|
Читайте также: |
8.2 ЭЛЕКТРОДТАРДЫ ТҰРАҚТЫ ҚОЗДЫРУМЕН ЫСТЫҚ ТҰТАНДЫРАТЫН ЖҮРГІЗУ-РЕТТЕУ АППАРАТТАРЫ
Ыстық тұтандыратын ЖРА электродтары тұракты қоздырумен шамның тұтану кернеуін белгіленген қажетті шекке дейін төмендетумен оны іске қосуға арналған. 8.7, а суретте осындай сұлбаның біреуі берілген.
8.7 сурет –Ыстықтай (тез) тұтандыру ЖРА-мен люминесценттік шамды электр торабына қосу сұлбасы (а) және шамның тұтану диаграммасы (б)
Балласт кедергі ретінде пайдаланылатың дроссель Др электродтарды қыздыратын ҚАТ автотрансформатордың бірінші орамасына қосылады. Автотрансформатор Ux=(1...1,2)Uт болатын жүксіз режимнің кернеуін тудырады. Шам электродтары авторансформатордың екінші орамаларының тогымен қыздырылады, соңдықтан шамның тұтану кернеуі төмендейді. Шамның бір электродына жалғанған және ұзындығы бойымен орналасқан металл тілім де тұтандыру кернеуін төмендетуге арңалған. Электродтарды қыздыру нәтижесінде төмендейтін шамның тұтану кернеуі Uшт жүксіз режимдегі Uх кернеуінен азайған кезде шам тұтанады.
Шам іске қосылғаннан кейін дроссельдегі кернеу түсуіне байланысты автотрансформатордың бірінші орамасындағы кернеу төмендейді, соңдықтан электродтарды қыздыратын ток та азаяды.
Люминесценттік шамдар разрядын топтық тұрақтандыру ЖРА-ның техникалық-экономикалық көрсеткіштерін жоғарылатудың бір жолы болып саналады. Бұл жағдайда дроссель немесе трансформатор түрінде орындалған топтық балласт және әрбір шамға жеке жалғанған конденсаторлар көмегімен шамдардағы разряд тұрақтандырылады.
8.3 ІЛЕЗДІК ТҰТАНДЫРУ ЖҮРГІЗУ-РЕТТЕУ АППАРАТТАРЫ
Ілездік (салқындай)тұтандыратын ЖРА пайдаланған люминесценттік шамның электродтары алдын ала қыздырылмайды. Шамды салқын электродтармен тұтандыруға керек жоғарылатылған кернеу арнайы автотрансформаторлардың, резонанстық сұлбалардың немесе осы екі тәсіл бірге пайдаланылатын сұлбалар көмегімен алынады (8.8 сурет).
8.8 сурет Ілездік тұтандыру ЖРА-мен люминесценттік шамды электр торабына қосу сұлбасы
С конденсаторы және автотрансформатор орамасының б-вбөлігі кұрастылырған контурда өтетін кернеулер резонансының нәтижесінде электродтарға 400...500 В шамасында кернеу беріледі, сондықтан шам ілез тұтанады. Автотрасформатор орамасының б-г бөлігі балласт кедергі ретінде пайдаланылады.
Тұтанғаннан кейін шамдағы кернеу номинал мәніне дейін төмендейді. Автотрансформатор орамасының в-гбөлігі конденсаторға тізбектеп жалғанады да оның шам жұмысына әсерін өтемдейді.
Сұлбанын кемшіліктері: автотрансформатор мөлшерінің үлкендігі, ЖРА-да қуат шығьнының айтарлықтай (шам қуатының 30...40 %-ке дейін жететін)болуы.
