Нормативтік сілтемелер
Осы курстық жұмыста келесі құжаттарға сілтеме жасалған:
МЖМБС 2.301-68 КҚБЖ (ЕСКД). Форматтар.
МЖМБС 2.304-81 КҚБЖ (ЕСКД). Сызбалық шрифттер.
МЖМБС 2.701-84 КҚБЖ (ЕСКД). Схемалар. Түрлері мен типтері. Орындауға қойылатын жалпы талаптар.
МЖМБС 2.321-84 КҚБЖ (ЕСКД). Әріптік белгілеу.
СТ ОҚМУ 4.02-2008 Университет стандарты. Сапа менеджменті жүйесі құжаттарың түзу, мазмүлдау мен рэсімдеуге қойылатын жалпы талаптар.
МЖМБС 7.1-2003 Библиографиялық жазу. Библиографиялық сипаттама. Жалпы талаптар мен орындау ережелері.
ӘН ОҚМУ 7.14-2010 Курстық жобалау. Мазмүны, тақырыптары, құрылымы, жетекшілік ету, рэсімдеу, белгілеу жэне курстық жобаны (жүмысты) қорғау.
ысқартулар мен белгілеулер
ДҚ- деректер қоры
МҚБЖ- мэліметтер қорын басқару жүйесі
ДҚБЖ- деректер қорын басқару жүйесі
Код - кодер
ТМ - топтық модулятор
БК - байланыс каналы
Мазмұны
Кіріспе
I Access деректер қоры туралы мэлімет
1.1Access деректер қоры
1.2Мэліметтер типі
II Тесттік емтихандарға мәліметтер қорын құру
II. 1 Тесттік мэліметтер қорының кестелерін байланыстыру
11.2Тестік мәліметтер қорына сүраныстар жасау
11.3Тестік мэліметтер қорының формасын құру
Қорытынды
Қолданылған эдебиеттер Қосымша
Кіріспе
Бүл курстық жұмыста Microsort Access деректер қорында жүмыс
жасаудың барлық мүмкіншіліктері қарастырылған. Қазіргі кезде көптеген
жұмыс орындарында, яғни кез келген жерде сол жұмыс орындағы барлық
. кіріс-шығыс есептері, қорда қандай нэрселер бар екендігінің барлығы
деректер қорында сақталып, басқарылады.
Бүл курстық жүмыстың мақсаты Microsoft Access программасында мәліметтер базасын қүруды үйрену болып табылады. Microsoft Access программасының басқа программалардан ерекшелігі алдымен файлды қүруды талап етеді. Бүл енгізілген мэліметтерді бірден сақтап отырудың бірден бір жолы. Ал егер файлды құруды үмытсақ, онда программа мэліметтерді сақтап қалу үшін өзі dbl.mbd сақтап қояды.
Деректер қорының басқару жүйесі мэліметтер қорынан құрылған жүргізуге жэне қолдануға арналған бағдарламалық жэне тілдік қүралдардың жиынтығы ол арнайы қолданбалы бағдарламалар пакетіне кіре отырып деректер қорын басқару саласында операциялық жүйенің мүмкіндіктерін кеңейтуге мүмкіндік береді.
Ақпаратты сақтау- компьютердің ең маңызды функцияларының бірі. Оның ең көп тараған қүралы деректер қоры (ДҚ) болып табылады. Деректер қоры дегеніміз — қү-рылымы арнайы тәсіл бойынша үйымдастырылған берілген форматтағы файылдар жиынтығы болып есептелінеді. Деректер қорымен жү_мыс істей білу бүгінгі таңда компьютерлермен жүмыс істеудегі маңыздығы дағдылардың біріне айналды.
ДҚ-берілген қүрылымдағы ақпараттардан тұратын арнайы форматтағы файл. ДҚ-да сақталатын берілгендер кесте түрінде дайындалады.
Деректерді жэне олардың арасындағы байланыстарды үйымдастырудың келесі типтері бар:
1)иерархиялық;
2) тораптық;
3) реляциялық.
Иерархиялық ДҚ-да жазба элементтері реттеліп жазылады да, оның бір элементі негізгі, қалғандары бағыныңқы элементтер деп есептеледі. Мүнда элементтер нақты тізбек бойынша сатылы түрде реттеліп қойылады. Онда берілгендерді іздеп табу саты бойынша төмен бағытта жүргізіледі. Мысалы: Windows бумасындағы файлдар жүйесі, Интернет ресурсындағы каталогтар жиыны.
