Аа а'1 _ союз -ма (мур, -ми); брат ушёл, а сестра осталась уссу лавгунни, ссумур ливч1унни. а'2 _ межд. агьа; а, попался! агьа, иривсса акъарав! а'3 _ гьу; ты слышал, а? гьу, вин баврив? 3 страница
Гг
- габарит _ м лагру, хах; лагалакьа.
- габер: габер редкоцветный _ м лякьлул уртту.
- гавань _ ж мн. гавани гавань.
- гадать _ несов. 1. бувч1лан, пал рутлан; 2. пикрирду буллан, бурвав-бакъарвав т1ун; не думал, не гадал дак1ний-мазрай бакъассия.
- гадить _ несов. 1. мурдалшиву дуллан; мурдал дуллан; 2. (прост.) мавшагъшиву дуллан, угърашъшивуртту дуллан.
- газ _ м газ ◊ на полном газу (прост.) оьсса чаралий, никъа щуну.
- газават _ м мн. нет гъазават.
- газета _ ж кказит (газета);
- газетн/ый, _ -ая, -ое кказитрал, кказитрайсса.
- газированн/ый, _ -ая, -ое газ бусса, газ бавкьусса.
- газифицировать _ сов. и несов. газ бишин, газ буцин.
- гайка _ ж гайка, бурма ◊ гайка слаба (прост.) х1атти бакъассар.
- галдеть _ несов. аьлагъужа буллан, циняв арх1ал гьалгъа т1ун.
- галерея _ ж мн. галереи 1. пюрундалул ларзу; 2. лухччинувухсса ххуллу.
- галка _ ж къягъу.
- галоп _ м мн. нет мукьра, никъа щаву.
- галопом _ нареч. мукьралий, никъа щуну.
- галстук _ м галстук (галсттук1).
- галушки _ мн. (галушка ед. ) гьавккури.
- гам _ м мн. нет галлагь, аьлагъужа.
- гамаши _ мн. (гамаша ед. ) кьяржив, ппалул кьяржив.
- гараж _ м гараж.
- гарантировать _ сов. и несов. лув ац1ан, бак1райн ласун, вихшала дишин ан, гарантия дулун.
- гарантия _ ж мн. гарантии лув ац1аву, гарантия; вихшала дишинну дурсса даву; вихшала, шарт1.
- гармонировать _ несов. цанницал ца дакьин, даркьуну дик1ан, саргъунну дик1ан.
- гармонист _ м гармунчи.
- гармоническ/ий, _ -ая, -ое даркьусса (цанницал ца), саргъунсса; гьарза даркьусса.
- гармонь _ ж гармун.
- гарцевать _ несов. къавт1ут1и буллан (чу), х1авзарду буллан.
- гарь _ ж мн. нет 1. ччучру; пахнет гарью ччучрулул кьанкь дур; 2. ц1юргьулут; посыпать дорожки гарью ххуллурдайх ц1юргъулут дичин.
- гасить _ несов. 1. лещан дан, бугъ дан; 2. бурж булун.
- гаснуть _ несов. 1. лешлан, лешлай бик1ан; огонь гаснет ц1у лешлай дур; 2. перен. лешлан; кьакьлан, заэв уклан; силы больного гаснут къашайшала левщун най ур.
- гастролёр _ м 1. гастролёр, гастроллай увк1ма; 2. перен. к1ану къабугьу; заводу гастролёры не нужны заводран к1ану къабугьулт аьркин бакъар.
- гастроли _ мн. (гастроль ед.) гастроллу; пригласить на гастроли гастроллай бухьхьи куну оьвчин.
- гастролировать _ несов. гастроллай бик1ан; гастроллай гьан, гастроллай буч1ан.
- гастроном _ м гастроном, ттучан.
- гвалт _ м мн. нет (разг.) аьлагъужа.
- гвардеец _ м мн. гвардейцы гвардиячу, гвардиялуву къуллугь буллалима.
- гвардейск/ий, _ -ая, -ое гвардиялул, гвардиялул куннасса, гвардиялул зумунусса.
- гвардия _ ж мн. нет гвардия.
- гвоздевик _ м ц1унц1ут1и.
- гвоздика _ ж 1. михакрал т1ут1и; 2. собир. михак.
- гвоздичн/ый, _ -ая, -ое михакрал, михакрая дурсса.
- гвоздь '1 _ м мн. гвозди мяр (муххал) ◊ и никаких гвоздей (прост.) ххишала махъ бик1ан къабюхъайссар.
- гвоздь '2 _ м мн. нет (разг.) кици; гвоздь программы программалул кици.
- где _ нареч. 1. чув, цумур к1анай; где вы работаете? зу чув зий буру? 2. (прост.) чувч1аввагу; поищи, не потерял ли где ххал ба, чувч1авагу бакъа хьуну бакъарив.
- где-либо _ и где-нибудь нареч. чув-бунугу.
- где-то _ нареч. чуврив; где-то раздался выстрел чуврив бивтсса ч1у хьуна.
- геенна _ ж мн. нет дужжагьрал ц1у, сиччин.
- геккон _ м к1ини.
- гектар _ м гектар.
- геморрой _ м мн. нет бавасил.
- генеалогия _ ж насяв, аслу.
- генеральн/ый, _ -ая, -ое генеральный; яла хъунмур, яла аьммур, хъирирда-хъиривмур.
- геноцид _ м мн. нет геноцид, миллат бухлаган баву.
- география _ ж мн. нет география.
- герб _ м герб; Государственный герб паччах1лугърал герб.
- героизм _ м мн. нет виричушиву, чувшиву, ях1.
- героическ/ий, _ -ая, -ое 1. виричусса, чувшиврийсса, ях1 бусса; 2. вирттавраясса, чувшнвриясса; героические песни вирттаврахасса балайрду.
- герой _ м мн. герои виричу, къучагъ.
- гетры _ мн. (гетр ед. ) ппалул кьяржив; лаххай кьяржив, дулагъру.
- гибель _ мн. нет 1. бат шаву; пасатшинна; ахир жан; 2. перен. (разг.) бала, мусиват ◊ гибель денег ца бяла ардул.