8.4 ЖҮГІЗУ-РЕТТЕУ АППАРАТЫНЫҢ ҚҰРАСТЫРЫЛЫМДЫҚ-ЭКСПЛУАТАЦИЯЛЫҚ СИПАТТАМАЛАРЫ
Жүргізу-реттеу аппаратының құрастырылымдық-эксплуатациялық сипаттамалары ЖРА-ның шарттық белгісінде көрсетіледі. ЖРА-ның шартты белгісі мына сұлба бойынша құрастырылады:
1. Аппаратқа қосылатын шамдар саны;
2. Аппараттың негізгі сипаттамасы: ДБ-балласт дроссель; УБ-шамдарды электродтарын алдын ала қыздырумен стартер көмегімен тұтандыратын аппарат; АБ-шамдарды стартерсіз ыстықтай тұтандыратын аппарат; МБ-шамдарды ілездік (салқындай)тұтандыратын аппарат.
3. Балласт кедергінің түрі: И-индуктивтік, Е-сыйымдьшық, К- өтемделген ЖРА.
4. Шамның көрсеткіштері: қуаты-алымы, кернеуі-бөлімі.
5. Бірнеше шамдарға арналған аппараттарда шамдар токтарының арасында фазалық ығысу бұрыштарының болуы А әрпімен белгіленеді, бұрыштар болмаса белгіленбейді.
6. Дайыңдалуы: В - жарықтандырғыштың немесе қаптаманың ішіне орнатылған, Н - бөлек орнатылған.
7. Шу деңгейі: әдеттегідей - белгіленбейді, П-төмендетілген, ПП- ерекше төмен.
8. Ойлап құрастырылуының шартты нөмірі.
Мысалы, 2УБК - 40/220- АБПП - 010 типті ЖРА-нын белгіленуі - мынадай болып оқылады: екі шамға арналған, өтемделген, шамдарды стартерлермен тұтандыратын аппарат, қуаты 40 Вт шамдарды кернеуі 220 В бір фазалы электр торабына қосуға арналғаң, шамдар тогының арасында фазалық ығысу бұрышы бар, жарықтандырғыштың ішіне орнатылатың, екерше төмен шу деңгейлі, құрастырылыну шартты нөмірі - 010.
Жүргізу-реттеу аппараттары сыртқы ортадан және электрлік қорғалуына, орнатылатын ортасына, жұмыс істеп тұрған шамнын шығаратын радиобөгеулер деңгейіне байланысты да бірнеше түрлерге бөлінеді. Бұл ерекшеліктер аппараттардың белгілерінде көрсетілмейді.
8.5 ЖОҒАРЫЛАТЫЛҒАН ЖИІЛІКТІ ТОКПЕН ҚОРЕКТЕНДІРГЕНДЕГІ ЛЮМИНЕСЦЕННТТІК ШАМНЫҢ ЖҰМЫСЫ
Люминесценттік шамдардың жоғарылатылған жиілікті токпен қоректендіргендегі жұмысы олардың 50 Гц жиіліктегі жұмысынан өзгеше болады. Ток жиілігі жоғарылағанда шамдағы разрядтың қайта тұтану уақыты азаяды. Сондықтан электродтар салқындап, ал разрядтық аралық ионсызданып үлгермейді. Жиілік жоғары болғанда разрядтың қайта тұтану процесі іс жүзінде ілезде өтеді.
Қоректендіру кернеуі бірдей болғанда, жиілік жоғарылған сайын шамның жұмыс тогы мен кернеуінің абсолют мәндерінің балласт кедергінің түріне тәуелділігі төмендейді, біртіндеп бір мәнге жақындайды. 0,8...1 кГц жиіліктен бастап актив, индуктив немесе сыйымдылық балласт кедергілерде де кернеудің пішіні үш бұрышқа жақын, ал ток пішіні синусоидалық болады (8.9, а сурет).
8.9 сурет – Люминесценттік шамды жоғарылытылған жиілікті токпен қоректендіргендегі кернеу мен токтың ілездік мәндерінің осциллограммасы (а) және әр түрлі жиілікте токпен қоректендіргендегі люминесценттік шамның динамикалық воль-амперлік сипаттамалары (б)
Кіші жиілікте тұзақ тәрізді болатын шамның динамикалық вольт - амперлік сипаттамасы жоғарылатылған жиілікте түзу сызыққа айналады (8.9 сурет). Бұл разряд бағанасында иондану және ионсыздану процестерінің динамикалық тепе -тендігін, электродтар аралығы өткізгіштігінің тұрақтылығын дәлелдейді.