Тораптық ДҚ - объектілердің арасындағы өзара байланыс түрлері қарастырылады. Егер бүл модельді графикалық түрде бейнелесек -жазықтықта бағыттауыш сызықтармен бейнеленген байланыстар шығады. Мысалы: сілтемемен байланысқан WWW-қүжаты.
Реляциялық ДҚ - да кесте түрінде дайындалған берілгендер. Ол ең көп тараған берілгендер қоры, кестелер арасындағы байланыстар - жиі пайдаланылатын ең маңызды ү_ғым. ДҚ-да бағандарды өрістер (поля) деп, ал
жолдарды жазбалар (записи) деп атайды. Кестеде қайталанатын бірдей жолдар болмайды. Өрістің негізгі ерекшелігі - бір өріс элементтері бір типті етіп қүрылады. Бүл реляциялық деректер қорының Excel кестелік процессорынан негізгі айырмашылығы.
Реляциялық ДҚ қү_ру жэне онымен жұмыс істеуді басқару ушін көптеген арнайы программалар дайындалған: dBase, FoxBase, FoxPro, Access жэне т.б. Оларды реляциялық типтегі деректер қорын басқару жүйелері (ДҚБЖ) деп атайды.
Көптеген ДҚ кестелік қүрылымда болады. Кестелік құрылымда берілгендердің адрестері жол мен бағананың қиылысуымен анықталады. Кестелерді жобалау кезінде олардың құрылымдарын алдымен қағазда жасаған ыңғайлы. Кестедегі эрбір өріс оның тақырыбына сэйкес болатын жеке мэліметтен тұрады. Әр түрлі кестедегі берілгендерді байланыстыру үшін, эрбір кестедегі әрбір жазбаның өзіндік жеке мэнін бере алатын өріс не өрістер жиынтығы болуы тиіс. Мүндай өріс не өрістер жиынтығын негізгі кілт деп атайды.
1 Access деректер қоры туралы мэлімет 1.1 Access деректер қоры
Microsoft Access - бүл фунционалды толық реляционды МББЖ. Онда мәлеметтерді анықтау жэне өңдеу үшін, сонымен бірге үлкен көлемді ақпараттармен жүмыс жасау кезінде оларды басқару үшін сізге қажетті барлық құралдар қарастырылған. Оны қолданудың жеңілдігіне келетін болсақ, онда Microsoft Access мүнда нағыз төңкеріс жасады, жэне көптегендері өзінің мәліметтерінің бағасы мен қосымшаларын құру үшін оған жүгінеді (Microsoft Access).
Office пакетінің қүрамына кіретін, курстық жүмысты толығымен орындауда көмегін көрсетіп отырған программалардың бірі - Access.
Access - негізінен бағдарламашыларға арналған мэліметтерді басқару бағдарламасы болып табылады. Access тек қана Office пакетінің кәсіби басылымы қүрамына ғана беріледі.
1.Негізгі мэліметтер
Microsoft Access қосымшасы (эрі қарай Access) реляционды мэліметтер қорын (эрі қарай МҚБЖ) басқарудың күшті жэне 32-разрядты жоғары өнімді жүйе болып табылады. Мэліметтер қоры -мэліметтердің таңдауын жэне бейнелеуін қосатын қүрылымдалған жэне өзара байланысқан мәліметтер мен эдістердің жиыны
2. Жүйелік талаптар
1) 80486DX33 немесе одан күшті.
2) Windows 95/98/2000 немесе Windows NT (3.51 төмен емес
версия)
3) 12 Мб кем емес оперативті ес (басқа қосымшалармен бірге жүмыс
істеу үшін 24 Мб кем емес).
4) Шамамен 100 Мб дискілік кеңістік (тек қана Access жэне
мэліметтердің жаңа базалары үшін).
3. Негізгі қызметтері
1) Мэліметтерді үйымдастыру. Кестелерді құру жэне оларды
басқару.
2) Кестелерді байланыстыру жэне мэліметтерге қол жеткізуді
қамтамасыз ету.
3) Мэліметтерді қосу және өзгерту. Бүл қызметтің кестеліктен
айырмашылығы бар, үсынылған мәліметтерді өңдеу мен реализациясын
талап етеді.
4) Макростар. Макростарды қолдануға, қайталанатын операцияларды
автоматтандыруға мүмкіндік береді.
5) Модулдер. Модулдер Access VBA-ға жазылған (диалект Visual
Basic Application) процедура немесе функциялар болып табылады. Бүл
процедураларды күрделі есептеулер үшін қолдануға болады. Access VBA-
дағы процедуралар стандартты макростардың мүмкіндігін арттырады.