- гибельн/ый, _ -ая, -ое балаллунсса, мусиватрансса, апат1рансса; гибельный шаг ца балаллунсса даву.
- гибк/ий, _ -ая, -ое 1. лах1айсса, х1алу дусса, щяпа куннасса; 2. перен. усттарсса, бусан-учин к1улсса, ххуллухха к1улсса.
- гибкость _ ж мн. нет 1. лах1аву, х1алу душиву; 2. устталугъ, бусан-учин к1улшиву, ххуллухха к1улшиву; сант.
- гибл/ый, _ -ая, -ое (прост.) пайда бакъасса, пучсса, ахир пуч дурсса; гиблое дело пайда бакъасса даву.
- гибнуть _ несов. ивк1лан, лит1лан, бат хъанан; лиллан; куцпаякун хъанан; ахир жан хъанан.
- гибрид _ м гьанна х1ала бувну бувсса; жалгъа бувну бувсса, жалгъа.
- гибридизация _ ж мн. нет гьанна х1ала баву; жалгъа баву.
- гибридн/ый, _ -ая, -ое гьанна х1ала бувсса, жалгъа бувсса.
- гидростанция _ ж мн. гидростанции гидростанция. * гидроэлектростанция _ ж мн. гидроэлектростанции гидроэлектростанция.
- гильза _ ж мн. гильзы гилза.
- гимн _ м 1. гимн; 2. савлугърал балай, шадлугърал балай, санна.
- гимнаст _ м гимнаст.
- гимнастика _ ж мн. нет гимнастика; чурх таза баву.
- гипноз _ м мн. нет гипноз.
- гипнотизёр _ м гипнотизёр.
- гипнотизировать _ несов. 1. гипноз бан, гипнозрал х1алданин гьан ан; 2. перен. мют1и ан, я бах1ин.
- гипс _ м 1. гипс; наложить гипс на ногу ччан гипсраву бишин; 2. гипсрая дурсса (ци-дунугу).
- гипсовать _ несов. 1. гипсраву бишин, гипс бишин; 2. гипс бичин (аьрщаравун, хъув, чахирданувун).
- гипсов/ый, _ -ая, -ое гипсрал, гипсрая бувсса.
- глава _ 1. бак1; 2. бак1чи; 3. бак1, бут1а (луттиравусса) ◊ во главе чего каялушиву дуллай, бак1ну, хъунаману (ссал-дунугу). Во главе с кем цу-унугу бак1ну, хьхьич1ну, каялувшиврийну, щия-бунугу т1айла хьуну.
- главарь _ м бак1, бак1чи; сиптачи; савав хьума.
- главенство _ с мн. нет бак1чишиву, хъуншиву; агъашинна.
- главенствовать _ несов. бак1чишиву дуллан; хъуншиву дуллан; агъашинна дуллан.
- главн/ый, _ -ая, -ое агьаммур, гьанумур, яла аьркинсса; агьамсса, гьанусса, хъинну аьркинсса; хъунма, бак1 дургьума ◊ главное дело яла аьркинмур; главное дело, не волнуйся яла аьркинмур—дасмача мауккара.
- глагол _ м грамм. глагол (гъалгъалул бут1а).
- гладить _ несов. 1. ках т1ун, ках-шах буллан, саргъун дуллан, дюч1ан дуллан; 2. мангъал ришлан, ща рутлан.
- гладк/ий, _ -ая, -ое 1. саргъунсса, кьасса, дюрч1сса; 2. перен. кьадагьсса, экьинанисса, бигьану нанисса, бювч1усса; гладкая речь экьинанисса ихтилат.
- глажен/ый, _ -ая, -ое мангъал риршусса, уту дурксса; глаженое бельё мангъал рирщусса луртту-ялттусса.
- глаженье _ с мангъал рищаву, уту дуккаву, ща бутаву.
- глаз _ м 1. я; 2. ябитаву, ялув ац1аву ◊ за глаза говорить махъа гъалгъа т1ун, ккарччи лахълан. На глаз ялун бурувгун. С глазу на глаз цуч1ав акьа, иттату-иттав.
- глазаст/ый, _ -ая, -ое _ (разг.) 1. бялла яру, хъуни яру; 2. хъинну ххал шайсса, хъинну чани бусса.
- глазеть _ несов. (прост.) тамаша буллан; аьдада уруглан.
- глазница _ ж иттал кюнт1а, янил кюнт1а.
- глазн/ой, _ -ая, -ое янил, яруннил.
- глазок _ м мн. глазки 1. ккут1 (урган дурксса); 2. я (нувщуйсса, м. ц.); 3. къуп (жалгъа бансса).
- глазунья _ ж мн. глазуньи шишттаран, шишттаран ххайжани.
- глазуровать _ сов. и несов. ч1ур бакьин, ч1ур буккан.
- глазурь _ ж мн. нет ч1ур, сир; глазурованная миска ч1урлил к1ич1у, сир бувк к1ич1у.
- глашатай _ м мн. глашатаи чавш, мангъуш.
- глина _ ж мн. нет сина аьрщи.
- глинозём _ м сина аьрщи, сина аьрщарал лухччи.
- глинян/ый, _ -ая, -ое сина аьрщарал; сина аьрщарая дурсса; т1ах1унттул (урша, м.ц.).
- глист _ м и глиста ж (разг.) щира.
- глодать _ несов. 1. кьуркьу дуллан, марц1 дуллан (ттарк1); 2. перен. кьуркьу уллан, кьуркьу уллай ик1ан, аьллай-лиллай ик1ан; тоска гложет дардирдал кьуркьу уллай ур (а).
- глотать _ несов. кьюлт1а т1ун; дюкьлан ◊ глотать слова анаварну гъалгъа т1ун. Глотать слёзы кьуц1а т1ун.
- глотка _ ж кьакьари; кьюнкьарахалу ◊ драть глотку вев т1ий гъалгъа т1ун. Взять за глотку кьюнкьараха угьан.
