. Үстіңгі жақ нервісі. Мезу нервісі альвеола өсінділерін жауып тұрған жұмсақ тін, үстіңгі жақ тістер, мұрын қуысы,

. Үстіңгі жақ нервісі. Мезу нервісі альвеола өсінділерін жауып тұрған жұмсақ тін, үстіңгі жақ тістер, мұрын қуысы, үстіңгі жақ қуысы, танаулар үстіңгі ерін, астыңғы ерін, астыңғы қабақ пен көзасты тіндеріне тармақ береді. Үстіңгі жақ нервісі ми сауытынан дөңгелек тесік арқылы шығып, қанаттаңдай ойықта: а) бет нервісі бөлініп, ол әрі қарай бет-самай және бет нервісі болып тарайды да аталған аумақты қамтиды. Б) қанат-таңдай нервтері қанат таңдай түйініне келіп қосылады, в) одан кейін жоғарғы артқы альвеола тармақтары 3-4 талшық болып үстіңгі жақ төмпешігімен алға, төмен қарай жалғасып үстіңгі тістер өрімінің артқы бөлігін құрайды. Үстіңгі жақ нервісі көз шарасына көзасты саңылауымен еніп, көзасты нервісі деген атпен көзасты сайында жатады. Бұл арада одан жоғары орта альвеола тармақтары сүйек өзектерін бойлап алға, төмен қарай сабақтасып үстіңгі тістер өрімінің орта бөлігін құрайды.

2 – сурет. Жоғарғы жақ нерві

Көз асты нервісі енді көзасты өзегіне еніп, одан тараған тармақтар үстіңгі тістер өрімінің алдыңғы бөлігін құрайды, әрі қарай көзасты тесігінен шығып кіші қаз табанына жалғасқан нерв талшықтары жоғарғы ерін, төменгі қабақ, мұрын қанатының, кеңсірік пердесі терісінің өзіне тиісті бөлігін нервтендіреді.

Қорыта айтқанда, артқы, орта, алдыңғы нерв тармақтары бір-бірімен араласып, жоғарғы тіс өрімін құрайды. Аталған оң жақ пен сол жақ өрімдері өзара анастомоз түзеді, олардан үстіңгі тістерге, қызыл иекке, кілегей қабық пен жақ қуыс қабырғаларына нерв тармақтары тарайды. Артқы өрімнен тараған тармақтар үлкен азу тістерге, орта өрімнен – кіші азу тістерге, ал алдыңғы өрімнен күрек, сүйір тістерге барады.

Таңдайдың кілегей қабығын қанат-таңдай түйінінен тараған талшықтар нервтендіреді. Бұл түйін парасимпатикалық нерв жүйесіне жатады. Ол парасимпатикалық талшықтарды 13 жұпқа жатарын сілекей бөлетін ядросының перанглиондар тармағынан алады. Түйінге нерв талшықтары үлкен тасты нерв деген атпен келеді.

Симпатикалық постганглиондар талшықтары терең тасты нервтің құрамында жоғарғы мойын түйінінен келеді. Сезу талшықтары үстіңгі жақ нервісінен келеді. Түйін парасимпатикалық нейрондардан құралған.

Қысқасы, қанат-таңдай түйінінен тарайтын нерв талшықтары үш түрлі талшықтардан тұрады. Олар вегетативті парасимпатикалық, симпатикалық және сезімтал талшықтар. Түйіннен сезу нервтері мұрын, қатты және жұмсақ таңдайдың кілегей қабықтарына, көз жасы безіне тарайды.

Түйіннен мынадай нерв талшықтары тарайды:

1. Жоғарғы артқы латеральды және медиальды мұрын талшықтары мұрын қуысына еніп жоғарғы, ортаңғы мұрын кеуілжірін, мұрын пердесін нервтендіреді. Нерв тармағының ең ірісі мұрын пердесін бойлай төмендеп мұрын-таңдай нервісі деген атпен күрек тіс өзегіне кіреді. Сол жерде ол қарсы жақтың нервісімен анастомоз түзіп күрек тіс тесігінен шығады да қатты таңдайдың алдыңғы бөлігінің кілегей қабығын нервтендіреді.