Люминесценттік шамдарды жоғарлатылған жиілікті токпен қоректендірудің артықшылықтары:
1. Жиілік жоғарылағанда шамның жарық бергіштігі өседі. 10 кГц жиілікте жарық бергіштік 50 Гц жиіліктегі жарық бергіштіктен 15….25% жоғары болады.
2. 2,5 кГц жиілікте шамның қызмет ету мерзімі 50 Гц жиіліктегі қызмет ету мерзімінен 20…30% көп болады.
3. 0,6 кГц-тен жоғары жиілікте шам жарық ағынының пульстенеуі өте кішкентай болады, стробоскопиялық эффект болмайды.
4. Жоғарылатылған жиіліктер балласт кедергі ретінде индуктив, сыйымдылық немесе аралас балласттарды пайдалануға болады.
5. Жиілік жоғарылағанда ЖРА массасы, мөлшерлері және қуат шығыны төмендейді. 1кГц-тен жоғары жиілікте индуктив ЖРА массасы 50 Гц жиіліктегі ЖРА массасынан 30…40%-ке аз, қуат шығыны 3…4 есе кем болады. Жиілікті жоғарылату ЖАР массасын және қуат шығынын одан әрі төмендетеді, кіші көлемді балласттар жасауға мүмкіншілік береді.
Бірақ жоғарылатылған жиілікте индуктив ЖРА-ның магнит өзегін дайындауға пермаллой, альсифер және осыларға ұқсас жоғары сапалы ферромагниттік материалдарды, ал конденсаторларда фторопласт сияқты жоғарылатылған сапалы диэлектриктерді пайдалану керек.
Люминесценттік шамдарды жоғарлатылған жиілікті токпен қоректендірудің артықшылықтары 0,4...0,6 кГц-тен бастап байқалады. 3...5 кГц жиілік оптимал жиілік болып саланады.
Люминесценттік шамдарды жоғарылатылған жиілікті қоректендіру көзіне қосуға индуктив немесе сыйымдылық балласты резонанстық сұлбалар, сондай-ақ қыздырғыш трансформаторлы немесе автотрансформаторлы резонанстық сұлбалар қолданылады (8.10 сурет).
8.10 сурет – Жоғарылатылған жиілікті токпен қоректендіргенде люминесценттік шамдарды ток көзіне қосу сұлбасы:
а, б – резонанстық сұлбалар; в – қыздыратын трансформаторлы сұлба
Жоғарылатылған жиілікте люминесценттік шамдар сенімді тұтанады.
Люминесценттік шамдарды жоғарылатылған жиілікті токпен қоректендіруге жиілікті түрлендіргіштер пайдаланылады.
Орталық қоректендіру жүйесінде барлық жарықтандыратын қондырғыларға бір жиілікті түрлендіргіш орнатылады. Топтық қоректендіру жүйесінде бірнеше түрлендіргіштер қарастырылады. Олардың әрқайсысы өзінің тобындағы шамдарды қоректендіреді. Жеке қоректендіру жүйесінде әрбір жарықтандырғышта жиілікті түрлендіргіш болады.