- глоток _ м мн. глотки ххув, ххуп1, нах1ала; глоток воды щинал ххув.
- глохнуть _ несов. 1. къюк1 хъанан, ч1у къабаяй хъанан; 2. лагь хъанан, лешлан, бац1лан; самовар глохнет симавар лешлай дур.
- глубина _ ж 1. курт1шиву; 2. тивалу (бярнил, хьхьирил) ◊ в глубине веков аьвзал заманнай. Из глубины души дак1нил курт1нива.
- глубок/ий, _ -ая, -ое 1. курт1сса; глубокой ночью хьхьунил хьхьудяризал; 2. архсса (дазуя, зумания) ◊ глубокая тарелка курт1сса бушкъап, вярт1а, к1урглу.
- глубь _ ж мн. нет курт1шинна, курт1шиву; в глубь курт1нивун, вив.
- глупеть _ несов. дюъ дакъа хъанан, къакру бусласи хъанан, дух1индарая уклан.
- глупец _ м мн. глупцы ах1макь, дух1ин дакъу, дюъ дакъу.
- глуповат/ый, _ -ая, -ое авлия кьанкьсса, дюълил къаувччусса, щаллу акъу.
- глупость _ ж мн. глупости ах1макьшиву; къакру.
- глуп/ый, _ -ая, -ое 1. ах1макьсса, дюълил къаувччусса; 2. ах1макь, дюъдакъу.
- глухарь _ м 1. далу; 2. (прост.) къюк1у, манташ.
- глух/ой, _ -ая, -ое 1. къюк1сса, вич1авух ивщьусса; 2. перен. вич1илух ч1ира бувсса; 3. инсантал бакъасса (к1ану).
- глухота _ ж мн. нет къюк1шиву, ч1у къабаллалаву.
- глушить _ несов. 1. къюк1 уллан, къюк1 хьун уллан; 2. бац1ан буллан, лещан дуллан, бугъ дуллан; глушить самовар симавар бугъ дуллан.
- глыба _ ж кьун; ххяли; глыба льда мик1ирал ххяли.
- глядеть _ несов. 1. буруглан; 2. ч1алан ◊ гляди в оба лич1лулну ик1у.
- глянец _ м мн. нет п1яй, ц1ай.
- глянцевать _ несов. ц1ай буккан буллан, дюч1ан дуллан.
- глянцев/ый, _ -ая, -ое ц1ай бусса, ччюх бусса, бювч1усса.
- гнать '1 _ несов. 1. дачин дуллан; лихъан буллан, лихълахъи буллан; 2. анавар буккан буллан; ссур буллан; 3. ссур буллан; гнать машину машина ссур бувну бачин бан.
- гнать '2 _ несов. дуклан, дуллан; гнать спирт спирт дуклан.
- гнаться _ несов. хъирив нан, хъирив багьну нан.
- гнев _ м мн. нет сси, ссибизаву; быть в гневе сситтуй ик1ан.
- гневаться _ несов. ссибизлан.
- гневить _ несов. (устар.) ссибизан буллан, ссиуц1ин уллан.
- гневн/ый, _ -ая, -ое ссибивзсса, сситтуйсса.
- гнед/ой, _ -ая, -ое ч1аклул рангсса (чу).
- гнездиться _ несов. 1. кюру буллан, кюртти буллан; ласточки гнездятся под крышей чит1рал магъулу кюртти бувну бур; 2. перен. мина дуллан (ущу-щулгъилул).
- гнездо _ с мн. гнёзда 1. кюру; вить гнёзда кюртти буллан; 2. перен. къатри, мина.
- гнездование _ с мн. нет кюру баву, кюртти баву (лелуххантрал).
- гнездоваться _ несов. кюру буллан, кюртти буллан (лелуххантрал).
- гнездовье _ с мн. гнездовья кюрттазан.
- гнёт _ м мн. нет зулму, аьзият.
- гнил/ой, _ -ая, -ое 1. аьрсса, мяххи даркьусса, саслул кьанкь хьусса; гнилое сено аьвсса ххулу; 2. аьвсса, хъавтусса, чурххан заралсса; гнилая погода хъавтусса гьава.
- гниль _ ж мн. нет аьрмур, лирмур; мяххи.
- гнить _ несов. аьллан, цух т1ун, мяххи дакьлан.
- гноить _ несов. 1. аьян дуллан, аьллали дуллан, кьанкь хьун дуллан (дик1); 2. перен. аьллали уллан, шатрал канаки уллан (дуснакьраву).
- гноиться _ несов. лал дагьлан, лал ласлан; рана гноится щаву лал ласлай дур.
- гной _ м мн. нет лал.
- гнойник _ м агъиял, лалул къат1а; гнойник на теле общества жяматрал чурххайсса агъиял, жямат бут1у.
- гнусавить _ несов. майравух гъалгъа т1ун, мангъавну гъалгъа т1ун.
- гнусав/ый, _ -ая, -ое мангъавсса, майравух (буклаккисса); гнусавый голос мангъавсса ч1у.
- гнусность _ ж мн. гнусности мурдалшинна, баябуршинна, чапалсса къел; мавшагъшиву, аскишиву.
- гнусн/ый, _ -ая, -ое мурдалсса, баябурсса, дак1оьзансса; мавшагъсса, аскисса, чапалсса; гнусная клевета чапалсса бухьттан.
- гнуть _ несов. 1. ккуртта дик1ан дуллан; 2. лах1ан дуллан, лах1лах1и дуллан, кьус ритлан; буря гнёт деревья мурчал мурхьру лах1лах1и буллай бур ◊ гнуть горб ттуккул даву дуллан. Гнуть свою линию цаламур бачин буллан.
- гнуться _ несов. 1. ккуртта дик1лан; 2. лах1лай дик1ан, кьус дик1лай дик1ан; деревья гнутся от ветра мурхьру мурчай лах1лай бур.
- гнушаться _ несов. дак1оьзлай ик1ан (щийн-ссайн-унугу), оьккан дизлан; гъан къахъанан (ци-бунугу бан), загьла къабик1ан, арх уцлан; гнушаться лжи щялмахъ бусан дак1 къадиллай ик1ан.