2. Төменгі артқы мұрын тармақтары мұрынның төменгі кеуілдірінің кілегей қабығына тарайды.

3. Таңдай нервтері төмен қарай қанат-таңдай өзегімен бойлап, таңдай өзегінде үш тармаққа бөлініп ауыз қуысына шығады. Олардың ең үлкені – үлкен таңдай нервісі қатты таңдайға шығады. Онда ол таңдай сайына орналасып алға қарай тарайды да қатты таңдайдың кілегей қабығының 2/3 бөлігін жұмсақ таңдайдың кілегей қабығы мен бадамша без аумағына тарайды.

Туберальная анестезия

Обновлено 19.10.2012 15:56Автор: Administrator11.10.2012 05:27

Целевой пункт при туберальной анестезии — бугор верхней челюсти, на котором находятся задние верхнеальвеолярные отверстия, откуда выходят одноименные нервы и иннервируют заднюю часть альвеолярного отростка.
Месторасположения целевого пункта — это расстояние от дистальной щечной стенки верхнего зуба мудрости к задним верхнеальвеолярным отверстиям, которое составляет 20-25мм (см. рис. 79, 81).

Рис. 79. Положение иглы при внутриротовой туберальной анестезии: 1 — подглазничное отверстие; 2 — скуло-альвеолярный гребень; 3 — бугор верхней челюсти (С.Н.Вайсблат, 1962)

Инъекционный инструментарий: карпульный шприц с иглой длиной 35-41,5мм или одноразовый пластмассовый шприц на 2—5 мм с иглой длиной 35—50 мм.

Техника проведения туберальной анестезии

1. Рот больного полуоткрыт, круговая мышца рта расслаблена, щеку отводят в сторону ротовым зеркалом или шпателем (рис. 80).

Рис. 80. Внутриротовая туберальная анестезия (Н. Evers,G. Haegerstam, 1990)

2. Иглой (срез иглы направлен к кости)делают укол до кости на уровне второго моляра (ближе к третьему), отступив вниз от переходной складки 3-5 мм.
3. Иглу держат под углом 45° к альвеолярному отростку.
4. Отводят шприц наружу, иглу продвигают вверх, назад и ксредине, чтобы кончик иглы все время касался кости; встречая препятствия во время движения иглы, обходят их, впереди иглы выпускают струю анестетика.
5. Игла входит на глубину 20-25 мм, проводят аспирапионную пробу (поршень шприца тянут на себя).
6. При отсутствии крови в шприце медленно вводят 1,5—2 мл современного стандартного анестетика (при использовании 1% новокаина 2-4 мл). Пациента просят прижать двумя пальцами мягкие ткани к кости в области бугра верхней челюсти для предупреждения гематомы. Ждут 5-10 мин до полного обезболивания.
7. Зона обезболивания: задний отдел альвеолярного отростка, моляры и слизистая оболочка щечной стороны альвеолярного отростка ко второму премоляру. В некоторых случаях обезболивание распространяется к средине коронки второго премоляра или достигает
только середины коронки первого моляра, что объясняется особенностью иннервации данного участка (рис. 81, 83).

Рис. 81. Место укола, направление и глубина продвижения иглы (20 мм) при внутриротовой туберальной анестезии: 1 — место укола; 2— зона обезболивания при туберальной анестезии. При туберальной анестезии обезболиваются моляры. На рис. 81-83 изображена максимальная зона обезболивания, охватывающая и второй премоляр

Рис. 83. Зона обезболивания при туберальной анестезии

8. Средняя продолжительность анестезии: а) при обезболивании слабым анестетиком 30-45 мин; б) при применении сильного анестетика — 90-150 мин.
9. Применение: при вмешательствах на 2-3 молярах в одно посещение, при амбулаторных операциях.