6) Мәліметтер базасын қорғау. Бүл қүралдар көп қолданушылар
ортасында қосымша жұмысын үйымдастыруға жэне мэліметтер базасын
несакционды түрде кірудің алдын алуға мүмкіндік береді.
7) Баспа құралдары. Бүл қызметтің көмегімен Access мэліметтер
базасында көруге болатындардың барлығын басып шығаруға мүмкіндік
• береді.
4. Мэліметтер қорының элементтері
1) Кестелер. Мэліметтер қорында ақпарат екі өлшемді кесте түрінде
сақталады. Бір мезгілде 1024 кестелер ашыла алады.
2) Талаптар. Талаптардың көмегімен түрлі таблицалардың қандай да
бір критерийлері бойынша мэліметтерді таңдап жасауға болады. Талапты
255 алаңға дейін қосуға болады.
3) Формалар. Формалар мэліметтерді кестелерден немесе талаптардан
(запрос) қабылдауға ыңғайлы түрде бейнелеуге мүмкіндік береді.
Формалардың көмегімен кесте қүрамындағы мэліметтерді қосуға немесе
өзгертуге болады.
4) Есеп берулер. Есеп берулер кестелер жэне талаптар қүрамындағы
мәліметтерді эдемі безендірілген түрде басып шығару үшін арналған.
5) Макростар (жоғары қараңыз).
6) Модулдер. Модулдер қүрамында VBA - код бар, өңдеу
процедурасын жазуға арналған.
Мэліметтер базасында 32768 - ге дейін обьектілер болуы мүмкін.
5. Кестелер
1) Кестелер мастері режимінде кесте қүру. Мастердің көмегімен
мэліметтер базасының обьектін құру бірнеше қадамдарға бөлінеді,
олардың әрқайсысында құрылатын обьектінің талап етілетін мінездемесін
орнатуға болады. Кестелер мастері іскерлік қолданудың 33 үлгісі
негізінде жаңа кесте қүруға мүмкіндік береді жэне де жеке қолданудың
кестесінің 20 үлгісін қүруға мүмкіндік береді.
Борей мэліметтері базасының көптеген таблицалары кестелер мастері үлгілері негізінде қүрылған.
2) Кестелер конструкторы тәртібінде кесте құру. Егер мэліметтерді
импотирлеу немесе байланыстыру мүмкін болмаса, онда кестелер
конструктор тәртібінде қүрылады, ол кестенің талап етілетін қүрылымын
анықтауға мүмкіндік береді. Кестелердің конструктор тэртібінде атын,
мэліметтер типін, белгілеулер жазбасын, сонымен бірге кесте
алаңдарының кейбір қосымша қасиеттерін көруге болады.
3) Кестелерді тікелей кесте тэртібінде қүру. Access кестені тікелей
кестелер тэртібінде қүру мүмкіндігін береді. Сонымен бірге Access
айтпай қолданылатын, құрылымды, 20 алаңдары жэне 30 бос жазбасы бар
кесте негізінде бос кесте құрады. Кестелер тэртібінде кесте құру
шектелген қолданысқа ие. Кесте алаңдарының мазмүндық аты жоқ,
сондықтан алаң атын өзгерту үшін эрқайсысын қүрылымды
редакциялауға тура келеді.
6. Тапсырыстар (Запросы)
Тапсырыстар мэліметтерінің базасын басқарудың кез-келген жүйесінде маңызды құрал болып табылады. Олар кестеге жаңа жазбаларды көрсету, жаңарту және қосу үшін қолданылады.
Access-те түрлі мақсаттарға орай тапсырыстың типі бар:
1) Теріп алу тапсырысы бір немесе бірнеше кестелерден алынған
кесте түріндегі мәліметтерді бейнелейді.
2) Қиылысты тапсырыстар тапсырыс нэтижесінен жаңа кесте қүру
үшін жэне барлық кестелердің мэліметтеріне өзгерістер енгізу үшін
қолданылады. Олардың көмегімен тапсырыс конструкторы тәртібінде
берілетін бейнелерге сэйкес кестеден жазбаларды жоюға жэне жазбаларды
өзгертуге болады.
3) Параметрлері бар тапсырыстар - бүл сондай тапсырыстар,
пайдаланушы эрбір жіберу кезінде олардың қасиеттерін өзгертеді. Параметрі
бар тапсырысты жіберу кезінде диалогтық терезе пайда болады, онда
таңдаудың шарты көрсетілген. Тапсырыстың бүл түрі ерекшеленбеген,
параметрді кез-келген типті тапсырысқа қосуға болады.