- говорить _ несов. 1. к1улну бик1ан; лавхьхьуну бик1ан; ребёнок ещё не говорит оьрч1ан ттигу маз лахьхьин бувар; 2. гъалгъа т1ун, ихтилат буллан.
- говядина _ ж мн. нет гъаттарал дик1, хъун х1айвандалул дик1.
- год _ м мн. года, годы шин ◊ Новый год ц1усса шин. Учебный год дуккаврил щин.
- годиться _ несов. дуч1ину дик1ан, дуч1и хъанай дик1ан; сапоги не годятся чакмарду дуч1и хъанай дакъар ◊ не годится къабуч1ир, къалайкьри.
- годичн/ый, _ -ая, -ое 1. шинал, шинайсса; годичный срок шинал мутта; 2. шинай цал шайсса.
- годн/ый, _ -ая, -ое буч1исса, лайкьсса; годный для посева гьанна бичин дуч1исса (аьрщи).
- годовал/ый, _ -ая, -ое шин хьусса, шинавун бувхсса.
- годов/ой, _ -ая, -ое шинал; годовой отчёт шинал отчет, шинай дурмунил х1акъи-х1исав.
- головокружительн/ый, _ -ая, -ое бак1 гьанагьисса, бак1 гьанансса.
- голенище _ с кьяржи.
- голень _ ж к1юла личча.
- голова _ ж мн. головы 1. бак1; ранен в голову бак1райн щаву дирну ур; стадо в 200 голов к1иттуршва бак1 бусса ттурзан; 2. перен. аькьлу, к1улши; человек с головой бак1 бусса инсан; 3. перен. бак1, бак1чи, иширал бак1 ◊ с головы до ног бак1рая ччаннайн бияннин.
- головешка _ ж кусав.
- головн/ой, _ -ая, ое 1. бак1рал; головная боль бак1 ц1уц1аву; 2. бак1райва-бак1раймур, хъунмур, ялувмур; головной институт хъунмур институт.
- головня _ ж мн. головни къалмул нац1.
- головокружение _ с бак1 гьанагьаву, нялаглагаву.
- головокружительн/ый, _ -ая, -ое бак1 гьанагьи буллалисса, нялаган дуллалисса.
- голод _ м мн. нет 1. ккаши; почувствовать голод ккашил хьун, ккаши дак1нин багьан; 2. мискиншиву, кьаридшиву, лух1и бала.
- голодать _ несов. ккашил хъанан, ккашикар хъанан, ккашилну бик1аван; ккашилну ях1 буллан.
- голодн/ый, _ -ая, -ое 1. ккашилсса, ккашикарсса; 2. ккашил (шин); хъу къархьусса (шин); 3. ккашилсса, иттарц1ансса, яккашилсса; 4. мискинсса, кьаридсса; голодный обед кьаридсса ссупра.
- голос _ м 1. ч1у, ч1ук1а; 2. пикри, мурад; право голоса ч1у булунсса ихтияр.
- голосист/ый, _ -ая, -ое ч1у бюхттулсса, ч1у лахъсса, гюргу т1исса ч1у бусса; голосистая девочка лахъсса ч1у бусса душ.
- голословн/ый, _ -ая, -ое х1учча бакъасса, ялттувасса, бач1васса мукъурттийнусса; голословное обвинение х1учча бакъа бивхьусса тахсир.
- голосование _ с ч1у булаву, ч1унихун бутаву.
- голосовать _ несов. 1. ч1у буллан (бувч1авурттай, м. ц.); ц1а ришлан, ка гьаз дан.
- голубеть _ несов. няк1 хъанан, няк1ну ч1алай дик1ан, няк1 талан, няк1парх т1ий дик1ан.
- голубика _ ж 1. няк1уннарал къат1а; 2. собир. няк1унна.
- голуб/ой, _ -ая, -ое няк1сса, ссавнил рангсса, хьхьиняк1сса.
- голубец _ м мн. голубцы дулма.
- голубь _ м хьхьи; къукъухьхьи.
- гол/ый, _ -ая, -ое 1. к1ач1асса; бач1васса; 2. кьавкьсса (махъру).
- гонец _ м мн. гонцы чапар.
- гонор _ м мн. нет къурт, пурс.
- гончар _ м т1ах1унттив даву.
- гончарн/ый, _ -ая, -ое т1ах1унттул; гончарные изделия т1ах1унттул кьай.
- гонять '1—2 _ несов. см. гнать '1—2.
- гончая _ ж мн. гончие бах1литула, бах1ли, авли ккаччи.
- гоняться _ несов. см. гнаться.
- гора _ ж 1. зунтту; 2. перен. къала, бак1у; горы книг луттирдал бак1урду ◊ стоять горой за кого-л. зунттул хъач1 куна ац1ан щихлу-унугу.
- горб _ м 1. кьуси; 2. барх1 (варанттул) ◊ на своём горбу испытать (разг.) цала бак1рач1ан бувк1ун к1ул хьун. Своим горбом цала зах1матрайну.
- горбат/ый, _ -ая, -ое кьуси бусса; горбатый нос аьхъа май.
- горбун _ м кьуси бусса инсан, кьужу.
- гордиться _ несов. 1. пахру буллан, къурт1ру дуллан; пахру-хияллай ик1ан; 2. ххарину ик1ан (щия-ссая-унугу).
- гордость _ ж мн. нет 1. пахру, ххаллилшиву; 2. ххаришиву, пахру бан бюхълахъаву (щиц1ун-ссац1ун-бунугу); 3. пахру-хиял, къурт1; ххара.
- горд/ый, _ -ая, -ое 1. ххаллилсса, ухттансса, ях1 бусса; 2. ххарисса, пахру бан бюхълахъисса (щиц1ун-ссац1ун-бунугу); 3. дак1 хъунасса, кьурт1 дусса; ххаралунсса.
- горе _ с мн. нет дард, дардисан, буруккин; бала, кьини (дуккайсса).
- горевать _ несов. дард дуллан, буруккин буллан; къуману ик1ан.