Үстіңгі жақтың өткізгіш анестезиясы. Түбір анестезиясы. Нысана үстіңгі жақтың төмпешігі. Онда үстіңгі тістер өрімінің артқы бөлігіне кіретін көптеген тесіктер бар. Нысана белгілері: 876/678 тістер, өтпелі қатпар мен шықшыт-альвеола қыры. Ақыл тіс ұясының шетінен тесіктерге дейін 2,0-2,5 см-дей.

Ішкі тәсіл – ауызды сәл ашылған қалпында езу мен ұртты стоматологиялық айнамен сыртқа тартады. Инені шықшыт-альвеола қырының артын ала 2 азудың немесе 2-3 азудың арасына шамалап өтпелі қатпарға қадайды. Сүйекті жағалай отырып жоғары, артқа, ішке қарай бағытталған ине үстіңгі жақ төмпешігін айналып өтеді. Ине жылжыған сайын аздап анестетик жіберіп отырады, бұл қан тамырларын инемен жарақаттанудан сақтайды. Шаншу тереңдігі 2,0-2,5 см 10-12 мин соң жоғарғы артқы тіс ұяларының нервісі анестезияланады. (4 сурет)

4 – сурет. Туберальды жансыздандыру.

Анестезия аумағы. Үш азу мен оның тұсындағы альвеолды өсінді, кіреберістегі кілегей қабық, үстіңгі жақ дөңесі, гаймор қуысының артқы қабырғасының кілегей қабығы.

Сыртқы тәсіл – науқастың басын қарсы жаққа бұрып сол қолмен шықшыт-альвеола қырын белгілейміз. Оң жақтан ине шаншығанда сол қолдың сұқ саусағы мен бас бармақты жоғарыдан төмен ұстаймыз. Мұнда сұқ саусақ қырдың иілген жеріне тіреледі. Бет сүйегі мен шықшыт – альвеола қыры арасында үлкен бұрыш пайда болады. Жұмсақ тіндер саусақпен сүйекке қарай сығылады. Инені аталған бұрышқа шаншып, ерітінді жібере отырып жоғары, ішке, артқа қарай 2,0-2,5 –дей тереңдікке бойлатады.

Сол жақтан ине шаншығанда бас бармақ шықшыт-альвеола қырының алдында, ал сұқ саусақ шықшыт-альвеола бұрышы мен қырдың арт жағын ұстайды.

Инфраорбиталық (көзасты) анестезиясы (5 а,б – сурет). Нысана - көзасты тесігі, көз шарасының төменгі қырынан 0,5-0,75 см-дей төмен жүргізілген көлденең сызық пен 2-ші үстіңгі кіші азулар мен иек тесігі арқылы жүргізілген тік сызықтар қиылысында немесе тік алға қарап тұрған көз қарашығы арқылы жүргізілген тік сызықтар қиылысында орналасқан. Іс кезінде көз шарасының төменгі қырындағы үстіңгі жақ пен бет сүйегінің бірігуінен пайда болған бұдырдан 0,5-0,75 см төмен алады. Өзек алға, ішке төмен қарай бағытталған. Олардың жалғасы орта күрек тістердің арасындағы қызыл иектен сәл жоғарылау жерде қиылысқан болар еді.

5-сурет. Көз асты жансыздандыру.

А) ауыз қуысы сыртынан; б) ауыз қуысы ішінен.

Ішкі тәсіл – көзасты тесігінің проекциясын анықтаған соң сол қолдың сұқ саусағымен жұмсақ тіндерді сүйекке баса ұстап, бас бармақпен жоғары ерінді жоғары, сыртқа қарай ысырады. Бұл кезде ауыз жабық болады. Инені орта және шеткі күрек тістер аралығынан өтпелі қатпарға шаншиды. Көзасты тесігіне бағытталған инені сүйекке тигенге дейін бойлатып, біраз анестетик жібереді. Енді инені әрі қарай жылжытқанда ауырмайтын болады. Ине сұқ саусақ тұсына жеткен кезде, оны жайлап жылжытып көзасты тесігін табады. Инені өзекке кіргізбей-ақ тесіктің алдында 0,5-0,75 мл-дей анестетик жібереді. Инені өзекке кіргізіп әрі қарай жылжытып жансыздандырғыш дәрі жіберу көзасты нервісінің жарақаттануына әкеліп соғады.