7. Формалар
Access формалары мэліметтер базасының таблицасы үшін қолданушылық интерфейс қүруға мүмкіндік береді. Дүрыс өңделген форма мәліметтерді ендіру процесін жылдамдатады жэне қателіктерді азайтады.
Формалар басқарудың жеке элементтерінің жиынынан қүрылады: мэліметтерді ендіру жэне редакциалау үшін тексттік алаңдар, басқыштық, жалаушалар, ауыстырып қосқыштар, тізімдер, алаң белгілері жэне де графика мен OLE обьектілерін бейнелеу үшін обьектілер рамкасы.
1) Транзакцияларды басқару. Бүл формалар тек қана бір кесте
белсенді болған жағдайда тікелей кестелермен жұмыс жасайды. Басты
форма сонымен қатар жалғыз кестені мэліметтер көзі ретінде қолдана
алады, бірақ одан басқа, бағынышты формаларын ендіре алады, олардың
мэліметтер көзі ретінде басқа кестелер қолданылады.
2) Мэліметтерге кіру. Мүндай формалар тек қана ақпараттарды
қарап шығуға арналған. Access қосымшалары формалардың үш деңгейін
қолдануға мүмкіндігін береді: басты, бағынышты жэне алдыңғы
бағынышты формаға енетін бағынышты форма.
3) Мәліметтер қорын администрациялау. Бұл категорияның
қосымшалары мэліметтер базасын немесе кестелеу құру, қолданушылардың
мәліметтер базасына кіруінің қү_қықтарын шектеу, шифрлеу көмегімен
қауіпсіздікті қамтамасыз ету, мэліметтер базасын периодикалық нығыздау
жэне де резервті көшіру операциялары сияқты административті қызметтерді
орындайды. Мэліметтер қорының администрациялау қосымшалары
барлық обьектілерге енудің толық болуын талап етеді.
8. Есептеулер (есеп берулер)
Есеп берулер көптеген мэліметтер базасы қосымшаларының соңғы өнімі болып табылады. Басып шығаруға жэне қолданушылар арасында таратуға болатын есеп берулерді құру үшін Access мэліметтерді кестелерде, тапсырыстарда және формаларда үйлестіреді (жинақтайды).
*
Access қүратын есеп берулер алты негізгі түрлерге бөлінеді:
1)Бір бағаналы есеп берулер текстің бір үзын бағанасы. Бір бағаналы
есеп берулер аз қолданылады, үсынудың мүндай форматы қағаздың
артықша жаратылуына алып келеді.
2) Ленталы есеп берулерде таблицаның немесе тапсырыстың эрбір
алаңына бағана бөлінеді, ал барлық алаңдардың мэндерінің эрқайсысы
өзінің бағанасында қатар бойынша шығарылады.
3) Көп бағаналы есеп берулер "газет" типті немесе "ирек" бағана
түріндегі бағаналарды қолдану арқылы бір бағаналы есеп берулерден
құрылады. Бір бағанаға сыймайтын ақпарат екінші бағананың басына
ауыстырылады, осылайша әрі қарай. Көп бағаналы кестелер форматы қағаз
бөлігін үнемдеуге мүмкіндік береді, бірақ барлық жағдайларда емес.
9. Макростар
Мэліметтер базасымен жүмыс жасау кезінде бір жүмыстарды қайта-қайта орындауға тура келеді. Мүндай түрақты мэселелерді орындау үшін Access макростары түрлі эрекеттерді автоматты түрде қайталауға мүмкіндік береді, сонымен бірге күрделі бағдарламалар мен кіші бағдарламаларды жазудан босатады. Рутинді операцияларды орындау үшін макростарды пайдалана отырып сіз уақытыңыз бен күшіңізді айтарлықтай үнемдейсіз.
Макростарды қүрып болған соң бірнеше өзара байланысқан макростарды біреуге жинақтауға болады.
10. Панелдер мен мәзірлер
Осы уақытқа дейін Access-тің жеке объектілерімен іс жүргізуге тура келеді жэне олардың эрқайсысының мәліметтер базасындағы терезесінде талап етілетін объектінің қосымшасын аша отырып интерактивті тэртіпте жүмыс жасау қажет. Бірақ объектілерді бір жалпы қосымшаға жинауға болады.