- горел/ый, _ -ая, -ое ччуччукьулу хьусса; горелые доски ччуччукьулу хьусса тахтарду.
- горение _ с мн. нет 1. ччучлаччаву; 2. лахъаву; горение газа газ лахъаву.
- гореть _ несов. 1. ччучлан, ц1у лач1лай дик1ан; 2. лархъун дик1ан; все лампочки горят циняр лампочкартту лархъун дур; 3. к1ирину ик1ан, ччучлай ик1ан; больной весь горит къашайшала ччувччуну най ур.
- горец _ м мн. горцы зунтталчув.
- горск/ий, _ -ая, -ое зунттал; зунттал зумунусса.
- горечь _ ж мн. нет 1. кьурч1исса т1ин, загъ; 2. перен. кьурч1ишиву, къумашиву.
- горизонт _ м 1. горизонт; дунияллул зума; 2. даража (элму душиврул, бак1 бушиврул, гьунарданул); 3. илкинсса каширду, бюхъурду.
- горизонтальн/ый, _ -ая, -ое кьасса, кьану дирхьусса.
- горист/ый, _ -ая, -ое зунттурду бусса, зунттарисса, зунттал.
- горкнуть _ несов. кьурч1и лаглан, кьурч1и хъанан, кьанц1 т1ун; масло горкнет нагь кьанц1 куну дур.
- горло _ с 1. кьакьари, хъет1; 2. ссурссу; горло кувшина къуткьалул ссурссу; 3. бугъаз ◊ во все горло цала бусса ч1уний. Поперёк горла иттав къала куна. Сыт по горло кьюнкьарахун ивну ура.
- горн _ м патана, пурш-патана.
- горн/ый, _ -ая, -ое 1. зунттул; зунттал; зунттавусса; 2. мяъданнал; горная промышленность мяъданнал промышленность.
- город _ м мн. города шагьру.
- городск/ой, _ -ая, -ое шагьрулул, шагьрулийсса.
- горожанин _ м шагьрулул инсан, шагьрулийчув.
- горох _ м мн. нет хъюру (ххяххия, ккуккурду) ◊ при царе Горохе аьвзал заманнай.
- гороховый, _ -ая, -ое хъюрурал; хъюру дирчусса.
- горошек _ м: горошек мышиный х1акьа хъюру, х1уч1а хъюру.
- горошина _ ж мн. горошины хъюру (ккукку).
- горск/ий, _ -ая, -ое зунттал; горский человек зунтталчув.
- горсточка _ ж и горсть ж мн. горсти хъат, к1ама; насыпать в горсть семечек хъатлийн симичкка бичин; две горсти муки к1ира хъат иник1малул; горсточка храбрецов ца к1ама вирттаврал.
- гортанн/ый, _ -ая, -ое кьакьарттул, кьакьарттува нанисса, кьакьарттувусса.
- гортань _ ж мн. гортани кьакьари.
- горчить _ несов. кьурч1и бишлай бик1ан; во рту горчит кьац1ливу ца кьурч1исса т1ин бур.
- горьк/ий, _ -ая, -ое 1. кьурч1исса; 2. перен. зах1матсса, кьурч1исса ◊ горькие слёзы оьттул макь.
- горько _ нареч. 1. кьурч1ину; 2. перен. къуману; кьуп1а т1ий.
- горюч/ий, _ -ая, -ее 1. ц1у лач1айсса, лахъайсса, ччуччайсса; 2. сущ. горючее с ччуччия (бензин, м. ц.).
- горянка _ ж зунттал душ, зунттал щар.
- горяч/ий, _ -ая, -ее 1. к1ирисса; горячий чай к1ирисса чяй; 2. перен. гужсса, курт1сса, ч1урусса; горячий спор ч1увусса бяст; 3. перен. къизгъинсса; горячее время кац1аравсса ч1ун ◊ по горячим следам гъелину бунува, каччуччу бувну.
- горячить _ несов. к1ирибичин буллан, гьалак буккан буллан, гьуз буллан.
- горячиться _ несов. к1ирибичлан, гьалак буклан, гьалак буклай бик1ан, ссибизлай бик1ан; успокойся, не горячись паракьат хьу, к1ири маичлардача.
- горячо _ нареч. 1. к1ирину, ччучлай; 2. къизгъинну, гужну, гьавасрай.
- господин _ м мн. господа 1. агъа, господин; 2. кьинилул заллу, зурданул заллу; 3. заллу ◊ сам себе господин цала бак1рал заллу цува.
- господство _ с мн. нет агъашиву, хъуншиву, заллушиву; ялувшиву.
- господствовать _ несов. 1. агъашиву дуллан; заллушиву дуллан, зур буллан; 2. хъунмурч1ин дуну дик1ан; господствующее мнение ялтту буклакимур пикри; 3. ялувмурну бик1ан, лахъну бик1ан (ссаяр-бунугу).
- господствующ/ий, _ -ая, -ое 1. агъашиву дуллалисса, заллушиву дуллалисса, хъуншиву дуллалисса; 2. ялтту дуклакисса, хъунмурч1инну хъанахъисса; 3. ялувмурну хъанахъисса, лахъмур.
- гостеприимн/ый, _ -ая, -ое хъамал ххирасса, увк1маная ххарисса; т1ивт1усса (хьулу).
- гостиная _ ж тавхана, хъун къатта.
- гостинец _ м мн. гостинцы ссайгъат, ссалам-ссайгъат.
- гостиница _ ж гостиница, патир, хъамалкъатта.
- гостить _ несов. хъамалу хъанан; ливккун ик1ан (щинний-унугу).
- гость _ м мн. гости 1. хъамаличу; ухху-укку; 2. оьвкуну увк1ма.
- гостья _ ж мн. гостьи хъамалу щар, хъамалу душ.
- государственн/ый, _ -ая, -ое паччах1лугърал, билаятрал.
- государство _ с мн. государства паччах1лугъ, билаят.
- готовить _ несов. х1адур буллан; готовить машину к пуску машина бачин бан х1адур буллан; 2. дуллан, шахьлан; готовить обед ахттайнсса дуллан.