Жиілікті түрлендіргіштер электрмашиналық, статикалық (жиілікті көбейткіш), шала өткізгіштік болуы мүмкін. Электрмашиналық түрлендіргіштер арзан, сенімді, 8 кГц-ке дейін жиілікті алуға мүмкіндік береді. Бірақ олардың п.ә.к-і төмен (0,7), массасы мен мөлшерлері едәуір болады, айналатын бөлшектері болғандықтан тұрақты бақылауды талап етеді. Статикалық түрлендіргіштер қажетті жоғарылатылған жиілікті алуға мүмкіндік бермейді. Олардың мөлшерлері үлкен, ал куаты шекті келеді. Осы кемшіліктеріне байланысты олар люминесценттік шамдарды қоректендіруге пайдаланылмайды. Шала өткізгіштік түрлендіргіштер электрмашиналық және статикалық түрлендіргіштерге қарағанда кең таралған. Олардың п.ә.к-і 0,95 дейін болады. Түрлендіргіштердің қуаты оларда пайдаланылған тиристорлардың қуатымен анықталады. Қуаты 5...10 кВт, шығыстық жиілігі 2,5...5 кГц болатын шала өткізгіштік түрлендіргіштерді люминесценттік шамдарды топтық қоректендіру жүйесінде пайдалану тиімді деп саналады. Люминесценттік шамдарды жоғарылатылған жиілікті токпен қоректендірудің артықшылықтарына қарамастан, бұл жүйені сөзсіз пайдалануға ұсынуға болмайды. Әрбір нақтылы жағдайда осы жүйенің тиімділігін кешенді анықтау керек.[kgl]
[gl]ЖОҒАРЫ ҚЫСЫМДЫ ГАЗ-РАЗРЯДТЫҚ ШАМДАР[:]
Қысымы 0,3 МПа-ға дейін болатын сынап буларындағы доғалық разрядты пайдаланумен жарық бергіштігі жоғары және қызмет ету мерзімі ұзақ жасанды жарық көзін жасауға болады. Олардың номинал қуаты бірнеше вольттан бірнеше киловаттқа дейін болуы мүмкін. Жарық көздері сенімді тұтанады, кернеуі 380/220 В электр торабында жұмыс істейді. Бірақ олардың осы құндылықтарымен қатар елеулі кемшілігі де бар. Олардың сәулелену спектрінде қызғылт-қызыл сәулелер болмағандықтан түс беруі өзгереді. Осы себептен мұндай сәулелену көздері жарықтандыруға қолданылмайды. Айтылған кемшілікті жою үшін сынап буларындағы доғалық разряд кезінде пайда болатын ультракүлгін сәулелерін люминофор арқылы спектрдің қызыл бөлігіне жататын көрінерлік сәулеленуге түрлендіреді немесе разрядтық аралыққа қызғылт-қызыл сәулелер шығаратын қосымшалар енгізіледі.
9.1 ЖОҒАРЫ ҚЫСЫМДЫ СЫНАПТЫ ШАМДАР
9.1суретте ДРЛ типті жоғары қысымды сынапты шамның құрылысы көрсетілген. Шамның сыртқы колбасының 5 ішінде екі шетіне негізгі 2 және қосымша 4 электродтар балқытып бекітілген кварц шыныдан түтік түрінде дайындалған жанарғы бар. Қосымша электродтарды тұтандырғыш электродтар деп те атайды. Олар ток мәнін шектейтін резисторлар 3 арқылы түтіктің қарсы шетіндегі негізгі электродтарға қосылады. Жанарғының ішінде аргон және белгіленген мөлшерде сынап бар. Сыртқы колба қызуға төзімді шыныдан дайындалған. Оның ішкі бетіне люминофор жалатылған, ал ішіне люминофордың қасиеттерін тұрақтау үшін көмір қышқыл газ енгізілген. Колба пішіні шам жұмыс істеп тұрғанда люминофордың тиімді жұмысына қажетті температураны және оның колба бетінде бірқалыпты тараулын қамтамасыз етеді.
ДРЛ шамды электр торабына қосу сұлбасы 9.2-суретте берілген. Шамға қоректендіру кернеуін бергенде разряд басында бір-біріне жақын орналасқан негізгі және қосымша электродтар аралығында пайда болады.
Содан кейін жанарғының разрядтық аралығы ионданады да разряд негізгі электродтар аралығындағы разрядқа аусады.
9.1 сурет – ДРЛ шамының құрылысы:
1-ішкі колба; 2-негізгі вольфрам электродтар; 3-ток шектейтін резисторлар; 4-қосымша электродтар; 5-сыртқы колба; 6-люминофор қабаты
9.2 сурет – ДРЛ шамды электр торабына қосу сұлбасы
Разрядтың дамуына байланысты разрядтық аралықтың кедергісі азаяды да өте аз уақыт ішінде ол ток шектейтін резистор кедергісінен айтарлықтай кемиды. Соңдықтан негізгі және қосымша электродтар аралығындағы разряд тоқталады. Ток шам арқылы негізгі электродтар арасында өтеді. Дроссель түрінде дайындалған балласт кедергі доғалық разряд тогын шектейді және қоректендіру кернеуі белгіленген шекте ауытқығанда тізбектегі ток мәнін тұрақтандырады.