Кнопкалы форма қолданушы құрған кнопкалы форма болып табылады. Олардың көмегімен, мысалы, формаларды ашу макростары мен есеп
берулерді басып шығару макростарын жіберуге болады. Кнопкалы формадан басқа Access арнайы мэзір қүруға мүмкіндік береді, оның көмегімен өңделетін жүйенің мүмкіндіктерін кеңейтуге болады. Осы мэзірге жиі қолданылатын командалар мен кнопкалы формаға беріліп қойған командаларын қосуға болады. Мэзірді қүру Access стандартты мэзірін ауыстырады. Арнайы мәзір формаға байланысты. Бір мэзірді құрып, оны бірнеше формада пайдалануға болады. Access — мәзірдің үш түрін құра алады:
1) Қарапайым мэзір, ол форманың жоғарғы жағында орналасуы мүмкін.
2) Пиктограммалар тобы, әдетте ол мәзірдің астында орналасады.
3) Тышқанның оң кнопкасын шерткеннен соң шығатын мэзір.
1.2 Мәліметтер типі
Microsoft Access мәліметтер кестесінің типтері: мәтіндік, сандық, логикалық, санауыш, гиперсілтеме т.с.с. Мәліметтер базасының кестесі көптеген мэліметтер типімен жүмыс істеуге мүмкіндік береді. Олар:
Мэліметтер типі
-Мәтіндік (Текстовый). Өлшемі арқылы кэдімгі мэтіндік ақпаратты сақтауға арналған мэліметтер типі (255 символға дейін);
-MEMO өрісі (Поле MEMO).(65535 символға дейінгі) үлкен көлемді мэтінді сақтауға арналған мәліметтер типі. Шын мэнінде мэтін өрісте көрсетілмейді, ол мэліметтер базасының басқа жерінде сақталады да, өрісте оның тұрған жері көрсетіледі, бірақ қолданушыға мү_ндай айырмашылық білінбейді;
-Сандық (Числовой). Нақты сандарды сақтауға арналған мэліметтер типі.
- Мерзімі/уақыты (Время/Дата). Күнтізбе бойынша күнін, айын жэне уақытын сақтауға арналған мэліметтер типі. Өріс форматының мүмкіндіктері:
-Қаржылық (Денежный 
). Қаржылық шаманы сақтауға арналған ' мэліметтер типі. Ақшалай көрсетілген ақпараттарды енгізу үшін қажет. Өріс форматындағы тізімнен қажетті ақша бірліктерін таңдауға, олардың шаблонын беруге болады.
-Санауыш (Счетчик). Жазбаларды автоматты түрде номірлеуге арналған мэліметтер типі;
-Логикалық. Логикалық мэліметтерді сақтауға арналған типі (Иэ немесе Жоқ деген мэндерді қабылдайды).
-OLE объектілер өрісі (Поле объектов OLE). Әр түрлі объектілерді сақтауға арналған мэліметтер типі. Бұл да MEMO өрісі сияқты басқа жерде сақталады, OLE объектілері өрісінде оның тұрған жері көрсетіледі. Басқа программалардағы объектілерді енгізу үшін қажет. Ол үшін OLE хаттамасын пайдаланып, таңдалған объектіні алмасу буфері арқылы өріске, кірістіру керек. Мүндай объектілер қатарына графикалық файлдар жатады.
-Гиперсілтеме (Гиперссылка).Интернеттің Web - объектілерінің URL - адрестерін сақтауға арналған өріс. Сілтемені тышқанның батырмасымен шерткенде автоматты түрде броузер жүктеліп, терезеге Web - объекті шығады. Әріптер мен сандардан түратын жэне гиперсілтеме адресін білдіретін қатар. Гиперсілтеме адресі келесі бөлімдерден түрады: өрісте енгізілген мэтін, басқару элементі жэне URL адреске немесе файлға апаратын жол. Өріске гиперсілтеме адресін қою үшін Вставка—>Гиперссылка командасын орындаймыз.
-Ауыстырулар шебері (Мастер подстановок).Бүл арнаулы емес мэліметтер типі. Бүл объектінің көмегімен мэліметтерді енгізуді автоматтандыруды дайын тізімнен тандап алатындай етіп ұйымдастыруға болады. Кестелер арасындағы байланысты орнататын шеберді іске қосу командасы. Бүл негізінен өріс типі емес, өрісті сақтау мүмкіндігі.
2 Тесттік емтихандарға мәліметтер қорын құру
2.1 Тесттік мэліметтер қорының кестелерін байланыстыру
Кесте - жазбалар мен өрістерден түратын ДҚ-ның негізгі объектісі.. Кестелерде берілгендер сақталады. ДҚ жасау алғашқы кестені құрудан басталады. Ал кестеде оның өрістері жэне сол өрістердің типтері мен қасиеттері анықталады.