- готовиться _ несов. х1адур хъанан; х1адуршин дуллан.
- готовность _ ж мн. нет х1адуршиву; выразить готовность ехать ачин х1адуршиву баян бан.
- готов/ый, _ -ая, -ое х1адурсса; готов к экзаменам экзаменнайн х1адурда; готов на всё ци хьурчагу, х1адурссара; готовое платье бувну х1адурсса гьухъа.
- грабёж _ м мн. грабежи гъара, хъямалашин, чапхун.
- грабитель _ м мн. грабители гъарачи, чалхунчи, хъямалачи, къачагъ.
- грабительск/ий, _ -ая, -ое гьарарал, хъямалашиндарал, чапхундалул, къачагъшиврийсса.
- грабить '1 _ несов. гъара буллан, хъямала буллан, чапхун дуллан.
- грабить '2 _ несов. ххялаххи дихьлан, бяхлан (ххулу, м. ц.).
- грабленный, _ -ая, -ое гъарарай лярхъсса, гъара бувсса, хъямала дурсса, къачагъшиврий лярхъсса; грабленое имущество гъаралул хъус.
- грабли _ ед. нет ххялаххи.
- гравёр _ м кьаланбиту.
- гравий _ м мн. нет ххюл, мюрщ чару.
- гравировать _ несов. кьалан битан, кьаландалух сурат дутан; гравировать на меди кьаландалух дувссилий сурат дан.
- гравировка _ ж мн. нет кьалан битаву, кьаландалул даву.
- гравировщик _ м см. гравёр.
- гравюра _ ж мн. гравюры кьалан бивт даву, кьалан бивт сурат.
- град _ м мн. нет 1. мик1 (бичайсса), чявхъа; ссав; 2. перен. чявхъа, мугьали; град пуль ккуллардал чявхъа; град насмешек рихшантирттал мугьали; 3. перен. нехру; пот льётся градом гьухъал нехру най дур.
- градина _ ж мн. градины и градинка ж мн. градинки мик1, мик1ирал ккуза (ца, бивчусса); градинка с голубиное яйцо хьхьилул ккунукуксса мик1.
- градобитие _ с мик1 бичаву, ссав дияву.
- градус _ м градус; мороз в десять градусов ац1ра градусрал дяркъу ◊ под градусом (разг.) кайпну, бувтун.
- градусник _ м градус, градусник; поставить больному градусник къашайшалай градусник дишин.
- гражданин _ м мн. граждане гражданин.
- гражданск/ий, _ -ая, -ое граждан, гражданиннал.
- грамм _ ж грамм, гарам.
- грамматика _ ж грамматика.
- грамота _ ж 1. чичин-буккин к1улшиву; выучиться грамоте чичин-буккин лахьхьин; 2. грамота ◊ филькина грамота бит1и-ххит1и.
- грамотн/ый, _ -ая, -ое 1. чичин-буккин к1улсса; 2. чант1 увкусса; дурккусса; 3. саргъунну дурсса.
- гранат '1 _ м 1. сунурал мурхь; 2. суну.
- гранат '2 _ м ляълу, ят1ул чару.
- гранатов/ый, _ -ая, -ое сунурал; гранатовое дерево сунурал мурхь.
- гранён/ый, _ -ая, -ое хъач1ру дусса; тяраш дурсса; гранёный стакан хъач1ру ду исттикан.
- гранильн/ый, _ -ая, -ое тяраш дайсса, тярашрал; гранильная работа тяраш даву.
- гранить _ несов. хъач1ру рутан, тяраш дан; гранить алмазы алмасрал чартту тяраш буллан.
- граница _ ж 1. дазу; 2. ахир; дазу-зума; кьунуц1алу ◊ за границу дазул кьат1ув, чил билаятрайн, заграницалайн.
- граничить _ несов. дазу дик1ан; дазу дагьлан.
- грань _ ж мн. грани 1. хъач1; 2. дазу; зума.
- график _ м график; низам, ч1ун; работать строго по графику жард къакуну ккаккан дурсса ч1умуй зун.
- грациозн/ый, _ ая, -ое исвагьисса, гьайбатсса, бавкьусса (бизу-бик1у); грациозный танец исвагьисса къавт1аву.
- грация _ ж мн. грации исвагьишиву, гьайбат.
- грач _ м мн. грачи ч1яйкъягъу, ч1акъягъу.
- гребень _ м мн. гребни 1. ттарал; 2. эччу (ажарттул. м. ц.); 3. хъач1, миц1; гребень горы зунттул хъач1.
- грёза _ ж мн. грёзы шугълу, хиял.
- грезить _ несов. шугълурду буллан, хияллу буллан; шугьлурдаву бик1аван, хияллаву бик1аван.
- грезиться _ несов. шугьлурдавун лаглан, хияллавун лаглан; мак1ра ккаклан.
- греметь _ несов. 1. гургу т1ун; 2. зяр-зяр т1ун; гром гремит къув т1ий бур; 3. перен. ц1а дуккан, сийлий ик1ан.
- грести _ несов. бяхлан, бат1лан, ххялаххи дуклан; грести сено ххулу бяхлан.
- греть _ несов. гьели дуллан; к1ири дуллан; гъели лаган дуллан; греть воду шин гъели дуллан.
- греться _ несов. 1. гъели хъанан, гъели дуллан (кару м. ц.); гъели буллан (бургъилу); 2. к1ири лаглан; мотор греется мотор к1ири лаглай бур.
- грех _ м бунагь, гьакь; тахсир, аьй; хат1а ◊ как на грех ванинма кунма. С грехом пополам гуж-хуж, гуж-балагьиндарай.
- грецк/ий, _ -ая, -ое: грецкий орех гьивхь.
- грешить _ несов. 1. гьакь хьун буллан, бунагь буллан; х1аран буллан; 2. хат1а итабакьлан, аьймур буллан.
- грешн/ый, _ -ая, -ое бунагьлувсса, гьакь ялувма; бунагь бувсса (инсан).