Тұтану кезінде шам тогы өзінің номинал мәнінен 2...2,6 есе көп болады. Бірақ жанарғынын жұмыс режиміне кірер кезінде біртіндеп төмендейді, шамдағы кернеу 65 В-тен 130 В-ке дейін жоғарылайды, шамның қуаты мен сәулелену ағыны көбееді. Жанарғы қабырғаларының температурасы жоғарылайды, сынап буларының қысымы өсе бастайды. Жанарғының ішіндегі сынап толық буланғанда шам жұмыс режиміне аусады. Бұл процесс 5...10 минут ішінде өтеді. Жұмыс режимінде сыртқы колбаның температурасы 2000С-тан жоғары болуы мүмкін. ДРЛ шамын сөндіргеннен кейін 10...15 минут уақыт өткенде ғана оны қайта тұтандыруға болады.
ДРЛ типті шамдардың сәулелену спектрінде ұзын толқынды сәулеленулер жеткіліксіз келеді. Бұл шамдардың сәулелену спектрінде жоғары қысымда сынап буларында өтетін газдық разрядтың жеке сызықтары және люминофордың жарық шығаруымен қамтамасыз етілген 580...720 нм толқындар диапазонындағы қызыл құрастырушы болады. Люминофордың сәулеленуі шамның жалпы ағынының 8...10 % болады және сәулеленудің спектрлік құрамын біраз жақсартады.
ДРЛ шамдарының бірлік қуаты үлкен болғандықтан бір жарық көзінен люминесценттік шамдарға қарағанда біренше есе көп сәулелену ағының алуға болады. Пайдалану кезінде шамның жарық ағыны төмендейді және пайдалы қызмет ету мерзімінің соңында бастапқы мәнінің 70 % -ті болады.
ДРЛ шамдарының жарық бергіштігі қыздыру шамдарының жарық бергіштігінен 2 есе көп, ал люминесценттік шамдардың жарық бергіштігінен біраз кем келеді. Бұл көрсеткіштің мәні 40...50 лм/Вт болады.
Шам жанарғысы газбен толтырылған сыртқы колбаның ішінде орналасқандықтан қоршап тұрған ортаның жағдайлары шамның сенімді тұтануына айтарлықтай әсер етпейді. Қоршаған орта температурасы – 400 С-тан +800 С-қа дейін болғанда ДРЛ шамы әдеттегідей жұмыс істейді. Қоректендіру кернеуі номинал мәнінен ауытқуының шамның жұмыс режиміне әсері 9.3 суретте көрсетілген.
ДРЛ шамдарының қызмет ету мерзімі 12...15 мың сағат болады. Олар кернеуі 220 В айнымалы ток тораптарында жұмыс істеуге арналады. Шамдар қуаты 80 Вт –тан 2000 Вт –қа дейін болады. Шамдар сыртқы жарықтандыруға, биіктігі 4...5 м-ден жоғары болатын өндірістік үйлерді және жылыжайларды жарықтандыруға пайдаланылады.
9.3 сурет – ДРЛ шамының негізгі сипаттамаларының қоректендіру кернеуі мәніне тәуелділігі
ДРЛ шамдарының жақсы жақтары: бірлік қуаты және сәулелену ағыны жоғары, негізгі сипаттамалары қоршаған ортаның жағдайларына бейтәуелді, мөлшерлері кіші, қызмет ету мерзімі көп, тұтануы сенімді.
ДРЛ шамдарының кемшіліктері: сәулеленуінде спектрдің қызыл бөлімі өте аз болғандықтан түс берістігінің қанағатсыздығы, тұтануының ұзақтығы, тіпті қысқа уақытқа сөндіргенде де шам тек толық салқындағаннан кейін (10...15 мин.) оны қайта тұтандыруға болатындығы.