Кесте (Таблица) объектісін шерткенде - кестені Конструктор, Шебер немесе Деректерді енп^^сшішң^бір^^і^д^^сынылады 
(2.1-сурет).
2.1-сурет. Кесте объектісін құру тэсілдері
Кестені Деректерді енгізу (Создание таблицы путем ввода данных) режимінде қүрғанда - қажетті өріс аттарын өзіміз енгіземіз. Ол үшін Полеі өріс тақырыбына тышқан нүхқағышын алып барып, сол жақ батырмасын үздіксіз екі рет шертеміз. Сонда үнсіздік бойынша берілген өріс аты ерекшеленеді. Delete пернесінің көмегімен бастапқы өріс атын жойып өзімізге қажетті өріс атауларын пернетақтадан енгіземіз.
Мұндағы:
-iU - ең бірінші жазбаға өту; I - ең соңғы жазбаға өту;
LU - курсор алдындағы жазбаға өту; JLA - курсордан кейінгі жазбаға өту;
Жабу (X) батырмасын басқаннан соң объект макетінің құрылымындағы өзгерісті сақтау керек пе, жоқ па деген сұхбаттық батырмасы шығады а) «Да» батырмасын басқаннан соң үнсіздік бойынша Таблица 1 деген атауды ұсынады (қажет болса өзгертуге болады), э) ОК батырмасын басқаннан соң кілттік өрісті анықтайтын сұхбаттық терезе шығады. Бүл сүхбаттық терезеде де «Да» батырмасын шертеміз, б). Сонда кестеде кілттік өріс пайда болады. Оның атауы Код деп анықталады да, онда жазбалар нөмірлері сақталады. Кестеге жаңа жазбалар енгізгенде кілттік өрістің мэндері автоматты түрде толтырылады.
Қүрылған кестені (Таблица 1) тышқанның сол жақ батырмасын екі рет шерту арқылы жүктейміз.
Кестені Конструктор көмегімен қүрғанда болашақ кестенің өріс аттары
жэне олардың типтері, қасиеттері сипатталады (2.2-сурет).
2.2-сурет - Конструктор көмегімен қүрылған кесте Мұндағы:
1 - кесте аты; 2 - өріс аты; 3 - өріс типі; 4 - өріс сипаттамасы; 5 - өрістер қасиеті;
6 - өрістер қасиетінің жалпы бөлімі; 7 - анықтама бөлімі. Құрылған кестені (Таблица 2) тышқанның сол жақ батырмасын екі рет шерту арқылы жүктейміз (2.3-сурет).
2.3-сурет - Таблица 2 кестесінің жүктелгеннен кейінгі көрінісі
Конструктор режимінде өрістің типін анықтау үшін өріс типі
бағанындағы сэйкес ұяшықты, оның оң жақ шетіндегі 
символды шертіп, ашылған тізімнен қажетті типті таңдау керек. Таңдалған типтің қасиеттері өрістер қасиетінің жалпы бөлімінде анықталады. Өрістің берілген қасиеттеріне байланысты өріске қандай мэліметтер енгізуге. болатындығы анықталады. Кез-келген өрістің қасиеті - оның үзындығы. Осы ұзындыққа байланысты өріске қанша ақпарат сиятындығы анықталады. Кез-келген өріске тэн өзіндік қасиет - оның қолтаңбасы (подпись).
Қолтаңба - өрістің тек қана қалыптарда (формаларда) бейнеленетін арнайы атауы. Әртүрлі өрістерге бірдей қолтаңба берілуі де мүмкін. Өріс атаулары эртүрлі болғандықтан, компьютер жүмысына кедергі жасамайды.
Деректер қорын басқару жүйесінің негізгі артықшылығы жеке кестелермен емесе өзара байланысқан кестелер тобымен жүмыс істеу кезінде көрінеді. Access-те кестелер арасындағы байланыстарды құру үшін берілгендер схемасы деп аталатын арнайы сұхбаттық терезе бар. Бүл терезені Сервис—>Берілгендер схемасы командасымен немесе Саймандар тақтасында
батырмасын шерту арқылы ашуға болады.
Берілгендер схемасында байланыстыруға қажет барлық кестелер таңдалып болған соң, осы кестелер өрістері арасында байланыс қүруға кірісу керек. Ол үшін бір кесетедегі өріс атауын екінші кестедегі оған сэйкес байланысқан өріс атауына қарай тасу керек.