- грешно _ сказ. бунагьссар, гьакь бищайссар; аьйссар, къаххуйссар, къалайкьссар.
- грешник _ м бунагьлу; тахсиркар.
- гриб _ м ттуккул нис.
- грива _ ж кьама; конская грива чал кьама.
- грим _ м дугъанну.
- гримировать _ несов. дугъанну дуллан, дугъанну дуклан.
- гриф _ м бак1 хъахъу.
- гроза _ ж 1. чявхъа, т1юпан; 2. перен. бала, мусиват, т1юпан.
- гроздь _ ж къюмай; гроздь винограда т1ут1ул къюмай.
- грозить _ несов. нигьа усан уллан, нигьай ихьлан; нигьпурч1ив рутлан.
- грозн/ый, _ -ая, -ое 1. оьсса; ццах багьансса, азгъунсса; 2. нигьач1аву дусса.
- грозов/ый, _ -ая, -ое чявхълул, чявхъа баннинсса.
- гром _ м 1. къув, къув-аьс; 2. перен. ххурхху, гургу.
- громадн/ый, _ -ая, -ое хъинну хъуннасса; зунттуксса, загълунсса, гужсса.
- громить _ несов. ххит буккан буллан, ппив буллан, дардагъил буллан.
- громк/ий, _ -ая, -ое 1. лахъсса, бюхттулсса; 2. бач1авсса, ххаралунсса; громкие фразы хъуни махъру.
- громогласно _ нареч. циняннан лабаянну, бюхттулсса ч1уний, лахъну.
- громогласн/ый, _ -ая, -ое циняннан баянсса, бюхттулсса.
- громоздить _ несов. къала буллан (цаннил ялув ца дихьлай), ч1ултти буллан, ч1улттай дихьлан.
- громоздиться _ несов. къала хьуну дик1ан; вдали громоздились скалы тийх архну ххяллу къала хьуну ч1алай дия.
- громоздк/ий, _ -ая, -ое хъуннасса, хъуннасса лагру дусса.
- грохать _ несов. грохнуть сов. 1. рунг учин дан; грохнуть вязанку на пол т1аннул гьи рунг учин дурну щяв рутан; 2. лахъсса ч1у бан; грохнул выстрел ца бивтсса рунг куна.
- грохот _ м мн. нет ххурхху, къаркъур, рунг, гургу; грохот пушек ттупал гургу.
- грохотать _ несов. рунг-рунг т1ун, къаркъур т1ун, гургу т1ун; грохотать вниз по лестнице чурттурдайх рунг-рунг т1ий увч1ун ачин.
- грошов/ый, _ -ая, -ое 1. кьюркьусса, ккаччил багьлийсса, ссанк1уй дакъасса; 2. перен. аскисса, к1ап1ик1рал хъирив ац1лац1исса; грошовые рассчёты аскисса х1исавртту.
- грубеть _ несов. 1. кьянкьа хъанан; макьара бакьлан; 2. букьва хъанан, букьлан (ч1у).
- грубить _ несов. аьнц1 бишлан, лажин ччучлан, лажиндарайн ац1лан.
- грубиян _ м адав дакъу, мяърипат дакъу, лажиндарайн ац1айсса (инсан).
- грубо _ нареч. 1. гьарап1арану, ялттутурану, хъалану; 2. адав дакъа, лажин ччуччинну, яхъа-хъитлий.
- грубость _ ж 1. кьянкьашиву; дакъакьаву; 2. аьнц1-ккихь, яхъахъит.
- груб/ый, _ -ая, -ое 1. гьарап1арасса, цукуннугусса, кьавдасса; хъаласса; 2. адав дакъасса, яхъахъитлийсса; 3. т1ааьн бакъасса; грубый голос т1ааьн бакъасса ч1у ◊ грубые корма хъаласса лазуни.
- груда _ ж мн. груды бак1у, къала; груда камней чарттал бак1у, ххюлу бак1у.
- грудинка _ ж мн. нет хъуру, хъурттарал дик1.
- грудн/ой, _ -ая, -ое 1. ккуккулий, вилттил; грудной ребёнок ккуккулий оьрч1; 2. хъазамрал, дак1нил; грудная кость дак1нил ула.
- грудь _ ж мн. груди 1. хъазам; 2. ккукку (хъаннил).
- гружён/ый, _ -ая, -ое гьиву дирхьусса, кьай дирхьусса; гружёные вагоны кьай дирхьусса вагонну.
- груз _ м 1. гьиву; 2. кьай, буза.
- грузин _ м гуржиричу, гуржириоьрч1.
- грузинка _ ж гуржирищар, гуржиридуш.
- грузинск/ий, _ -ая, -ое гуржиял; грузинский язык гуржи маз.
- грузины _ мн. гуржи, гуржиял.
- грузить _ несов. дихьлан, дах1лан (гьиву), лахъан дуллан; буц1ин буллан (машина, м. ц.).
- грузиться _ несов. цала кьай дихьлан (ссай-дунугу бачланнин), кьайлущал лахълан (машиналийн, м. ц.); грузиться на пароход жамилийн цала кьайлущал лахълан.
- грузн/ый, _ -ая, -ое к1усса; лагру дусса.
- грузов/ой, _ -ая, -ое гьивулул; хъус духхайсса, кьай духхайсса.
- грунт _ м грунт, аьрщи, ч1ан; къат; песчаный грунт къун бусса аьрщи; сваи вбиваются в грунт буржру ч1анулу бац1ан буллалиссар.
- грунтов/ый, _ -ая, -ое аьрщарал, грунтрал, лухччинувасса, ч1ануласса; грунтовые дороги чару къабавкьу ххуллу; грунтовые воды лухччинува нанисса щин.
- группа _ ж мн. группы кьюкьа, дастта; ккучун.
- группировать _ несов. 1. цач1ун буллан; 2. дастта-дасттарду дуллан; ссач буллан, лич1и буллан.
- группироваться _ несов. 1. цач1ун хъанан; 2. дастта-дасттарду хъанан; лич1и хъанан.
- грустить _ несов. къуману ик1ан, къума лаглан, дард дуллан; аьсив уклан.