Орта, алдыңғы тіс өрімдерінің анестезиясы 5-7 минуттан кейін пайда болады.

Сыртқы тәсіл – үстіңгі күрек тістердің тұсындағы альвеола өсіндісінде қабыну процессі болса, сыртқы тәсілді қолдануға болады. Сұқ саусақпен көзасты тесігін белгілеп ұстап жіңішке инені сол жерден 0,5 см-дей төмен және ішке таман теріге шаншиды. Ине жоғары, арт, сырт бағытта болып, көзасты тесігіне барып кіреді.

Анестезия аумағы – жоғарғы алдыңғы альвеола нервтері мен көзасты нервісінің соңғы бұталарына дейін, күрек сүйір тістер, альвеолды өсінді мен кілегей қабықтың босаға тұсы, төменгі қабақ пен үстіңгі жақтың алдыңғы және бүйір тұсы, көзасты тіндері, мұрынның бір беткейі мен жоғарғы ерін. Анестетик тереңдеп сіңіп кеткен жағдайда орта альвеоляр өрімге де әсер етіп кіші шайнау тістері мен оны қоршаған тін де жансызданады.

Таңдай анестезиясы (6-сурет).

Нысана – таңдайдың үлкен тесігі, ол альвеола өсіндісінің ішкі жағына үшінші азудың тұсында, егер үшінші азу әлі шықпаған болса, екінші азудың артына таман ішке қарай орналасады.

Тіс жоқта басқа белгілер есепке алынады. Тесік А сызығынан (қатты таңдайдың шетінен) 0,5 см-дей алға қарай, қызыл иек пен таңдайдың орта сызығының ортасында белгілейді.

Жалпы ереже. Инені ауызды мүмкіндігінше қаттырақ ашып тесік тұсынан 1 см-дей алға, ішке қарай шамалап шаншиды. Ине жоғары, артқа және сыртқа қарай бағытталады да сүйекке дейін енеді. 0,5 мл-дей анестетик жіберіледі. Анестезия 3-5 мин кейін білінеді.

Анестезия аумағы. Қатты таңдайдың артқы 2/3 бөлігінің кілегей қабығы сүйір, тістің тұсына дейін, аздап жұмсақ таңдай жансызданады.

Күрек тіс анестезиясы нысана – күрек тіс тесігі. Ол таңдайдың орта сызығының бойында ортаңғы күрек тістердің арасындағы қызыл иек шетінен 7-8 мм-дей қашықтықта орналасқан. Тесіктің сәл алдыңғы жағында күрек тіс бүртігі бар.

Ішкі тәсіл. Ауызды керек ашып инені күрек тіс бүртігіне немесе оның бір шетін ала шаншиды да сүйекке жеткенге дейін ендіреді. 0,25-0,5 мл ерітінді жіберген соң 3-5 мин уақыт күтеді.

Анестезия аумағы. Сүйір тістерді қосатын сызықтың алдыңғы жағындағы таңдайдың кілегей қабығы.

Инені өзекке 0,5-0,75 см-дей ендіріп дәрі жібергенде анестезия толығырақ болады, себеі, мұнда анестетик анестомозға да әсер етеді. Күрек тіс бүртігіне ине шаншудан бұрын 2-3% дикаин ерітіндісін жағамыз.

Сыртқы (мұрын іші) тәсіл. Мұрын төменгі қуысы мен мұрын пердесі түбіне инемен анестетики жіберіледі немесе 2-3% дикаинмен суланған тампон қойылады.

