1.Кома.Классификация ком по шкале Глазго.

дБилет 6

1.Кома. Классификация ком по шкале Глазго.

Кома - клиникасында естің тануымен, қозғалыс, сезімтал және соматикалық функциялардың, сонымен қоса өмірлік маңызды мүшелердің бұзылысымен көрінетін; ОЖЖң координациялық құбылысының, өзге жүйелерді автономды функцияландыруының және гемеостазды тұрақтандырудың бұзылысымен сипатталынатын ОЖЖінің жеткіліксіздік жағдайы. Кандай да болмасын, команың клиникалық сипатында естің тануы басым болып саналады. Естің жоғалу айқындылық дәрежесін Глазго шкаласы бойынша бағалайды:

· Оглушение (Глагко шкаласы бойынша 13-14 балл)- ой және іс-әрекетпен байланысты зейіннің бұзылысымен, ұйқышылдықпен сипатталынады. Бұл кезде науқастын есі болады, бірақ тұрақты зейінді қажет ететін тәжірибелерді орындай алмайды. Мысалы, кандайда санды бөлу немесе азайту...

· Сопор (Глазго бойынша 9-12 балл)- координациялык қорғаныш реакциялардың және қатты тітіркендіргіштерге (ауырсыну, дыбыс т.б.) көзді ашу сақталуымен жүретін естің терең нашарлауы. Бұл кезде науқаста автоматты түрде стереотипті қозғалыс және ауырсыну ошағы пайда болады.

· Беткей кома (Iдәреже, Глазго бойынша 7-8 балл)- науқасты ояту мүмкін емес, ауырсыну тітіркендіргіштеріне ретсіз қимылдармен жауап қайтарады, ауырсынудың локализациясыз.

· Терең кома (II дәреже, Глазго бойынша 5-6 балл)-науқаста ауырсыну тітіркендіргішітеріне қозғалыс реакциясы жоқ

· Атониялық кома (III дәреже, Глазго бойынша 3-4 балл)-науқаста тіпті өте қатты ауырсыну тітіркендіргішіне жауаптың болмайды. Атония, арефлексия, тыныс алудың бұзылысы немесе болмауы, жүрек қызметінің төмендеуі де болу мүмкін.

2.Гипертонический криз. Анықтама. Клиникалық классификациясы. Жедел көмек көрсету принципі.

Гипертониялық криз деп - артериялық қан қысымының бірден 180/120м.р.с жоғары немесе индивидуальды жоғарғы көрсеткішке дейін көтерілуін айтамыз. Гипертониялық кризді ағымы бойынша асқынған және асқынбаған деп жіктейді.

Асқынбаған Г.К формалары:

1. Нейровегетативті

2. су-тұзды

3. тырысу

Асқынған Г.К:

· Церебраваскулярлы:

ü ЖМҚАБ (инсульт, субарахноидальды қан кету)

ü Ми ісінуімен жедел гипертониялық энцефалопатия

· Кардиальды:

ü Жедел жүрек жеткіліксіздігі

ü ИМ, ОКС

· Жедел аорта ажырауы, аорта аневризмасының жыртылуы

· Жедел бүйрек жеткіліксіздігі

· Көздің торлы қабатына қан құйылумен жүретін жедел ретинопатия

Асқынған Г.Кризде: кенеттен басталу (бірнеше минуттан бирнеше сағатта); индивидуальды АҚ жоғарғы деңгейі САҚ >180м.р.с. немесе ДАҚ >120м.р.с; аймақтық қан айналымының бұзылысының көріністері: қарқынды бас ауыруы, жүрек айну, құсу, көру бұзылысы, ентігу, кеуде тұсында ауырсыну, әлсіздік, ісіну, дизартрия, парез, паралич, естің бұзылысы, т.б. тән.

Асқынбаған Г.Кризге бас ауыру, бас айналу, жүрек айну, невротикалық және вегетативті симптоматика (қорқыныш сезімі, қозғыштық, тершеңдік, кейде ыстық сезімі, шөлдеу,криздің соңында- жиі, көп мөлшерде ақшыл түсті кіші дәрет байқалады)

Жедел көмек көрсету тактикасы: Мақсаты: өмірлік маңызды органдарды тұрақтандыру. Асқынбаған Г.К:

1. Науқасты жатқызу, басын көтеріп

2. ТАЖ, АҚ әр 15 минут сайын бақылау.

3. АҚ біртіндеп 15-25% төмендету, бастапқыдан немесе ≤160\110 мм рт.ст. 12-24 сағат ішінде

4. Пероральды гипотензивті дәрілік заттарды қабылдау (бір препараттан бастайды): нифедипин, каптоприл, пропранолол, бисопролол, метопролол).