- грустно _ нареч. къуману, пашманну, гъапулну; язугъну; мне грустно расставаться на къуману ура лич1ий хъанай т1ий.
- грустн/ый, _ -ая, -ое пашмансса, гъапулсса, къумасса; язугъсса.
- грусть _ ж мн. нет буруккин; пашманшиву.
- груша _ ж 1. хъюрт; 2. хъюртул мурхь.
- грушевидн/ый, _ -ая, -ое хъюртул хахлийсса.
- грушев/ый, _ -ая, -ое 1. хъюртул; 2. хъюртул мурхьирдал.
- грызло _ с мн. грызла зумур, зумурсса.
- грызть _ несов. 1. кьуркьу дуллан, кьуркьу т1ун; х1унку дуллан, х1унку т1ун; ккух1лан (зумур); 2. перен. къюллан, чанк1 учин къаитлан, гъиск1ик1ин уллан.
- грызться _ несов. 1. биллан (ккаччив); 2. перен. куннал кув канан, къалмакъаллай бик1ан, аьнц1-ккихьлий бик1ан.
- грызун _ м кьуркьут1ала (к1улу, ттаркьа, м. ц.).
- гряда _ ж мн. гряды и грядка ж марсса; грядные культуры марсрай ххяххаймур.
- грядущее _ сущ. с буч1ант1имур, чивчумур, чичру, кьадар.
- грязнить _ несов. см. загрязнить.
- грязниться _ несов. см. загрязниться.
- грязь _ ж мн. грязи 1. кьяркьи, вемп, пяп; грязь месить кьяркьи дяргълан; 2. чапалшиву, ян; втоптать в грязь кьюнуравух уккан; 3. перен. чапалшинна, оьккишинна, дуч1идакъашиву.
- губа _ ж мн. губы мурччи ◊ кусать губы цала цува кьуркьу уллан.
- губить _ несов. см. погубить.
- губка _ ж ттурлу, ттуруллул чару.
- губной, _ -ая, -ое мурччилул, мурччал.
- губчат/ый, _ -ая, -ое щют1уххив багьсса.
- гудеть _ несов. щют1 т1ун, зяр-зяр т1ун, ттют1 т1ун, гьав-гьав т1ун; ветер гудит в трубе бургъулуву марч гьав-гьав т1ий бур; гудит в ушах вич1авух буклай бур ч1у.
- гудрон _ м мн. нет къир, гудрон.
- гужев/ой, _ -ая, -ое улахърайсса; гужевой транспорт улахъ.
- гужом _ нареч. улахърай; аьравалттай (духхин).
- гул _ м мн. нет гургу, ххурхху, гъав.
- гулк/ий, _ -ая, -ое гургу т1исса, гъав т1исса, рунг-рунг т1исса; гулкие шаги рунг-рунг т1исса шаттирду.
- гулянье _ с 1. сайр баву, гайз баву; 2. сайр, дялахъру, кайп.
- гулять _ несов. 1. сайр буллан, гайз буллан; дялахъру дуллан, кайп буллан; 2. перен. аьдада занан, ч1ун гьан дуллан.
- гуманизм _ м мн. нет гуманизм; инсаншиву, инсаннатшин.
- гуманист _ гуманист; инсаншиву дусса.
- гуманность _ ж мн. нет инсаншиву; рах1му-ц1ими, урват.
- гуманн/ый, _ -ая, -ое инсаншиву дусса; рах1му-ц1ими бусса, урват бусса.
- гуменник _ кьамузанну.
- гумённ/ый, _ -ая, -ое ч1арк1нил; ттарац1аллил, ччар даврил ◊ гумённые корма нахь; хъаланна.
- гумно _ с 1. ч1арк1у; 2. ттарац1алу; ччарнихалу.
- гурт _ м газу, ттурзан, илхъи.
- гуртов/ой, _ -ая, -ое газулул, ттурзандалул, илхъилул; гуртовая собака яттиккаччи.
- гуртовщик _ м илхъичи.
- гуртом _ нареч. (разг.) 1. цалунна ттурзан; 2. циняв арх1ал; цалунма; куннал кув лавсун; вагьла дурну.
- гурьба _ ж мн. нет кьюкьа, рут1; гурьба ребят оьрч1ал кьюкьа; идти гурьбой рут1 хьуну бачин.
- гусеница _ ж 1. янна ччуччу; 2. гусеница (тракторданул м. ц.).
- гусеничн/ый, _ -ая, -ое гусеницарттайсса; гусеничный трактор гусеницарттайсса трактор.
- гусёнок _ м мн. гусята къузурил оьрч1.
- густеть _ несов. 1. ццун хъанан, гьалхха хъанан; 2. татлан, дукьра хъанан; клей густеет шириш букьва хъанай бур.
- густо _ нареч. 1. ццунну, гьалххану; букьвану; 2. сказ. ццунну бур, гьалххану бур, букьвану бур; то густо, то пусто, то нет ничего (погов.) дач1у давдав, су хавхав.
- густ/ой, _ -ая, -ое 1. ццунсса, гьалххасса; густые волосы ццунсса ч1арарду; густая роща ццунсса х1алу; 2. букьвасса, тавтсса; густая сметана дукьрасса барт; густой голос букьвасса ч1у.
- густота _ ж мн. нет 1. ццуншиву, ццунсса к1ану; 2. букьвашиву.
- гуськом _ нареч. цаннал хъирив ца хьуну, кьюкьа дурну; урдакрал (заназин).
- гусятина _ ж мн. нет къузурил дик1.
- гуща _ ж мн. нет 1. ццунсса к1ану; 2. дукь, лув дагьру.
- гусь _ м мн. гуси къаз, урттил къаз; гусь свинье не товарищ (посл.) ва к1улу цири, ва гьивхь цири.
- гяур _ м чапур, диндакъу; капур.
Дата добавления: 2015-08-28; просмотров: 47 | Нарушение авторских прав
<== предыдущая лекция |
| |
следующая лекция ==> |
mybiblioteka.su - 2015-2024 год. (0.009 сек.)