Верхнечелюстной нерв. Вторая ветвь тройничного нерва — верхнечелюстной нерв (см. рис. 27) (рис. 31) Иннервирует десны, зубы, верхнюю челюсть, кожу носа (крыльев), нижнее веко, верх­нюю губу, частично щеку, носовую полость, клиновидную и верх­нечелюстную пазухи. Этот нерв выходит из полости черепа через круглое отверстие и вступает в крыло-небную ямку, fossa pterygo-palatina, где отдает от своего верхнего края скуловой нерв,

Рис. 31. Схема ветвей верхнечелюстного нерва:

1 — видиев нерв; 2, 3 и 4 — небные нервы; 5, 6 И 8 — верх­ние зубные нервы; 7 — зубное сплетение нервов; 9 — веточ­ки подглазничного нерва (по выходе его из подглазнич­ного отверстия; так называемая малая гусиная лапка); 10 — подглазничный нерв; 11 — скуловой нерв; 12 — ана­стомоз между скуловым нервом и слезным (ветвь глаз­ничного нерва); 13 — слезный нерв; 14 — лобный нерв; 15 — носо-ресничный нерв; 16 — основно-небный узел; 17 — глазничный нерв.

П. zyggmaticus, и немного дальше кпереди от своего, нижнего края —тчосновно-небные нервы) nn. sphenopalatine Затем он всту­пает в нижнеглазничную щель, fissura orbitalis inferior, и идет под названием подглазничного нерва; n: infraorbitalis, Ь Нижне­глазничной бороздке и через нижнеглазнйчный канал, canalis in­fraorbitalis, и подглазничное отверстие, foramen infraorbitale, он появляется на лице, в глубине собачьей ямки, fossa canina, где веером распадается на много конечных веточек (см. рис. 29). С ни­ми пересекаются разветвления лицевого нерва, п. facialis, отчего образуется сложное сплетение — малая гусиная лапка, pes ап-serinus minor.

Скуловой нерв, Начинаясь в крыло-небной ямке, направляется вместе с подглазничным нервом через нижнеглазничную щель в полость глазницы и делится там на две ветви — скуло-лицевой, п. zygomaticofacial, и скуло-височный, п. zygomaticotemporalis; обе ветви входят в скуловую кость через скуло-глазничное отвер­
Рис. 32. Места выхода ветвей
Тройничного нерва: 1 — надглазничный нерв; 2 — скуло-лицевой нерв; 3 — подглазничный нерв; 4 — подбородочный нерв.
Стие, foramen zygomaticoorbitale. Затем скуло-лицевой нерв по­является через одноименное отверстие на наружной поверхности скуловой кости (рис. 32), а скуло-височный нерв (тоже через одно­именное отверстие) выходит в височную ямку и пронизывает ви­сочную фасцию, появляясь несколько выше края скуловой дуги. Оба нерва разветвляются в коже соответствующих областей. Скуло-височный нерв ветвится в коже среднего участка виска, а скуло-лицевой — в коже щеки и наружного угла глаза (см. рис. 32).

Основно-небные нервы (см. рис. 27), обычно 2—3, вступа­ют частью в ' основно-небный узел ganglion sphenopalatinum, частью минуя его, непосредст­венно в его ветви.

Основно-небный узел (см. рис. 27, рис. 33 и 34) пред­ставляет собою так называе­мый симпатический, т. е. нахо­дящийся в связи с симпатиче­ской нервной системой, узел, расположенный в крыло-небной ямке немного ниже верхнече­люстного нерва.

Ведущие к узлу нервные пути являются его корешками. К ним относятся уже знакомые нам основно-небные нервы и, кроме того, нерв крыловидного канала — п. vidianus, seu п. са-nalis pterygoideus, который образуется из соединения верхнего большого каменистого нерва, п. petrosus superficialis major, с глу­боким каменистым нервом, п. petrosus profundus. Верхний боль­шой каменистый нерв происходит из лицевого нерва, из его ко­ленного узла, ganglion geniculi, а глубокий каменистый нерв — из симпатического сплетения, оплетающего внутреннюю сонную артерию, вблизи основания черепа. Таким образом, корешки основно-небного узла состоят из волокон тройничного (чувству­ющие), лицевого (чувствующие, секреторные и двигательные) и, наконец, симпатического, п. sympathicus.