5.бас миының перифериялық қан арнасының қарсыластығын стабилизациялау немесе төмендету - винкамин 30 мг

САҚ жоғарылауы және тахикардия кезінде:

· Пропранолол (неселективный β-адреноблокатор) - внутрь10-40 мг;

· Клонидин (препарат центрального действия) – под язык 0,075-0,150 мг.

ДАҚ жоғарылағанда немесе бірдей САҚ және ДАҚ жоғарылағанда:

· Каптоприл (ингибитор АПФ) – сублингвально 25 мг;

· Нифедипин (блокаторы кальциевых каналов II типа, дигидропиридины) -

сублингвально 10-20 мг.

Асқынған Г.К:

1.Тыныс алу жолдарының санациясы

2.Оксигенотерапия.

3.Венозный доступ.

5.Антигипертензивті терапияны парентеральды препараттармен жүргізеді

6.АҚ төмендету тез (бастапқыдан 15-20% сағат ішінде, кейін 2-6 сағатта

160 және 100 мм рт.ст.ге дейін

ГК, жедел инфаркт миокардымен немесе ОКСпен асқынған түрінде:

Мақсаты: ауырсыну синдромын басу, миокардтың трофикасын жақсарту, АҚ төмендету:

· Нитроглицерин 0,5мг сублингвальды, аэрозолде немесе спрейде (0,4 мг, немесе 1 доза), қажет жағдайда әр 5-10 минут сайын қайталау, немесе т/і 10 мл 0,1% ерітіндіні

100 мл 0,9% натрия хлорид ерітіндісімен тамшылы түрде (2-4 тамшы минутына), АҚ және ТАЖ бақылаумен;

· Пропранолол (неселективный β-адреноблокатор) – т/і струйно баяу енгізеді,

1 мл 0,1% ерітіндіні (1мг), 3-5 минут кейін дәл осы дозаны қайталауға болады, ТАЖ минутына 60қа дейін АҚ және ЭКГны бақылаумен; максимальды жалпы дозасы 10 мг;

· АҚ жоғарғы цифры сақталған жағдайда: эналаприлат (ингибитор АПФ) 0,625-

1,250 мг вв баяу 5 минут ішінде, 20 мл 0,9% натрия хлорида ерітіндісімен;

· Морфин (наркотический анальгетик) 1 мл 1% ерітіндісін 20 мл 0,9% натрия хлоридпен т/і дробно по 4-10 мл (или 2-5мг)

· Варфарин 2,5 мг, немесе ацетилсалициловая кислота – 160-325 мг шайнау

ГК, жедел сол жақ қарынша жеткіліксіздігімен: Мақсаты: өкпе ісінуін басу, АҚ төмендету:

· Эналаприлат (ингибитор АПФ) 0,625-1,250 мг т/і баяу 5 минут ішінде, 20 мл 0,9% натрия хлоридмен;

· Фуросемид т/і 20-100 мг.

ГК, жедел аорта ажыраумен немесе аорта аневризмасының жыртылуымен асқынған:

Цель:АҚ 100-120 және 80 мм рт.ст. дейін тез түсіру

· Пропранолол (неселективный β-адреноблокатор) –1 мл 0,1% еріт (1мг)

· Нитроглицерин т/і 10 мл 0,1% еріт 100 мл 0,9% натрия хлоридмен (2-4 капли в минуту);

верапамил т/і2-4 мин 2,5 – 5 мг (0,25% - 1-2 мл

· ауырсынуды басуға - морфин (наркотический анальгетик) 1 мл

1% еріт 20 мл 0,9% натрия хлоридмен т/і әр 5-15 минут сайын 4-10 мл (или 2-5мг)

ГК, гипертензивті энцефалопатиямен:

· Эналаприлат (ингибитор АПФ) 0,625-1,250 мг еріт 20 мл 0,9% натрия хлоридмен т/і;

· қалтырау кезінде – диазепам т/і 10-20 мг,

Шұғыл госпитализацияға көрсеткіш:

·Асқынбаған Г.К. жедел мед.көмек кезінде басылмаған жағдайда, - госпитализация в терапиялық немесе кардиологиялық бөлімшеге.

· Асқынған Г.– шұғыл госпитализация, асқынуды ескере отырып, науқасты жатқызып тасымалдау

3. Чума. Клиника. Действия медицинского персонала в очаге инфекции.