2.4 - сурет - Кестелерді байланыстыру
Өрістерді тасып болған соң, қүрылған байланыстар қасиетін анықтауға мүмкіндік беретін байланыстарды өзгерту сү-хбаттық терезесі ашылады. Орналасқан кесте аралық байланыс берілгендер схемасы терезесінде эр кестенің екі өрісінің арасындағы сызық түрінде бейнеленеді. Оның ішінде бір кесте басты, ал қалғаны бағынышты болып табылады. Басты кесте дап байланысқа өзінің түйінді өрісімен қатынасатын кестені айтамыз. Түйінді өрісінің атауы берілгендер схемасында қарайтылған әрісппен көрінеді. Кесте аралық байланыстың негізгі міндеті:
1. Мэліметтердің тұтастығын қамтамасыз ету;
2. Мэліметтер базасына қызмет көрсетуді автоматтандыру.
2.2 Тестік мэліметтер қорына сұраныстар жасау
Сұраныстар арқылы бір жэне бірнеше байланысқан кестелерден берілгендерді анықталған шарт бойынша іріктеп алуға болады. Access-те сұраныс қүрудың бірнеше тәсілдері бар. Олар сүраныс объектісінде Құру батырмасын басқанда пайда болатын Жаңа сұраныс терезесінде көрсетіледі (2.5-сурет).
2.5-сурет - Жаңа сұраныс терезесі Қарапайым сұраныс қү-ру үшін:
1)Жаңа сұраныс терезесінде оның Қарапайым сұраныс (Простой запрос) түрін таңдап, ОК батырмасын шерткенде Қарапайым сұраныс құру сұхбаттық терезесі іске қосылады (2.6-сурет);
2.6-сурет - Қарапайым сүраныс құру терезесі
2)Сүранысқа қажетті кесте аты белгілі болған соң Мүмкін өрістер (Доступные поля) қатарынан өзімізге қажетті өріс аттарын Таңдалған өрістер (Выбранные поля) өрісіне таңдаймызда («>» - бағыттауышы белгіленген өрісті ғана келесі бетке көшіреді, ал «»» бағыттауышы барлық өрістерді көшіреді) Әрі қарай (Далее) батырмасын шертеміз (2.7-сурет);
2.7-сурет - Қарапайым сұранысқа қажетті кесте атын жэне өрістерді таңдау сұхбаттық терезесі (1-қадам)
Егер сүранысқа екі немесе бірнеше кесте мэліметтері қажет болса, онда шебердің келесі қадамында толық немесе қорытынды параметрлердің (подробный (вывод каждого поля каждой записи), итоговый) бірі таңцалады (2.8-сурет).
2.8-сурет - Шебердің 2-ші қадамы
3-ші қадамда сүранысқа атау беріледі жэне үнсіздік бойынша «Сүраныстың орындалу нәтижелерін ашу» қасиеті таңдалады (2.9-сурет).
2.9-сурет - Қарапайым сүраныс құру сүхбаттық терезесі (3-ші қадам)
Айқасқан сүраныс (Перекрестный запрос) - берілген кесте немесе сүраныс негізінде қорытынды мәндерді есептеуге арналған кесте қүру операциясы. Оның эрбір қатарына жэне бағанына атау беріледі де олардың қиылысуында қорытынды мэндер жазылады. Мүндай сүраныстың нэтижесі электронлдық кестені еске түсіретін арнайы форматта ұйымдастырылады. Оның шеберін іске қосу үшін Сүраныс жапсырмасындағы Құру батырмасынан Айқасқан сұранысты таңдап, ОК батырмасын шерту керек. Айқасқан сү_раныс құру үшін бастапқы кестеде жаңа кестенің қатарлары мен бағандарының атауларын қалыптастыруға қажетті мэліметтер бар деп есептелінеді. Шебердің жүмысы 5 қадамнан тұрады:
1. Қажет кестені таңдап «Әрі қарай» батырмасын шертемігз;
2. Мәндері кестенің жолдарын қүруға пайдаланылатын өрісті таңдап,
оны таңдалған өрістер тізіміне көшіреміз. Егер өрістер қайталанатын мәндер
болса, олар топтастырылады;
3. Мәндері бағандарда түзуге пайдаланатын өрісті таңдаймыз.
Көрсетілген өрістің эр бір біргей мэндеріне жаңа кестеден бір өріс сәйкес
келеді. Егер өріс мэндері бірегей болмаса кесте түрудың мэні болмайды;
4. Қорытынды жасау үшін қолданылатын функцияны таңдаймыз;
5. Сүранысқа ат бетіп, Дайын батырмасын шертеміз.
