Гарарға тыйым салу осыған байланысты салады - болмай қалмайтын кездейсоқтық шет тәуекелге жатады. Жалпы, гарар ұғымға кез-келген алыпсатарлық операция түседі. Ислам банкiнiң табыстары және оның салымшылары кәсiпкерлiк қызметтiң нәтижесiнде қалыптасады.Яғни, мысалы, шариғаттың қағидаттары, мәмiлеге сәйкес, және нақты сипаттамасы болу, ал балық теориялық обьект сияқты көрсетiлме су кеңiстiкте болу). Және де несиелiк проценттiң түрiнде алдын ала кепiлдi емес, белгiленген шама пайдалылықты пайдаланбайды. Дегенмен бәрi ислам банктерi пайда келтіру, сонымен қатар мұндай "мушарака", "мудараба", "мурабаха"және "Кард уль хасан" операциядан тұратын батыс банктерi бiрдей көздерi болады.
Қаржы саласында ынтымақтастықтың исламдық тәсiл Мушарака - қашан екi жақ олар пайда жобаны қаржыландыруға, бұл реттегi үшiн өз капиталдарды бiрлестiру алдын ала белгiлi тәртiпте бөледi, ал зиян - капиталдығ үлестiк қатысуына байланысты. Оның кез келгендерi де, паритеттi негiзде екі жакта да басқару бұл ретте жеке мүмкiн жүзеге асырады. Мудараба-Екi жақ тұжырымдалатын келiсiм, капитал үшiн қаржыландырудың жобасы қажеттi жақ бiр қашан толық iлiгедi, ал әдеттегiдей басқа, жеткiлiктi тәжiрибемен кәсiпорын және абырой, жобаларды басқару, өз кәсiпкерлiк қабiлеттiлiктерін қолдана алады. Мудараба өнiм дәстүрлi сенiмгерлiкті басқаруды аналогтi болып танылады. Табыс табысты бiтудi жағдайда алынған келiсiм шартына сәйкес бөлiнедi.Бiрақ егер зиян ғана банктi алып жүредi, онда мудариб өз делдалдық ақшаларын алмайды. мурабаха өз атымен банкiмен алуды және сауда операциясының барлық тәуекелдерiнiң өзiне қабылдаумен клиенттiң спецификациясы бойымен тауар өз есебiнен және баға бойымен клиентке тауардың келесi қайта сатуын, қымбаттатуды келiсiм шартында қоса бекiтiлген, ал банктiң табысы бұл жағдайда құраған. Кард - ұл - Хасан(қайырымдылық несие) - банктiң серiктес жиi болып көрiнетiн фирманы нақты шаруашылық қызметiне мұқтаж беттер, ұйымдарға, немесе аймақтарға, қысқа мерзiмдi жәрдемақы материалдық көмек қалай немесе берiлетiн процентсiз қарыз. Кард - уль- Хасан банктiк өнiм клиентке мүмкiндiк ол белгiлi мерзiмдi ағып кету арналған қайтаруға мiндет артатын әлдебiр соманы алуға бередi. Банк бұл ретте несие бойымен пайызды ешқашан талап етпейдi. Егер төлегісі келсе клиент өз банкке (хибу) сыйлық ақша төлейдi. Шынайы достыққа банктiң қарым-қатынасы және клиент сенiм қағидаларда негiзделген. Мұндай тәсiл батыс банк жүйесiсiн сұлбада iс жүзiнде шығарылып тасталған.
Ислам банктерiн пайдаланатын банктiк пайданың анықтамасын тетiк, болжалды жобаны өткiзуде әр серiктестi қатысудың дәрежесiн дәлiрек анықтайды. проценттi банктер нақты өндiрiсте жиi iс жүзiнде қатыспайды, себебi заңдар оларға да қарызды қайтаруын немесе ең болмаса оның бөлiгiне кепілдік береді. Ислам Банкингi экономиканың даму, нақты активтердi өндiрiстiң сатып алуы үшiн қаржылай жағдай жасайды. Оның қағидаттарына жүру алыпсатарлық бағалы қағаздармен жасалатын амалдарды минимумға апарады, ұқсас АҚШта ипотекалық дағдарыстарға әкелгендігінде. Мұсылман батыс банк iсi тағы қабылдамайды және банк онда капиталдың пайдалануын жиi бақыламаған сол себептi. Мысалы, оның кез-келген тәсiлiмен қарызшы исламды тыйым салған алкогольдың қызметін алуға мүмкiн жарату. Қажеттiлiк шариғаттың заңдарына бiр мезгiлде сәйкес келсiн және халықаралық стандарттарға (Sarbanes-oxly жане Basel II) ислам банктерiнiң өнiмдерi қымбатырақ жасайды, дәстүрлi банк жүйесiнiң ұқсас өнiмдерiне қарағанда. Дәл осы кездегі қаржылық есептiлiктiң қалыптастыруы бiртұтас стандартта болмайды және ислам қаржы институттары үшiн нормативтiк - заңға сүйенген база. Олар кейбiр елдерде нәтижеде (бухгалтерлiк және ислам қаржы институттары үшiн аудиторлық ұйым) AAOIFI стандарттарға сәйкес жұмыс iстейдi, осы уақытта олар басқа стандарттарды пайдаланып дәстүрлi қаржы институттар үшiн бұйрық берiлген.
Бақылау сұрақтары:
1.Тәуекел дегеніміз не?
2. Мейсир түсінігі?
ӘДЕБИЕТТЕР: Негізгі: 1,2,3,4; Қосымша: 1,2,3,4,5.
Дата добавления: 2015-11-26; просмотров: 90 | Нарушение авторских прав