ДРВЛ (доғалық сынапты-вольфрамды люминесценттік) шам ДРЛ шамының бір түрі болады. Сыртқы көрінісінде оңын ДРЛ шамынан айырмашылығы жоқ. Бірақ колба ішінде жанарғы айналасында газ-разрядтық аралыққа тізбектеп қосылған вольфрам спираль енгізілген. Вольфрам спираль разряд тогын шектейтін балласт кедергі және спектрдің қызыл бөліміндегі сәулелену көзі ретінде қызмет атқарады. Спиральді колба ішінде орналастырудың қосымша жақсы жағдайы да бар. Оның сәулеленуімен жанарғының қызуынан шамның тұтану уақыты қысқарады. ДРВЛ шамдары қыздыру шамдары сияқты электр торабына тікелей қосылады. Іске қосу мерзімінде қоректену кернеуі толық спиральге түседі. Шамның тұтану процессі дамыған сайын шамдағы кернеу жоғарылайды, ал спиральдегі кернеу жұмыс мәніне дейін төмендейді.
Спиральдің люминофор сәулеленуіне қосымша қызғылт-қызыл сәуле шығаруы шамның сәулелену спектрін жақсартады. Осы себептен ДРВЛ шамдарының түс беруі ДРЛ шамдарына қарағанда жақсы келеді. Бірақ жарық бергіштігі ДРЛ шамдарына қарағанда 1,8...2,0 есе кем келеді (18...20 лм/Вт). Бұл ішкі актив балласт кедергіде (спиральде) қуат шығынының көп (шамамен 50 %) болғандығынан.
Бұл топқа ДРВЭ (доғалық сынапты-вольфрамды эритемдік) шамдар да жатады. Олардың ДРВЛ шамдарынан өзгешеліктері: сыртқы колба ультракүлгін сәулеленуді өткізетін арнайы шыныдан дайындалады, люминофор құрамы ультракүлгін эритемдік сәулелену алуға мүмкіншілік береді. Мұндай шамдардың сәулеленуі аралас болады. Олар жылыжайлар мен мал және құс қораларын жарықтандыруға және сәулелендіруге пайдаланылады. Сынапты-вольфрамды шамдардың қызмет ету мерзімі 3...5 мың сағат болады. Бұл көрсеткіш негізінде вольфрам спиральдің қызмет ету мерзімімен анықталады.
9.2 ЖОҒАРЫ ҚЫСЫМДЫ ДОҒАЛЫҚ МЕТАЛЛ-ГАЛОИДТЫ ШАМДАР
9.4 суретте ДРИ (доғалық сынапты металдар иодидтерімен) шамының құрылысы көрсетілген.
9.4 сурет – ДРИ шамының құрылысы:
1-ішкі кварц колба; 2-электродтар; 3-сыртқы колба
9.5 сурет – ДРИ шамын электр торабына қосу сұлбасы
Шам кварц шыныдан түтік түрінде жасалынған жанарғыдан 1 тұрады. Түтіктің екі шетіне вольфрам электродтар 2 бекітілген. Түтікің ішіне аргон, белгілі мөлшерде сынап, сирек кездесетін металдардың (гольмийдің, тулийдің, таллийдің), натрийдің және цезийдің йодидтері енгезіледі. Сыртқы колба 3 мөлдір, кызуға төзімді шыныдан дайындалады. Колбаның ішінен ауа сорылып алынған. Вакуум жанарғыға қажетті температуралық режимді қамтамасыз етеді және шамның ток өткізетін бөлшектері аралығында электрлік тесілу болу мүмкіншілігін жояды. 9.5 суретте ДРИ шамың электр торабына қосу сұлбасы келтірілген. Тр2 трансформаторының екінші орамасы электродтар аралығындағы разрядты тұрақтандыратын балласт кедергінің міндетін атқарады. Тр2 трансформаторының бірінші орамасы Тр1 трансформаторынан, С конденсаторынан және Р разрядтаушынан тұратын арнайы тұтандырғыш құрылғының құрамына кіреді.
