Студопедия
Случайная страница | ТОМ-1 | ТОМ-2 | ТОМ-3
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатика
ИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханика
ОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторика
СоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансы
ХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника

Бір ақын өлсе талай қырылды өлең».

Читайте также:
  1. Ж. Аймауытовтың «Мағжанның ақындығы» мақаласы
  2. Моделдің жақындаған сипаты.

КЕНЕН

 

Жыртып жейтін ауызды жырынды емен,

Аяқталар кім білсін мұңым немен?..

Бұла жырды бұлақтай ағызатын,

Ақын өлді, шырылдап қырылды өлең.

 

Ақын өлді, өлген жоқ өмір бірақ,

Бәйтеректей қалғанмен көңіл құлап.

«Жүрегі тоқтап қапты, рас па?» деп,

Ел ішін кезіп кетті жеңіл сұрақ.

 

Мырс еттім жұрттың аңғал сұрағына –

Жүрегі тоқтаған соң құлады да.

Егерде, тоқтамаса жүрмес пе еді,

Өзі кеп жауап беріп сұрағыңа...

 

Жыр сүйер қауым тұрды жоқтап нарды,

Біреулер біреулерді боқтап та алды:

«Шындықты айтқаны үшін шырылдатқан –

Жүрегі қиянаттан тоқтап қалды...»

 

«Тілі оның қылыштан да бетер еді...»,

«Он қабат алтын тоннан өтер еді...».

«Әлсіздің көз жасы үшін күйінетін...»

«Сол күйік ажалға ерте жетеледі...»

 

Осылай өрістеді елдің сөзі,

Жұмыла салысымен ердің көзі...

Ақынға амалсыздан құшақ ашты,

Қорқыттай күңіреніп көрдің өзі.

 

Соқпайды тоқтап қалған жүрек енді,

Жұбатсам деп жүретін жүдегенді.

Ақсақал «ақ өлім» деп бет сипады –

«Елінің есендігін тілеп өлді...»

 

ТЕҢСІЗДІКТЕР...

 

Толып жатқан теңсіздіктер маңайым,

Жыртығымды қайда барып жамайын?!

Ел теңдігін алғанменен аллалап,

Тіл теңдігі қиын боп тұр, ағайын...

 

Толып жатқан теңсіздіктер айналам,

Кім боп бара жатырмыз деп ойланам.

Алаяқтар алшаңдап жүр «құл» ұстап,

Жұмыссыздың жүйкесімен ойнаған.

 

Жомарт елміз, өзіне емес, басқаға,

Алалаймыз шақырғанда асқа да.

Біреулерге сарай соғып берсек те,

Жеріміз жоқ салып алар баспана.

 

Ескі етігім аяғыма тар боп жүр,

Артым адыр, алдым құзар жар боп жүр.

Иттеріне ет сатып ап біреулер,

Ал, біреулер нан алуға зар боп жүр...

 

Біреулерде байлық бар да, сана жоқ,

Біреулерде сана бар да, шама жоқ.

Мал аласы сыртында ғой, ал, біздің,

Ішімізде көрінбейтін «ала» көп.

 

Шарасыздың жан қайғысын ұғармыз,

Бөз бермесек... сөз береміз бұған біз.

Тіршілікте өйтіп-бүйтіп күн кешіп,

Көрде ғана теңесетін шығармыз...

 

К Ә Р І Л І К

Тоқсан, көрейін деген жасым ба еді?

Быламық жейін деген асым ба еді?»

Халық мәтелі

Қартты көрдім қайғысы қалыңдаған,

Күнін ойлап, Күлікпен арындаған.

Білетіндер еріксіз күрсінеді,

Жетпісте де жан еді жалындаған.

 

Енді міне шал бопты томыртқадай,

Шала мүжіп тастаған омыртқадай.

Терезеге телміріп отырады,

Мынау жарық жалғаннан қорыққандай.

 

Әңгімесі бірде жөн, бірде бөтен,

(дедің бе екен, осындай күйге жетем?)

Бұрынғылар бұл жәйді бір сөзбенен:

«Кәріге күл – күлсең» деп түйген екен.

 

Қартқа қарап кетесің ойға небір,

(алыпқаша бересің қайда көңіл?)

Есіңді алып, сұрқыңды кетіріпті,

Сұрап алған мешіннен қайран өмір.

 

БІЗДІҢ ЕЛДІҢ ЖІГІТТЕРІ...

(Есенқұлдың екпінімен)

 

Біздің елдің жігіттері –

Арқас таудың қыраны,

Елдік жәйлі, Ерлік жәйлі,

айтатын бір ұраны.

Құлай сүйген адамына,

құшақтары ып-ыстық –

Секілді дәл, жанға шипа,

Арасанның бұлағы.

 

Біздің елдің жігіттері –

жігіттердің бөрісі,

Серігіне қастық қылмас,

арамдықпен жоқ ісі.

«Аттан» десе ел, жауға атылар

ұшы болат сұр жебе,

Бейбіт күнде, малын баққан

еңбектің қой торысы.

 

Біздің елдің жігіттерін,

суы дерсің Іленің,

Тынық аққан, тұнып жатқан,

Ұлы өзендей жүрегің.

Кеңдік пенен тереңдіктің

нышаны бар өңінде,

Сұрамай-ақ таныр едің,

көрсең егер біреуін.

 

Біздің елдің жігіттері –

Баркөрнеудей еңселі,

Белжайлаудай кең де, дархан,

көңілінің өлшемі.

Ата-бабам «айдаһардың»

қақпақ бол деп аузына,

Ерлігіне аманаттап,

сеніп берген Ел шебін.

 

К І М С І Ң?..

 

Игілікті бір жұмыс, мұрап – ол да,

Атыздарға бұратын «құлақ» қолда.

Көктемеде дән түскен топырақтың,

Аңызақта шөлін бас бұлақ бол да.

 

Су – ананың сүтіндей, топыраққа,

Нәр сұрайды жас өскін жапырақ та.

Мұрап – судың иесі Сүлеймендей,

Өң береді қолымен атырапқа.

 

Жалғасады пенденің жолы немен?

Толы қырат, алдыңда толы белең.

Патыша да, басқа да азықтанар,

Қарапайым мұраптың қолыменен.

 

Салғаныңша тайраңдап текке сайран,

Бір іс жаса тиетін көпке пайдаң.

Кімсің? Мына өмірге неге келдің?

Маңдай терін батырым, төк те, ойлан.

 


Дата добавления: 2015-12-07; просмотров: 128 | Нарушение авторских прав



mybiblioteka.su - 2015-2024 год. (0.014 сек.)