Чума -карантинды инфекция тобына жататын, жедел табиғи-ошақтық инфекционды ауру; ауыр жағдаймен, лимфотүйіндерінің, өкпе және өзге де ішкі органдардың зақымдануымен, тіпті сепсис туындауымен көрініс береді. Қоздырғышы- Yersinia pestis. Инкубация кезеңі – бірнеше сағаттан 3-6 күнге дейін. Ең жиі кездесетін формасы бубонды және өкпелік. Бубонды формасында көбіне шап лимфотүйіндерінде бір жақтық ауырсынумен конгломераттар пайда болады. Бірнеше күн ішінде конгломераттар көлемі ұлғайып, тері асты гиперемияланады, сонымен қоса екіншілік бубондар шығады. Лимфотүйіндерін пункциялағанда іріңді немесе геморрагиялық бөлінділер шығады. Аурудың 4-5 күнінде температураның көтерілуі байқалады, лихорадкаға дейін. Кез келген жағдайда бубонды форма екіншілік септикалық немесе екіншілік өкпелік формаға ауысуы мүмкін. Бұл кезде науқастың жағдайы сағаттап нашарлайды, интоксикация синдромы үдеп, сепсистің бар көріністері шығады: бұлшықет ауырсынуы, кенеттен әлсіздік, бас ауыруы, бас айналу, естің тежелуі, тіпті естің жоғалуына дейін, ұйқысыздық, қозғыштық. Өкпелік формасында: цианоз өрістейді, чума таяқшаларына қаныққан көпірікті қақырықпен жөтел. Септикалық және өкпелік формасы әр ауыр сепсис сияқты ДВС синдромымен жүреді: теріде майда қан құйылулар, АІТ қан кету, айқын тахикардия байқалады. Мед.персоналдың инфекция ошағындағы іс-әрекеті: обамен науқасты анықтаған жағдайда немесе күдік түскен жағдайда алғашқы эпидемияға қарсы іс шара болып науқасты емдеуші медицина қызметкеріне тіркеп, мекемеден адамдарды қабылдау мен шығаруды тоқтату болып табылады. Мед.қызметкері науқас жайлы сол жерде қала отырып қол жетімді әдіс арқылы (телефон немесе т.б.) басты дәрігерге хабарлау қажет және обаға қарсы костюмдер мен дезинфекциялық заттарды талап ету қажет (хлорная известь, хлорамин). Науқас өкпесі зақымданған болса, обаға қарсы костюм киместен бұрын көз, мұрын және аузының шырышты қабаттарын стрептомицин ерітіндісімен өңдеу қажет. Науқаспен қатынаста болғандардың тізімі алынады: аты жөні, жасы, жұмыс орны, мамандығы, мекен жайы. Обаға қарсы мекемеден консультант келмегенше мед.қызметкері сол ошақта қалады. Поезда, аэропортта, темір жолда анықталған жағдай да осындай іс шаралар жүргізіледі. Оба ошағына карантин жариялайды. Барлық науқасты инфекционды стационарға госпитализациялайды. Обаның бубонды формасында бір палатаға бірнеше науқастан жатқызуға рұқсат етіледі, өкпелік формасында жеке палатаға немесе бокстарға жатқызады. Науқастармен контактіде болғандарды изолияциялайды. Мед.қызметкері жедел түрде обаға қарсы костюм кию керек, болмаған жағдайда –халат, резінкелі қолғап, марлі маска, бахилы, қорғаныш көзілдірігін, марлінің екі қабатынан орамал. Шұғыл химиопрофилактика мед.персоналдың науқастарға келген әр күнінде- доксициклин 0,1 г екі рет тәулігіне немесе стрептомицин 0,5 г бүлшықетке екі рет тәулігіне. Сонымен қатар мұқият күніне екі рет дене температурасын тексеру.

4. Отморожения. Переохлаждение. Клиника. Диагностика. Принципы оказания неотложной помощи. Үсік - төменгі температура әсерінен ағза тіндерінің зақымдануы. Үсік бастапқыда құлақ, мұрын және суықтан жеткілікті сақтанбаған аяқ-қол ұштары салқындауымен жүреді. Көбіне қыс мезгілінде қоршаған ортаның -20- 10 С төмен температураларда шалдығады. Жалпы үсіктің жеңіл, орташа және ауыр дәрежелерін анықтайды:

· Жеңіл дәрежесінде: тері жамылғысы боз, көкшіл, «үйрек терісі»пайда болады, қалтырау, сойлеудің қиындауы. Пульс бәсеңдейді 60-66 соққы минутына. АҚ қалыпты немесе аздап жоғары. Тынысы өзгермеген. Үсіктің I—II дәрежесі болу мүмкін.