Параметрлі сүраныс - бүл сүаранысты орындацу алыданда экранда бір немесе бірнеше параметрлерді енгізу туралы хабары бар диалогтық терезе пайда болады. Осы терезеде параметрлерді енгізу арқылы бір немесе бірнеше кестелерден сүраныс кестесі дайындалады.
»
Көп кестелі сұранысты -құру үшін (шебердің көмегімен) мына эрекеттер орындалады:
1. Деректер қорының терезесінде Запросы —■> Создание Запроса—>■ С
помощью мастера батырмасын шертеміз;
2. Таблицы и запросы тізімінен бір кестені таңдап, Доступные поля
тізімінен қажетті өрістердің аттарын Выбронные поля тізіміне өткіземіз;
3. Таблицы и запросы тізімінен екі кестені таңдап, выбранные поля
тізімінен осы кестенің қажетті өрістерімен толықтырып, Далее батырмасын
шертеміз;
4. Шебердің жаңа терезесі құрылатын сұраныстің типін таңдауды
ұсынады. Подробные и итоговые. Біз Итоговые опциясын таңдаймыз;
5. Нәтижелік сүраныстың параметрін беру үшін итоговый диалог
терезесін ашамыз. Осы етерезеден берілген опциялардың бірін таңдап, Далее
батырмасын шертеміз;
6. Осы терезеде сүраныстың атын көрсететін Готова батырмасын
шертеміз.
2.3 Тестік мэліметтер қорының формасын күру
Форма - Деректер Қорының объектісі жэне бір жазбамен жеке жүмыс істеуге арналған. Формада негізгі кестенің барлық өрістерінің болуы міндетті емес. Access бағдарламалауда форманы бірнеше түрде құруға болады. Бірінші түрі толық экранды форма. Мүндай формада өрістер экранда бір бағанда бойында орналасады. Екінші - таспалық форма. Форма терезесінде кестенің бір мезгілде бірнеше жазбалары бейнеленеді және кесте режиміндегідей оның сыртқы көрінісін өзгертуге болады. Үшіншісі -кестелік формалар. Мүндай формадағы мэліметтер электронды кесте түрінде беріледі. Төртіншісі негізгі бағынышты формалар. Мұнда бірдің көпке қатынасын бейнелеу жүзеге асырылады. Форманың бір аймағы негізгі кестенің мэліметіне, ал келесі аймағы бағынышты кестенің жазбаларын бейнелеуге арналған. Жалпы Access-те форманы үш түрлі тэсілмен қүруға болады.
1. Автоформа;
2.Форма құру шеберінің қызметін пайдалану;
3. Жаңа форма құрудың толық процессін басынан бастап орындау үшін, Форма Конструктор режимін қолдану.
2.12-сурет - Шебер арқылы форма құру
Қорытынды
Курстық жүмыстың нәтижесінде Тесттік емтихандар мәліметтер қорының ақпараттық жүйесі қүрылады. Бүл жүйеге мэліметтерді классификациялау, біріктіру, ұйымдастыру, іздеу және өңдеу бөлімдері енген.
Ақпараттық жүйенің нэтижесінде мэліметтер компьютерде өңделеді. Бағдарламада Тесттік емтихандарды бақылау жүмысындағы емтихандар тізімін жэне олардың қай уақытта болатынын, қай мұғалім қабылдайтынын т.с.с мэліметтерді тез жэне оңай анықтауға негіздедім. Мысалы студенттердің тестік емтихандарын алдын ала білуін жеңілдету. Кез келген студенттің өзінің группасының тестік емтихандары туралы жэне басқада группалардың да емтихандар тізімін көре алады.
Осы жасалған жұмыстардың нэтижесінде осы ғасыр талабына сай қолдануға болатын мэліметтер қоры жасалынды. Жасалынған жүмысты қолдану арқылы пайдаланушы өз жүмысын тез атқарады. Мәліметтер қорына керекті мағлұматтарды енгізу арқылы кез келген өзіне керекті ақпаратты табуға болады.
Мэліметтер қорын басқару жүйесі мэліметтер қорын құру, мэліметтерді өңдеу, қандайда бір шарт бойынша енгізілген қордан мэлімет қүрастыру, қор негізінде эр түрлі формалардың есеп беруін қүруды жүзеге асыру. Бүл бағдарлама өте тиімді жэне ыңғайлы жасалған, сондықтан кез келген Windows жүйесімен таныс болған кез келген қолданушы осы мэліметтер қорымен жұмыс істей алады.
Дата добавления: 2015-12-08; просмотров: 152 | Нарушение авторских прав