Быхаўца»). Легендарнае і гістарычнае ў помніках Сярэднявечча (заснаванне ВКЛ патрыцыям Палямонам, заснаванне Вільні, паход князя Альгерда на Маскву, апісанне Грунвальдскай бітвы).

Куртуазная проза і рыцарскі раман у эпоху ВКЛ. Тэма кахання ў аповесці пра Жыгімонта II Аўгуста і Барбару Радзівіл, у перакладным рамане «Аповесць пра Трышчана».

ЛІТАРАТУРА

1. «Летапіс вялікіх князёў літоўскіх», «Хроніка Быхаўца», «Аповесць пра Жыгімонта Аўгуста і Барбару Радзівіл» у зборніках: Старажытная беларуская літаратура. Зблонік. Мн., 2002.; Беларускія летапісы і хронікі, Мн., 1997.

2. «Аповесць пра Трышчана» // «Спадчына», 1991, № 5; «Новы час», 2002, № 2.

3. Анталогія даўняй беларускай літаратуры. Мн., 2003.

4. Гарэцкі М. Гісторыя беларускае літаратуры. Мн., 1992.

5. Гісторыя беларускай літаратуры. Старажытны перыяд. 4-е выд. Мн., 1998.

6. Гісторыя беларускай літаратуры ХІ – ХІХ стагоддзяў. У 2 т. Т. 1. Мн., 2006.

7. Ермаловіч М. Старажытная Беларусь. Мн., 1994.

8. Чамярыцкі В. Беларускія летапісы як помнікі літаратуры. Мн., 1969.

9. Старажытная беларуская літаратура (XII–XVII стст.). Мн.: Кнігазбор, 2007.

ТЭМА 3

ЛІТАРАТУРА ПЕРЫЯДУ РЭНЕСАНСУ

Рэнесанс у Заходняй Еўропе і Беларусі.

«Песня пра зубра» Міколы Гусоўскага. Творчая гісторыя паэмы. Творчая задача і звышзадача і яе мастацкая рэалізацыя. Тропіка і сімволіка «Песні пра зубра».

Іншыя аўтары і творы новалацінскай паэзіі.

Францыск Скарына як перакладчык і інтэрпрэтатар «Бібліі». Спалучэнне веры і ведаў у «Прадмовах» і «Пасляслоўях» да «Бібліі». Патрыятычны пафас твораў Скарыны.

ЛІТАРАТУРА

Мікола Гусоўскі. Песня пра зубра (у любым перакладзе).

Францыск Скарына. Прадмова да ўсёй Бібліі. Прадмова да кнігі «Юдзіф». Прадмова да «Псалтыра».

Анталогія даўняй беларускай літаратуры. Мн., 2003.

Гісторыя беларускай дакастрычнійкай літаратуры. У 2 т. Мн., 1968 – 1969.

Гісторыя беларускай літаратуры. Старажытны перыяд. 4-е выд. Мн., 1998.

Гісторыя беларускай літаратуры ХІ – ХІХ стагоддзяў. У 2 т. Т. 1. Мн., 2006.

Лойка А. Старабеларуская літаратура. Мн., 2002.

Старажытная беларуская літаратура (XII–XVII стст.). Мн.: Кнігазбор, 2007.

ТЭМА 4

ЛІТАРАТУРА ПЕРЫЯДУ РЭФАРМАЦЫІ І КОНТРРЭФАРМАЦЫІ. ПАЛЕМІЧНАЯ ЛІТАРАТУРА

Ідэйная і палітычная сутнасць Рэфармацыі. Асаблівасці Рэфармацыі ў Бедарусі.

Выдавецкая, асветніцкая і перакладчыцкая дзейнасць Сымона Буднага. Сымон Будны – публіцыст, тэолаг і філосаф. Прадмова да «Катэхізіса».

Васіль Цяпінскі – спадкаемца Скарыны. Публіцыстычны змест і патрыятычны пафас прадмовы да «Евангелля».