· Орташа дәрежесі: дене температурасы 29-32 °C, тез ұйқышылдық тән, есеңгіреу, мағынасыз көз қарас. Тері жамылғысы боз, көкшіл, кейде мрамор тәрізді, ұстағанда суық. Пульс бәсеңдеген 50-60 соққы минутына,толымдығы әлсіз. АҚ аздап төмендеген. Тынысы сирек 8-12 минутына, беткей. Беттің және аяқ-қол ұштарының I—IV дәрежелі үсіктері болу мүмкін.

· Ауыр дәрежесінде: дене температурасы 31 °Cтан төмен. Есі жоқ, қалтырау байқалады, құсу. Тері жамылғысы боз, көкшіл, ұстағанда суық. Пульс бәсеңдеген,минутына 36 соққыға дейін, толымдығы әлсіз, АҚ төмендеген айқын аймақтары анықталынады. Тынысы сирек, беткей 3-4 минутына. Мұздатылу дәрежесіне дейінгі ауыр ағымды және кең тараған үсік болады.

Тіндердің зақымдану тереңдігіне байланысты:

§ Үсіктің I дәрежесі (жеңіл) көбіне суық аса ұзақ емес әсерінде пайда болады. Зақымдалған тері аймағы боз, мрамор тәрізді, жылытқанда қызарады, ісіну пайда болады. Тіндердің өлеттенуі туындамайды. Үсіктің соңғы апталарында бірен саран тері қабыршақтануы байқалады. Толық жазылу үсіктің 5 — 7 күндері бола бастайды. Алғашқы көріністері – күйдіру сезімі, жансызданған аймақта ине сұққандай сезім, кейін зуд және ауырсыну байқала бастайды.

§ Үсіктің II дәрежесі суықтың ұзақ әсерінен туындайды. Негізгі көрінісі- алғашқы күндері тері беткейіндегі пайда болған іші мөлдір сұйықтыққа толған көпіршіктер болып табылады. Терінің толығымен қалпына келуі шамамен 1 —2 аптада қалыптасады. Грануляция мен тыртықтар қалыптаспайды.

§ Үсіктің III дәрежесі оте ұзақ уақыт суықтың әсерінен пайда болады. Алғашқыда тітіркендіргіштерге қозғыш, түбі көк қара іші қанды сұйықтыққа толы көпіршіктер пайда болады. Кейін тіндердің өлетенуі мен соңында грануляция мен тыртықтардың пайда болуымен жүреді. Түсіп қалған тырнақтар қайта өспейді немесе деформацияланған күйінде өседі. Өлеттенген тіндердің түсуі 2 — 3 аптада жүреді. Үсіктің басқа дәрежелеріне қарағанда ауырсыну сезімі қарқынды жүреді.

§ Үсіктің IV дәрежесінде жұмсақ тіндердің барлық қабаттарымен қоса буын, сүйектердің де зақымдануы жүреді. Зақымданған аймақ көгерген, мрамор тәрізді. Ісіну бірден жылытудан кейін пайда болады. Сонымен қоса зақымданған аймақтың мүлдем сезбей қалуы осы дәрежеге тән. Диагностикасында: анамнез және клиникалық сипаты бойынша үсіктің дәрежесін анықтау болып табылады. Жүргізілетін алғашқы көмек үсіктің дәрежесіне, жалпы ағзаның салқындауына, науқастың жасына және қосымша ауруларына байланысты. Мақсаты: суықтан алшақтау, шеткері мүшелерді жылыту, қанайналымын қалпына келтіру және инфекция болмауын алдын алу. Науқасты жақын арадағы жылы мекемеге жеткізу. I дәрежесінде жылы қолмен қызарғанға дейін уқалау, жеңіл түрде массаж жүргізу, үрлеу, мақталы марлі повязкасын жасау. Үсіктің II—IV дәрежесінде науқасты тез жылыту керек, ал массаж немесе уқалау теріс көрсеткіш болып табылады бұл кезде. Жылуды изолияциялайтын повязка (слой марли, толстый слой ваты, вновь слой марли, а сверху клеёнку или прорезиненную ткань) тағу. Зардап шегушіге ыстық шай, сусын немесе алкоголь беріп, бир таблетка аспирин, 2 таблетка «Но-шпа» немесе папаверин береді. Орташа және ауыр ағымды дәрежелерінде тыныс және қанайналым бұзылысы туындауына байланысты шұғыл жағдайда ауруханаға жеткізу қажет.