Нервы, выходящие из узла, являются ветвями основно-небного узла. Различают, кроме глазничных, следующие ветви:

А) верхние задние носовые ветки, rami nasales superiores poste­riores, идущие к верхней и средней раковинам (латеральные вет­ви, rami laterales) и к носовой перегородке,— rami mediales. Са­мая крупная ветвь из последних идет вдоль носовой перегородки косо вниз и вперед к резцовому отверстию, foramen incisivum, под названием носо-небного нерва, п. nasopalatinus (рис. 35), и окан­чивается в слизистой оболочке передней части неба;

Б) нижние задние носовые ветки, rami nasales inferiores posteriores, идут к слизистой оболочке нижней раковины;

В) HeHDieTíefebL^nn. palatini (см. рис. 27), проходят через крыло-неВный канал, canalis pterygopalatinus, в небные каналы, canales palatini, и отсюда через большие небные отверстия, foramina palatina majora,— в полость рта. Среди небных нервов разлиЧают три ветви: 1) передний небный нерв, п. paiatinus anterior, идущий к слизистой оболочке твердого и мягкого неба через боль­шое небное отверстие, foramen palatinum majus, к небной стороне десен; 2) средний небный нерв, п. paiatinus medius, выходящий через одно из малых небных отверстий, foramina palatina minora, и распространяющийся, кроме слизистой оболочки мягкого неба, также и в области миндалин, и 3) задний небный нерв, п. paiati­nus posterior, выходящий тоже через малое небное отверстие и снабжающий двигательными волокнами от лицевого нерва, п. petrosus superficialis major, все небные мышцы, за исключе-нием m. tensor veli palatini. Чувствительные волокна заднего небного нерва распространяются в мягким небе.

Рис. 33. Основно-небный узел [по Зихеру (Sicher)]:
1 — основно-небный узел; 2 — небные нервы; 3 — зад­ние верхние носовые нервы (латеральные); 4 — зад­ние нижние носовые нервы; 5 — задний небный нерв; 6 — передний небный нерв.

Подглазничный нерв (см. рис. 27). Этот нерв является глав­ным чувствительным нервом для верхней челюсти и ее зубов. Его главные ветви следующие:

А) задние верхнелуночковые нервы, nn. alveolares superiores posteriores. Они ответвляются непосредственно перед вступлением нервного ствола в глазницу, идут вдоль по подвисочной поверх­ности, facies infratemporalis, вниз, вперед и наружу и вступают в задние верхнелуночковые отверстия, foramina alveolada supe -

Рис 34. Схема ветвей основно-небного узла:

1 — верхнечелюстной нерв; 2 — веточки узла к верхнечелюстному нерву; 3 И 9 — видиев нерв; 4 — Глубокий каменистый нерв; 5 — симпатическое сплетение сонной артерии; 6 — Коленчатый узел лицевого нерва; 7 — лицевой нерв; 8 — большой поверхностный каменистый нерв; 10 — Основно-небный узел.

Riora posteriora, находящиеся на бугре верхней челюсти, tuber maxillae;

Б) средние верхнелуночковые нервы, nn. alveolares superioresmedii, ответвляются в заднем отделе подглазничного канала, canalis infraorbitalis, и идут в тело челюсти вниз — к зубному сплетению, plexus dentalis;

В) передние верхнелуночковые нервы, nn. alveolares superiores anteriores, тоже оставляют ствол в подглазничном канале, но ближе к подглазничному отверстию и идут через луночковые каналы, canales alveolares, в костную ткань вниз. Верхнелуночковые нервы (задние, средние и передние) находятся в тесной связи друг с другом: они посредством своих ветвей образуют верхнее зубное сплетение, plexus dentalis superior, от которого идут верхние зубные нервы, nn. dentales superiores, к верхушечным отверстиям зубов, foramina apicalia, верхние десневые нервы, nn. gingivales superiores, к деснам и другие нервы к кости и слизистой оболочке верхнечелюстной пазухи.

При выходе из подглазничного отверстия подглазничный нерв расщепляется на свои конечные ветви: rami palpebrales infe­riores — для нижнего века и нижней трети слезного мешка, rami nasales — для кожи крыла носа и rarai labiales superiores — для кожи и слизистой оболочки верхней губы и десен.

Дата добавления: 2015-08-27