Эпоха Контррэфармацыі. Гістарычныя ўмовы ўзнікнення палемічнай літаратуры. Берасцейская Унія 1596 года і яе роля ў развіцці літаратуры. Жанры палемічнай літаратуры. Прыхідьнікі і апаненты Уніі.

Мялеці Сматрыцкі – пісьменнік-палеміст. «Трэнас» як высокі ўзор палемічнай літаратуры, старабеларускай публіцыстыкі. Таямніца эмацыянальнага ўздзеяння твора.

Перыпетыі творчага лёсу Апанаса Філіповіча. Паслядоўнае і супярэчлівае ў дзейнасці беларускага пасіянарыя. Публіцыстыка Апанаса Філіповіча («Навіны», «Дыярыуш»).

Гісторыка-мемуарная літаратура. Рэгіянальнае летапісанне. Драма народнага жыцця ў «Баркулабаўскай хроніцы».

ЛІТАРАТУРА

Мялеці Сматрыцкі. Трэнас.

Афанасій Філіповіч. «Навіны...»

Васіль Цяпінскі. Прадмова.

Прадмовы і пасляслоўі паслядоўнікаў Скарыны. Мн., 1991.

Анталогія даўняй беларускай літаратуры. Мн., 2003.

Старажытная беларуская літаратура: Зборнік. Мн., 2002.

Старажытная беларуская літаратура: Хрэстаматыя. Мн., 1959.

Гарэцкі М. Гісторыя беларускае літаратуры. Мн., 1992.

Гісторыя беларускай дакастрычнійкай літаратуры. У 2 т. Мн., 1968 – 1969.

Гісторыя беларускай літаратуры. Старажытны перыяд. 4-е выд. Мн., 1998.

Гісторыя беларускай літаратуры ХІ – ХІХ стагоддзяў. У 2 т. Т. 1. Мн., 2006.

История белорусской дооктябрьской литературы. Мн., 1997.

Короткий В.Г. Творчество Мелетия Смотрицкого. Мн., 1987.

Коршунов А. Афанасий Филипович. Мн., 1965.

Старажытная беларуская літаратура (XII–XVII стст.). Мн.: Кнігазбор, 2007.

ТЭМЫ 5–6

ЛІТАРАТУРА ЭПОХІ БАРОКА І АСВЕТНИЦТВА

1. Барока ў культурах Еўропы і Беларусі.

2. «Ліст да Абуховіча» і «Прамова Мялешкі» – помнікі беларускай барочнай публіцыстыкі. Патрыятычны пафас твора. Рэканструкцыя асоб «я-герояў» твораў.

3. Паэзія і драматургія Сімяона Полацкага. Сімяон Полацкі як пісьменнік, культуртрэгер, эксперыментатар у літаратуры.

4. Асветніцтва ў Еўропе і ў Беларусі.

5. Трансфармацыя гісторыка-мемуарнага жанру. Саламея Пільштынова і яе кніга «Авантуры майго жыцця».

6. Драматургія эпохі барока і асветніцтва. Народная драма. Школьны тэатр. Батлейка. Прыдворны тэатр. Творчасць і лёс Уршулі Францішкі Радзівіл.

7. Каэтан Марашэўскі і яго несмяротная «Камедыя».

ЛІТАРАТУРА

Прамова Мялешкі.

Ліст да Абуховіча.

Андрэй Рымша. На гербы Льва Сапегі.

Сімяон Полацкі. Віршы (4 – 5).

Саламея Пільштынова. Авантуры майго жыцця.

Каэтан Марашэўскі. Камедыя.

Анталогія даўняй беларускай літаратуры. Мн., 2003.

Гісторыя беларускай літаратуры. Старажытны перыяд. 4-е выд. Мн., 1998.

Гісторыя беларускай літаратуры ХІ – ХІХ стагоддзяў. У 2 т. Т. 1. Мн., 2006.

Лойка А. Старабеларуская літаратура. Мн., 2002.

Дата добавления: 2015-09-29