5. Бронхоспазм. Клиника. Диагностика. Принципы оказания неотложной помощи. Особенности у детей. Бронхоспазм деп - астма немесе бронхит сияқты аурулар кезінде, бронх бұлшықет қабатының әсер етуші факторларға жауап ретінде тарылуын айтады. Науқас әдетте кедергісіз тыныс алады, бірақ тыныс шығару қиындайды, шумен және бұлшықеттердің қарқынды күшімен жүреді. Негізгі симптомы ентігу болып саналады. Науқаста тұншығу, ауа жеткіліксіз сезімі,айқын естілетін ұзарған сқырықты тыныс шығару, қиын бөлінетін мөлдір қақырықты құрғақ жөтел, мәжбүрлі жағдайда-қолымен тіреніп отырады, мұрын-ерін үшбұрышы көгереді, мойын веналарының ісінуі жүреді. Үш жасқа дейінгі балаларда иммунологиялық және тыныс алу жолдарының анатомо-физиологиялық ерекшеліктеріне байланысты бронхоспазм ауыр ағымда жүреді және өкпе асқынулары дамуы мүмкін. Оттегі дефициті спазм кезінде пайда болып, біртіндеп барлық тіндер мен ағзаларда қайта қалпына келмейтін өзгерістер салдарынан оттектік ашығу туындап, науқас өліп кетуі мүмкін. Диагностикасы анық және толық анамнез жинау болып табылады. Бұндай көріністер кезінде науқасқа жедел түрде көмек көрсету қажет:

§ Науқасты отырғызып, ингаляционды баллон беру, 2-3 рет терең тыныс алып, тынысын ұстап тұру.

§ Венаға эуфиллин енгізу

§ Егер науқаста көгеру айқын болған жағдайда, 2 мл преднизолон көктамыр ішіне енгізеді

Бронхоспазм балада туындаған жағдайда:

Әсер ету көзін анықтап, аллерген болған жағдайда, терезелерді жауып, баланы шаң тозаң, үй жануарларынан алшақтатып, бетін салқын сумен жуып, ауыз, мұрнын шаю керек. Науқасты жартылай отырғызып, тар киімдерден кеудесін босатып, таза ауаны қамтамасыз ету қажет. Балаға жылы сусын беріп, қақырық шығаратын препараттар беру керек. Бронхоспазм жарты сағатта қайтпаған жағдайда, тез арада дәрігер шақыру керек және үш жасқа дейінгі балаларда тыныс алу бұзылысы дереу түрде госпитализацияга көрсеткіш болып табылады.

6. Задача №6.

Мужчина, 35 лет. Повод вызова СМП: ДТП.Жалобы на сильную боль и кровотечение из раны в области левого бедра, резкую слабость, головокружение, холодный пот.Травма произошла около 15 минут назад, при столкновении двух автомобилей.

ОТВЕТЫ К ЗАДАЧЕ №6

1.Сол жақ санның төменгі үштен бір бөлігінің ашық сынығы, ығысумен. Жарақаттық шоктың II дәрежелі. Геморрагиялық шок II дәрежелі.

2.Зерттеу тәсілдерінің қорытындысы:

- ЭКГ: Синусты тахикардия, ритм дұрыс, ЖЖЖ – 150 мин. ЭОС дұрыс орналасуы;

- ОАК: анемия көріністері;

- коагулограмма: өзгеріссіз;

- БХА: гипергликемия;

- сол жақ сан рентгенографиясы 2 проекцияда: санның төменгі үштен бір бөлігінің сынығы, ығысумен

3. Дифференциальды диагностика ушибпен жүргізіледі.

4. көмек көрсету алгоритмі:

- қан кетумен күресу: санның жоғарғы үштен біріне жгут салу

- перифериялық көктамырды катетермен катетеризациялау;

- шокқа қарсы терапия: фентанил 0,005% - 2,0 NaCl ерітіндісімен 0,9% - 10,0 в/в струйно, раствор полиглюкина 400,0 мл в/в капельно, преднизолон 90 – 150 мг в/в;

- жараның инфицирленуімен күрес: перекиси водородамен жараны өңдеу, асептикалық повязка тағу;

- Дитерихс шинасымен иммобилизациялау.

5. Науқасқа жүргізілетін тактика:

- щадящий режим:барлық іс шараларды зеңбілде орындау, жатқан кейіпте.

- инфузионды терапия жалғасын ЖМК көлігінде стационарға бару жолында жүргізу,

- науқасты зеңбілмен жақын маңайдағы реанимациялық бөлімшеге жеткізу.

Дата добавления: 2015-11-04