Шамның электродтарына берілген электр торабының кернеуі олар аралығында разряд пайда болуына жеткіліксіз болады. ЖБ бастырмасымен Тр1 трансформаторын электр торабына қосқанда торап кернеуінің жартылай периоды бөлігінің ішінде С конденсатор Р разрядтауыштың тесілу кернеуіне дейін зарядталады. Тесілу кезінде Тр2 трансформаторының бірінші орамасымен конденсатордың зарядсыздану тогының импульсі өтеді, ал Тр2 трансформаторының екінші орамасында амплитудасы 2…3 кВ –ке дейін жететін кернеу импульсі пайда болады. Осы кернеу импульсі шам жанарғысында разрядтың тұтануын қамтамасыз етеді. Торап кернеуінің келесі жартылай периодында процесс қайталайды.
Тұтандырғыш құрылғы қоршаған орта температурасы – 400 С –қа дейін болғанда шамның сенімді жұмысқа қосылуын қамтамасыз етеді. Шам тұтанғаннан кейін жұмыс режиміне 2…4 минут ішінде ауысады. Шамды сөндіргеннен кейін 5…10 минуттан соң қайта іске қосуға болады.
Сынап буларында өтетін разрядтың спектрі сызықша келеді. Түтіктің ішіне енгізілген әрбір компонент осы сызықша спектрді өзінің сәулеленумен толықтырады. Натрий иодиді негізгі (сынап буларындағы) сәулеленуді спектрдің сары бөлігінде толықтырады, таллий иодиді- жасыл, индий иодиді- көк бөлігінде. Барлық компоненттер сәулелену жиынтығы үздіксіз спектр болып көрінеді, ал жарық құрамы шамның сәулелену түсін табиғи жарықтың түсіне жақындатуға мүмкіншілік береді. ДРИ шамдарының жарық ағыны қуаттары бірдей ДРЛ шамдарының жарық ағынынан 1,5...1,6 есе көп болады, сәулеленуінің спектрлік құрамы дұрыс түс берілісті қамтамасыз етеді. ДРИ шамдарының жарық бергіштігі 95 лм/Вт шамасындай болады, сондықтан олар өте тиімді жарық қөздерінің катарына жатады. Жанарғысы сыртқы колбаның вакуумды ортасында орналасқандығынан қоршаған ортаның жағдайы шамның жарық-техникалық сипаттамаларына айтарлықтай әсер етпейді.
ДРИ шамдарының кемшілігіне олардың жарық ағынының пайдалану кезінде ДРЛ шамдарының жарық ағынына қарағанда 1,3…1,5 есе тез төмендеуі және осы себептен қызмет ету мерзімінің аздығы жатады. Сонымен қатар, электр торабы кернеуінің ауытқуы бұл шамдардың қуаты мен жарық ағынына әсер етуі өте жоғары келеді: торап кернеуінің ± 10 % UН шегінде ауытқуы жарық ағынының номинал мәнінен 3 есе, ал қуаттың номинал 2,2 есе көп ауытқуын тудырады.
Арнайы тұтандырғыш құрылғыны қолдану жүргізу-реттеу аппаратының құның жоғарылатады және пайдалануын қиындатады. ДРИ шамдарының қуаты 250, 400, 700, 1000 және 2000 Вт болады.
9.3 ЖОҒАРЫ ҚЫСЫМДЫ НАТРИЙЛІ ШАМДАР
ДНаТ шамының құрылысы 9.6 суретте көрсетілген. Шам ішкі керамикалық түтікен 1, екі вольфрам электродтан 2, сыртқы колбадан 3 және цокольден тұрады. Ішкі түтік жанарғы жарық сәулелерін жақсы өткізетін және температурасы 1570…1670 К болатын натрийдің қаныққан буларының ұзақ әсеріне төзімді алюминийдің поликристалдық тотығынан (керамикадан) дайындалады.
Дата добавления: 2015-12-01; просмотров: 249 | Нарушение авторских прав